Depremde hayatta kalma

[byka]

Adım Doug Copp.  Dünyanın en tecrübeli kurtarma birimi Amerikan
Uluslararası Kurtarma Ekibinin Kurtarma şefi ve afet olayları
müdürüyüm. Bu makaledeki bilgiler bir deprem anında hayat
kurtaracaktır.
 875 yıkılmış binaya sürünerek girdim, 60 ülkeden kurtarma
ekipleriyle çalıştım, birçok ülkede kurtarma ekipleri oluşturdum ve çok
sayıda ülkede birçok kurtarma ekibinin üyesiyim.  2 Yıl boyunca birleşmiş
milletler felaket "azaltma" uzmanıydım.  1985'ten beri aynı anda
gerçekleşenler hariç dünyadaki bütün büyük felaketlerde çalıştım.

19 96'da benim hayatta kalma metodumun geçerliliğini ortaya koyan
bir film yaptık. Türk hükümeti, İstanbul belediyesi, İstanbul
Üniversitesi, Case yapımcılık, ve ARTI bu pratik ve bilimsel
testin filme alınmasında işbirliği yaptılar.

İçinde 20 maket (mannequis) olan bir okulu ve evi yıktık.  On
maket "çömel ve korun" metodunu uygularken, 10 maket "hayat üçgeni"
metodumu uyguladı. Tasarlanmış yıkımdan sonra görüntüleri filme
almak ve sonuçları belgelemek için enkazı geçip binaya girdik.  Bina
yıkımlarında oluşabilecek şartlar dahilinde direkt olarak
gözlemlenebilen ve bilimsel şartlar altında hayatta kalma
tekniklerimi uyguladığım film "çömelip korunan/saklanan" kişiler için
hayatta kalma şansının sıf ır olduğunu ortaya koydu.  Hayat üçgeni metodumu
kullananlar için hayatta kalabilme şansı yaklaşık olarak % 100
oldu. Bu film Türkiyede ve Avrupanın geri kalan kısmında
milyonlarca izleyici tarafından izlendi.  Bu film ABD, Kanada ve
Güney Amerikada RealTV programında izlendi.

Enkazına girdiğim ilk bina 1985 Mexico City depreminde bir
okuldu. Bütün çocuklar sıralarının altındaydı.  Her bir çocuk kemiklerinin
kalınlığına kadar ezilmişlerdi.  Sıralarının yanındaki koridorlara uzanmış
olsalardı hayatta kalmış olabilirlerdi.  Bu "ayıptı,
gereksizdi" ve çocukların neden koridorlarda (sıraların arasında)
olmadığını merak ettim. O an, çocuklara bir şeyin/eşyanın altına
saklanmalarının söylendiğini bilmiyordum.

Basitçe ifade edilirse, binalar yıkılırken, objelerin üzerine
düşen tavan ağırlıgı veya içerideki mobilyalar bu nesnelere çarparken
yanlarında bir yer, boşluk bırakırlar.  Bu boşluk benim "hayat
üçgeni" dediğim alandır. Nesne ne kadar  büyük ve na kadar dayanıklı olursa daha az ezilecektir. Nesneler ne
kadar  az ezilirse boşluk ve bu boşluğu kullanan kişinin yaralanmama
olasılığı o  kadar artar.  Bir dahaki sefere televizyonda yıkılan bina izlerken gördüğün
üçgenleri say.  Heryerdeler.  Yıkılan bir binada göreceğiniz en yaygın
biçimdir.

Deprem anında hayatta kalma, ailelerine bakma ve başkalarını
kurtarma hakkında 750 bin nüfüslu Trujillo kentinin İtfaiye
bölümünü eğittim. Trujillo İtfaiye Departmanının kurtarma şefi
Üniversitede profesördür. Bana her yerde eşlik etti.  Kişisel
ifadeleridir:
"Adım Roberto Rosales. Trujillo kurtarma ekibi şefiyim.  11
yaşındayken çöken bir binada mahsur kaldım.  Mahsur kalışım 1972
yılında 70.000 kişini öldüğü depremde oldu. Erkek Kardeşimin
motosikletinin yanında oluşan "hayat üçgeni"
içinde hayatta kaldım.
Yataklarının veya sıraların, masaların altına giren arkadaşlarım
ezilerek öldüler (isim, adres vb detayları anlatıyor). Ben hayat üçgeninin
yaşayan örneğiyim.  Ölen arkadaşlarım "çömel ve korun" örnekleridir.

