Flyback güç kaynağı zımbırtısının gizemli hesaplamaları

[JOKERAS]

Hurda Hacı Murat'la ağır ağır giderken,yanımdan vınnn diye bir sesle
Formula arabası geçti sanki.

ZorO usta, öyle hızlı gidiyorsunki yetişmek imkansız,Altımızdaki Araba Hacı Murat.
Daha yavaş yavaş çözmeye,daha doğrusu anlamaya çalışıyorum.


Şimdi Kafamda tertemiz bir sayfa açıyorum.

N  Nüve üzerine sarılan bobini temsil eden bir sembol.
I   ise bildiğimiz Akım.

N ve I 'nın çarpım sonucu MMK'ni belirliyor.Benzetim yaparsak Elektrik devresindeki (V) Gerilimi.

(N * I) == MMK == NI  Hepsi Aynı anlama geliyor.



Elektrik devresindeki temsili (V Gerilim)
------------------------------------------------

S Sembolü, Kullanılacak olan Nüvenin Yarı çapını temsil ediyor.
Elektrik devresindeki Dirence benzetirsek Direncin Watt büyüklüğü.


Elektrik Deresindeki (R Watt)
------------------------------------------------

Relüktans R sembolü ise Eelektrik devresindeki Dirence benziyor.

Ama şöyle bir durum var.

Elektrik Devresindeki Direnç hazır imal edilmiş,yapısı ve direnç değeri imalata esnasında belirlenmiş.
Halbuki Relüktans değerini biz kendimiz bazı formüllerle bir araya getiriyoruz.
Bunun için bazı değer gösteren Sembolleri kullanarak Formule ederek buluyoruz.

Elektrik devresindeki Direnci imal ettiğimizi düşünürsek...
Bir kilo Karbonunun içine 100Gr Davul tozu,375 Gr Minare Gölgesi eklersek
Direnci imal etmiş oluyoruz gibi.

Ur.  Kullanılacak olan Nüvenin Manyetik geçirgenliğini.
Uo. Kullanılacak olan Nüveler arasındaki boşluğu temsil ediyor.
L. Long  İse Kullanılacak olan Nüvenin uzunluğunu temsil ediyor.

Formüle edersek...

Long / (Ur * Uo * S) -> Sonucu bize ,Relüktans değerini,yani Elektrik devresindeki Direncin hangi Ohm'da,hangi Watt'ta,
olduğunu veriyor.

Elektrik Deresindeki (R Ohm)
-------------------------------------------

ϕ Fi Sembolü, Değerleri daha önce bulunmuş olan N * I yada MMK yada NI  / Relüktans sonucu Nüve üzerinde meydana gelecek olan Manyetik Akı miktarını veriyor.


Elektrik Devresindeki (I Akım)

-----------------------------------------------------

ZorO usta, Buraya kadar doğru anlamışmıyım?
Hayatımdan memnunum,ama şu Matematiği bir öğrenirsem daha çok memnun olacağım:)

[Zoroaster]

Doğru yoldasın.

Elektronikçi arkadaşlardan şu söylemi çok sık duyarım. "Devrede bobin varsa hiç sevmiyorum."

Halbuki bobin ve kondansatör çok benzer. Birisi mağnetik alan prensiplerini, diğeri ise elektrik alan prensiplerini kullanır.

Kondansatörden korkmayan adam bobinden de korkmamalı.

[sinus]

Güç elektroniği hocamız, devrede bobin varsa mertlik bozulur derdi.

hocam birazda ideal bobin kondansatör kavramlarından bahsetsek?

Piyasadaki bobinler mi kondansatörler mi daha ideale yakındır?

Örneğin trafo gücü arttıkça ideale yaklaşırmı?

[Zoroaster]

Sargının direnci, nüvenin BH eğrisinin lineer olmaması bobini ideal bobin yapısından uzaklaştırır.

Zaten BH eğrisi için video hazırlamıştım:

https://youtu.be/uUbYFx0vEaY

[polleme]

Bobin, manyetik alan prensibi ile çalıştığından bulunduğu yerdeki diğer manyetik parçalar ve diğer bobinlerden kolaylıkla etkilenir. Frekans ne kadar yüksek olursa bu etkilenme o kadar şiddetli olur ve belli bir noktadan sonra devredeki bir iletken parçası veya biraz uzun tutulan bir kablo bile bir bobin gibi davranmaya başlar.

