Arkadaşlar 555 ile oluşturulan ses devresinde anladığım kadarıyla piezo buzzer veya tweeter tercihine 555 çıkışına seri 1 uF kapasitör ekleniyor veya direk sürülüyor. Hoparlörden hemen önce seri bağlanan bu kapasitörün görevi nedir? Küçük bir tweeter direk kare dalga ile sürülemez mi?
Tweeter kapasitif yüks, eğer kapasitesi fazla yüksek ise, ac sinyal ile sürüldüğünde 555in çıkışını kısa devre yapıyormuş gibi olur. Bunu önlemek için takılır. Seri direnç gibidir. Fakat tweeter için seri direnç yakışmaz, duyulan frekansı azaltır. Bu yüzden kapasitör takılır.
Eğer ki tweeter bobinli ise kapasitif yük değilse sinyaldeki DC bileşen nedeniyle dalganın pozitif ve negatif alternansında kısa devre gibi olur. Seri kapasite bu DC bileşeni süzer. Geçirmez. Çıkış sürekli 1 olsa bile 555 ısınıp aşırı akım çekmemiş olur.
https://turkish.alibaba.com/product-detail/ldg38-ultrasonic-transducer-piezoelectric-25khz-piezo-tweeter-speaker-60512281331.html
Linkteki ürün için bu kapasitörün eklenmesi gerekir mi? Bir de bu kapasitör, sinyalin dalga şeklini değiştiriyor mu? Örneğin kare dalgayı yumuşatarak sinüs'e mi benzetmektedir?
Bence 3khz den düşük sinyal için buna seri kapasite gerekmez. Fakat ultrasonik dediğine göre daha yüksektir frekans için kullanılacak. Kapasite bağlamadan deneme yapabilirsiniz. Aşırı Isınma yoksa sorun yok diyebiliriz. Fakat belki de çıkışa hiç sinyal aktarımı yapılmadığı için ısınmamıştır. Ohmmetre kademesinde ölçelim. Direnç görünmez ise kapasitiftir.
15 kHz'de sürmeyi düşünüyorum. Bir de direk 555 çıkışından değil, transistör ile süreceğim.
Transistör varsa bile, yüksek çıkış için trafo gerekir. (Yüksek gerilim). Piyasadan çalışan başarılı bir ürün temin ederek bakarsanız trafo kullanıldığı görülür. Kol saatindeki piezo bile trafo ile sürülür. 50..70Vpp yakışır.
Trofo bütün hesaplarımı bozdu şimdi :) Aslında 12v besleme ile ultrasonic frekansta (15kHz) 90 dB ses gücü oluşturmak istiyorum. şu bildiğimiz köpek kaçıran misali. Bu şartlarda da illa ki trafo kullanmak gerekir mi?
Köpek, 10cm uzaktaysa trafo gerekmez.
Köpek 10cm uzaktaysa artık çok yakındadır. ???
555 çıkışıyla yük direk sürülebiliyorsa araya seri direnç veya kondansatör emniyet içindir.
Yükünüz 150mA den az ise gerek yoktur. Yük endüktif olursa diyot ilave etmek gerekir , yükü veya 555 i korumaya yönelik eleman eklemek size kalmış.
555 çıkışıyla transistör sürme yönteminiz de önemli , yükü sürme de.
Trafo kadar olmasa da iki 555 ile çıkış gerilimini ikiye katlayabilirsiniz.
(sizin ürün için gerek yok sanırım)
Kolay gelsin.
Arkadaşlar dün devreyi kurup 15 kHz kare dalga ile transistör üzerinden 12v besleme ile tweeter'ı sürdüm. Cep telefonundaki desibel metre ile ses şiddetini ölçtüğümde 50 dB olarak gösterdi. Odanın kendi doğal gürültüsü zaten 48 dB'di. Burada ihtiyaç duyduğum 90 db'e ulaşmak için tavsiyeleriniz nelerdir? Trafo mu kullanmalı yoksa başka bir hoparlöre mi geçmeli? Trafo veya hoparlör konusunda tavsiyelerinizi alabilir miyim?
15 KHz kare dalga sinyalinizin genliği nedir? Öncelikle bunu artırmayı denediniz mi?
Alıntı yapılan: polleme - 10 Kasım 2017, 11:46:38
15 KHz kare dalga sinyalinizin genliği nedir? Öncelikle bunu artırmayı denediniz mi?
555'in çıkışındaki 5v %50 duty cycle kare dalgayı npn transistör base'ine uyguluyorum. 12v ile sürülen Tweeter ise kolektöre bağlı.
Doğrudur, ancak transistör çıkışındaki sinyal genliği nedir? Devre paylaşabilir misiniz? Yoksa devre var ben mi göremiyorum?