 DOUG COPP'UN ÖNERİLERİ
1) "Binalar çökerken basitçe "çömelen ve korunan" kişiler
istisnasız her defasında ezilerek ölüyorlar.  Masa, araba gibi
nesnelerin altına giren kişiler her zaman ezilirler.

2) Kediler, köpekler ve bebekler'in hepsi doğal bir şekilde
dizlerini ana rahmindeki gibi karınlarına doğru çekerek
kıvrılırlar. Deprem anında sizde bu şekilde kıvrılmalısınız.  Bu doğal bir
güvenlik ve hayatta kalma içgüdüsüdür.  Daha küçük bir boşlukta
hayatta kalabilirsiniz. Hafifçe ezilecek ama yanında boşluk yaratacak bir
kanepenin, geniş büyük bir eşyanın
yanında dur.

3) Ahşap evler deprem anındaki en güvenli yapılardır.  Sebebi
basittir; ahşap esnektir ve depremin zorlamasıyla hareket eder.
Eğer ahşap bina çökerse geniş yaşam boşlukları oluşur.  Ayrıca, ahşap
binalar daha az yoğunlukta yıkılış ağırlığına sahiptir.  Tuğla binalar
ayrı tuğla parçalarına ayrılacaklardır.  Tuğlalar bir çok
yaralanmalara sebep
olacaktır, ama (beton)bloklardan daha az ezilmiş vücutlar
yaratırlar.

4) Eğer gece yataktayken deprem olursa, basitce yuvarlanarak
yataktan düşün. Yatağın çevresinde güvenli bir boşluk
oluşacaktır. Oteller müşterilerine deprem anında yatakların yanında yere
uzanmalarını salık veren bir uyarı notunu odalarda her kapının
arkasına asarlarsa depremlerde çok büyük hayatta kalma oranlarını
sağlayabilirler.

5) Televizyon izlerken
deprem olursa ve kolayca kapıdan veya
pencereden dışarı kaçmak mümkün değilse, kanepe veya büyük bir
koltuğun/sandalyenin yanında cenin pozisyonunda kıvrılarak yere
uzanın..

6) Bina çökerken Kapı kirişlerinin altına geçen herkes
ölür...Nasıl mı? Eğer kapı kirişlerinin altına geçerseniz ve kapı kirişi
öne veya arkaya doğru düşürse inen tavanın altında ezilirsiniz.  Eğer kapı
kirişi yana doğru yıkılırsa ikiye bölünürsünüz.  Her iki durumda da
ölürsünüz!

7)Hiçbir zaman merdivenlere gitmeyin/yönelmeyin.  Merdivenler
(ana binadan) farklı bir "frekans aralığına" sahiptir; ana
binadan bağımsız/ayrı olarak sarsılırlar.  Merdivenler ve binanın geri
kalanı devamlı olarak birbirlerine çarparlar, ta ki merdivenlerin
yıkılışı gerçekleşene kadar. Merdivenlere ulaşan insanlar
basamaklar
yüzünden yaralanırlar. Korkunç şekilde sakatlanırlar.  Bina
yıkılmasa dahi, merdivenlerden uzak durun. Merdivenler binanın hasar
görmesi en muhtemel kısmıdır.  Depremde yıkılmamış olsa dahi, merdivenler
bağırarak kaçmaya çalışan insanların aşırı yüklenmesi ile
çökebilir. Merdivenler binanın geri kalan kısmı zarar görmemiş olsa dahi
her zaman güvenlik açısından kontrolden geçirilmelidir.

