forumdaşlar merhaba
0-5V arasında değişebilir analog gerilim üretmem gerekiyor.
bunun için DAC kullanılabilir biliyorum. ancak ekstra maliyet getiriyor ve kullanmak istemiyorum.
mikrodenetleyicinin PWM çıkışını alçak geçiren filtreden geçirirsem lineer bir DC gerilim elde edebilir miyim?
PWM duty cycle arttıkça analog gerilimimin seviyesi de artsın istiyorum.
mümkün oldukça sabit DC çıkış almalıyım. kaçıncı derece filtre işe yarayabilir?
devamında bir voltage follower kullanıp yüke de bağlamam gerek.
(https://i.ibb.co/2jZhpfc/image.png) (https://ibb.co/2jZhpfc)
(https://i.ibb.co/QD6pdTQ/image.png) (https://ibb.co/QD6pdTQ)
Evet ben kullandim, pic cikisina 10k, onada saseye paralel 10uF baglayip 0-5 volt arasi istedigim gerilimi aldim. Tabi coook hassas bisey lazimsa mutlaka dac gerekir. Bunlarin cikisina da rail to rail bir opamp lazim tabi.
Kaçıncı derece filtre derken...?
Sorduğun sorunun cevabını biliyor gibisin?
Filitre çıkışında opamp ile buffer yaptığınız sürece elde edeceğiniz voltaj stabil kalır diye düşünüyorum. Belki frekansı yükseltebilirsiniz.
Birinci dereceden filtre yeterli.
Eski işlemcilerde cok kullandığımız bir yöntemdi artık yeni serilerde dac olduğu için ekstra masraf olmadan kullanılıyoruz.
Alıntı yapılan: Mr.Thinking - 09 Mart 2023, 18:18:29Kaçıncı derece filtre derken...?
Sorduğun sorunun cevabını biliyor gibisin?
teorik olarak yapılabilir olduğunu biliyorum zaten ancak pratik olarak yapan var mı? diye sormak açısından öyle yazdım.
14 Mart 2023, 14:19:27Alıntı yapılan: Maxim - 09 Mart 2023, 18:18:21Evet ben kullandim, pic cikisina 10k, onada saseye paralel 10uF baglayip 0-5 volt arasi istedigim gerilimi aldim. Tabi coook hassas bisey lazimsa mutlaka dac gerekir. Bunlarin cikisina da rail to rail bir opamp lazim tabi.
kapalı çevrimde çalışacağım için cook hassas birşeye ihtiyacım olmaz diye düşünüyorum. PWM frekansını ve doluluk oranındaki hassasiyeti ona göre belirleyeceğim. yanıtınız için çok teşekkür ederim. 10k ve 10uF'ın bir özelliği veya hesabı kitabı var mıydı.
Alıntı yapılan: Okan AKÇA - 09 Mart 2023, 22:26:32Eski işlemcilerde cok kullandığımız bir yöntemdi artık yeni serilerde dac olduğu için ekstra masraf olmadan kullanılıyoruz.
stm32nin ucuz bir işlemcisini kullanacağım. önceden satın almıştım. maalesef ki dac si yokmuş.
14 Mart 2023, 14:22:00bunu deneyip burda paylaşacağım yakın zamanda
Şunu deneyin. İşlemcinin 8 yada 10 pinini R-2R prensibine göre birleştirin. Sonra bu pinleri 8 bit yada 10 bit sayı göndererek on off yapın. Aldığınız çıkış voltajı ile opamp sürün. (https://www.electronics-tutorials.ws/wp-content/uploads/2022/07/comb84.gif)
Burdaki dirençleri mcu io pinleri ile sürün.
En ucuz yöntem sanırım bu olur.
"R-2R DAC " Google araması ile benzer şemalara da ulaşabilirsiniz.
Alıntı yapılan: sedronjames - 09 Mart 2023, 17:14:41forumdaşlar merhaba
0-5V arasında değişebilir analog gerilim üretmem gerekiyor.
bunun için DAC kullanılabilir biliyorum. ancak ekstra maliyet getiriyor ve kullanmak istemiyorum.
mikrodenetleyicinin PWM çıkışını alçak geçiren filtreden geçirirsem lineer bir DC gerilim elde edebilir miyim?
PWM duty cycle arttıkça analog gerilimimin seviyesi de artsın istiyorum.
mümkün oldukça sabit DC çıkış almalıyım. kaçıncı derece filtre işe yarayabilir?
devamında bir voltage follower kullanıp yüke de bağlamam gerek.
Yapılır, düzgün bişey istiyorsan enaz 3. dereceden, 4. dereceden bayağı pürüssüz yapar,
stm32 ile 16 kanal dma ile software pwm yapmıştım ve herbirinin çıkışına 4. dereceden filtre ekledim, duty'yi değiştirerek %1-%99 arası kontrol edilebilir ve hassasiyeti yaklaşık %1-%2 olan 16 kanal DC voltaj elde ettim.
