Devrede kondansatör gereksinimi nasıl bilinir?

[sard.555]

Sorum çok ama çok basit bir düzeyde sanırım ama bilgisizliğime verin. Çünkü cidden tam olarak bir türlü anlayamadım şu kapasitörleri(kondansatörlerin) ne iş yaptığını. Az çok transistörlerin ne yaptığını bilirim mosfeti entegreleri falan yani işte burada mosfet kullanmam lazım derim çok net haa hangi tür mosfeti kullanacağımı bilemem araştırırım o ayrı konu. Ancak bu kondansatör olayında hiç öyle değil niye kullanılır bile bilmiyorum ki devre için çok gerekli bir olay daha önceki küçük bir devremde başıma geldi. Niye çalışmıyor bu derken bir elektronikçi abim geldi çat diye ek olarak kondansatör lehimledi oldu bitti. Zaman dardı soramadım bu ne işe yarar diye.

İşin aslına gelirsek lütfen Allah hakkı için biri bana en temelinden anlatabilir mi bunların kullanım yerini. Hani akımı düşüreceğim dediğimde direnç kullanırsın hesabına göre denir ya işte o şekilde nasıl ve nerede ne şekilde kullanılır bir nevi çok basit iki üç örnekle söylerseniz çok memnun olurum. Çünkü google'a kondansatör ne işe yarar dediğimde sadece okuldaki kitaplarımızda yazanla aynı teorik bilgiler, hiç bir ek açıklama veya net açıklayıcı bir bilgi yok.

Örneğin dün konusunu açtığım şu simülasyonu devreye döktüğümde nerelerde ihtiyacım olur. İsiste çok güzel çalışıyor ama biliyorum gerçek devrede böyle çalışmayacak.

https://www.picproje.org/index.php/topic,52501.0.html

[polleme]

Kondansatör, en basit tanımı ile elektrik enerjisini depolayan ve uygun koşullar oluşunca bunu devreye geri veren elektronik elemanlardır. Bir kondansatör DC gerilime karşı açık devre gibi davranır, AC gerilime karşı frekansa bağlı olarak bir direnç gösterir. Yüksek frekanslı AC gerilimlerde kısa devreye yakın bir davranış içindedir, bu da kondansatör kapasite değerine bağlıdır. Kondansatör, devrelerde çok çeşitli amaçlarla kullanılır:

1- AC gerilim içinden DC bileşenleri ayırmak
2- AC gerilimleri doğrultup DC hale çevirmek
3- İşaret işleyen devrelerde DC açıdan yalıtım sağlayıp istenen işaretin geçmesini sağlamak
4- Küçük akımlı devrelerde geçici besleme kaynağı olarak kullanım
5- HF-RF devrelerinde osilatörün temel bileşenlerinden biri olma

İlk aşamada aklıma gelenler bunlar. Okuyup incelemeye devam etmeniz gerekli.

[Kabil ATICI]

Dijital sistemlerde, özellikle 74xx entegreleri kullanıldığı zaman entegrelerin çalışmasından kaynaklanan yapıdan dolayı besleme hatlarında kısa süreli yüklemeler oluşturur. Bu yüklemeler nedeni ile besleme hatları azda olsa bobin gibii davranarak hatlarda parazitler oluşturur. Bu parazitler bütün yapı üzerinde düzensiz çalışmalara neden olur. Bunu önlemek için her entegrenin mümkün olduğu  kadar yakınına 100nF gibi kondansatör eklenir.(GND ve Vcc hatları arasına)

Bu durum işlemciler içinde geçerlidir.Eğer kondansatör eklenmezse, işlemci kendi kafasına göre sıfırlama, olmadık bir işlemi yerine getirme, ekranda kararsız görüntü veya hiç çalışmama gibi sorunlar görülebilir. (Hatta buton basılmış gibi işlem yapabilir) Tam hatırlamasamda bir süre önce arkadaşlar bu konu ile ilgili bilgiler içeren belge internet adresi vermişlerdi.