[Zoroaster]

Şimdi tekrar bir örnek yapacağız.

Kare şeklindeki toroid nüvemizin kenarları 10 cm dir. Kesiti 4 cm^2 dir.
Nüvenin bağıl geçirgenliği 2000 dir.

Nüve bir yerinden testere ile kesilerek 1mm lik yarık açılmak suretiyle hava aralığı (gap) oluşturulmuştur.

Bu şartlar altında bu yapıya eşdeğer mağnetik malzemenin mu değeri nedir?

Nüvemiz B1, H1 değerinde saturasyona giriyorsa hava aralığı verilmiş nüvede saturasyona girilen Bx ve Hx için ne diyebiliriz?

Hesap kolaylığı açısından kesme işlemi sonunda nüvenin mağnetik yol uzunluğunu gene 40 cm alabilirsiniz.

Bu soruyu da çözdükten sonra hava aralığı olan nüvelerde BH eğrisi ile ilgili bir video yayınlayacağım ardından flyback yapıya yavaş bir giriş yapacağız.

[FxDev]

Peki bobin olcerken 1V/100Hz, 1V/1kHz, 1V/10kHz veya 1V/X kHz diye söylenen kademelendirme nedir? Ve neden 1V? Yoksa sardigimiz bobinin her frekansta degeri farklilasiyor mu? Bir de 25C ortamda %10 bagil nemde diyor. Buna ne gerek var? Ayrica sarimlari yan yana sarmakla ust uste sarmak fark yaratir mi acaba? DC ya da AC aki yogunlugu nedir? Bobine DC uygulayamayiz sonucta bir tel. Core isinir mi? Isinirsa neden isinir, bunu nasil hesaplariz? Bobinlerin ya da trafoların etrafına sarılı bakır folyo nedir, sonuçta trafonun içerisinde değil, boşuna emek kaybı değil mi? Trafo enerjiyi karşıya nasıl aktarır? 10turx1tel yapsam ve A Henry değerinde bir bobin değerine ulaşsam, acaba yine 10turx2tel yapsam ama telleri twisted pair sarsam yine aynı bobin değerine mi sahip olurum? Sardığım bir bobinin her frekansta kullanabilir miyim, Hz->MHz? Bir de çok merak ediyorum, planar trafo diye bir şey gördüm, bu nedir? Hava nüveli trafo diye bir şey söylediler geçenlerde, bu tam olarak nedir? Trafo sararken nelere dikkat etmeliyiz? Bir de en çok merak ettiğim elektromıknatıslar var sanayide kullanılan, bunların sarım hesapları nasıl yapılıyor. U şekilliler ve core tamamlanmıyor. Bir bobinin bobin değeri üzerinden geçen akımla değişiyorsa (B/H eğrisine dayandırmışsınız) hangi değeri doğru olarak kabul edip, sistemin kontrol parametrelerini ayarlayacağım?

Yukarıdakileri gerçek anlamda bilmeden gercek tasarim yapilabilir mi yoksa hesapladığımız bunca şey kağıt üzerinde farazi mi kalır?

Ben de bunlari merak ediyorum. Umarim bu yazi dizisinde hepsinin cevaplarini bulabilecegim.

[Zoroaster]

Kendimi sınava girmiş gibi hissettim.

Peki bobin olcerken 1V/100Hz, 1V/1kHz, 1V/10kHz veya 1V/X kHz diye söylenen kademelendirme nedir? Yoksa sardigimiz bobinin her frekansta degeri farklilasiyor mu? Bir de 25C ortamda %10 bagil nemde diyor. Buna ne gerek var?

Nüve dediğimiz mağnetik malzemenin seçimi frekans ile yakından alakalıdır. Çünkü kayıplar üzerinde etkilidir.

Örneğin DC solenoidlerde ham demir nüve 50Hz de sorun yaratır. 50Hz de kullandığımız saç paketler de 20Khz de sorun yaratır.

Endüktans, sadece bobinin sarım sayısı değil nüvenin de bir fonksiyonu olduğundan endüktans ölçümünde nüvenin çalıştığı frekansda ölçüm yapmak önemlidir. Aksi takdirde hata yaparız.

