Gps olmadan insansız hava araçları uçup hedef vurur mu?

[bocek]

GNSS'in konum belirleme mantığı temelde çok basit aslında. Alıcı cihaz gökyüzünde görebildiği uydulara olan uzaklığını hesaplıyor. Bunun için özel bir algoritma ve sistem var tabii. Sen havada gezen uyduya olan uzaklığını tek yönlü sinyal ile nasıl hesaplayacaksın? İşin püf noktalarından biri sinyalin vericiden alıcıya direkt ulaşması. Yani uyduda bir göz olsa alıcıda da bir göz olsa birbirlerinin gözlerinin içine bakabilmeliler. Yansıyan, seken vs sinyaller işimize yaramıyor bunları ayıklamak gerekiyor.
Neyse sonuçta 3-4-10-15 artık kaç tane uydu görüyorsa o kadar uyduya olan uzaklıklarını hesaplıyor bir şekilde. Ne kadar çok uydu o kadar hassasiyet. Bu uyduların anlık koordinat bilgileri de geliyor sinyalle birlikte. E koordinatlar belli, senin bu koordinatlara olan uzaklıkların da belli, içler-dışlar çarp-böl buldun işte konumunu.

Şimdi sistemi tam tersine çevirelim. Bu sefer uydular yerde sabit, bizim alıcı havada gezici olsun. Aynı teknikle havadaki  cihazın konumunu hesaplayabiliriz. Havadaki cihaz yerden aldığı GNSS benzeri sinyaller ile bu noktalara olan uzaklıklarını bulur, kendi konumunu hesaplar. Tabii bunun için güzergah boyunca, anlık olarak en az 4-5 noktadan doğrudan sinyal almalı.
Şimdi, böyle olabilir diye kurguladım naçizane, konuya göz atarken. Herhalde askeri sistemleri kuranlar fazlasını yapmışlardır.

[kasif]

Özellikle askeri alanda hiçbir ülke başkasına bağımlı bir sistem yapmaz, GPS den yardım alır ama GPS'e bağımlı olan, GPS kapanınca kendini yok eden bir sistem yapmaz. Dünyanın binbir türlü hali var. ABD bize uçak satmayıp PKK ya tırlar dolusu malzeme gönderiyor. Bunu gören Bayraktar da GPS olmadan çalışamayacak sistem mi yapacak. Merak etmeyin, kimse o kadar basit düşünmüyor.

Başlı başına tek kaynaktan bilgi alan bir konum belirleme sistemi ile savunma/savaş olmaz. Birkaç bilgiyi beraber alır, işler ona göre hata düzeltmesi yapar. Ne ABD ne Türkiye ne başka ülke herhangi bir İHA veya SİHA ya görev verip "nasıl olsa yapar" diyerek kalkıp kahve içmeye gitmez.

Benzer bir durum örneğini vereyim; Kasparov ile IBM deep blue arasında santranç oynanacak denilince herkes insan bilgisayara karşı oynayacak sandı. Ama IBM, deep blue yu kullanması(!) için 12 kişilik bir ekibi deep blue nin yanına koydu.

Yani bu sistemleri kontrol ederken, keşif uçaklarından alınan bilgiler, uydular, yer istasyonları, ilgili ülkedeki gizli ajanlar vs merkeze bilgi göndermektedir.

Ayrıca, Üniversitedeki hocam "biz sadece bildiğimiz kadar hesap yapabiliyoruz, bizim bilmediğimiz neler vardır" derdi. Konum tespiti için internette bulduğunuz yöntemler olduğu gibi internette paylaşılmayan birçok askeri bilgi(bilimsel) de bulunmaktadır. Yani bir sistem/teknoloji, internette yoksa dünyada yoktur diye düşünmeyin.

