Butonların ve Rölelerin Kontrolü

[picmanya]

MCU ile direk Mosfetleri nasıl sürdüğünü bi anlatabilirmisin?

npn transistör grubu için ULN2803 kullanılıyor. fiyat ve yer açısından avantajlı oluyor.
ve işlemciden direkt sürülebiliyor. içindeki taransistörlerin yarısı p-kanal mosfetleri,
diğer yarısıda rölelerin toprak matrisi tarafını sürüyor.
p-kanallar istenirse smd 4 kanal ufak optokuplör çipi ilede sürülebilirdi.
Daha önce farklı bir yerde böyle sürmüştüm. Ama ben burda ULN2803 ü tercih ettim.

PNP transistörleri 5V ile sürüp deneyin bakalım. Hep birlikte öğrenelim, çalışacak mı?
İşi kendi kendinize karmaşıklaştırıyorsunuz. 2 adet TPIC serisi ile direnç, transistör kullanmadan
mcudan direkt sürersiniz. Butonlar için de bir adet HC595 ile butonları sürerim.
Butonların algılaması da bir adet interrupt bacağı ile yaparım.
Tümü 3 pin ile sürülür. Sadece butonlar için direnç kullanılır.
Buton ve/veya röleler mcu dan ne kadar uzakta olacak?

Butonlar işlemcinin yanında röleler uzakta, buton kısmını bir tarafa bırakalım şimdilik, buton tarafı daha basit kalıyor.
işi çok karıştırmasın, öncelikle 16 röle çıkışına bakalım.

PNP transsistör kelimesi burada hiç geçmedi. p-kanal mosfet demek istediniz sanıyorum.
p-kanal mosfetin işlemciden +5V. ile süreleceğini sanmıyorum.
n-kanalda sürülenini duymuştum ama p-kanal mümkün olmaz diye düşünüyorum.
0V. ile iletime geçirilse, +5V. ile kesime gitmez herhalde. +24 V. anahtarlayacağından sourcede +24V. olacak ve source gerilimi kesime götürecektir.

TPIC serisi çıkış akımları röleler için direkt yetersiz kalır. Röleler açılışta anlık 1 A. sürekli 0,5 A. civarı çekiyor.
Birde TPIC lerin çıkışlarına ayrı bir güç anahtar elemanı kullanmak gerekmez mi?
2 adet TPIC yazdığınıza göre 16 adet çıkış hattı ve bu hatlara 16 bağlantı klemensi kullanılması gerekir sanıyorum.
Yine karta sığmaz ve daha sade bir çözüm oluşmaz  gibi görünüyor.
___________________________________________________________________________________________________________________________________
giriş çıkış birlikde düşünülürse,
SPI hattına ait 3 adet pin ile istenildiği kadar giriş ve çıkış seri halde aynı anda okunup yazılabilir.
ama bu iş için ilave 3 entegre ve 16 çıkış için transistör/mosfet grubu (2 adet ULN2803 yetrli olur diyebiliriz.) ve 16 klemens gerekir sanıyorum.

benim işlemci pinlerini azaltma bundan kar etme amacım burda yok. 11 pin zaten boşta bu işe ayrıldı.
yer tasarrufu yapan ve ucuz makul bir çözüm varsa bunu öğrenmek isterim. mesela 16 klemens kullanımı çok fazla.
bu bile tek başına tercih etmeme nedenim oluyor. fazladan 8 klemens karta sığmıyor.

HALA GÖREMEDİĞİM NE? AVANTAJLI OLUYORSA DEDİĞİNİZİ UYGULAYAYIM. SONUCDA PCB BASILMADI HENÜZ.

[M.Salim GÜLLÜCE]

Bence mosfetlerle ULN bağlantısı kurup sadece bir röle ile MCU seviyesinde giriş ile test etmeye çalış.
Mosfetler başını ağrıtabilir.
Sadece tek bir röle için tasarımını çizim halinde buraya eklersen tartışşmalar da afaki olmaktan çıkar.

