Bugünlerde cetvel, encoder yapımı işlerine merak sardım. Geçmiş yıllarda kapasitif çalışan bir cetvel çalışmam olmuştu. Optik encoderin kapasitif versiyonu gibi bir şeydi. Fakat elektronik kumpaslar çok farklı.
Henüz sonuçlandıramamış olsam da bir kumpas nasıl çalışır hakkında araştırma yazım aşağıda.
http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7337
Optik mouse modüllerini kullanarak cetvel yapma fikrim vardı bir ara. Belki biri uğraşmak ister ;D
buna ben de kafa yormuştum, saırım işin püf noktası ince eleltrotlar ve T elektrotlarda tekrarlayan paternlerin enleri birbirinin tam katı değil, bu yüzden 1 ince elektrot mesafesi hareket edince ince elektrotlardaki kapasite değişimi meksika dalgası gibi oluyor, 0.1mm çözünürlük böyle sağlanıyor.
Bu kumpas 0.01 mm okuyor.
bendeki 0.1mm okuyor, plastik (ürün açıklamaları karbon fiber olduğunu iddia etse de), pcb ler bununla aynı görünümdeydi. ince elektrotların bunda 1/10 incelikte olmasını beklerdim ama değil. 10 kat çözünürlük farkı yazılım yada adc çözünürlüğünden diye düşünüyorum. bendekinde seri bağlantı da var, yabancı bir forumda bunu cnc için pozisyon belirleyici olarak kullanmışlar. çalışma mantığı hakkında önsezilerim var ama tam da anlamış değilim, mesela ölçümde T lerin aralarındaki ince boşluklar kilit rol oynuyor, T şeklinin esprisi hangi yönde kaydırıldığının algılanması gibime geliyor. acaba T ler dışında kalan birbiriyle bağlı kısım (sizin mavi boyadığınız) çıkarılsa alet çalışır mı, bence çalışır...
Bence calismaz. Su anda tam aciklamasini yapamiyorum.
Fakat o kisimlar da ince cizgi elektrodlarla kapasite olusturuyor.
Yapilan is kapasitor elektrodlarinda yuk biriktirmek. Yalniz bir grup sarj biriktirirken bir diger grup ta sarj caliyor.
Ben bir ara araştırdım. Alıcı kısmı 2.gurup dan oluşuyor. 1.grub ile 2.gurup arası
90 derece faz farkı var. 1.grub 2 adet 180 derece sinyal gönderiliyor. Gönderilen
180 derece sinyallerin pozisyonunuz tam ortada iseniz 0V gerilim alıyorsunuz.
Eğer 0 derece ise konumunuz UMax + konum Fazın sonunda iseniz Umax- geriliminiz oluyor. ikinci gurup
hareket yönünüzü belirliyor.
Benim araştırmamda kare dalga idi. Sizin ölçümünüzde pwm sinyalinin görevini çözemedim.
Şurada;
http://www.biotele.com/digital_caliper.htm
100 Khz lik sin ve cos sinyali( yani 90 faz farklı iki sinyal) kullanıldığını yazıyor. Sayfanın altındaki bağlantıdaki pdf de de capasitive sensor hakkında bilgi veriliyor.
Verdiğin linkteki kumpasın da içini açmıştım. Onun içi de aynen yazımda verdiğim fotolarla birebir.
Adamın fotoğrafını verdiği kumpasla açıklaması yapılan kumpas alakasız.
Zaten pcb deki vialarla prensip çizimi karşılatırıranız o kadar viaya gerek olmadığını göreceksiniz.
Bana öyle bir açıklama yapınız ki STM32ye doğrudan kodumu yazıp analog interface yapıp kendi kumpasımı oluşturabileyim.
bir de şurada birşeyler var.
https://www.quora.com/How-do-digital-calipers-work
Ben geniş bir potansiyometre gibi hayal ederdim hep çok ilginç.
Anlamadığım nokta şu resimde verdiğiniz dişlerin arası kumpas boyunca eşit mesafede mi?
1cm anlarım da 20cm uzağını nasıl anlıyor , altta bir direnç olabilir mi? Yada kapasitif ekrandaki gibi direnç ?
Eğer dişlerin genişliği mesafe arttıkça değişiyorsa bunu taklit etmek çok zor olur.
Pili çıkarıp çok uzağa çekip tekrar pili taktığınızda mesafeyi ölçebiliyor mu?.
eşit mesafede, direnç yok, elektriksel temas ta yok. mutlak konumu değil konum değişimini ölçüyor, pili çıkarıp farklı konumda takarsan sıfır gösterir.
Bu kumpasın pilini söküp takarsan kafayı yer. Sıfırla tuşuna basmak gerekir.
Aslında bu kumpasın tasarımcısı çalışma prensibini anlatsa aaa ne kadar basitmiş deriz.
Fakat şu anda çok karmaşık görünüyor.
Hocam adamlar ilk başta hepimizin anlayacağı gibi basit bişey yapmışlerdır daha sonra yıllar geçtikçe mükemmel hale gelmiştir.
Bizim hemen bakıp da anlamamamız , kendimizi geri zekalı gibi hissetmemize neden olmamalı ;D
bunun ince elektrotları 1mm ye yakın. 0,01mm lik hareketi nasıl ölçüyor diye hayret ettim önce. bunun tek yolu T lerin aralıklarıyla ince elektrotların aralıkları heryerde birbirine denk gelmiyor, 1 T nin önünde atıyorum 3.2 elektrot varken bitişiğindeki T de 3.3, onun yanındakinde 3.4 ... ince elektrot denk geliyor. analog kapasite okuması yapıyor. ancak bu şekilde 1mm lik elektrotlarla 0.01 mm ölçebilir.
Ekleme: Z hocam, siz T lerin tabanına karşılık gelen ortak (geniş) elektrottan okuma yapıldığından emin misiniz, benim mantığımca o elektrota sinyal gönderilip incelerden okuma yapılması daha mantıklı olurdu, ama anladığım kadarıyla tam tersi oluyor...
Açıkçası düşündüğünüzden dahada basit olduğunu düşünüyorum.
Gerçek kumpastada aynı yapı var aslında.
1. sabit zemin çizgileri.
2. hareketli çizgiler.
