Elektrik üstümüzden toprağa nasıl akıyor, izolasyon trafosu

Başlatan ahmet2017, 11 Nisan 2017, 00:46:01

ahmet2017

Merhabalar, anlamadığım 2 şey var. Şimdi bizim vücud direncimiz belli,  sadece nötr ü tuttuğumuzda 220v bizim üstümüzden toprağa bizi çarpacak şiddetle bir akımla nasıl akıyor ? İnsan vücudunun direnci belli, hadi terledik vs direnç düştü diyelim, peki ya ayakkabılar ve yüksek toprak direnci ?

İzolasyon trafosunun görevlerini ben anlamadım, yalıtım deniliyor , primer faz nötrü ile seknder faz nötrü yalıtılıyor deniliyor, neyi yalıtıyor ki bu trafo, primerde elektrik yükselse sekonderde de yükselecek, zaten sarım oranı 1:1, diyorlar ki topraklama hattı da yalıtıldığı için sekonderdeki faz ı tutsanız bile çarpılmazsınız, işte bu da garip geldi. Özetle anlamadım. Siz sayın büyüklerimin düşünceleri nelerdir ?

Salih

Sadece nötr ucu tuttuğumuzda çarpılmayız.
Faz ucunu tuttuğumuzda çarpılma nedenimiz,
trafo merkezlerinde yıldız orta noktasının toprağa bağlanmasıdır.
Dolayısı ile faz ucunu tuttuğumuzda toprak yardımı ile trafo merkezindeki
yıldız ucuyla akım yolu tamamlanır.
Şebekeye ve toprağa bağlı olmayan,
bir jeneratörün herhangi bir ucunu tuttuğunuzda çarpılmazsınız,
akım yolu tamamlanmadığı için.
İzolasyon trafoları şebekenin toprakla bağlantısını kestiği
için çarpılmayı engellerler.

asma

Merhaba
Bu meseleyi yazılı kaynaklardan araştırıp şu kaynakta başka bu kaynakta başka yazıyor hangisi doğru deseydiniz , düzgün bir tartışma olurdu.
Siz kulaktan dolma bilgileri sorgularsanız oldukça uzun bir konuyu en başından ele alarak anlatacak biri zor çıkar.  ;)
Kısa bir giriş yapacak olursak.
Evlerimize gelen F ve N en yakın trafodaki 3 fazın biri ve toprağa irtibatlı nötr hattından oluşur.
Bu yüzden yalnızca faz a dokunsak bile çarpılırız. Yalnız nötr e değerek çarpılmazsınız. (9V pil de çarpmaz ama dilinize deydirmeyin)
İzolasyon trafosunda primerin toprakla irtibatından kaynaklanan çarpılma olayı (yalnız faza dokunarak) ortadan kalkar. Çünkü sekonderin iki ucu da toprakla bağlantılı değildir. Ancak iki ucu tuttuğunuzda çarpılırsınız.
Peki faza dokunduğumuzda toprağa geçen akım , betondan , tuğladan , fayanstan ve bildiğimiz humuslu topraktan nasıl geçip bizleri çarpıyor.
Bunu açıklayamam , horozun tavuk mu yumurtadan , yunurta mı tavuktan çıkar sorusuna bakışı gibi , ben çarpılıyorum , uzak durur geçerim diye cevap veriyorum.  :)
Kolay gelsin.