Öte yandan Endüktans denen malzeme teorik bir malzemedir. Pratikte kullandığımız endüktansın seri direnci ve paralel bir kapasitesi vardır.

Dolayısı ile biz pratikte bir endüktansı ölçerken bu parazitik bileşenlerin etkisinde kalırız.

En azından ölçüm yaptığımız frekansı müşteriye bildirmeliyiz ki kaçak kapasite ve omik direncin etkisinin neden olacağı hatadan dolayı yanlış anlaşılmayalım.

Fakat bunları şimdilik dert etmeyin. Flyback yapıda endüktansı sıkı sıkı hesaplamanın mantığı yok. Gap denen hava boşluğu verirken mikrometre hasasiyetinde gap veremeyiz neticede  üretilen gaplı traforı yanyana dizip herbirini ölçserseniz her biri yakın fakat farklı değerde olacaktır.

Bağıl nem için sadece tahminde bulunabilirim. Endüktansın kaçak kapasitesi nemden etkilenir bu da sonucu değiştirir.

---------------------------

Ayrica sarimlari yan yana sarmakla ust uste sarmak fark yaratir mi acaba?

Bu konulara ileride girmek gerekirdi. Bu da endüktansın kaçak kapasitesini değiştirir.
Öte yandan kuplaj halindeki bobinlerde kaçak endüktansları azaltmak için sargıyı parçalı sarma yoluna da gideriz.

Bazen iş o kadar ciddiye alınır ki sargılar petek sargı bile yapılır.

DC ya da AC aki yogunlugu nedir? Buradaki espiriyi bilmemiz işin soruyu daha açık sorman gerekir.

Bobine DC uygulayamayiz sonucta bir tel. Core isinir mi? Isinirsa neden isinir, bunu nasil hesaplariz?

Elbetteki bobine DC uygulayabiliriz. Örneğin solenoidler DC de çalışır. Akım, ister DC ister AC olsun Bobinin iç direncinden dolayı I^2 R kayıpları oluşur ve bobin telleri ısınır.  Bobin sargılarının orta katmanları soğuk havaya maruz kalamayacağından bobinin kat sayısı sınırlı tutulur.

Bobinlerin ya da trafoların etrafına sarılı bakır folyo nedir, sonuçta trafonun içerisinde değil, boşuna emek kaybı değil mi?

Bu yayılacak gürültü üzerinde çok etkili bir yöntemdir. Sargılarda endüklenen voltajların üzerinde iğne tepeciklerin genlikleri çok yüksektir ve bunlar büyük elektrik alanına neden olurlar. Trafoyu en dıştan bakır folyoya almakla bu elektrik alanına bir kalkan tutmuş oluruz.

Özellikle ses amplifikatörlerini besleyen smps devrelerinde smps trafodan yayılan elektrik alanı
yüksek kazançlı amplifikatörlere havadan ulaşıp sinyal enjekte eder. Bu kalkan inanılmaz etkili olur.

Bahse konu bakır folyo EMI açısından da kalkan görevi görür. Bazen sadece trofonun dışına değil, primer ile sekonder arasına bir kaç kat bakır folyo da sarılır. Bu da aynı amaçlıdır. Fakat burda en azından folyonun bir yüzeyinin tamamen izole edilip bir birine dokunmaması gerekir. Bu kalkanlar toprağa da bağlanır. Hatta transistörün soğutucusu bile topraklanabilir. Bunların olumlu olumsuz etkileri EMI incelemelerinde ortaya çıkar.

Trafo enerjiyi karşıya nasıl aktarır?   Bunu zaten anlatacağım.

10turx1tel yapsam ve A Henry değerinde bir bobin değerine ulaşsam, acaba yine 10turx2tel yapsam ama telleri twisted pair sarsam yine aynı bobin değerine mi sahip olurum?

Bu deri etkisini azaltır. Yüksek frekanslı trafolarda twisted pair hatta lits teli kullan.

Sardığım bir bobinin her frekansta kullanabilir miyim, Hz->MHz?

Hayııııırrrrr. Dedik ya bobinin kaçak kapasitesi ve direnci var. Sana öyle bir bobin sararım ki bobinim sana endüktansdan çok kapasitans etkisi gösterir.