2 si birbiriyle yanyana geldiğinde aralık farkından dolayı hareketli çizgilerden sadece birine karşılık gelir.
dolayısı ile 2 sabit çiszgi arasını 10 adım sonra aynı hareketli çizgiye denk getirebilirsin.
detayları 2 kaymış ölçü sistemi arasındaki kayma miktarıyla ölçebilirsiniz.
bir diğer deyişle bildiğimiz encoder. tek farkı kapasitif olması.
Z kardeşim STM32 kapasitif sens yeteneğine sahipmi bilmiyorum.
Ancak pic32 de bu özellikleri taşıyan çipleride ürettiler. Bilgine.
Ben de bi tahmin yapayım.
Pwm frekansının kaç olduğunun önemi yok, rise fall geçiş süresi çok hızlı ise darbe çok rahatlıkla karşıya ulaşabilir.
360 dereceye kadar sayacak.
Açı değiştikçe toplam darbe genliği her palsde değişecektir. Tam konuma uygun olduğu zaman ise pals sıfıra yakın olacaktır.
Opamp ile yükseltilip smitt trigger ile RS flip-flop un S pinine gönderilir. R pininni ise mcu reset yapar.
360 derecelik palslar göneriliyor diyelim her pals sonrası mcu flip flop set edilmişmi diye bakar. Eğer set edilmemiş
ise 0 noktası burasıdır.
Mesela 149 pals gönderdi 150 inci pals de trigger tetklenmedi işte 0 noktası. Hareket ettirdikçe bu 100 olur 200 olur
bu da enkokder olur işte.
Alıntı yapılan: rree - 27 Aralık 2018, 11:07:40Benim araştırmamda kare dalga idi. Sizin ölçümünüzde pwm sinyalinin görevini çözemedim.
Sanırım taşlar oturmaya başladı.
Pwm siyaller analog üçgen dalga üretmek için kullanılıyor. Üçgen dalganın amacı bilinmeyen voltajın karşılığını bulmak icin.
Yüksek çözünürlükte ADC pahalı ve silikon yapısı zahmetli. Fakat ADC işlemi PWM DAC ile yapılırsa çok ucuz olacagi icin bu teknik kullanilmis. Ayrica pwm frekansi yuksek ve keskin kenarli oldugu icin sensoru pF mertebesindeki kapasitorlerle yapmak mumkun oluyor.
0.05mm çözünürlükle ölçüm yapan 150mm uzunluğunda mekanik kumpası düşünün.
(http://g03.a.alicdn.com/kf/HTB18DTwKXXXXXbuXVXXq6xXFXXX8/Vernier-Caliper-6-0-150mm-0-05-1-128in-Carbon-Steel-Metric-Inch-Calipers-Micrometer-Measuring.jpg)
Soru:
Hareketli aksamda bulunan kısa skala 1mm mesafenin altını ölçmek üzere tasarlandığından 1/0.05=20 tane aralığa sahip olmalıdır. Çizgileri arasıdaki mesafe ne kadardır?
Tabiki neden?
dijital versiyonda da her T ye 7.99 veya 8.01 ince elektrot denk geliyor diyebilir miyiz? (mekanik kumpas görmemiştim daha önce, resmi inceleyince ben de bir aydınlanma yaşadım)
ek: yazınız ilerlemiş, okuyunca üstteki sorumun mantıksızlığını kavradım. öyle birşey dememize gerek yok ölçüm için, birbirinin tam katı olmaması yeterli.
Merhaba, herkese kolay gelsin
Burada çalışma mekanizması anlatan forumdan elektrofizikçi isimli kullanıcı
https://youtu.be/vXO49YW1rio?t=531
Burada da, kumpastan veri çekilmesi işlemi anlatılmış,
https://www.makingstuff.info/Projects/Digital_Calipers
Alıntı yapılan: z - 28 Aralık 2018, 07:25:520.05mm çözünürlükle ölçüm yapan 150mm uzunluğunda mekanik kumpası düşünün.
(http://g03.a.alicdn.com/kf/HTB18DTwKXXXXXbuXVXXq6xXFXXX8/Vernier-Caliper-6-0-150mm-0-05-1-128in-Carbon-Steel-Metric-Inch-Calipers-Micrometer-Measuring.jpg)
Soru:
Hareketli aksamda bulunan kısa skala 1mm mesafenin altını ölçmek üzere tasarlandığından 1/0.05=20 tane aralığa sahip olmalıdır. Çizgileri arasıdaki mesafe ne kadardır?
Tabiki neden?
1/20 = 0.05 çözünürlük için elimdeki kumpasın noktadan sonrası skalası sıfır noktasına getirilince skalanın 10 değeri 39 mm denk geliyor yani 0-39 arası 0-10 olarak skalandırılmış oluyor kumpas 40 mm doğru hareket edince 40-39=1 mm lik uzunluk 1/20 çözünürlükle okunmuş oluyor.
Simdi de hic kumpasa bakmadan sunu soyleyin.
1.35 mm lik olcumde hareketli sikaladaki 3.5 cizgisi ana skalada hangi sayi ile hizalanir? Neden?
çizgiler arası 1.95mm , nedeni anlatılmaz yaşanır... 15mm ye denk gelir (tam kapalıyken sıfırlar çakışıyordur zannımca), anlatması çok meşakkatli... bir kumpası anlamaya çalışmak alzaymırdan korur mu, korur. :)
1mm de 20 tane 0.05 mm var.
Adamlar neden 20 çizgiyi 1.95mm aralıklarla çizmişler?
20*1,95=39 mm yapıyor. Ondalıklı kısmı okumaya yarayan skalanın 10. değeri 40mm nin üzerine geliyor. yani 39 ile 40 arasındaki 1mm 20 ye bölünmüş oluyor. Her 0.05mm lik adımda alt scala çizgileri ile üsteki metrik ölçek çizgileri illaki bir çizgi diğer ile çalışıyor.
0.95mm lik aralıklarla çizseydi de olurdu, okuma kolaylığı açısından yaymış. her çizgide 0.05mm geride kalıyor, kaçıncı çizgide çakışma olduğuna bakarak küsürat bulunur.misal 5mmlik bir cisim ölçersek hareketli skalanın baş ve son çizgileri sabitteki çizgilerle tam çakışır, 5.75mmlik birşey ölçüyorsak tek bir çizgi (7buçuk çizgisi) çakışır, 5.78 ölçersek hiçbir çizgiyle çakışmaz ama 8 le çakışıyor sayabiliriz. merak ettim 0.01mm liği var mı bu mekanik kumpasın...