Kusura bakmayın, okuldaki odamdan giriş yaptığım için meb filtresi resim paylaşımı yapmama izin vermiyor. Ancak aşağıdaki linkteki npn bağlantısının aynısını kullanıyorum:
http://www.electronics-tutorials.ws/waveforms/tim46.gif
Eger kullandigin twitter klasik hoparlor (bobin) yapisinda ise kapasitor kullanilmasi gerekir. Cunku 0..Vcc arasinda salinan dortgen dalga sinyal hoparlorden DC akim akitmak ister ki bu istenen bir sey degildir. Seri kapasitor eklediginde 0..Vcc araliginda salinan sinyal kapasitorun oteki tarafinda, Vcc/2 civarinda (dortgen dalganin 1/0 surelerine bagli olarak) bir yerde ofset kazanir ve bunun etrafinda salinir. Boylece hoparlorden DC akim gecisi engellenir buna karsilik AC akim gecisi saglanmis olur.
Eger twitter piezo esasli ise bu durumda seri kapasitore ihtiyac olmaz.
Ancak twitteden yuksek gucte ses almak istiyorsan bu is sadece 555 cikisina twitteri baglamakla olmaz. Araya yukseltec koyman gerekir.
Edit: Vcc/2 civarinda ofset degil yanlis oldu. 0 v civarinda genligi ise Vcc/2 (1/0 surelerine bagli olarak bir tarafta daha fazla bir tarafta daha az) olan bir sinyal elde edersin.
Alıntı yapılan: Zoroaster - 10 Kasım 2017, 12:58:19
Eger kullandigin twitter klasik hoparlor (bobin) yapisinda ise kapasitor kullanilmasi gerekir. Cunku 0..Vcc arasinda salinan dortgen dalga sinyal hoparlorden DC akim akitmak ister ki bu istenen bir sey degildir. Seri kapasitor eklediginde 0..Vcc araliginda salinan sinyal kapasitorun oteki tarafinda, Vcc/2 civarinda (dortgen dalganin 1/0 surelerine bagli olarak) bir yerde ofset kazanir ve bunun etrafinda salinir. Boylece hoparlorden DC akim gecisi engellenir buna karsilik AC akim gecisi saglanmis olur.
Eger twitter piezo esasli ise bu durumda seri kapasitore ihtiyac olmaz.
Ancak twitteden yuksek gucte ses almak istiyorsan bu is sadece 555 cikisina twitteri baglamakla olmaz. Araya yukseltec koyman gerekir.
Hocam yükselteçten kastınız transistör müdür trafo mudur? Trafo ise audio trasformer denen trafolardan mı kullanmak gerekir. Veya tavsiyeniz nedir
Eger besleme geriliminiz isinizi gorecek kadar yuksekse hoparlorden DC akim akitmamak kaydiyla transistorlu bir devre kullanabilirsin. (Verdigin semalar olmaz)
Besleme gerilimi yuksek degilse ya bunu artirmanin yolunu bulacaksin ya da sinyali transformator ile yukselteceksin. Tabiki transformatoru surebilmek icin gene transistorlu bir devre kurman gerekir.
Asagidaki devrenin fikir vermesi lazim.
https://www.bing.com/images/search?view=detailV2&ccid=tMIzB7Ma&id=0571C9A279FC3BFE225053E1D225665930E01F85&thid=OIP.tMIzB7MajeXDgAvbop_IZQEsCc&q=pizeo+twitter+driving&simid=607991298809139109&selectedIndex=55
Transformator nasil tasarlanir dersen o kisim biraz gicik.
Oncelikle twitterin istedigin frekansda calisirken ne tip ve ne degerde empedans gosterdigini bulman lazim. Bu twitterin dokumaninda en azindan grafik olarak vardir. Belki seri bobinle vs twitteri kompanze etmek gerekebilir.
Muhtemelen N27 malzeme 15 Khz civarinda calisacaktir. Her ne kadar dortgen dalga ile calisiyor olsan da klasik AC besleme transformator sarim hesaplamalari yaparak saracagin transformatoru denemelerinde kullanabilirsin. En kotu ihtimalle scopla dalga seklini gozleyerek daha sonra sargilari artirip eksilterek daha iyi tasarima ulasabilirsin.
Eger guc yuksek ise sikintili bir is fakat guc yuksek degilse dene yanil olc bic ile sonuca ulasabilirsin.
Fazla hesap kitapa girmek istemiyorum dersen 555 cikisindaki sinyalin frekansini arzu ettigin frekansda ve darbe suresini istedigin gibi kisabildigin bir devre yap.
Bununla 1 kac yuz volta dayanimli Mos yada transistoru sur. Mosun Drain ucundan Vdd arasina atiyorum komur nuve olarak tabir edilen nuve uzerine sarilmis 10..20 tur bobin sar. Twitteri Drain source arasina koy.