Pwm DAC sıklıkla kullanılan oldukça pratik bir metod.
Oluşan DC sinyalin Yükselme/Düşme zamanı rahatsız etmediği sürece her işte kullanılabilir.
Alıntı yapılan: fide - 14 Mart 2023, 20:46:54Şunu deneyin. İşlemcinin 8 yada 10 pinini R-2R prensibine göre birleştirin. Sonra bu pinleri 8 bit yada 10 bit sayı göndererek on off yapın. Aldığınız çıkış voltajı ile opamp sürün. (https://www.electronics-tutorials.ws/wp-content/uploads/2022/07/comb84.gif)
Burdaki dirençleri mcu io pinleri ile sürün.
En ucuz yöntem sanırım bu olur.
"R-2R DAC " Google araması ile benzer şemalara da ulaşabilirsiniz.
2 tane 3x7 segment display süreceğimden dolayı bu yöntemi gerçekleştirebilmek için yeterli pinim kalmayabilir. ama başka uygulamalarda işime yarayabilir teşekkür ederim.
16 Mart 2023, 11:04:59Alıntı yapılan: CLR - 15 Mart 2023, 01:26:04Yapılır, düzgün bişey istiyorsan enaz 3. dereceden, 4. dereceden bayağı pürüssüz yapar,
stm32 ile 16 kanal dma ile software pwm yapmıştım ve herbirinin çıkışına 4. dereceden filtre ekledim, duty'yi değiştirerek %1-%99 arası kontrol edilebilir ve hassasiyeti yaklaşık %1-%2 olan 16 kanal DC voltaj elde ettim.
RC cutoff frekansı tarafında bilgim var ancak bu tür uygulamada R ve C yi nasıl seçmek lazım. örneğin 10k 1uF ve 1k 10uF RC filtreleri arasında nasıl bir fark oluşur? filtre derecesini artırırken cutoff frekansını sabit mi tutmalıyız?
Alıntı yapılan: sedronjames - 16 Mart 2023, 11:01:48Mart 16, 2023, 21:04:59
RC cutoff frekansı tarafında bilgim var ancak bu tür uygulamada R ve C yi nasıl seçmek lazım. örneğin 10k 1uF ve 1k 10uF RC filtreleri arasında nasıl bir fark oluşur? filtre derecesini artırırken cutoff frekansını sabit mi tutmalıyız?
PWM frekansının çok aşağısında seçeceksin (10 kat iyi bir değer sayılır), filtreler konusunu biraz araştır, daha kalıcı bilgiler elde edersin, nokta atışı bilgi verirsem birşey öğrenemezsin
Direnç değeri arttıkça analog sinyalin gürültü kapma oranı artar, 1k - 4.7k civarı tercih edilebilir. Kapasitans da cutoff frekansına göre hesaplanır. Bu frekans ise kullanılacak filtrenin derecesine bağlı olarak belirlenebilir. Çıkışta dümdüz bir sinyal elde etmek isteniliyorsa, 1. derece filtrede Fpwm/10 olabilecek iken, 2. derecede Fpwm/6, 3. derecede Fpwm/3,5 ... şeklinde belirlenebilir. Cutoff ne kadar yüksekse, elde edilen Analog sinyalin bant genişliğide yükselir.
1. İstenilen analog sinyalin bant genişliği ihtiyaçlar doğrultusunda belirlenir.
2. Analog sinyalin akım kapasite ihtiyacı belirlenir(led yada mosfet yada bjt yada opamp yada uzun bir kablo yolculuğu gibi senaryolar). Hedef yük 100k ve filtre direnci 1k gibi bir oranda ise lineerite büyük oranda korunabilir iken, hedef yük filtre direncine yaklaştıkça lineeriteden ödün verilmeye başlanır. Doğrudan pwm kaynağı ile sürülemeyeceği kanaat getirildiğinde yada pasif filtre direncinden kaynaklı lineeritenin bozulmasının önüne geçmek için opamp (buffer) tercih edilebilir. Opanp kullanıyorken direnç değeri daha da arttırılmaya müsait olur. Opanp giriş direnç değeri göz önünde bulundurulmalı.
3. Kaynak pwm frekansı belirlenir. İşlemcinin saat hızı müsaade ettikçe genelde yüksek değerler tercih edilebilir.
4. Filtre derecesi arttıkça filtrenin çıkış akımıda git gide düşmeye başlar bunun önüne geçmek için ara ara buffer la desteklemek gerekir. Ek maliyetin yanı sıra her ek komponentle tolerans ta düşmeye başlar. Diğer yandan çıkış bant genişliğini arttırmaya olanak sağlayabilir.