Mitotaya kumpasım (mekanik) 0.02 mm.
Alıntı yapılan: yas - 28 Aralık 2018, 15:30:3220*1,95=39 mm yapıyor. Ondalıklı kısmı okumaya yarayan skalanın 10. değeri 40mm nin üzerine geliyor. yani 39 ile 40 arasındaki 1mm 20 ye bölünmüş oluyor. Her 0.05mm lik adımda alt scala çizgileri ile üsteki metrik ölçek çizgileri illaki bir çizgi diğer ile çalışıyor.
Bu 39 sayısını kumpasa bakarak söylediniz. Ben onu istemiyorum. Tasarımcısı neden böyle bir rakam seçti?
(İşin içinde Kraliçenin parmağı var gibi.)
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/KumpasX.jpg)
Ince elektrodların genişliğinin 3.8 katı T elektrod genişliği. (Yaklaşık)
T elektrodlardan sinyal toplayan elektrodun genişliği ise T elektrod genişliğinin 14 tam 19/20 katı.
işin elektroniğine dönersek toplayıcı elektrot sadece T lerden topluyor, n ler (isimlendirdim kendilerini) in varoluş amacını sorgularsak bir şekilde uzaklık değişiminin düzeltilmesinde rolleri olabilir mi? (çok derin elektronik bilgim yok, beyin fırtınası yapıyorum)
ek1: toplayıcı elektrot boyunun kritik olmasına şaşarım, gizem devam ediyor
2: sayın z, sen uzaklığın önemli olduğunu düşündüğünden bu soruyu sordum, mantığımca uzaklığın önemi yok, algılanan kapasitenin değeri değil de hangi fazda sinyal totalin yüzde kaçı, ölçüm bununla yapılıyor (şeklinde düşünmekteyim)
n ler de sanal bir gnd noktasına göre kapasitör oluşturuyor.
Bu n ler hepsi birbirine bağlı. Bu noktaya ister sanal Gnd diyin ister yıldız noktası. Fakat bir gerçek var ki ince kapsitörde biriken yüklerin karşılığının bir kısmı T lerde bir kısmı da n lerde birikiyor. O yüzden göz ardı edilebilecek bir şeyler değil.
Belki de gardiyanlık görevi yapıyorlar.
Bana bu kumpas üzerine doktora tezi bile yazılabilir gibime geliyor.
Bence okuma kolaylığı olsun diye. 4mm uzunlukta da bu ölçüm yapılabilirdi ama uzunluk kısa olacağında hangi çizgilerin çakıştığını anlamak zor olacaktır. Bu scala 40mm değilde 50mm olarak kullanılsaydı yine 0,05 lik bir çözünürlük istenseydi 25 e bölünmesi gerekecekti. Biz 1 cm değil 1mm skalanya uydurmak istediğimizden işlemimiz 50x10*0.05 = 25 olacaktır. Yani 0~50mm aralığına 0.05 çözünürlüğünde alt scala yapabilmek için scala 1/25 olacaktı.
Bu durumda 50-1 = 49 değeri 25'e bölünerek alt scaladaki adım aralığı 1,96mm olarak bulunacaktı. Buna göre her bir çizgi çakışmasında 1/25 (0,04) uzunluk ölçülecekti. Yani ondalıklı adımlar 0.05mm katları değilde 0,04mm katları şeklinde okunacaktı.
0,04-0,08-0,12-0,16........49,92-49,96-50 vs. doğal olarak bunu okumak pratik değil. Bu yüzden 0,05 lik adım tercih edilmiştir diye düşünüyorum.
Konuyu yanlis yere mi actim acaba bilmiyorum.
Aldigim cep telefonundan yedigim kaziga bakarmisiniz? (http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7413)
Kumpasın hareketli aksamının 39 mm olarak ölçeklenmesi insan anatomisi ile alakalı.
Başparmağın uç boğumunun rahatlıkla yerleşeceği mesafe yaklaşık 4 cm.
Küçük scala olarak 40mm seçilemez. Mecburen bunun 1mm eksiği olan 39 mm seçilecekki 1mm den küçük mesafeler ölçülebilsin.
40mm den küçük hareketli aksam, kullanımı zorlaştırır. Daha büyük olanları ise kumpasın efektif ölçüm mesafesini kısaltır/maliyeti artırır. Örneğin 80 mm lik hareketli aksam 200 mm uzunluğundaki kumpasta en fazla 120mm lik ölçüme izin verirken 40mm lik aksam 160 mm ölçüme izin verir.
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/Kumpas2.jpg)
Fotoğrafın üst kısmında yeralan pcbde elektrotları paralel bağlamaya yarayan yılanımsı yollar frekans yüksek olmadığı için düz çizgi halinde çizilebilicekken neden böyle kıvrımlı bir çizim yapmışlar.
bu desenli çizimin nedenini ben de düşünmüştüm, estetik görünsün diye dedim ama zayıf bir teori. bu yolların pcb nin arka yüzündeki ince elektrotlarla elektrik alanı yoluyla etkileşime girip faz kaymasına neden olmaması için elektrotları kesme açısını nötralize ediyor, yada bu kıvrımlı yapı arka yüzdeki ince elektrotlarla oluşan kapasitörlere ek bir endüktans oluşturup faz kaymasını nötralize ediyor (diye sallıyorum)
fotoğrafın yanıltıcı olabileceği aklıma geldi, yazacaktım unuttum. bu iş için kullanılacaksa uzaktan çekip dijital zumla yakınlaştırmak bu deformasyonu önemli ölçüde azaltır.
Alıntı yapılan: z - 29 Aralık 2018, 09:00:55Fotoğrafın üst kısmında yeralan pcbde elektrotları paralel bağlamaya yarayan yılanımsı yollar frekans yüksek olmadığı için düz çizgi halinde çizilebilicekken neden böyle kıvrımlı bir çizim yapmışlar.
Bence yollar düz gittiğinde vialara değmeden geçemeyeceği için aynısı olmasa da buna benzer çizimleri bende kullandım. Yer sıkıntısından ötürü yolları yakınlaştırıldığında vialar mecburen açılı geliyor aralarındaki en geniş mesafede yaptıkları açıya dik olan güzergah oluyor. Yolu viaların arasından geçirmek için en uygun yol güzergahı olduğu için bence.