Birde To92 kılıf mosfet üzerinden akacak 1 Amper akımın ne kadar güç dağılımı oluşturduğunu hesapla.
Kullanacağın mosfetin Rdson direnci çok kötü olacaktır muhtemelen...!!

[picmanya]

+24V. anahtarlayacak 1A. TO-92 p-kanal mosfeti bulamadım.
SOT-23 kılıfda 3-4 Amperi bile varda. TO-92 de yok.
Bu yüzden P-kanal mosfete 3-4 katı fazla para verip TO-220 kılıfda kullanıyorum.
Bir ara aramıştım hatırlıyorsanız. DIP-4 kılıf bir p-kanal önermiştiniz fiyatı uçukdu bunu fiyatdan dolayı kullanamadım.

Hocam şematiğe gerek yok bakın kısaca anlatayım hemen anlaşılacağımdır.
p-kanal mosfetin source bacağında +24V. bağlı, drain bacağı röleye gidiyor.
sourceden dirençle ULN çip çıkışına bir bağlantı, ULN çip çıkışındanda dirençle geyt bacağına bağlantı yapılıyor.
ULN girişi işlemciden sürüldüğünde mosfet iletime girip, elektriği kesildiğinde kendiliğinden kesime gidiyor.
RDS dirençleri düşükte seçilebilir yüksekde ULN2803 çıkışında , minimum 50R ye kadar inilebilir sanıyorum.
Ama ben RDSon direncini 1 k, RDSoff direncinide 10k kullandım. mosfet basit bir aç kapa işlemi yaptığından hızlı anahtarlamadığından dolayı,
problem oluşmayıp en ufak ısınma bile göstermiyor. Gerekmediği halde hatta tek mosfete 4 röleyi paralel bile bağladım banamısın demiyor.
RDS leri yüksek kullandım kabul ediyorum elimde bolca olanı takdım, baktım sorun yok bende bunları takmaya devam ettim.

PNP transistörde durum böyle olmayıp transistör tek rölede bile aşırı ısınıyordu.

Amacım işçiliği kolay yeri az tutan ucuz ve etkin bir çözüm varsa öğrenip onu uygulamak.

Mesela hala SOT-23 özellik ve fiyatında THT kılıf p-kanal mosfet arıyor bulamıyorum.
n-kanal arasam sorun yok.

[M.Salim GÜLLÜCE]

+24V. anahtarlayacak 1A. TO-92 p-kanal mosfeti bulamadım.
SOT-23 kılıfda 3-4 Amperi bile varda. TO-92 de yok.
Bu yüzden P-kanal mosfete 3-4 katı fazla para verip TO-220 kılıfda kullanıyorum.
Bir ara aramıştım hatırlıyorsanız. DIP-4 kılıf bir p-kanal önermiştiniz fiyatı uçukdu bunu fiyatdan dolayı kullanamadım.

Hocam şematiğe gerek yok bakın kısaca anlatayım hemen anlaşılacağımdır.
p-kanal mosfetin source bacağında +24V. bağlı, drain bacağı röleye gidiyor.
sourceden dirençle ULN çip çıkışına bir bağlantı, ULN çip çıkışındanda dirençle geyt bacağına bağlantı yapılıyor.
ULN girişi işlemciden sürüldüğünde mosfet iletime girip, elektriği kesildiğinde kendiliğinden kesime gidiyor.
RDS dirençleri düşükte seçilebilir yüksekde ULN2803 çıkışında , minimum 50R ye kadar inilebilir sanıyorum.
Ama ben RDSon direncini 1 k, RDSoff direncinide 10k kullandım. mosfet basit bir aç kapa işlemi yaptığından hızlı anahtarlamadığından dolayı,
problem oluşmayıp en ufak ısınma bile göstermiyor. Gerekmediği halde hatta tek mosfete 4 röleyi paralel bile bağladım banamısın demiyor.
RDS leri yüksek kullandım kabul ediyorum elimde bolca olanı takdım, baktım sorun yok bende bunları takmaya devam ettim.