Mitsubishi marka Japon malı bir motor sürücünün Pwm kontrol şeması aşağıdadır. Kapasitörler 100nF dir.
Aynı zamanda 0...5 ve 0...10 volt girişi de aynı devreden yapılmaktadır. Frekans hesaplamaları nedir, ne değildir bilmiyorum.
(https://i.hizliresim.com/qua31gp.jpg) (https://www.hizliresim.com/qua31gp)
herkese teşekkür ederim
http://sim.okawa-denshi.jp/en/PWMtool.php
forumdaşlar yazdığım mevzunun denemesini yaptım. PWM frekansımı 1000 hz olarak ayarladım. PWM çıkışına kaskat bağlı 2 adet alçak geçiren filtre koydum. 1k direnç ve 10uF kondansatör seçtim. kesme frekansı yaklaşık 16 hz ediyor. bu da dc bir çıkış elde etmem için yeter de artar bile. bir tane alçak geçiren filtre biraz ripple oluşturuyor. ancak ikincisini de ekleyince çok güzel süzüyor.
doğruluğunu test etmek için pwm sinyalini %50 olarak gönderiyorum. çıkış olarak tam 1.666 volt alıyorum(pwm çıkışım 3.3v). tabiki osiloskop ile dalgaları kontrol ettim. ölçü aleti de pwm çıkışını direkt olarak 1.666 volt ölçüyor.
bu keşif beni harici bir dac kullanmaktan kurtardı.
devamında 5 volta yükseltmek için bir opamp devresi de kuracağım. 0-5 volt arasında kontrol sağlayacağım.
Alıntı yapılan: sedronjames - 17 Nisan 2024, 15:21:46forumdaşlar yazdığım mevzunun denemesini yaptım. PWM frekansımı 1000 hz olarak ayarladım. PWM çıkışına kaskat bağlı 2 adet alçak geçiren filtre koydum. 1k direnç ve 10uF kondansatör seçtim. kesme frekansı yaklaşık 16 hz ediyor. bu da dc bir çıkış elde etmem için yeter de artar bile. bir tane alçak geçiren filtre biraz ripple oluşturuyor. ancak ikincisini de ekleyince çok güzel süzüyor.
doğruluğunu test etmek için pwm sinyalini %50 olarak gönderiyorum. çıkış olarak tam 1.666 volt alıyorum(pwm çıkışım 3.3v). tabiki osiloskop ile dalgaları kontrol ettim. ölçü aleti de pwm çıkışını direkt olarak 1.666 volt ölçüyor.
bu keşif beni harici bir dac kullanmaktan kurtardı.
devamında 5 volta yükseltmek için bir opamp devresi de kuracağım. 0-5 volt arasında kontrol sağlayacağım.
LM331
Alıntı yapılan: Mr.Thinking - 17 Nisan 2024, 17:11:17LM331
LM331 Voltaj Frekans Çevirici Entegresi DIP-8 kılıftadır. 4V-40V arasında besleme gerilimi ile çalışmaktadır.
LM331 Entegresinin saat frekansı 100kHz olup ..
burada voltajı frekansa çevirip napacağız entegre numarası başka olabilir mi?
Alıntı yapılan: sedronjames - 17 Nisan 2024, 15:21:46PWM frekansımı 1000 hz olarak ayarladım.
Mümkün olduğu kadar yüksek tutarsan filtrelemesi kolay olur,
Gerekirse yükselme/düşme zamanını da hızlandırabilirsin.
Alıntı yapılan: power20 - 17 Nisan 2024, 17:59:01LM331 Voltaj Frekans Çevirici Entegresi DIP-8 kılıftadır. 4V-40V arasında besleme gerilimi ile çalışmaktadır. LM331 Entegresinin saat frekansı 100kHz olup ..
burada voltajı frekansa çevirip napacağız entegre numarası başka olabilir mi?
Datasheeti iyi incele. İngilizce biliyorsundur herhalde.
Sadece voltage to frekans değil.
Tam tersi olarakta kullanilabilir. 1Hz 100Khz arasıdır. Eksik bakiyor ve yaziyorsun
Eksik yazmayalım arkadaşlar. :D
3v3 besleme ile pwm oluşturduktan sonra bu sinyali 5V a çıkartmak daha kolay değil mi?
Neden filtrelerden geçirip dc voltajı belirli oranda yükseltme yapalım ki?
Bir transistör ve iki direnç pwm sinyalini uyguladığınız besleme voltajına (tersleyerek) yükseltmiş olur.
Sonrasında filtre edilir , oldu bitti.
Çok basit şekilde 0-5V veya 0-10V olur.
Kolay gelsin.