Alıntı yapılan: z - 29 Aralık 2018, 05:08:11Konuyu yanlis yere mi actim acaba bilmiyorum.
Aldigim cep telefonundan yedigim kaziga bakarmisiniz? (http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7413)
Bana bu durum normal gibi geldi. Kamera beyaz cetvele daha uzak gözüküyor. Üstteki ve alttaki cetvellerin masa üstündeki yerlerini değiştirip (alttaki üsttekinin yerine, üstteki alttakinin yerine gelecek şekilde) aynı kamera noktasından tekrar çekim yapıp karşılaştırdınız mı?
Kumpasin off butonuna basip kapasak bile kumpas olcum yapmaya devam ediyor. Sadece ekrani kapiyor.
Alıntı yapılan: z - 29 Aralık 2018, 05:08:11Konuyu yanlis yere mi actim acaba bilmiyorum.
Aldigim cep telefonundan yedigim kaziga bakarmisiniz? (http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7413)
bu tür işlerde tarayıcı ile çalışmak daha faydalı olur sanırım.
(https://i.postimg.cc/5N3H9kNc/IMG-0744.jpg) (https://postimg.cc/TpK2C0DQ)
Bendeki Resim
(https://i.postimg.cc/rwVfzb15/IMG-0746.jpg) (https://postimg.cc/BXzTVmwv)how do i print screen (https://postimages.org/app)
(https://i.postimg.cc/26TCngqh/Alici.jpg) (https://postimages.org/)
Yarım Kalan projem. İki grup dan oluşuyor.
Alıntı yapılan: rree - 31 Aralık 2018, 11:36:57(https://i.postimg.cc/26TCngqh/Alici.jpg) (https://postimages.org/)
Yarım Kalan projem. İki grup dan oluşuyor.
Sen neden 3+3 levha kullandin?
Paralel levhalarin mantigini anladin mi? Neden kocaman iki levha ile isi bitirmedin?
Demekki yollarin yilan gibi olmasina gerek yokmus.
(https://i.postimg.cc/8CsRVVbC/Untitled.png) (https://postimages.org/)
Alıntı yapılan: z - 31 Aralık 2018, 13:03:36Sen neden 3+3 levha kullandin?
Paralel levhalarin mantigini anladin mi? Neden kocaman iki levha ile isi bitirmedin?
İlk başta anlattığım gibi. 1.yol 0 derece kare dalga 2. yol toplama 3.yol 180 derece kare dalga. Verilen linkteki teoremi oluşturmaya çalıştım.
Peki kartta sagli ve sollu olanlar neden?
Sağdakine göre soldaki 90 derece açı var.
Anladim. Benim actigim kumpasta 8 levhadan sinyal basip tek levhadan sinyal alarak degerlendirme yaptigi icin henuz mantigini tam anlayamadim. Acaba sen anladin da 3 levhadan mi sinyal basiyorsun seklinde yorumlamistim.
Sekiz levhadan sinyal basma mantığını çözemedim. Sekiz levhalı kumpası 0 mm sonra 0.1mm 0.5 mm sinyalleri görebilsek mantık yürütebiliriz.
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/1-2-3-4.png)
Bunlar ilk 4 plakanin sinyalleri digerleri de bunlarin 180 derece kayiklari.
Asagidaki de cipe giden sinyal.
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/Kumpas8.jpg)
Plakalar kaydikca bu grafik de kayiyor.
Bu konuya kafa patlatan yokmu hic?
Hislerim sinyal/gurultu oranini artirma amaci var diyor.
Normalde 2 plakadan sinyal basmak varken bu adamlar neden 8 palakadan sinyal basiyorlar?
Elimde osiloskop olmadığı için projem askıda . 4 levhalı veya 2 levhalı olması önemli değil. Ben 2 levhalıyı çalıştıracağım. Benim tasarım her levha ayrı ayrı doğrultuluyor. Doksan derece faz farkına encoderlerde olduğu gibi yön tespit ediliyor. Yukarı aşağı sayıcı ile saydırılıyor. Kaba değerler sayılmış olacak.Kumpas kayma işlemi durduğunda analog değerler değerlendirilip hasas değer çıkacak.
Buradaki amaç kapasitif bir encoder yapmak sanırım?
Benim amacim DC servo motorlu mekanizmada geribesleme duzenegi icin linear encoder yapmak.
Galvo teknik encoderleri arastirdi iz mı
Daha once galvo encoderlardan haberim yoktu ancak ilgimi cekmedi.
8 kanaldan sinyal basan kumpas esrarini koruyor hatta daha da cekici hale geldi.
1,2,3,4 kanallarin dalga seklini vermis 5,6,7,8 inde bunlarin 180 derece evrigi demistim.
180 derece evrigi fakat pwm sinyalde ufak bir faz kaymasi da var.
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/Kumpas-8-kanal.png)
Merak eden varsa 5.siradaki mavi grafikten parca koparip 1. siradaki mavi grafigin ustune cakistirmaya calissin.
Eger tam bir simetri olsaydi sinyaller en fazla 1 pixel hata ile cakisirdi. Fakat oyle degil.
180 derece faz kaymasi oldugunu scopun 1. kanalini 1 nolu levhaya dokundurdugumda 2. kanali da 5 nolu levhaya dokundurmustum. Bu sartlarda sinyaller evrik gorunuyordu.
Herhalde detay gozumden kacti. Kumpasimi darma duman ettim. Kumpas siparislerimin gelmesini bekliyorum.
0.1 mm kumpasi olup icinin fotosunu yayinlayabilecek varmi?
Alıntı yapılan: z - 02 Ocak 2019, 13:52:48Benim amacim DC servo motorlu mekanizmada geribesleme duzenegi icin linear encoder yapmak.
Hocam bu ürünü incelemenizi tavsiye ederim,Avusturya"dan sample getirtmiştim yıllar önce ama deneme fırsatım hiç olmadı ve kayboldu gitti,12 bit ve 2 mikrometre çözünürlük varmış,yanında 30 cm lik bir bant göndermişlerdi daha sonradan.
https://ams.com/search#/AS5311
http://www.spezial.cz/news/as5311-linearni-magneticky-koder-s-vysokym-rozlisenim.html
@argeman çok güzel malzemeymiş.