Bir de çok merak ediyorum, planar trafo diye bir şey gördüm, bu nedir?

Planar trafo adı üstünde düzlemsel trafodur. Doğrudan PCB ye yol olarak çizilmiş bobine enerji aktarabilecek kadar inceltilmiş olanları bile var. Minicik iki kapak PCByi sandivic gibi sıkıştırır.
Bir zamanlar forumda konuşmuştuk.

Hava nüveli trafo diye bir şey söylediler geçenlerde, bu tam olarak nedir?

Hava nüveli bobin ve trafolara Radyo TV tekniğinde çokça karşılaşırsın. Frekans yüksek olunca artık nüve ihtiyacımız kalmaz. Youtube videolarına bak. Hatta Kubilay  için çektiğim bir videoda hava göbekli bir trafo ile ledi yakıp söndürerek enerji üretme aldatmacası yapmıştım.

Galiba özel bobin sarım tekniğini anlatmıştım. Linki arayıp bulmaya üşendim.

Bu arada Flyback trafolara da hava göbekli trafo gözüyle bakarsak çok da hat etmiş olmayız.

Trafo sararken nelere dikkat etmeliyiz? Kaçak endüktansı minimize et yeterli. Kaçak kapasiteleri azalt. Sargılar arasındaki mağnetik kuplajı iyi yap.

EMI yayılımı azaltmak için de kalkan yap. Kaçak kapasiteleri azalt.

Bir de en çok merak ettiğim elektromıknatıslar var sanayide kullanılan, bunların sarım hesapları nasıl yapılıyor. U şekilliler ve core tamamlanmıyor.

Elektromıknatıs hesabında hava aralığında W=1/2Li^2 enerjisinin hava aralığında depolandığını varsayarız. Nüvenin (paletin) hareketi esnasında endüktans değişir. Enerjinin paletin hareketine (yoluna) göre türevi alırsan çekme kuvvetini bulursun. Paletin hareketi esnasında endüktansdaki değişimi matematiksel ifade edersin zaten.

Bir bobinin bobin değeri üzerinden geçen akımla değişiyorsa (B/H eğrisine dayandırmışsınız) hangi değeri doğru olarak kabul edip, sistemin kontrol parametrelerini ayarlayacağım?

Bunu ileri zamanlara cevaplayalım.

[JOKERAS]

ZorO usta, Nüve üzerinde 1mm yarık açarsak Relüktans bozulmayacakmı?
Yani Formüldeki Uo.
1mm 'lik yarığı neye göre hesaplayacağız?
Valla kafam durdu.

[Zoroaster]

Elbette nüveye gap verdiğimiz için relüktans değişecek.

Sonrada geriye dönük tekrar bir hesap daha yapacağız ve nüvenin gaplı haldeki mü değerini bulacağız.

Zaten sorudaki amacım mü nun gap ile alakasını görmeniz idi.

[JOKERAS]

Gördük işte:)
Yemin ediyorum 3 saattir kağıdı kalemi aldım elime öyle yapıyorum olmuyor böyle yapıyorum dolmuyor.
Gözlerim ağrıdı.
Ben bu kadar hesabı İlk Okuldayken yapsaydım ohooo Prof olmuştum:)

[HexfeT]

Nüve ve kayıplar deyince aklıma geldi. Bir dönem çalıştığım firmanın ithal ettiği "Be Quiet" marka PC güç kaynaklarının bir modeli patır patır dökülmeye başladı. PFC indüktörü resmen kül olup fetleri de uçurup arızaya geliyordu. Yaptığım basit LC metre ile değerini ölçüp, konya sokaktan tamamen karambole temin ettiğim bir nüveye elde sarıp indüktörü değiştiriyordum. Alternatif bir nüve zaten yoktu. Pek bilinçli yaptığım bir işlem olmasa da müdahale ettiğim güç kaynaklarında tekrar arıza yaşanmadı. Bu şekilde yüzden fazla PSU elimden geçti.

Bu hatalı nüve seçimi ile dökülen güç kaynaklarının üreticisi ise koskoca FSP firması idi.