Darbe suresini kisip (%50 den cok daha dusuk) drain ucundaki voltaji ve Source akimini scopla izle. Tehlikeli degerlerden uzak kalacak sekilde en uygun darbe suresini belirle.
Bu yapida twittere bayagi yuksek voltajlar uygulamis olursun isini de muhtemelen gorur.
Alıntı yapılan: Zoroaster - 11 Kasım 2017, 01:08:16
Fazla hesap kitapa girmek istemiyorum dersen 555 cikisindaki sinyalin frekansini arzu ettigin frekansda ve darbe suresini istedigin gibi kisabildigin bir devre yap.
Bununla Mos yada transistoru sur. Mosun Drain ucundan Vdd arasina atiyorum nuve uzerine sarilmis 10..20 tur bobin sar.
Twitteri Drain source arasina koy.
Darbe suresini kisip (%50 den daha dusuk) drain ucundaki voltaji ve Source akimini scopla izle. Tehlikeli degerlerden uzak kalacak sekilde en uygun darbe suresini belirle.
Bu yapida twittere bayagi yuksek voltajlar uygulamis olursun isini de muhtemelen gorur.
Hocam pratik tavsiyeniz için teşekkür ederim. Gayet uygulanabilir gözüküyor. Elimde başka bir iş için sardığım resimdeki 20 turlu bobin iş görür mü sizce? Bahsettiğiniz devre resimde gösterdiğim gibi midir? düzelilmesi gereken yerler var mı sizce? (555 komponentlerini kolaylık olsun diye eklemedim)
(https://i.hizliresim.com/pG2ydq.jpg) (https://hizliresim.com/pG2ydq)
(https://i.hizliresim.com/7yQ9la.jpg) (https://hizliresim.com/7yQ9la)
Toroidin musu yuksekse sorun cikartir. Hava aralikli nuve denemelisin.
Semandaki gibi mosun gate source arasinda direnc olsun. Olasi hatalara karsi gate ile 555 cikisi arasina 1n...10n kapasitor koymakta fayda var. Olusan RC devresi igne palslere benzer gate sinyali olusturur ve yanlislikla 555 cikis sinyalin %50 duty asiminda gate'i donanimsal olarak genis paslerden korur.
Iyi bir devre olusturabilmek icin cok fazla ugrasman gerekir. Eger bu sekilde dene yanil yoluyla ilerleyeceksen mosu bozmamak adina bu tur onlemler almalisin.
Eger yuksek duty ile calisirsan mos akimi alir basini gider ve mosu hemencecik yakarsin.
Alıntı yapılan: Zoroaster - 11 Kasım 2017, 01:50:33
Toroidin musu yuksekse sorun cikartir. Hava aralikli nuve denemelisin.
hocam bu arada kullandığım ultrasonic tweeter bu. Bir tanesinin içini kırıp baktığımda resimdeki piezzo elemanla karşılaştım. Umarım tweeter terimini kullanıp sizi yanlış yönlendirmemişimdir. Bahsettiğiniz hava aralıklı nüve benim gösterdiğim nüveden sadece bir kesik farkı olan nüvedir değil mi? Bu trafo ve sargı işi insanı en bezdiren iş gerçekten. Şöyle hazır satılsa da alsak :)
(https://i.hizliresim.com/WGolWL.jpg) (https://hizliresim.com/WGolWL)
Ucuz ultrasonik temizleyici, soguk su buhari ureteci gibi cihazlardan alip icini acip ne yapmislar bakabilirsiniz.
E20 nuvelerin karsilik E kollarin arasina ince bir kagit yapistirarak mukemmel olmasa da isinizi gorecek hava gobekli nuve yapabilirsiniz.
Nette arayinca semalar cikiyor. Zaten hepsi hemen hemen ayni prensip uzerine kurulu.
(http://keelynet.com/images/schemaacoustic.jpg)
İnat ettim o trafoyu kullanmamaya :) Hazır elimde 15 kHz frekans varken aklıma basit bir step-up convertor yapmak geldi. Değerlerle kolayca oynayabileyim diye 555 yerine pic kullandım. Bobin, diyot ve kapasitör ile 80 volt civarına çıkabildim. Üstelik bobini sürdüğüm mos ile piezo tweter'ı da sürmeyi denedim ve şimdilik bir sıkıntı yaratmadı. Yaklaşık 100 dB ve 15 kHz ses çıkışı elde ettim. Yalnız uzun kullanımlarda bu devrenin akıbeti noolur sizce?
(https://i.hizliresim.com/rJNJVV.jpg) (https://hizliresim.com/rJNJVV)
Trafosuz yeterli seviye alamazsın.
Trafo şu işleri görecektir,
Piezoya Empedans uyumu, Voltaj yükseltmesi
Piezo+Trafo ile rezonansa mümkün olduğunca yaklaşma