Mr_YAMYAM

Bilinmesi gerekenler.
220V'un 220V olmadığı.
İnsan vücüdunun direncinin belli olmadığı. (4/3 ü su olduğuna göre, biraz da tuz eklersek)
Bir elektrik akımının akabilmesi için gerekli şartlar. DC mi AC mi ne kadar farkeder.

ferdem

Çarpan, şok hissettiren akım kaç mA seviyesinde araştırabilirsiniz. Yanlış hatırlamıyorsam 30-40 mA civarı, wikipedia da 10mA in istemsiz kas hareketine sebep olduğu yazıyor. Şebeke 220V, kaç ohmluk luk dirençten 10mA akar? 22k ohm. İnsan kolu 1-2k ohm mertebesinde(wikipedia da bilgiler var), koldan tek ayağa olsun 5k... geriye 17k kaldı.

yesilu

Toprakla aramızda iyi bir yalıtkan varsa faz ucuna da değsek çarpılmayız. (tahta bir masaya çıkıp tavana lamba için klemens takarken bizzat denedim zamanında). Bir soru da ben sormak isterim: şehir elektriği zamanında genliği,frekansı,dalga şekli belirlenmiş malumunuz, bu vakitten sonra değiştirmek zor. acaba idealde nasıl olmalıdır, misal 50khz olsa trafolar baya küçülür ve kayıpları azalırdı sanırım. uçaklarda (büyük yolcu uçaklarında) yüksek frekans kullanıldığını, böylece cihazların ağırlıklarının azaltıldığını bir belgeselde izlemiştim...

ErsinErce

Hep dirençten bahsedilmiş insanın kapasitesi toprağa göre kaç F?
Ac de kondansator de direnç etkisi yapıyor, geriye kalan 17k yı oradan çıkartabilir miyiz?

RaMu

Böyle bir soruyu merak etmek bile yeterli,
böyle önemli şeylerin yani işin mantığının merak edilip sorulmasını seviyorum.


Ama yazmayla anlatılabilecek kadar basit değil cevap.


Temel mantık söylemiş, şu:
elektron hareketi kapalı bir çevrim üzerinde gerçekleşir,
misal bir pil akü ise, sadece bir pilin + ucu ile hiçbirşey yapamazsınız,
işin aslı bu bir potansiyel enerjidir,
bu enerjinin kinetik enerjiye dönüşmesi için,
potansiyel enerjinin yüksek olduğu noktadan daha düşük olduğu noktaya bir akış olması gerekir,
elektrik enerjisi pilde depolanmışsa bu ne demek;
pilin + ucu ile - ucu arasındaki elektrik potansiyel fark X Volttur demek,
bir pilin sadece + ucu veya sadece - ucu örneğin motor uçlarından sadece birine bağlıyken
pilin + ucu ile X  motoru arasında,
pilin - ucu ile  X  motoru arasında bir elektrik potansiyel fark yoktur-manasızdır denebilir,
motorun iki ucu pilin iki ucuna bağlanırsa,
motor uçlarında bir elektriksel potansiyel fark var denebilir,
bu potansiyel farktan ötürü elektronlar pilin - kutbundan + kutbuna hareket ederler,
bunu gerilmiş bir yay gibide düşünebilirsiniz,
dolu pil gerilmiş bir yay gibidir,
elektronlar anlattığım seyahati yaptıklarında yay artık doğal durumuna döner yani
pil biter, yani pil kimyası nötr hale gelir, kutuplar eşitlenir kutup vs. kalmaz ortada.


Şimdi şebekedeki elektronların potansiyel referansı nötr ve bu nötr de toprağa bağlı olduğundan,
bir fazı tutarsan ve toprağada yeterince temas ediyorsan,
FAZ, senin üzerinden, kendi nötr üne kavuşur.
İzolasyon trafosunun gerilim dönüştürme oranı 1:1 dir ama
ancak çıkış gücü sınırlıdır, (transformatör nasıl çalışır bakınız.)
yani 1: çarpılsanda, en fazla, trafonun gücü kadar bir gücü, şebekeden çekebilirsin.
2:izolasyon trafosunun iki ucu şebekenin FAZ ve Nötr üne bağlıdır,
şebeke tarafındaki elektriksel potansiyel fark trafonun girişine uygulanmaktadır,
artık izolasyon trafosunun çıkış 2 ucu arasında yeni bir elektriksel potansiyel fark vardır,
aynı pil örneğindeki gibi ancak bu izolasyon trafosunun iki ucunu birden tutarsan
kendi üzerine bir elektriksel potansiyel farkı uygulayabilirsin ve çarpılırsın,
izolasyon trafosunun tek tek uçları tek tek uçaları için toprağa karşı bir elektriksel potansiyel farktan söz edilemez, yoktur.
Galvanik izolasyon.