Kumpasların evrimi
https://www.mitutoyo.co.jp/eng/support/service/catalog/08/E12029.pdf
https://ieeexplore.ieee.org/document/5690265
Bu dokümanı indirebilecek varmı?
Bu dosya mı?
http://s7.dosya.tc/server12/zj1ccb/three-phase_capacitive_position_sensing.pdf.html
Tesekkurler evet bu dosyaydi.
Kumpas cizimini ureticiye yolladim elektronik devreli olan hareketli kisim hemencecik onaydan gecti.
Desenli plakalarin oldugu sabit kisma ait pcb bir turlu onaydan gecmiyor.
Neymis efem hic delik yokmus. Evet delik yok diye mail de attim. Bir saatten beri onaylanmasini bekliyorum.
(https://i.postimg.cc/76P5L6Wd/Teori.jpg) (https://postimg.cc/HJKYZpH9)
Bu dokumanda dogrusal hareket eden rotor elektrotlarinin stator elektrotlari ile olusturdugu kapasite bagintisi verilmis.
Kapasiteler neden dogrusal degil de sinusel degisiyor bir turlu anlamadim.
Izah edebilecek var mi?
https://www.rls.si/en/rlc2ic-miniature-linear-pcb-level-incremental-magnetic-encoder (https://www.rls.si/en/rlc2ic-miniature-linear-pcb-level-incremental-magnetic-encoder)
Sinüsel değişmesi için elektrotların şekilleri ile oynamışlardır.
Elektrot gruplari simetrik degil farkli genislik ve bosluklara sahiptir cumlesine dayanarak mi soyluyorsun?
Fizikci prof arkadasima sordum o da aynisini soyledi.
Bence uygulanan gerilim sinüssel olduğu için ölçüm sonucu sinüssel olarak ifade ediliyor.
Voltajlar sinusel fakat elektrodun yer degistirmesi sonucu sinusel sinyaller sinusel modulasyona ugruyor. Cunku bu teknikte kapasiteler yer degisim miktarinin sinusu ile orantili deger degistiriyor.
Inceledigim kumpas boyle calismiyor. O hala sir.
Alıntı yapılan: z - 09 Ocak 2019, 00:40:37Elektrot gruplari simetrik degil farkli genislik ve bosluklara sahiptir cumlesine dayanarak mi soyluyorsun?
Fizikci prof arkadasima sordum o da aynisini soyledi.
Yazıyı okudum fakat yazıya dayanarak yorum yapmadım z hocam. Yer değiştirmenin kapasiteye etkisinin sinüsel olabilmesi için bu gerekli diye düşünüyorum. Aslında analog tarafta yaptığı şey park transformuna çok benzemiyor mu?
Evet. Zaten o forma uysun diye kapasite degerleri yerdegistirme ile sinusel degissin isteniyor.
Kapasiteler sinusel voltajla uyariliyor. Kapasite de mesafeden sinusel etkileniyor.
http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7337 (http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7337)
0.1 mm artimlarla 0.2mm dogrulukta olcum yapan 5 USD lik kumpasim bu gun geldi. Fotolarini linkte gorebilirsiniz.
Bu kez scanner ile tarama yaptim. Eger gene ters koseye gol yememissem rotor ve stator elektrodlar arasinda boy fark oldugu da goruluyor.
Ilk kumpasin hareketli aksaminda 64 kapasitor levhasi varken bu ucuz modelde 56 tane var.
Çözüm için sırayla gitsek. İlk Önce
Alıntı YapIlk kumpastan farkli olarak sabit kisimdaki elektrodlarin hic biri bir biri ile bagli degil.
Bunu çözsek. Birbirini bağlı olan kısım olmazsa karşıya kapasitif etki olmuyor mu?
http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7832
sizdeki merak bana da bulaştı, "dünya dışında yaşam var mı" sorusuyla yarışıyor 5 dolarlık kumpas. skop görüntüleri durağan mı yoksa kumpası hareket ettirirken alıp karşılaştırdınız mı, bunun faydası olur. sadece 8 sinyal elektrodu olsa ölçüm yapabilir ama hata payı yükselir(mi), yolları hassas şekilde kesip denemenin bir faydası olur mu???
Şu linkte güzel bir cevap var. İpucu verebilir belki.
https://electronics.stackexchange.com/questions/6713/how-does-an-electronic-caliper-work
Yazımda bahsettiğim adam bu işte. Bu da kumpası çözmeye çalışıyor.
Fakat yanlış yolda. Sinyallerin yaklaşık sinüsel modülasyona sahip olduğunu varsayıyor.
Edit: Lingo lingo şişeler.
Sanırım çözdüm.
Evet arkadaşlar kumpas aynen böyle çalışıyor.
http://www.cncdesigner.com/wordpress/?p=7864
Kumpas gerçekten çok basitmiş.
Daha ilk sayfalarda yazmıştım ama nedense yazdıklarımız okunmuyor, adam yerine konulmuyoruz bu sitede.
https://www.picproje.org/index.php/topic,74521.msg569220.html#msg569220
Sinyaller sıra ile gönderilecek bir noktada toplam sıfır olacak , sağa sola kaydıkça bu nokta da kayacak.
Yazılanları okumadığımızı nerden çıkartıyorsun.
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/Kumpas-8-kanal.png)
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/Kumpas8.jpg)
Bu iki grafiği zaten zamanında vermiştik. O zaman yaptığın tahmin, bu grafiğin söze dökümünden ibaret.
Fotolarını verdiğim iki grafikten üstttteki elektrodlara uygulanan voltaj grafikleri. Alttaki ise kaşı tarafa aktarılan sinyaller. Elektrodlara uygulanan sinyallerle kumpas hareket etmese bile toplama elektrodundaki sinyalin genliğinin değiştiğini zaten grafikten görüyoruz.
O zaman hiçbirimiz kumpas nasıl çalışıyor diye bilmiyorduk. Açıklaman doğrudur değildir karar verebilmek için ikna edici detaylı açıklama yapıp savını desteklemen gerekirdi. Mesela kumpas çeneleri açılıp kapanınca sinyal neden kayacak bunu açıklamalıydın.
Şimdi tahmininin doğru olduğu ortada. Kendinden emin olup hayır dediğim gibi çalışıyor diye bizi yönlendirmen lazımdı.