[marecrisium]

Nüve ve kayıplar deyince aklıma geldi. Bir dönem çalıştığım firmanın ithal ettiği "Be Quiet" marka PC güç kaynaklarının bir modeli patır patır dökülmeye başladı. PFC indüktörü resmen kül olup fetleri de uçurup arızaya geliyordu. Yaptığım basit LC metre ile değerini ölçüp, konya sokaktan tamamen karambole temin ettiğim bir nüveye elde sarıp indüktörü değiştiriyordum. Alternatif bir nüve zaten yoktu. Pek bilinçli yaptığım bir işlem olmasa da müdahale ettiğim güç kaynaklarında tekrar arıza yaşanmadı. Bu şekilde yüzden fazla PSU elimden geçti.

Bu hatalı nüve seçimi ile dökülen güç kaynaklarının üreticisi ise koskoca FSP firması idi.

(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)

Bu tip toroidlerde zamanla malzeme özelliğinin değişmesi gibi bir durum oluşmuş olabilir mi?

[FxDev]

Merak merağı doğurdu.

Kendimi sınava girmiş gibi hissettim.

Peki bobin olcerken 1V/100Hz, 1V/1kHz, 1V/10kHz veya 1V/X kHz diye söylenen kademelendirme nedir? Yoksa sardigimiz bobinin her frekansta degeri farklilasiyor mu? Bir de 25C ortamda %10 bagil nemde diyor. Buna ne gerek var?

Nüve dediğimiz mağnetik malzemenin seçimi frekans ile yakından alakalıdır. Çünkü kayıplar üzerinde etkilidir.

Örneğin DC solenoidlerde ham demir nüve 50Hz de sorun yaratır. 50Hz de kullandığımız saç paketler de 20Khz de sorun yaratır.

Endüktans, sadece bobinin sarım sayısı değil nüvenin de bir fonksiyonu olduğundan endüktans ölçümünde nüvenin çalıştığı frekansda ölçüm yapmak önemlidir. Aksi takdirde hata yaparız.

Öte yandan Endüktans denen malzeme teorik bir malzemedir. Pratikte kullandığımız endüktansın seri direnci ve paralel bir kapasitesi vardır.

Dolayısı ile biz pratikte bir endüktansı ölçerken bu parazitik bileşenlerin etkisinde kalırız.

En azından ölçüm yaptığımız frekansı müşteriye bildirmeliyiz ki kaçak kapasite ve omik direncin etkisinin neden olacağı hatadan dolayı yanlış anlaşılmayalım.

Fakat bunları şimdilik dert etmeyin. Flyback yapıda endüktansı sıkı sıkı hesaplamanın mantığı yok. Gap denen hava boşluğu verirken mikrometre hasasiyetinde gap veremeyiz neticede  üretilen gaplı traforı yanyana dizip herbirini ölçserseniz her biri yakın fakat farklı değerde olacaktır.

Bağıl nem için sadece tahminde bulunabilirim. Endüktansın kaçak kapasitesi nemden etkilenir bu da sonucu değiştirir.

Peki neden 1V ve 25C. Nüveler kaç derecede çalışabilir? Curie noktası denen bir şey duydum, bunla ilintili bir şeyler olabilir mi?

Ayrica sarimlari yan yana sarmakla ust uste sarmak fark yaratir mi acaba?

Bu konulara ileride girmek gerekirdi. Bu da endüktansın kaçak kapasitesini değiştirir.
Öte yandan kuplaj halindeki bobinlerde kaçak endüktansları azaltmak için sargıyı parçalı sarma yoluna da gideriz.

Bazen iş o kadar ciddiye alınır ki sargılar petek sargı bile yapılır.

Aslında yanlış yazmışım. Tek bir bobinde, bobin telini yan yana sarmak ile üst üste sarmak arasında fark var mıdır diye merak etmiştim. Kuplajın iyi olması için petek sargıdan bahsediliyor sanırım, her trafoda kuplajın iyi olması mı istenir?

DC ya da AC aki yogunlugu nedir? Buradaki espiriyi bilmemiz işin soruyu daha açık sorman gerekir.

Daha açık soralım, aşağıdaki akım şeklinin bobinden geçtiğini düşünelim. Bobindeki DC ve AC akı yoğunluğu ne olabilir?