8 Binanın dış duvarlarına yakın yerlerde durun, mümkünse dışına
çıkın. Binanın iç kısımlarındansa dış kısımlarına yakın yerlerde olmak çok
daha iyidir.  Binanın dış çevresinden ne kadar içeride olursanız, çıkış
yolunuzun kapanma ihtimali o kadar artacaktır.
 
9) Aynen Nimitz yolundaki katlar arasındaki (yıkılan) blokların
meydana getirdiği gibi, deprem anında üst yolun yıkılmasıyla ezilen
araçların
içinde bulunan insanlar ezilirler.  San Fransisco
depreminin kurbanlarının hepsi araçlarının içindeydiler.  Hepsi
öldü. Araçlarının dışına çıkıp,aracın yanına uzanıp veya oturarak
kolaylıkla hayatta kalabilirlerdi. Ölen herkes eğer araçlarından çıkıp,
araçlarının yanına oturabilseler veya uzanabilselerdi yaşıyor
olabilirdi.  Ezilen bütün araçların yanında-kolonların direkt
olarak üzerine düştüğü araçlar hariç- 3 feet yükseklikte boşluklar
oluşmuştu.
;
10) Enkaz halindeki gazete ofislerini ve çok miktarda kağıdın
olduğu ofisleri dolaşırken kağıdın sıkışmadığını/ezilmediğini
keşfettim. Kağıt yığınlarının/kümelerinin etrafında geniş
boşluklar bulunur/oluşur.

Bu mesajı mümkün olduğu kadar cok kisiye aktarmanız önemle
rica olunur.

[aster]

Aslında bu konunun uzmanı sevgili KATANA bize bir şeyler yazarsa seviniriz (daha önce bana makale amaçlı bir yazı vermişti ceyiz sandığımda olacak bulur bulmaz onuda vereyim)

[mhk]

Sevgilil byka aydınlattığın için teşekkür ederim. Bu yazdıklarını ben daha önceden düşünmüş ve mantıklı gelmişti.

[forsa1975]

Atlanmaması gereken bir konu.

 Herkesin depremde yapabileceklerini bir senaryo şeklinde aklından geçirdiğini düşünüyorum. Bu yazıyı okuduktan sonra bir kısım yeni bilgilere ve aynızamanda daha önce düşündüğüm bazı konularında onayını gördüm.

  Örneğin eski gazeteleri koltuk altlarındaki boşluklarda (bazalarda) biriktirmek gibi. Özellikle evin dış cephesine paralel koltuk benim aklımdaki hayat üçgeni oluşturmaya ve yıkılma olursa dışarıya açık alan bırakmaya en uygun yer.  

  17 Ağustos depreminden önce depremde çatıya çıkmanın mantıklı olduğunu düşünüyordum. Bunu daha önce düşündüğüm için o panikte bile çabucak çatıya çıkmıştım.

  Sonuçta hepimzin bu tip aydınlatıcı yazılardaki bilgiler doğrultusunda küçük tatbikatlar yapmalıyız aklımızda. Ve uygun şartları hazırlamak içinde tembellik etmemeliyiz. Yarının geç olmayacağını kimse garanti edemez.  Tedbiri elden bırakmamakta fayda var.

[Veli B.]

Halen Diyarbakır Sivil Savunma Arama ve Kurtarma Birliğinde balıkadam olarak görev yapıyorum.
   Byka Üstadın verdiği bilgilerin tamamı doğrudur ve halen sivil savunma Arama kurtarma ekiplerince verilen/kullanılan bilgilerin temelini oluşturur.Deprem ve diğer afetler için pratik ve akılda kalıcı bir ön hazırlık ve harekat tarzına ilişkin makale hazırlayıp bilgilerinize sunacağız.
ALLAH cümlemize afet yaşatmasın...

[mhk]

17 Ağustos depreminden önce depremde çatıya çıkmanın mantıklı olduğunu düşünüyordum. Bunu daha önce düşündüğüm için o panikte bile çabucak çatıya çıkmıştım.

Sevgili forsa1975. Bu bilgiyi bir çok kimse yanlış zennediyor, lakin deprem esnasında bir otelde bulunan japonlar çatıya kaçarken diğerleri onlara garip bakmışlar. Deneyim işte.