Mesela şimdi, alttaki sinyalin üstteki sinyallerden nasıl üretildiğini açıklayabilirsin. O zaman açıklasaydın Şu anki suçlamana konu senin deyiminle adam yerine konulurdun.
Evet şimdi seni dinleyelim.
Toplama elektrodundaki sinyalde ardışıl pozitif palsler neden aynı genliktedir. Ardışıl negatif genlikteki palsler neden aynı genliktedir. Yoksa bu bir göz yanılgısımıdır? 8 elektroda uygulanan pwm sinyaller toplama elektrodundaki sinyalin formunu nasıl fotodaki şekle çeviriyor?
Grafiklere konu kumpası iyice parçaladım. Artık o kumpas yok. Eğer grafik üzerinde sorun olacaksa alttaki grafik üzerinden açıklama yapabilirsin. Bu kumpas hala hayattaolduğu için dilediğin ölçümü yapıp yayınlayabilirim.
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/kmps2.jpg)
Bir diğer sorum da 0.02 mm ve 0.2 mm doğrulukla ölçen her iki kumpasta da her bir elektrot 31 pals ile sürülüyor. 32. palsde ilk 31 palsin tekrar ediyor.
Buradaki 31 sayısının seçilme sebebi nedir? Kendim yeni ve farklı bir patern oluşturmak istesem nasıl bir patern oluşturmalıyım?
Aslında bir program yapacaktım iki yüzeyi bitmap ile çizip sinyalleri verince karşı tarafa nasıl geçecek toplam ne olacak diye.
Sizden bir önceki mesaja en küçük bir atıf bile gelmediğinden nasıl olsa kimse okumayacak diye uğraşmadım.
Ben T şeklinin ve şasenin , sinyal karışıklığını engellemek için olduğunu düşünüyorum çünkü kapasitif.
Yoksa alt ve üst tırnaklar genişlikleri farklı ise mutlaka yukarıda verdiğin grafiğin oluşacağını düşünüyorum çalışacaktır fakat mukemmel olmayacaktır.
Alıntı yapılan: iboibo - 23 Ocak 2019, 20:24:25Daha ilk sayfalarda yazmıştım ama nedense yazdıklarımız okunmuyor, adam yerine konulmuyoruz bu sitede.
https://www.picproje.org/index.php/topic,74521.msg569220.html#msg569220
Sinyaller sıra ile gönderilecek bir noktada toplam sıfır olacak , sağa sola kaydıkça bu nokta da kayacak.
Ahhhh İboibo,hiç güleceğim yoktu:))
Sen o kadar mesaj yazıyorsun kimse okumuyor.Nedir bu Çektiğin Çile:)
Yaav sen onu diyorsun,ya benim yazdıklarım ne olacak?Beni hiç kaale bile almıyor Zalımlar.
Sanırım bu Forum da Seni ve beni adam yerine koymuyorlar.Olsun,takma kafana olur böyle şeyler.
Büyüyünce unutursun:))
@JOKERAS billur geçmiyorsun değil mi ? :D
"otostopçunun galaksi rehberi" çok sevdiğim bir kitap, çok yetenekli bir süper bilgisayar yapıyorlar, soruyorlar "hayat, evren ve herşeye dair nihai cevap nedir?". bilgisayar "bunu hesaplamam uzun sürer, 2000 yıl sonra gelin" der, nesiller geçer, vakit geldiğinde bilgisayarın başında coşkulu bir kalabalık, kutlama hazırlıkları vs...
-hesaplama bitti mi?
-bitti...
-cevap nedir?
-42
-?!
z nin sayfasında paylaştığı cevap bende bu etkiyi yaptı, muhtemelen bilgi düzeyimin yetersizliğindendir, demek ki her cevap herkese hitap etmiyor, bu aletin çalışma şekliyle ilgili benim de önsezilerim vardı, bu araştırma verileriyle ben de kendimce çözdüm, insan aklından geçenleri aktarmak için dil bile çok kısıtlı bir araç, klavyeden fazla birşey beklememek lazım. kitabı da şiddetle tavsiye ederim bu arada...
Bu iyi oldu. Tum BK filimleri izledim diyordum izlememisim.
http://www.indirmedenfilmizle1.com/bir-otostopcunun-galaksi-rehberi-film-izle.html/5
Alıntı yapılan: iboibo - 24 Ocak 2019, 14:06:11@JOKERAS billur geçmiyorsun değil mi ? :D
Yok yahu iboibo, neden Billur geçeyim?İnsanlarla Dalga geçmem,geçenlere ise Fena halde Diş bilerim.
Huyum Kurusun.
Bu arada Billur geçmek nedir?
Alıntı yapılan: JOKERAS - 24 Ocak 2019, 14:43:42Bu arada Billur geçmek nedir?
https://www.youtube.com/watch?v=wupetwPtjvU
Alıntı YapBir diğer sorum da 0.02 mm ve 0.2 mm doğrulukla ölçen her iki kumpasta da her bir elektrot 31 pals ile sürülüyor. 32. palsde ilk 31 palsin tekrar ediyor.
Buradaki 31 sayısının seçilme sebebi nedir? Kendim yeni ve farklı bir patern oluşturmak istesem nasıl bir patern oluşturmalıyım?
Programı yazıyorum , bunun cevabını buldum , dalga 1 ,0 ,1 ,0 d,ye devam ediyor eğer 32 alırsak tekrar başa dönerken rise fall sırası bozuluyor
resimde daha iyi anlaşılır.
31 alınca
(https://i.ibb.co/5RLc1HP/dfggg.jpg)
32 alınca boşluk meydana geliyor sıra bozuluyor
(https://i.ibb.co/C1F1VJw/dfsdf.jpg)
Simulasyon programı hazır :D Üzerinde denemeler yapabilirsiniz , Tam istediğim gibi olmadı ama fikir verebilir, değişiklikler yapılabirir.
Genişlikler öyle bir değerde olacakki sinus zaten kendiliğinden çıkıyor, fibunoccimidir altın oranmıdır nedir değerler uygun olacak.