Bu konu özellikle ADC kullanan sistemlerde daha çok ortaya çıkar. Çünkü besleme hatlarındaki dalgalanma doğrudan ölçüm sonucuna yansıyacaktır.

http://www.atmel.com/images/doc4279.pdf
Başka bir marka işlemci için de olsa genel olarak uygulanabilecek bilgiler.. (ingilizce)

[Mr_YAMYAM]

Devrede kondansatör kullanımı diye bir mantık üzerinden gidildiğinde görülmektedir ki soruyu soran arkadaşımızın TEMEL ELEKTRONİK konusunda pek bilgisi yoktur.
Temel elektronikte bir kondansatörün temeli ve uygulama yöntemleri belirli şekillerde açıklanmış olup, bunun nasıl ve ne şekilde kullanılacağı tasarımcı (devreyi tasarlayan kişi) tarafından takdir edilecektir.
Keza aynı şekilde bir direnç, bir yarı iletken veya bir self kullanımı belli literatürlere bağlanmıştır.
Konuya en temelinden başladığımızda iki tür bağlantı şekli görmekteyiz.
1 PARELEL BAĞLANTI. (Kondansatörlerde dekuplaj)
2 SERİ BAĞLANTI. (Kondansatörlerde kuplaj)
Bu iki bağlantı şekli temel elektronikte değişmeyen kuraldır ve tüm devre elemanları genellikle bu şekilde bağlanırlar. Bağlantı şekli, amaç ve gereksinim doğrultusunda farklı şekillerde yapılabilmektedir.
Bir transistör bile amaca yönelik olarak, bir devrede parelel veya seri hizmet verebilir. Transistörlerin akım kapasitesinin yetmediği durumlarda parelel bağlantı ile akımını artırmak buna örnek gösterilebilir.
Haliyle her elemanın devrede bağlantı şekline göre farklı görevleri olabilmektedir.
Bir direnç en basit elektronik devre elemanı olarak bilinir ve genel olarak akım sınırlaması amacıyla kullanılmaktadır. Devrede kullanım amacına göre akım sınırları istenilen seviyede tutularak belli noktalardaki gerilimi kontrol edebilmek amacıyla kullanılmaktadır.
Bu cihetle hangi elemanın, hangi bağlantıda ne tür işlevleri olduğunu bilmek ve öğrenmek temel elektronikte ilk kuraldır.
Bu yüzden, bir arkadaşımızın anlatımında görmüş olduğum bazı anlatım hatalarını belirtmekte sakınca görmüyorum.

Kondansatör, en basit tanımı ile elektrik enerjisini depolayan ve uygun koşullar oluşunca bunu devreye geri veren elektronik elemanlardır. Bir kondansatör DC gerilime karşı açık devre gibi davranır, AC gerilime karşı frekansa bağlı olarak bir direnç gösterir. Yüksek frekanslı AC gerilimlerde kısa devreye yakın bir davranış içindedir, bu da kondansatör kapasite değerine bağlıdır. Kondansatör, devrelerde çok çeşitli amaçlarla kullanılır:

1- AC gerilim içinden DC bileşenleri ayırmak
2- AC gerilimleri doğrultup DC hale çevirmek
3- İşaret işleyen devrelerde DC açıdan yalıtım sağlayıp istenen işaretin geçmesini sağlamak
4- Küçük akımlı devrelerde geçici besleme kaynağı olarak kullanım
5- HF-RF devrelerinde osilatörün temel bileşenlerinden biri olma

İlk aşamada aklıma gelenler bunlar. Okuyup incelemeye devam etmeniz gerekli.

Bir kondansatör başlı başına, bir AC gerilimden DC bileşenleri ayıramaz. Ancak anlatım şöyle olmalıydı.
Bir kondansatör üzerinden AC akım akıtılabilir. Ancak DC akım akıtılamaz. Bu görevi doğrultusunda kondansatörü genellikle KUPLAJ amacı ile kullanmaktayız. (Bakınız girişlerdeki kondansatörler) Ancak devreyi bir güç kaynağı olarak düşündüğümüzde devrede gerilime parelel bağlanmış kondansatörler AC gerilimi, kendi özellikleri doğrultusunda şaseye ilettiğinden DC bileşenlerini üzerinde tutmaktadır.
Bir kondansatör asla AC gerilimleri doğrultup DC ye çeviremez. Bu işi yapan devre elemanlarının adı DİYOT'tur ve en basit YARI İLETKEN olarak bilinmektedir.

[muhendisbey]

Sadece sayılan kadar olsa iyi.
Osilasyon oluşturmak
Bir frekans aralığını bastırmak yada yükseltmek (filtreleme)
Sinyalin integralini ve türevini almak
Gerilim yükseltmek (katlayıcılar)
Ripple yok etmek
indüktif etkileri yok etmek
Direnç niyetine AC sistemlerde kullanmak.
...
daha yapılacak işe göre daha da artırılabilir. Tabi tek başına bunları yapar diyemeyiz. Devre bir bütündür. Fabrika elektriğindeki kompanzasyondan tutun mikroelektronik devrelerde dahi kullanılır.

