Çıkış transformatörü

[MC_Skywalker]

uzun zamandır merakım olan Lambalı yükselteçler ile ilgili aldığım kitaplarımı okumaya başladım.

Kitap çıkış transformatörlerinde bahsetmeye başladığında konuyu detaylandırmayıp yazar kendi ürettiği transformatörün nederce istekleri karşıladığını anlatıp hesaplamalardan kesitler vererek gitmekte.

Normal şebeke transformatörlerinde hesaplamda 50Hz kullanarak hesap yapıyoruz.  ses frekansı 16Hz-16Khz aralığında.
Çıkış transformatörü hesaplamasında frekansı nasıl seçiyoruz?

yazar kendi trafolarının sağlamasını 80KHzde yapmakta. kafam karışı. yol gösterecek bir yardıma ihtiyacım var.

[deneme_1234]

80kHz olursa iyi olur 22kHzlerde kayıplar daha az olcaktır. Ben olsam deneme amaçlı 20kHz trafo seçerdim, bu sefer de trafo düşük frekanslarda sıkıntı çıkarırdı.

Herhangi bir örnek devre var mı bakalım tartışalım.

[MC_Skywalker]

Örnek devre yok gibi. Kitap temel Single End yapı üzerinden gitmeye çalışmış.

yüksek frekansta hesaplarsan düşük frekanslarda sıkıtı gibi durum var. bende  bu hesaplamanın nasıl yapıldığını anlamadım Eski okul kitaplarımı karıştırıyorum şuan orda konuyla alakalı bir yazıya rastlamadım.

iki kitap arasında gitgel yaparken kafam iyice karışıtı.


yabnacı yazarın kitabından:




eski okul kitabında kullanılan örnek devre:

[deneme_1234]

Rahmetli babamın radyosu vardı bir ara bulursam sökeyim de devre şemasını çıkarmaya çalışayım. İçindki ampüllerin kızardıını harılıyorum çok nostailcikti. Türkiyede bunlarla uğraşanlar var mı site vb.?

[Mr_YAMYAM]

Gidişat yanlış.
Anlaşıldığı kadarıyla rezonans frekansı temelleri ile lineer audio transformatörlerini karıştırıyorsunuz.
Bir transformatörü temel olarak öncelikle bir bobin olarak düşünmeliyiz. Çıkış transformatörlerindeki tek unsur zaten bellidir.
Empedans uyumu.
Bir bobini ele aldığımızda saf indüktans olarak düşünemeyiz. Bir bobin temelde ayrıca kapasitans ve telin omik direnci doğrultusunda hesaplanır ve fiziksel özellikleri belirlenir.


Resimde bir bobinin frekansa göre nasıl tepki verdiği görülebilir.
Bobinin kapasitif etkisinden dolayı frekansın belli bölgesinde tam rezonansa geleceği için bobin empedansının max. olacağı gerçektir.
O halde böyle bir transformatör sarımının esasları nelerdir.
(Eski bilgilerimdir yanlışlıklarım varsa düzeltiniz)
Öncelik bobinin endüktans değeri optimal bir seviyeye çekilmelidir. Bu sebeple audio transformatörlerde genellikle 600 ohm-1Kohm empedans temel alınmaktadır.
Sarımlar arasında kapasite etkisini minumum seviyeye çekebilmek gereklidir. Bunun tek yolu ise sarımları yanyana ve mümkün olduğunca düzgün sarmaktır. Her bir sarım katının aralarını da yalıtmak oldukça gereklidir.
Alçak frekanslardaki demir kayıplarının azaltılması da son derece önemlidir. Bunun için audio transformatörlerde saclar arası extra ince yalıtkanla kaplanır. Belli bir verimin sağlanabilmesi için de sacın manyetik iletkenliği en üst seviyede seçilir.
Bu temeller doğrultusunda hareket edildiğinde  bir çıkış transformatörünün (Lambalı sistemlerde) tek zorluğu primer empedansının yüksek olması zorunluluğudur.
Yukardaki temeller doğrultusunda hareket edildiğinde yüksek empedanslı sarımlardaki kapasitans etkisinin azaltılabilmesi yapılacak birkaç özel uygulama bizleri sonuca götürecektir.

[Mr_YAMYAM]

Şu linkte güzel bilgiler var.
http://www.foxaudioresearch.ca/Audio%20Transformers%20Chapter.pdf
İlgili arkadaşlara faydalı olacağı kanaatindeyim.

[ipek]

bir ses müh.. arkadaşıma yıllar evvel gel çıkış trafosu yapalım bizim gavurdan neyimiz eksik dedim.
babani press ve McGraw-Hill kitap klubüne üye olup bir kaç kitap getirttik,bir şey kafamıza dank etti

güç artırmak için pushpull yada bridge yöntemi crossover ditorsiyonu tetikliyordu, single ended çok basit
bir mimari olmasına karşın distorsiyon bir hayli düşüktü,mcintosh firması uzun yıllar bu geleneği korudu..

arkadaşımın hali vakti yerinde idi bir tane sipariş verdi,ve tersine müh.. ile trafoya otopsi yaptık..saçlar E tipi
ama bir biri içine geçmiyordu,E'lerin hepsi bir dizilimde ,arada fiber bir pressband kağıt üstündede I'lar diziliyli

neyaptıysa orijinal kalitesinin yanına bile yanaşamadı,o günlerde öğrendikki bunlar klasik trafo şaçı değildi
bir tarafı cam gibi silistum kaplı binlerce gaus'a sahip saçlardı,yani fazla uzatmayayım ,maceramız başlamadan,

bitmişti,çabanı görünce tekrar heyecanlandım.....

edit düzeltme, o gördüğüm E ve I ayrı olan Bleeder şok bobini imiş,350V'ta DC'de seri durup PFC nin en basit hali imiş..

[MC_Skywalker]

yabancı eleman kitabında EI core trafoları kullanmadığını troidal trafo kullandığını(ürettiğini) yazıyor. kitabı (serisini)okumaya yönelten bu oldu.


trafo nasıl sarılır burada videosu var. bir arkadaş konuyla ilgiliydi
https://youtu.be/KRNljBm8c2E


buda macintosh amp üretimi 2.07 dakikada trafonun sarımı gösteriliyor.
https://youtu.be/2HgS6gvokEI

[Zoroaster]

Sacin Gaus degeri ile frekansin alakasi yok.

Yuksek B degeri daha az sargi sarma acisindan iyi bir sey. Boyutlar duser bakir kaybi azalir.

Magnetik kayiplar acisindan sacin cinsi onemli.

Sorun frekansin 20....20khz gibi genis aralikta olmasi.

Hesap yaparak,

50hz trafo sacina 20khz trafo sarsak ne olur?

N27 nuveye 50 hz trafo sarsak ne olur?

[Epsilon]

Kavramları iyi bilen birisiniz zoraaster hocam tebrikler .
Arkadaşlar bu konular hakkında en değerli bilgileri 1950 yıllarında yayınlanmış kitaplardan bulabilirsiniz.tabiki ingilizce kitaplar