Bunu şöyle düşünebilirsin,
bir yerden kirli su akıyor ve seninde durağan temiz suyun olsun,
kirli suyun hareket gücünü kullanarak
temiz suyu hareket ettirirsen bu bir transformatör olur,
akabilecek maksimum temiz su akımı, ancak
senin trafonun gücü kadardır (kirli su akımı istenilebildiği kadar yüksek farz edilecek [şebeke])
.
.
.
Sorularınıza hızlı cevap alın: http://www.picproje.org/index.php/topic,57135.0.html

mehmet

Alıntı yapılan: ErsinErce - 11 Nisan 2017, 18:33:57
Hep dirençten bahsedilmiş insanın kapasitesi toprağa göre kaç F?
Ac de kondansator de direnç etkisi yapıyor, geriye kalan 17k yı oradan çıkartabilir miyiz?

Peki kondansatörün işe kısa devreyle başlama konusunu
ne yapacaksınız?
Olan olmuştur,
olacak olan da olmuştur.
Olacak bir şey yoktur.
---------------------------------------------
http://www.mehmetbilgi.net.tr

Mr_YAMYAM

Alıntı yapılan: yesilu - 11 Nisan 2017, 15:20:45
Toprakla aramızda iyi bir yalıtkan varsa faz ucuna da değsek çarpılmayız. (tahta bir masaya çıkıp tavana lamba için klemens takarken bizzat denedim zamanında). Bir soru da ben sormak isterim: şehir elektriği zamanında genliği,frekansı,dalga şekli belirlenmiş malumunuz, bu vakitten sonra değiştirmek zor. acaba idealde nasıl olmalıdır, misal 50khz olsa trafolar baya küçülür ve kayıpları azalırdı sanırım. uçaklarda (büyük yolcu uçaklarında) yüksek frekans kullanıldığını, böylece cihazların ağırlıklarının azaltıldığını bir belgeselde izlemiştim...
İnsanların çarpılabilmesi için üzerinden belli bir akım şiddeti akmalıdır.
İstemsiz kas hareketi 10mA de oluyorsa...
Kalp üzerinden geçebilecek 10mA lik bir akım insanı öldürebilir de.
Diğer uzuvlarımızda bu akım beden ile ilgili olsa da 3 aşağı beş yukarı bellidir. Tahta bir masaya çıktığımız zaman da üzerimizden akım akacaktır. Ama bu akım mikro amperler seviyesine düşeceği için vücut birşey hissetmez.
Şebeke frekansı 50KHz olsaydı asla iletilemezdi.
Ana enerji nakil hatları birer anten gibi davranmaktadır. Zaten enerji kaybının bir bölümü de bu yayılımdan olmaktadır.
Eğer şebeke frekansımız 50KHz olsaydı evimizdeki kablolamanın uzunluğu bile birer anten olarak hesap edilmek zorunda kalacaktı :D
Alıntı yapılan: ErsinErce - 11 Nisan 2017, 18:33:57
Hep dirençten bahsedilmiş insanın kapasitesi toprağa göre kaç F?
Ac de kondansator de direnç etkisi yapıyor, geriye kalan 17k yı oradan çıkartabilir miyiz?
İnsan vücüdünü kapasitif olarak ele almak doğru değildir. Ancak ayaklarımızın altında yalıtkan varsa, bu yalıtkanın hemen altı iletken bir meteryal ise kapasitif etkiden bahsedilebilir. Elbetteki her kondansatörden AC mutlaka akar.