[polleme]

Yazdıklarımı düzelten veya geliştiren arkadaşıma teşekkür ederim, yazdıkları son derece doğrudur. Ancak konuyu açan arkadaşımız daha önce okuduklarından hiç bir şey anlamadığını belirtmiş, elektronik bilgisi de son derece sınırlı düzeyde. Bu noktada ben farklı bir şey yaparak anlayacağı dilden açıklamaya çalıştım. Kendisine çok detaylar yazabilir veya linkler verebilirdim ama onun yerine kullanılan alanlardan örnekler vererek kısa açıklama yapmayı tercih ettim. O nedenle yazdıklarımın detaylarına çok takılınmaması gerektiğini düşünüyorum, konuyu daha iyi anlar bir noktaya geldiğinde daha net değerlendirmeler yapacaktır. 

Yazdığım metin bu açıdan değerlendirilirse sevinirim.

[Mr_YAMYAM]

Yazdıklarımı düzelten veya geliştiren arkadaşıma teşekkür ederim, yazdıkları son derece doğrudur. Ancak konuyu açan arkadaşımız daha önce okuduklarından hiç bir şey anlamadığını belirtmiş, elektronik bilgisi de son derece sınırlı düzeyde. Bu noktada ben farklı bir şey yaparak anlayacağı dilden açıklamaya çalıştım. Kendisine çok detaylar yazabilir veya linkler verebilirdim ama onun yerine kullanılan alanlardan örnekler vererek kısa açıklama yapmayı tercih ettim. O nedenle yazdıklarımın detaylarına çok takılınmaması gerektiğini düşünüyorum, konuyu daha iyi anlar bir noktaya geldiğinde daha net değerlendirmeler yapacaktır. 

Yazdığım metin bu açıdan değerlendirilirse sevinirim.

Rica ederim
Zaten bu tür hataları tartışma ortamında canlandırmak, bir konunun daha anlaşılır olmasını sağlamaktadır.
Amaç'ta başta konuyu açan arkadaşımız olmakla, genel okuyucuları bilgilendirebilmektir.
Bu şekildeki tartışmalar ile konudaki doğru noktaları daha iyi tespit etmiş oluyoruz.

[sard.555]

Hepinize ayrı ayrı çok teşekkürler. Böyle basit bir soruyu es geçmeyip yanıtladığınız için. Ancak şunu belirteyim tam olarak yine istediğim cevabı alamadım. Bahsettiğiniz şeyler yine yazılı teorik bilgiler. Ben anlamama yardımcı olsun diye eğer zahmet olmazsa uygulamalı bir kaç şey görmek istedim. Tıpkı direnç bak buralara uygulanır denen dökümanlar gibi. İnternette bunun adına yani devreye döşenmesi gereken kondansatörlerle ilgili hiç uygulamalı görsel yok. Eğer zahmet olmazsa ilk mesajda belirttiğim konudaki devremde mesela nerelere kullanmam gerekir kondansatör ya da gerekmez mi? Neden? Eminim benim gibi aklına kondansatör takılmış insanlar vardır. Bahsettiğiniz gibi temel elektrik elektronik bilgim daha en alt seviye de. Basit sorularım için kusura bakmayın. Bilmemek değil öğrenmemek ayıp misali. Siz küçük örneklerle balık tutmayı hatta olta nasıl tutulur onu öğretin gerisi bende . Şimdiden teşekkürler.

[muhendisbey]

Bunların hepsini bu şekilde öğrenmen pek mümkün değil. Atıyorum bu iş için sana tüm devreleri versek gene eksik kalacak, çünkü hesabı kitabı nasıl yapılır işe bu yönü eksik kalacak. Kimini anlatabileceğiz kimini anlatamayacağız....
Tavsiyem aşağıdaki kitabın ikinci elini bulman. çünkü fotokopide renkli kısımlar tam çıkmamış olabiliyor. Bulamazsan fotokopicide eline kaynak olarak bastır ve adım adım takip et. Hem hesaplamasını öğrenirsin hem de içerisindeki devrelerden faydalanırsın.
PDF'si
http://dosya.co/1viianc2tk6j/Elektronik_Elemanlar_ve_Devre_Teorisi_R_Boylestad_L_Nashelsky_MEB_5_Bsk_%C4%B0st_04.pdf.html

Ben yüklemedim o nedenle alıntı diyebilirim.