[Sozuak]

@kasif

Doğru söylüyorsun elbette ama bunlar o teknolojiyi geliştirebilen ülkeler için geçerli. Yani biz hazır olanı kullanıyoruz şimdilik bu nedenle alternatif teknolojilerden haberimiz olsa bile uygulayamayız yada yine lisanslı kullanırız. Haliyle kısıtlanması için de tedbirler alınmış olur.
Bugün ticari gps  modülünü alıp uçan bir askeri araçta kullanmıyorlar. Askeri gps sistemleri de izinle ve kontrollü satılıyor. Örneğin Amerikan gps sistemini kullansan Türkiye ye özel kodlu ürün satarlar ve uydudan alınan konum bilgileri yanında kontrol komutları yollayarak belirli ürünleri bloke edebilirler, hata payını arttırabilirler, karartma uygulayabilirler.
Benzer şekilde alternatif yön bulma uygulamalarında kullanılan çipler piyasadan tedarik edilemiyor. Bunlar da sonuçta içlerinde mikrokod barındıran çipler yada bu çiplerin olduğu cihazlar. Bunları da kapatabilirsiniz haliyle. Amerika dünyada üs kurarken bu tip cihazların bloke olması için gerekli yöntemleri de geliştiriyor, bu üslerde kullanıyor.
Örneğin Amerikan üretimi bir akıllı silah (f16 daki atış kontrol bilgisayarı mesela) Amerikan hedeflerine karşı kullanılamaz.
Yine tekrarlıyorum. Ordumuz nato ordusuna üye olduğu için envanterine kayıtlı askeri techizatı kendi üretse bile bilgilerini paylaşmak zorunda. Bu da o techizatın ne olduğunun bilindiği anlamına gelir. Zaten bu techizatta ileri teknoloji ürünleri gelişmiş ülkelerden alınmak zorunda. Mesela Rusya dan alamazsınız, alırsanız kapıyı kapatırlar. Haliyle ne kadar ne aldığınız ne durumda olduğu bilinir.
Yani üzülerek söylüyorum ihalarımız iyi güzel ve demek ki uçabilecek sağlam bir yapıyı üretebiliyoruz ama ileri düzey sistemlerini hazır almak  gerekiyor. Normali bu zaten ama onun teknolojisine hakim olabilirsek  güçlü oluruz.
Örneğin bu tip askeri çipler için Ankara Akyurtta mikroelektronik tesisleri vardı Aselsan'ın. Ne derece ne üretebildiler/üretebiliyorlar bilmiyorum ama bunu arttırmak gerekli. Bu da ancak devlet eliyle olabilecek  bir yatırım.
Çip tasarlanması ayrı, üretilmesi ayrı. Sonuçta analog işlemiyor artık sistemler. Herşey bir şekilde akıllı. Devletin Aselsan mühendislerini ve yöneticilerini üst düzey koruma altına alıp birşeyler üretmesi şart yoksa sizin bizim gibi arabasına binip evlerine giden insanlarla birşey yapamayız.

[fahri-]

GPS sistemini kapatmak demek dünyanın ulaşım sistemini komple kapatmak demek. Uçaklar gemiler vs. Şu anda Amerika bile olsa hadi ben bunu kapatayım diyebilir miki? Dünyanın sistemini çökertir. Daha da kimse Amerikan yapımı hiç birşeye güvenmez.

[tunayk]

GPS sistemini kapatmak demek dünyanın ulaşım sistemini komple kapatmak demek. Uçaklar gemiler vs. Şu anda Amerika bile olsa hadi ben bunu kapatayım diyebilir miki? Dünyanın sistemini çökertir. Daha da kimse Amerikan yapımı hiç birşeye güvenmez.

Heheh amerikan yapımına güvenen var mı ki? Hadi güvenmeyecekler, Amerika'nın da çok da umurunda olacak. 

[Sozuak]

Lokal olarak kapatabilir belli hata paylarini arrtirabilir. Belli cihazlara Engel koyabilir. Uzaya tonla masraf edip uydular yollayip bunu insanlara bedava sunmak gibi bir yukumlulukleri yok. Bunda garip birsey de yok. Amerikan GPS sistemi askeri bir projedir sonucta.

[Erol YILMAZ]

GPS sistemini kapatmak demek dünyanın ulaşım sistemini komple kapatmak demek. Uçaklar gemiler vs. Şu anda Amerika bile olsa hadi ben bunu kapatayım diyebilir miki? Dünyanın sistemini çökertir. Daha da kimse Amerikan yapımı hiç birşeye güvenmez.

Elbette kapatır, Soran olursa da "sistem bakımda" der olur biter.

[mufitsozen]

Elbette kapatır, Soran olursa da "sistem bakımda" der olur biter.