Bobine DC uygulayamayiz sonucta bir tel. Core isinir mi? Isinirsa neden isinir, bunu nasil hesaplariz?
Elbetteki bobine DC uygulayabiliriz. Örneğin solenoidler DC de çalışır. Akım, ister DC ister AC olsun Bobinin iç direncinden dolayı I^2 R kayıpları oluşur ve bobin telleri ısınır.  Bobin sargılarının orta katmanları soğuk havaya maruz kalamayacağından bobinin kat sayısı sınırlı tutulur.

Bobinin katsayısı terimini ilk defa duyuyorum, bu nedir? Yalnız ben core yani nüvenin ısınmasını sormuştum. Isınırsa neden ısınır, buradaki ısınmadan kastım telin nüveyi ısıtması değil. Isınmazsa bu iyi midir, ısınırsa neden ısınır ve hangi noktaya kadar sorunsuz bu ısıyla çalışabiliriz. Örneğin mosfet, diyot gibi silikon bazlı yarı iletkenlerde genellikle maksimum sınırlar 125C gibi. Bu noktada bir soru daha aklıma geliyor, bobin teli akımdan dolayı ısınacaktır, I2R malum, fakat bu ısınma skin effecti kenara atarsak, daha önce sorduğum gibi sarımla değişkenlik gösterir mi?

Bobinlerin ya da trafoların etrafına sarılı bakır folyo nedir, sonuçta trafonun içerisinde değil, boşuna emek kaybı değil mi?

Bu yayılacak gürültü üzerinde çok etkili bir yöntemdir. Sargılarda endüklenen voltajların üzerinde iğne tepeciklerin genlikleri çok yüksektir ve bunlar büyük elektrik alanına neden olurlar. Trafoyu en dıştan bakır folyoya almakla bu elektrik alanına bir kalkan tutmuş oluruz.

Özellikle ses amplifikatörlerini besleyen smps devrelerinde smps trafodan yayılan elektrik alanı
yüksek kazançlı amplifikatörlere havadan ulaşıp sinyal enjekte eder. Bu kalkan inanılmaz etkili olur.

Bahse konu bakır folyo EMI açısından da kalkan görevi görür. Bazen sadece trofonun dışına değil, primer ile sekonder arasına bir kaç kat bakır folyo da sarılır. Bu da aynı amaçlıdır. Fakat burda en azından folyonun bir yüzeyinin tamamen izole edilip bir birine dokunmaması gerekir. Bu kalkanlar toprağa da bağlanır. Hatta transistörün soğutucusu bile topraklanabilir. Bunların olumlu olumsuz etkileri EMI incelemelerinde ortaya çıkar.

Bobinlerin ya da trafoların manyetik alan temelli olduklarını söylemiştiniz. Şimdide elektrik alan işin içine girdi. Burası kafamı karıştırdı, ben sonra tekrar sorayım. EMT konularım, özellikle birbirine dik elektrik alan/manyetik alan çevrimini pek anlamam, bu konular bende oldukça zayıftır.

Trafo enerjiyi karşıya nasıl aktarır?   Bunu zaten anlatacağım.

Sormaya çalıştığım şey Flyback'in kendisi değil. Saf bir trafonun enerjiyi karşıya nasıl aktardığı. Çalışma frekansı ister 50Hz olsun ister 5MHz, nasıl oluyor da girişten aldığımız enerji manyetik alanla karşıya aktarılıyor. Bizim bir trafodan aktarabileceğimiz enerji limiti var mıdır yok mudur? Örneğin EE50 trafo olsun elimizde sonsuz enerji aktarabilir miyiz karşıya teorik olarak, yoksa teorik olarak da bir limite takılır mıyız?

10turx1tel yapsam ve A Henry değerinde bir bobin değerine ulaşsam, acaba yine 10turx2tel yapsam ama telleri twisted pair sarsam yine aynı bobin değerine mi sahip olurum?

Bu deri etkisini azaltır. Yüksek frekanslı trafolarda twisted pair hatta lits teli kullan.

Doğrusu Litz teli olacak sanırım, onu biliyorum, maalesef Türkiye'de pek bulunmuyor. Bu konuyu yeri geldiğinde bir daha sorarım, pek bilgim yok açıkçası.

Sardığım bir bobinin her frekansta kullanabilir miyim, Hz->MHz?