mr.selim

Konu Topraklamadan hızla gidiyorken bende hep merak ettiğimi sormak isterim. Şimdi bildiklerimden bahsedicek olursam, elektrik üretiminde 3 fazın yıldız noktası nötr hat ve topraklanan hattır. Peki bu durum topraklama durumu yapılamayan sistemlerde nasıl çalışıyor. Mesela uçak mesela gemi. IT sistem olarak bilgim var. Topraklama yerine yeterince büyük empedans yada direnç kullanılır denmiş bir hocamızın kitabında. Ama niye ve nasıl çalışıyor. Yeterince büyük direnç dediği geminin yada uçağın komple gövdesi midir ?

ahmet2017

Şimdi biraz daha netleşti, bir de soruyu yanlış yazmışım ama büyüklerimiz doğru anlayıp cevaplamışlar teşekkür ederim.

Yani özetle mahallelerdeki trafo merkezinin nötürü direk orada yapılan topraklamaya mı bağlı ? Bu durumda evimize gelen 220V 'a dokunduğumuzda bu elektrik bedenimizden toprağa akıp oradan da yer aracılığıyla mahallenin trafosuna toprak üzerinden gidip nötr ile mi birleşiyor ? Doğru mu anlamışım ?

Mr_YAMYAM

Alıntı yapılan: ahmet2017 - 13 Nisan 2017, 14:08:52
Yani özetle mahallelerdeki trafo merkezinin nötürü direk orada yapılan topraklamaya mı bağlı ? Bu durumda evimize gelen 220V 'a dokunduğumuzda bu elektrik bedenimizden toprağa akıp oradan da yer aracılığıyla mahallenin trafosuna toprak üzerinden gidip nötr ile mi birleşiyor ? Doğru mu anlamışım ?
Bu yanlış bir kanaattir.
Toprak hattı gerçek anlamda SIFIR potansiyeli temsil eder ve sonsuz depo olarak görev yapar.
Yani toprağa başka yerden bağlı bir hat olsa bile bu hatta dönüş sözkonusu değildir. Çünkü gerçek anlamda çok büyük direnç sözkonusudur. Bu direnç fiziksel olarak ele alınmalıdır. Ama topraklama direnci farklı bir olgudur.
TEST İÇİN ÖRNEK
Uygun dalga boyunda çeyrek dalga markoni anten temin edelim. Bu antende bir EMK indüklenir. Antenin bir ucu havada olduğu halde toprağa mutlaka belli bir miktar akım akmaktadır.
Eğer topraklama direnci yeterli ise ve bu anten üzerinde indüklenen gerilim ve akım yeterince yüksek ise toprağa daha fazla akım akacaktır.


Salih

Alıntı Yap
Şimdi biraz daha netleşti, bir de soruyu yanlış yazmışım ama büyüklerimiz doğru anlayıp cevaplamışlar teşekkür ederim. Yani özetle mahallelerdeki trafo merkezinin nötürü direk orada yapılan topraklamaya mı bağlı ? Bu durumda evimize gelen 220V 'a dokunduğumuzda bu elektrik bedenimizden toprağa akıp oradan da yer aracılığıyla mahallenin trafosuna toprak üzerinden gidip nötr ile mi birleşiyor ? Doğru mu anlamışım ?

Aynen anladığın gibi.
Daha önce dediğim gibi, şebekeyle ve toprakla bağlantısı olmayan bir alternatörün
faz uçlarına temas ettiğin zaman çarpılmazsın.

ahmet2017

O zaman ben herhangi bir düşürücü trafonun sekonderini doğrultsam ve buraya bir ledin anodunu bağlayıp katodunu elimle tutsam ledin hiç ışık vermemesi gerekir doğru mu düşünüyorum ?

Peki bu SMPS kaynakların pozitif çıkışına ledi aynı şekilde bağlayıp katodunu tuttuğumuzda led neden ışık veriyor ? Aynı mantıkla izole olduğunu düşünürsek hiç parlamaması gerekmez mi ?