Bir de mersin üniversitelerinin notları olacaktı onlar da fena sayılmaz. Öğrenciliğimde ek kaynak olarak kullandım. PDF'si mevcuttu ararsan bulabilirsin.

[sard.555]

teşekkürler indirdim hemen kitabı. Ancak dediğim gibi bu kitaptaki bilgiler benim okul kitaplarımda da var. Daha açıklayıcı ve ayrıntı olmayan bir anlatım istemiştim görsel olarak gerekse. Çünkü okulda hocadan hocaya bile farkeder ya anlatım onu kastediyorum. Ben şahsen elektronikçi okumamış abilerimin yanında uygulamalı görünce daha bir yer ediyor olay. Hesaplamalar sorun değil. Çünkü ben şu anda evin içine kanepe koyup koymamayı nasıl anlarımın derdindeyim onu bir bileyim sonra o eve göre nasıl büyüklükte bir kanepe koyacağımı hesaplarım. Dediğim gibi diğer elektronik komponentelerde değil sorunum şu kondansatörlerle bir türlü yıldızım barışmadı.

[muhendisbey]

Proteus içerisindeki example'lardan haberdar mısın peki?
Orada akımın aktığı yola kadar simulasyonlu şekilde gösteriyor. Bir step motoru kullanmaktan tut, transistörlü basit devrelere kadar simulasyonlar var.
Yapılabilecek en sade anlatım, istediğin tip bir uygulama ancak bu örneklerde var. Uygulamadan aldığın zevki teori ile anlatmak mümkün değil Daha görsel, hesaptan uzak olsun istiyorsun, ancak bir şeyi göz ardı ediyorsun hesap olmadan pratik bir işe yaramaz.
Kanepeyi koymak için önce sana boş bir oda ve kanepe ihtiyacının doğması gerek. Bunu da ancak kanepenin varlığından haberdarsan ve işlevini biliyorsan yapabilirsin.

Örnek vereyim 1-2 sene öncesine kadar polyfuse denen elemandan haberim yoktu. Ben de sigorta mahiyetinde ya diyot yada tüp sigorta kullanıyordum. Varlığından haberim oldu böylelikle tasarımlarımda yer buldu.

Sen şu anda kanepenin adını biliyorsun ancak ne işe yaradığı konusunda bilgi sahibi değilsin. Bunu ancak teorik olarak öğrenip devresini kurup test etmen gerek.

Mersin üniversitesi notlarını gevv hocam paylaşmış. Sitenin en altında indirme linki mevcut.
https://320volt.com/mersin-universitesi-analog-elektronik-dersleri/

Tavsiyem burada gördüğün devreleri bir breadboard'a kur. Sonra devreleri besleyerek ölçümler yap. Devreyi yakarsan da çok problem olmaz öncelikle spesifik eleman kullanmayacağın için çok bir maliyeti olmaz. Sadece biraz elektrolitik kapasitöre (kutuplu, silindirik tek tarafında eksi ile işaretlenmiştir) dikkat et. Bulamadığın eleman yada anlamadığın bir yer olduğunda da bize yada hocalarına sor.

[sard.555]

Hesap olmasın demedim ki ben hesabı çok severim ve benim işim hesap yapmak. Elektroniğe yeni girmekle ilgili bir sıkıntım ve belkide biraz tezcanlılığım var. Zaten tam olarak ne istediğim anlatamadım. Benim kanepeden haberim var ihtiyacım var mı yok mu bunu bilmiyorum çünkü tam olarak ne işe yaradığını anlamadım onun açıklamasını ve anlatımını istemiştim. Neyse dediğinizi bilmiyordum bir bakayım şu example lara ve dediğiniz gibi biraz okuyup uygulamaları kendim yapayım breadboardda. Cevaplar için çok teşekkürler.

[z]

Hesap işlerini seviyorsan işin kolay.

Kondansatörü anlamak için RC devresini modelle ve DC davranışını analiz et, sonuçları incele.

Ardından RC devresinin AC davranışını analiz et. Frekansın değişmesi durumunda neler oluyor açıkla.

Bu 2 analizi yaparsan kondansatörü bayağı bir anlamış olacaksın.

Başlangıç ve anahtar kelimler için link: http://en.wikipedia.org/wiki/RC_circuit

[sard.555]

Evet hesapla ve matematikle aram çok iyidir. İşte bu şekilde bir yol göstermeydi istediğim. Hemen RC devrelerini inceleyeceğim. Çok teşekkür ederim