PNP transistörde durum böyle olmayıp transistör tek rölede bile aşırı ısınıyordu.

Amacım işçiliği kolay yeri az tutan ucuz ve etkin bir çözüm varsa öğrenip onu uygulamak.

Mesela hala SOT-23 özellik ve fiyatında THT kılıf p-kanal mosfet arıyor bulamıyorum.
n-kanal arasam sorun yok.

Ben gibi bir dinazor ancak şemadan anlar.
SOT23 maalesef üzerine düşen güçten dolayı istediğin verimi vermez.

Madem ULN kullanacaksın 2 kanalı paralel kullandığında ayrıca transistöre ihtiyuacında kalmaz.
Hem HiSide hemde LowSide ULN ler war 8 kanallı. 2 şer 2 şer paralel bağladığında 4x4 ederki tam istediğin şey. Üstelikte her kanal net 0.5 Amperdir.

[picmanya]

Hocam HighSide ULN ler var ama çok pahalılar. Bu yüzden kullanamıyorum.
Diğer sebebide üstde anlattığım kısımda +24 V. çıkışlar için ilk TO-220 kılıf PNP transistörlü deneme yapmıştım.
Çok aşırı ısınma oluyordu. Darlington PNP taransistör ile ile deneme yapmadım. Sonrasında p-kanal mosfete yöneldim.
Bilgimde kısıtlı.
highside ULN içindeki pnp ler darlington olarak görünüyor.  fiyatıda uygun olsaydı bir deneyecektim.
Denesem olduğunu görsem yinede fiyatından dolayı kullanmayacağım için hiç denemedim.

ULN2803 çıkışlarında +V. besleme bacağına bağlı diyotların olmadığı modelde olsaydı (hayal ya)
high side denemeyide bunula yapacaktım, ama diyotlar işi bozuyor. low side röle sürme içinde o diyotlar gerekiyor.

SOT-23 kılıf RDS direnç değeri ve iletime geçireceği yük hesabından gidilip, elemanın 1-1,5 W. değerinde ısıya müsade ettiği düşünüldüğünde,
işimizi görecek gibi duruyordu. ama smd olduğu için kullanıcı hatasında yandığında değişimi mümkün olmadığından dolayı kullanamadım.

yeri gelmişken aklıma geldi bunuda sorayım;
SOT-23 kılıfa soket olmaz değilmi?
birde mosfet çıkışı kısadevre edildiğinde kendini yakmadan basit bir koruma elemanı takılması mümkünmüdür?
tabi bu elemanda mosfeti korurken kendini bozuyorsa kolay değişen ucuz bir şey olmalı.
ısınınca direnci aşırı artan bir eleman vardı iş görürmü acaba?

Sıkıntılı bir adamım değilmi ben?

[mehmet]

Röle grubu için başka bir mcu
kullanmanızı öneririm.
Ayrıca pin aralığı 3.81mm olan klemensler
de bulunmakta.

[picmanya]

Bence mosfetlerle ULN bağlantısı kurup sadece bir röle ile MCU seviyesinde giriş ile test etmeye çalış.
Mosfetler başını ağrıtabilir.

Hocam "MCU seviyesinde giriş ile test etmeye çalış" derken.
ULN2803 girişine direkt mcu yu bağla ve ULN2803 ü mcu dan sürüp, sonucu görmü demek istediniz?
Yoksa; ULN2803 girişine, LM7805 den yada step down XL1509-5 / AP1509-5 V. regülelerden elde edilen bir gerilimle,
yani DC 5V. ile sürüp test et, mi demek istediniz? Kartda işlemci beslemesi XL1509-5 / AP1509-5 den elde dilip,
bu çiplerin beslemesi ile, mosfetin süreceği +24V. beslemesi ve toprakları/0V. leri komple ortak olacak.