@Erol YILMAZ cumle gercekci olmamis, dogrusu asagidaki gibi olmali:

"Elbette kapatır, soran olursa da "sana ne ulan, sistem benim! canim ne isterse oyle yaparim" der.
(Aslinda o kadar nazik olmazlar, si...r git! derler kisaca)

[Andromeda]

.. artık dünyada öyle yada böyle kamuoyu denen kavram var..tek kutup yok.. büyük devlet olsa da başta kendi içinde tepki olur..

[mufitsozen]

.. artık dünyada öyle yada böyle kamuoyu denen kavram var..tek kutup yok.. büyük devlet olsa da başta kendi içinde tepki olur..

Amerikayi ve amerikalilari tanimadan boyle bos konusmayin. Bosnada dunya kamuoyu neredeydi?

[OG]

Amerikayi ve amerikalilari tanimadan boyle bos konusmayin.

katılıyorum,
artı olarak,
birkaç sene içinde kimse tanıyamayacak.

[Sozuak]

GPS sistemine yani Amerikalilara guvenselerdi neden avrupa birligi, cin, rusya, hatta hindistan kendi sistemlerini oturtmaya calissin ki. Gucu olan kendi guvenilir sistemini kuruyor yani Amerikaya guvenmiyorlar. Bunun tartismasi bile abes. Ben milyarlarca dolar harcayacagim sonra hadi herkes bir dereceye kadar kullansin diyecegim isime gelmeyince kapatacagim yada hata payini arttiracagim sonra da bana birileri laf edecek.
Kaldi ki bu kapatma olayi belli bir bolgeyi kapsayabilir belli cihazlari kapsayabilir. Kapattim deyince her yer kapanmiyor ki.
Bu tartismayi dusununce aklima geldi 6 ay bir sene kadar once arabadaki GPS sistemi bir sure sapitik konumlar vermisti cihaz mi bozuldu dedim ki sonra kendi kendine duzeldi. Su rahip Brunson vakasi zamanlarindaydi sanirim. Basina Boyle birsey gelen oldu mu?

[berat23]

inertial navigation konusunda yeterince anlattım diye düşünüyorum. henüz taktik İHA'ya sığacak kadar küçük ve ucuz değiller. ayrıca yineliyorum, iyi bir INS bile İHA hızını düşünürseniz yine de yüksek hatalı kalıyor. füze gibi terminal aşamada başka bir sensör (seeker, iir vs.) kullanan uçan şeyler ise ataletsel navigasyonu kullanır zira bunlar çok kısa süreler uçuyor ve oluşan hata terminal fazda seeker ile düzeltiliyor. uzatmak istemiyorum ama füzeyle uçak bu anlamda çok alakasız, aradaki tek benzerlik aynı 6-dof kinematikle ivme, rate kullanıp hız, pozisyon vs. hesaplanması, yani temel fizik haricinde benzerlik yok.

şimdi GPS konusunda güncel bilgileri vermek isterim.

tanımları yapalım, GNSS için iki saldırı var jamming ve spoofing. jamming temelde kabakuvvet sinyalden büyük bir sinyal üreterek baskılamak, yani sistem çalışmaz. spoofing ise sahte uyduymuşcasına bir sinyal üretip yanış konum hesaplattırmak. tahmin edileceği üzere spoofing daha pis bir saldırı, hem engellemek hem de farketmek daha zor.

ayrıca gnss sadece konum değil aynı zamanda zaman kaynağı ki çoğu sistem için bu zaman gerekli. bu temel bilgileri unutmayalım.

öncelikle abd bu sistemi kapatır mı, elbette şalter onlarda. selective availability diye birşey var, bölgesel olarak sistem doğruluğunu düşürebiliyorlar ki global kısıtlama 2000 yılında kalktı. yani gps'i yüksek doğrulukla 20 yıldır kullanıoruz, öncesinde sadece abd askeri amaçlarla yüksek doğruluklu kullanıyordu. hala gps'de bazı kanallar kriptolu, saasm çipli bir gps alıcınız varsa bu kanalları kullanıp konumlandıma yapabiliyorsunuz. bu sistem ITAR regülasyonuna tabi, bizde de abd üretimi birçok askeri hava aracında saasm çipsetli EGI(embedded gps ins) var. bu sistemde bir kipto anahtarı var vs. yani askeri gps denen şey özetle bu. saasm ile spoofing'i engelliyebilirsiniz zira bildiğim kadarıyla henüz kriptoyu kırıp spoofing için sinyal üretemedikleri gibi kripto anahtarları periyodik olarak değişir. ama saasm yani military gps demek ITAR demek. zaman kaynağı olması hasebiyle de geniş bölgelerde gps kapatmak çok olası değil, bu tüm telekom sistemini de zora sokacaktır.