Yukarıdaki grafiğe ve aşağıdaki sayılara bakın resmen sinus eğrisi ortaya çıkıyor , ust uste gelen iki diktörtgenin
sinus vereceği hiç aklıma gelmezdi.
http://s7.dosya.tc/server13/z181dy/ibox.zip.html
(https://i.ibb.co/23VzxP8/dsffd.jpg)
1,2,3,4 levhalarinin karsisina tam 1,2,3,4 genisliginde A levhasi gelirken 5,6,7,8 levhalarinin tam karsisina da B levhasi gelecek.
A genisligi 1,2,3,4 genisligi toplami kadar
B genisligi 5,6,7,8 genisligi toplami kadar olacak.
Aralardaki izolasyon dahil.
A dan cikis sinyali alacaksin.
Belki toplayici levhalar 1,2,3,4 genislislikleri toplamindan cok az dar yada genis olabilir. Ondan emin degilim.
Alıntı yapılan: z - 25 Ocak 2019, 01:10:41Belki toplayici levhalar 1,2,3,4 genislislikleri toplamindan cok az dar yada genis olabilir. Ondan emin degilim.
tarayıcıyla elde ettiğiniz levha görüntüleri de gösteriyor, tam eşit değil, 56 elektrotta yarım elektrot genişliği kadar geri kalıyor. bunun kritik önemi var çalışmada, tam katı olsa (elektrotlar heryerde aynı şekilde denk geleceğinden) çalışmaz bu...
Daha once cep telefonundan yedigim kazik diye bir yazi vardi. Mercekler kenarlara dogru egilme yapiyor. Bu nedenle ordaki farktan emin degilim.
program güzel olmuş (tek kötülüğü her açılışta bıraktığımız son şekliyle açılması,yaptığım değişiklikleri düzeltmeye üşendiğimden silip rardan tekrar çıkarıp kullandım birkaç kez), sayıları 40,40,7,2 şeklinde ayarlayınca bizim kumpasa daha bir benzedi. programda tam katı olunca da çalışıyor ancak benim mantığımca tam katı olursa çözünürlük düşer, adamların 0.5mm lik 56(64) elektrot yapmasının esprisi, o yarım elektrotluk kısa kalma. öbür türlü heryerde aynı şekilde karşılıklı gelseler 40mm lik 8 elektrot yapıp işin içinden çıkarlardı, o zaman çözünürlük de 7 de 1 (8 de 1) ine düşerdi.
(1,2,3,4) elektrotlar (5,6,7,8) 180 derece dikkate alındımı.
Alıntı yapılan: iboibo - 24 Ocak 2019, 23:36:13Simulasyon programı hazır :D Üzerinde denemeler yapabilirsiniz , Tam istediğim gibi olmadı ama fikir verebilir, değişiklikler yapılabirir.
Genişlikler öyle bir değerde olacakki sinus zaten kendiliğinden çıkıyor, fibunoccimidir altın oranmıdır nedir değerler uygun olacak.
Yukarıdaki grafiğe ve aşağıdaki sayılara bakın resmen sinus eğrisi ortaya çıkıyor , ust uste gelen iki diktörtgenin
sinus vereceği hiç aklıma gelmezdi.
Dikdortgenler sinus degil ucgen verir. (Konvolusyon islemi ile alanlarin cakismasina bakiyoruz) Sinus alabilmek icin tum dikdortgenlerin ayri ayri en ve/veya yuksekligi ile oynamak gerekir.
Simulatorde Levhalara DC verildigi takdirde yerinde sayan (DC) ve anlik genligi surgu ilerletildikce degisen ve tum hareketi boyunca ortaya ucgen dalga cikacaktir.Fakat elektrodlara 8 fazli AC gerilim uyguladiginda surgu ilerleyince ucgen dalga da ilerleyecek.
Su anda yazdigin simulator kumpasi simule edemiyor.
Asagidaki linkini verdigim videoda kumpasin dalga sekillerini tekrar yayinliyorum.
videonun sonunda da benim simulatorumun dalga sekilleri yer almakta.
Ancak hala pcb paternini tam dogru olusturamadim ve yuruyen dalga cene acikliginin bazi bolgelerinde bozulmaya ugruyor.
Bu arada lineer resolvere inductasyn deniyor.
Alıntı yapılan: iboibo - 24 Ocak 2019, 21:49:29Programı yazıyorum , bunun cevabını buldum , dalga 1 ,0 ,1 ,0 d,ye devam ediyor eğer 32 alırsak tekrar başa dönerken rise fall sırası bozuluyor.
Onu sormuyorum.
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/Kumpas-8-kanal.png)
Grafiklere bakarsan 31 palsi takibeden yeni period basliyor. Dikkat edersen bazi palsler genis. Genis yada dar olsun bunlarin her birisini 1 diye sayiyorum. Halbuki ayni dalga sekli 30 hatta 32 pals ile de olusturulabilirdi.
Kumpasin cozunurlugu 0.1 mm ve dogrulugu 0.2 mm. Bunlar ip ucu olacaktir.
Bu sorunun cevabi, plaka genisligi ve dalga formunun sifirdan tasarimi icin onemli.
Hocam kumpası simule etmeye çalışmıyorum sistemin nasıl çalıştığını, matematiksel temelini açıklayabilmek amacım ki simulasyon sistemin nasıl çalıştığını gayet güzel açıklıyor.
Burada en uygun değerleri ve patterni bulmakta önemli şimdi uğraşamıyorum yoksa programı geliştireceğim.
@yesilu alttaki sarı bölgedeki sinyallere mouse ile tıkladığın an bütün bilgiler kaydediliyor genişlikler vs dalga şekillerini buradan değiştirebilirsin. Zipden bir klasöre çıkarmalısın kaydetmesi için.
Alıntı YapDikdortgenler sinus degil ucgen verir. (Konvolusyon islemi ile alanlarin cakismasina bakiyoruz) Sinus alabilmek icin tum dikdortgenlerin ayri ayri en ve/veya yuksekligi ile oynamak gerekir.
Sizin simulayon yanlış :P
Capışma alanını cizdirdim
(https://i.ibb.co/cQf9HwX/untitled.jpg)
http://s2.dosya.tc/server6/4zbrpm/YeniK.zip.html
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/KumpasAll.jpg)
Kumpasin 8 elektroduna uygulanan palslere karsilik toplama elektrodundan alinan olcum sinyali.
Mitutoya marka kumpaslarin icini acan ya da internette fotolarini goren varsa fotosunu yayinlayabilecek varmi?