Hayııııırrrrr. Dedik ya bobinin kaçak kapasitesi ve direnci var. Sana öyle bir bobin sararım ki bobinim sana endüktansdan çok kapasitans etkisi gösterir.

Aynı bobin etkisi gösteren dirençler gibi desenize, ilginç. Peki geniş bir frekans aralığında kullanabilmek için nasıl bir bobin türü seçmeliyim?

Bir de çok merak ediyorum, planar trafo diye bir şey gördüm, bu nedir?

Planar trafo adı üstünde düzlemsel trafodur. Doğrudan PCB ye yol olarak çizilmiş bobine enerji aktarabilecek kadar inceltilmiş olanları bile var. Minicik iki kapak PCByi sandivic gibi sıkıştırır.
Bir zamanlar forumda konuşmuştuk.

Peki faydası ne? O zaman klasik trafoları bırakıp buna geçsek olmaz mı?

Hava nüveli trafo diye bir şey söylediler geçenlerde, bu tam olarak nedir?

Hava nüveli bobin ve trafolara Radyo TV tekniğinde çokça karşılaşırsın. Frekans yüksek olunca artık nüve ihtiyacımız kalmaz. Youtube videolarına bak. Hatta Kubilay  için çektiğim bir videoda hava göbekli bir trafo ile ledi yakıp söndürerek enerji üretme aldatmacası yapmıştım.

Galiba özel bobin sarım tekniğini anlatmıştım. Linki arayıp bulmaya üşendim.

Bu arada Flyback trafolara da hava göbekli trafo gözüyle bakarsak çok da hata etmiş olmayız.

Peki bu trafonun ne avantajı var? Geçenlerde bir 5kW buck converterda da hava nüveli bobin kullanmışlar, çalışma frekansı 10kHz. Bir elektrik sayacında da hava nüveli trafo gördüm çalışma frekansı 67kHz. Bunlar o sizin belirttiğiniz çok çok yüksek frekanslar mı?

Trafo sararken nelere dikkat etmeliyiz? Kaçak endüktansı minimize et yeterli. Kaçak kapasiteleri azalt. Sargılar arasındaki mağnetik kuplajı iyi yap.

EMI yayılımı azaltmak için de kalkan yap. Kaçak kapasiteleri azalt.

Bu her trafoda geçerli midir?

Bir bobinin bobin değeri üzerinden geçen akımla değişiyorsa (B/H eğrisine dayandırmışsınız) hangi değeri doğru olarak kabul edip, sistemin kontrol parametrelerini ayarlayacağım?

Bunu ileri zamanlara cevaplayalım.

Son bir soru daha aklıma takıldı, çalışan bir trafoya ya da bobine, ferit ya da demir, mıknatıs yaklaştırırsam ne olur. Mıknatısımın 5T civarı olduğu varsayılsa örneğin. Etrafına sardığımız folyo işe yarar mı bobinimin ya da trafomun?

Şimdilik aklım takılanlar bunlar konular ilerlesin yine sorularımı biriktirip sorarım.

Cevaplar için teşekkürler, çok fazla bilgi öğreniyorum sayenizde.

@JOKERAS ustam iyisindirler umarım. Ben de bir tane matematikten anlamam, hep yazarak soruyorum merak ettiklerimi.

[OG]

Nüve ve kayıplar deyince aklıma geldi. Bir dönem çalıştığım firmanın ithal ettiği "Be Quiet" marka PC güç kaynaklarının bir modeli patır patır dökülmeye başladı. PFC indüktörü resmen kül olup fetleri de uçurup arızaya geliyordu. Yaptığım basit LC metre ile değerini ölçüp, konya sokaktan tamamen karambole temin ettiğim bir nüveye elde sarıp indüktörü değiştiriyordum. Alternatif bir nüve zaten yoktu. Pek bilinçli yaptığım bir işlem olmasa da müdahale ettiğim güç kaynaklarında tekrar arıza yaşanmadı. Bu şekilde yüzden fazla PSU elimden geçti.

Bu hatalı nüve seçimi ile dökülen güç kaynaklarının üreticisi ise koskoca FSP firması idi.

(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)

İmalatçıların en büyük korkusu;
İmalatın o partisindeki mal (nüve) karışmış / karışık gelmiş  olabilir.