modern gnss dünyasında ise şöyle bir gerçeklik var, dünyada sadece gps değil birçok başka uydu konumlandırma sistemi var örneğin rus glonass'ı, beidou, galieo vs. tek değil yani. ankara'da bile japon GNSS sistemi qzss uydusu görmüşlüğüm var. yani abd kaparsa rusu var, avrupası, çini, hindistanı vs. alteratifleri mevcut. "burası çok önemli", mevcut dünyada kimse kendi kullandığı sistemi jam etmiyor zira kendi ne kullanacak. diyelim rusya bölgede ise gps l1-l2-l5 jam eder, glonass çalışır. modern alıcılar da olası tüm uysu sistemlerini desteklediği için aslında gnss'i tamamen kullanılamaz hale getirmek teoride mümkün ancak dediğim gibi pratikte olmuyor. öte yandan radiation patterni değiştirilebilen crpa antenler kullanıp jamming kaynağını antene körleştirip jammingden kaçmak mümkün ki bu crpa antenler oldukça gelişmiş, şahsen gördüm kullandım. bu tip anetnleri de bastırmak için nerdeyse 360 derece açıda N adet(N:1-10 gibi, antenine göre değişir) jammer olmalı ki savaş alanında böyle bir durum çok olası değil, etrafımda 8 jammer beni sardıysa yani salla gps'i öldüm zaten. crpa antenler de expor license altında çoğu, hatta ITAR'lı olan da var ancak ülkemizde bile birden fazla yerli üretim crpa antenler mevcut, bulunmaz bir teknoloji değil.

yani özetle kapanması pek olası birşey değil ancak çeşitli saldırılar yapılabilir, hatta yapılıyor ancak çözümleri bir şekilde mevcut.

[Sozuak]

Şimdi diyorsunuz ki Amerikan yapımı bir askeri ekipman kullanıyor olalım. Amerikanın istemediği bir bölgede o ekipman kullanılırken adamlar bizim cihazımızın doğru konumu algılamasını kesemez, keserse de başka uyduya geçeriz doğru mu anlamışım.
1-Öyle ise adamlar kendi askeri ekipmanlarına neden başka ülkelerin sisteminin uyumluluğunu koysunlar.
2-Saat bilgisi iletiliyor demişsiniz. Saat bilgisine dokunmadan konum bilgisini değiştiremiyorlar mı sizce
3-Kendilerinde daha farklı bir sistem yok mudur? Aynı bölgede istemediklerini engelleyip sadece kendi sistemlerini çalıştırsınlar?

Eleştri olarak değil soru olarak yazdım. Günümüzde bu sorduklarımı gerçekleştirebileceklerini düşünüyorum. 4. jenerasyon sistem kullanılıyor diye okumuştum şu anda. Kaldı ki Askeri ve sivil GPS arasında 10:1 oranlı bilgi akışı var haliyle sivil sistemlerde de hız sınırlı olmalı  yani askeri araçta sivil sistem vardır diye söylemiyorum, sivil gps için aracın bir hız sınırı olmalı bu durumda yanılıyor muyum ne dersiniz?

[mrtymy]

http://www.acikbilim.com/2012/01/dosyalar/kuresel-konumlama-sistemi-gps.html

Bu yazı geçmişten bu zamana kadar GPS sisteminin nasıl geliştiği ve şekillendiğini anlatıyor. Yanlış anlamadıysam da öyle tek bir merkezden kontrol gibi bir durum yok. Ancak hacking yöntemleriyle iha ve siha'lar belki de yanıltılabiliyordur ama bunun da karşı önlemleri mutlaka vardır.

GPS ABD'de bulunmuş ama yönetimi bir tek ABD'ye bırakılamayacak kadar hayati bir sistem.