Helal abi ::ok
Helal olsun ben 2 fazlı uğraşmıştım. Deneme safhasına gelince bazı olaylardan dolayı
projeyi rafa kaldırdım. Tebrik ederim.
::ok tebrik ederim hocam...
İnan ki senin kadar mutlu oldum.
Birde kullanmayı amaçladığın nokta ilginç.
Başarıların daim olsun. :)
Herkese tesekkurler.
Elinize sağlık başarılar.
Benim bir kaç sorum olacak toplayıcıda oluşan sinyali nasıl işliyoruz ADC okuması yaparak mı?
Birde bu sinyali işleyebilmemiz için illaki dspic tarzı mcu mu kullanmamız lazım 24FJ serisi bir MCU ile gerçekleştirebilir miyiz.
Evet ADC ile okumak gerekiyor. Kullanilan islemci ve ADCnin hizi pozisyonu da hizlica belirlemede onemli hale geliyor.
72 Mhz lik STM32F103C8'un hizi kumpas mantigi ile encoder yapip motor pozisyonunu geri besleme elemani olarak kullanmaya yetmedi. Belki de ben beceremedim.
Kumpas amacli islerde yavas islemciler bile kullanilabilir fakat, saniyede en azindan 10 devir donecek motorlarda encoder mantigi icin cok cok hizli islemci kullanimi sart gorunuyor.
Hocam yazıların tümünü mümkün olduğunca okudum fakat anlamadığım bir nokta toplayıcıda oluşan sinyalden nasıl encoderi saydırıyoruz.
Isin teknigi uzerine konusmak istemiyorum, fakat boyle bir calisma yapmadan once "inductasyn"i ya da hic olmazsa "resolver"i ozel cip kullanmadan MCU ile kullanmayi basarman sart.
Hizli calistiramadigim icin beceremedigim kumpas mantigiyla calisan encoderi gavur yapmis.
https://www.facebook.com/Cnc3D/photos/pcb.2593483034009985/2593524444005844/?type=3&theater
Hocam ben boyle bir urun kullaniyorum. Ciddi hizli ve cozunurlugu iyi. Fakat ortada devre vs hic birsey gorunmuyor. Bu isler icin ozel entegremi uretiyorlar?
Ayrica bendeki kumpaslarda cok hizli okuma yapabiliyorlar. Hoyratca kumpasi ileri geri hareket ettirdigimde hic hata yapmiyorlar.
Kumpasi hoyratca ileri geri hareket ettirmek sorun degil. Hareket bittigi anda ekrandaki goruntu dogru oluyor zaten.
Sorun, hoyratca ileri geri hareket ettirilirken harelet esnasinda degerlerin dogru olmasi.
Bu yuzden encoderlarla aci olcerlerin ayni seyler olmadigina kanaat getirdim. Encoder anlik olarak nerede ise sifir gecikme ile pozisyon olcerken aci olcerde bu sart degil. 100ms gibi gecikme normal.
Evet icinde tek bir IC var. Firmanin kendi logosu var ustunde.
Hocam bu çalışma yerine neden resolver üzerine gitmediniz?
Çoğu servo firması encoder yerine resolver kullanıyor artık.
Sorun resolveri urun olarak alip kullanmak degil ki.
Resolveri evimde imal edemem ama kapasitif encoderi sanki evde yapabirim gibime geliyor.
Alıntı yapılan: z - 24 Mayıs 2019, 01:48:18Kumpasi hoyratca ileri geri hareket ettirmek sorun degil. Hareket bittigi anda ekrandaki goruntu dogru oluyor zaten.
Sorun, hoyratca ileri geri hareket ettirilirken harelet esnasinda degerlerin dogru olmasi.
Böyle olması imkansız bence hafifden sallıyorsun , yoksa ön sayfada ki video sahte mi ? ;D ;D
Neden imkansiz neresi kafana yatmadi?
Tepe yada çukur noktalarını kaçırıyorsa, mcu hızlıca çektiğinde sonuç yanlış olur ölçüm az olur yani , eğer sonuç doğru ise mcu hepsini görüyor demektir , yoksa bir kondansatörde filan mı biriktirip ölçüyorsun ne yapıyorsun ???
Kacirmaz kacirmaz. Islemcinin hizi ile alakali bir durum. Yanyana iki elektrod mesafesi belli.
Bu mesafeyi algoritmanin bir dongu/islem suresinden daha kisa surede asarsan kumpas mesafeyi olcme yetenegini kaybeder.
Bu da tamamen ADC + islemci hizi + kodlamanin kalitesi ile ilgili bir durum.
https://www.instagram.com/p/ByhYaNfA6IZ/?igshid=1fqmkpxsr6pgw
Kapasitif teknikle calisan shaft encoder calismam.
4096 cpr.
Hız sorununu nasıl çözdün abi. Yazılımsal optimizasyonmu? Şuandaki limit nedir?
Bir kac sebebi var. En onemlisi lineer cetvelde 3 fazli sinyaller kullandigim icin 32 bit verilerin mod 3 hesabini yaptirmam gerekiyordu.
Simdikinde 2 faz kullandim haliyle mod 2 hesabi cok basitlesti.
3 fazli duzenekte math islemlerini 64/96 Bit yapiyordum, simdiki tasarimda 32/64 bit yeterli oldu.
Limitten emin olunca sayisal degerini bir ara yazarim.
Elinize sağlık çok güzel bir çalışma olmuş! PCB'leri yaptırırken standart kalitede mi yaptırdınız yoksa şekillerin çok hassas olarak çıkması için özel bir sipariş mi oldu?
Bir de 16 kanal analog data aq için kullandığınız kart nedir?
PCB ler normal siparis. Fakat cizimleri cok yuksek cozunurlukte cizdim.
DAQ karti yok. STM32F103C8 islemcisi var.
(https://i.ibb.co/9cSKmdX/KupasPwm.jpg) (https://ibb.co/9cSKmdX)
Resimdeki pwm in frekansı nedir? Ben 1mhz tespit ettim.
Asagidaki grafik toplayici elektroddaki sinyalin grafigi
(http://www.cncdesigner.com/wordpress/wp-content/uploads/Kumpas8.jpg)
1 kare 200us olduguna gore her bir pals 200/6 dan yaklasik 30Khz civarinda.