Topraklar yani 0V. ler kartda komple ortak olduğundan bir şüpheniz oluyor değilmi? İzole DC 5 V. dönüştürücü yok yani.
Problem çıkarabilecek olan yer sizce ne olabilir?

İlaveten ULN2803 tetik girişlerine, yani işelemciden direkt olarak sürülen ULN2803 girişlerine,
seri direnç ve zener bağlasam ek önlem almaya çalışsam, nasıl olur?

[picmanya]

Devremin son hali böyle. Tek kanalı çizdim. GND ler ortak. ULN ve IRF ye bitişik diodlar bu elemanların gövdesi içinde hazır bulunup,
ortadaki diyod mosfete yakın olarak ilaveten-ayrıca takılıyor. Problem yaşarsam nerede yaşarım? Neye hazırlıklı olmam gerekir? Devrenin değiştirilmesi-düzenlenmesi-ilave bir şey gerekirmi?

[power20]

[M.Salim GÜLLÜCE]

Devremin son hali böyle. Tek kanalı çizdim. GND ler ortak. ULN ve IRF ye bitişik diodlar bu elemanların gövdesi içinde hazır bulunup,
ortadaki diyod mosfete yakın olarak ilaveten-ayrıca takılıyor. Problem yaşarsam nerede yaşarım? Neye hazırlıklı olmam gerekir? Devrenin değiştirilmesi-düzenlenmesi-ilave bir şey gerekirmi?

Bu çalışacaktır muhtemelen.
Gate Source arası dirence paralel bir 15 volt zener önerilir.
ULN içinde zaten bir diyot olduğundan çıkışına koyduğun diyot lüzumsuzdur.
Ayrıca Kesime geçme sırasında Mos transistörün analog bölgede kalma süresi uzar.
Aç kapa Frekansı yükseldikçe bu ısı artar transistörün ısıdan gümler.

[M.Salim GÜLLÜCE]

(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)

MUX çalışmaya uymadığından kullanılamıyor.
Konuyu baştan takip edersen anlatılmış olduğunu göreceksin..

[picmanya]

15 V. zeneri söylediğiniz gibi ilave edeceğim. PC817 girişinede 1-2 nolu pinler arasına 5,6 V. bir zener ilave etmeyi düşündüm.

(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)

Şemadaki bu yapıyı kullanamayacak olsamda, bu ve darlington yapısındakini kullanacağım ULN2803 güzel çalışıyorda.

Bunu BD140 ve TO-220 kılıfda 6A. PNP transistörle kurduğumda şöyleki; pnp nin kollektörü yüke, emiteri +24 V. ye bağlanıp,
çalıştırılmak istendiğinde transistör görevini yapıyor ama aşırı ısınıyor. Muhtemelen sürekli devrede kalsa yanacaktırda herhalde.
Denemeyi manuel el ile yaptım. Emiter beyz arası yine kapatma direnci, beyz ile 0V. arasınada iletime geçirme direnci vardı.
Diyotda bağlı diyotun katodu kollektörde anodu boninin diğer 0V. ucundaydı. Fotodakinin PNP yapıda kurulanı yani.
İşlemi darlington PNP yani ULN nin high side tiplisiyle denemedim.
En başta bu pnp yapı ile kurduğum devre ısındığından dolayı, p-kanal mosfete yönlenmiştim.
p-kanalı değiştirme niyetim yokda, üstdeki fotodaki devre PNP olarak kurulduğunda transistör niye anormal bir şekilde ısınıyor?
ULN nin high side çalışan pahalı versiyonu olsa çalışacaktır herhalde, yani Darlington PNP yapısı ile yani çift PNP ile devreyi kursaydım normal çalışırmıydı?
ULN hihg side ve PNP ler elimde olsa deneyecem hanide, ULN high side hiç görmedim , PNP lerde baktım ortada yok artık.
Bu konuda ne söyleyebilirsiniz? Problem ne olabilir? Yük indüktif olduğundanmı böyle acaba?