Alıntı yapılan: asma - 17 Nisan 2024, 23:52:59Eksik yazmayalım arkadaşlar. :D
3v3 besleme ile pwm oluşturduktan sonra bu sinyali 5V a çıkartmak daha kolay değil mi?
Neden filtrelerden geçirip dc voltajı belirli oranda yükseltme yapalım ki?
Bir transistör ve iki direnç pwm sinyalini uyguladığınız besleme voltajına (tersleyerek) yükseltmiş olur.
Sonrasında filtre edilir , oldu bitti.
Çok basit şekilde 0-5V veya 0-10V olur.
Kolay gelsin.
Sende eksik anlatmışsın. Elektronik kelimelerle anlatildiginda gıcık oluyorum. Madem buldun güzel bir fikir, sema çizip koyaydin ya. Bak benim geçmiş birçok iletime, hep cizimlerle doludur.
Alıntı yapılan: asma - 17 Nisan 2024, 23:52:59Eksik yazmayalım arkadaşlar. :D
3v3 besleme ile pwm oluşturduktan sonra bu sinyali 5V a çıkartmak daha kolay değil mi?
Neden filtrelerden geçirip dc voltajı belirli oranda yükseltme yapalım ki?
Bir transistör ve iki direnç pwm sinyalini uyguladığınız besleme voltajına (tersleyerek) yükseltmiş olur.
Sonrasında filtre edilir , oldu bitti.
Çok basit şekilde 0-5V veya 0-10V olur.
Kolay gelsin.
filtre edip yükseltmek ile yükseltip filtre etmek arasında ne gibi bir fark var hocam?
Alıntı yapılan: Mr.Thinking - 17 Nisan 2024, 17:11:17LM331
hocam datasheete inceledim ancak tecrübesizim. bu yüzden tam anlayamadım. frekansa göre mi voltaj çıkışı veriyor yoksa sabit frekansta pwm'in doluluk oranına göre mi?
Duty yerine frekansı değişen pwm çıkışına bağlanarak dac gibi çıkış verecektir. Duty ile orantılı DC çıkış verebilmesi için ek devre gerekli
Alıntı yapılan: sedronjames - 18 Nisan 2024, 09:25:44hocam datasheete inceledim ancak tecrübesizim. bu yüzden tam anlayamadım. frekansa göre mi voltaj çıkışı veriyor yoksa sabit frekansta pwm'in doluluk oranına göre mi?
Bu sorduğundan çok emin değilim. Frekans ı gerilime çeviriyor diyor ama datasheet in çoğunu okumalı. Ayrıca datashetteki frekans to voltage çevirme örnek devresinin altına hesaplama formülü de koymuşlar.
Pwm duty oranını değiştirerek te denemek gerek. Proteusta hemen denenebilir sanırım.
(https://i.hizliresim.com/q9wk3ah.PNG) (https://hizliresim.com/q9wk3ah)
(https://i.hizliresim.com/t2hvyd1.jpg) (https://hizliresim.com/t2hvyd1)
@Mr.Thinking 2. attığın foto benim yaptığımın çok benzeri abi zaten. pwm girişine rc filtre koymuş sonra da yükseltmiş. ama lm331 duty cycle'a göre değil de frekansa göre çıkış veriyor sanırım. çünkü kullanım alanı olarak takometre örneği vermiş. gelen pulse'ların frekansına göre analog çıkış gerilimi veriyor diye anladım ben.
Alıntı yapılan: sedronjames - 18 Nisan 2024, 13:40:42@Mr.Thinking 2. attığın foto benim yaptığımın çok benzeri abi zaten. pwm girişine rc filtre koymuş sonra da yükseltmiş. ama lm331 duty cycle'a göre değil de frekansa göre çıkış veriyor sanırım. çünkü kullanım alanı olarak takometre örneği vermiş. gelen pulse'ların frekansına göre analog çıkış gerilimi veriyor diye anladım ben.
Evet öyle. Ama sen puls saymayacaksın değil mi? preteusta bir dene bakalım. İşine yarasa kullanırsın. Yaramazsa yapacak tek şey ikinci devreyi kullanman.
yok hocam pulse saymıyorum. ikinci devreye benzer bişey de kurdum zaten çalışıyor.
Can dostlar LM311 frekans girip vaoltaj çıkarmaz. Tam tersine voltaj girip frekans çıkarır.
(https://i.ibb.co/SR8T95c/resim.png) (https://ibb.co/SR8T95c)
LM311 DataSheet.pdf (https://cdn.ozdisan.com/ETicaret_Dosya/994619_2104331170..pdf)
PWM duty Cycle dan voltaja çıkş istiyorsanız <rms converter kullanmalısınız.
Bunun en kestirme yolu da integral devresidir. Bir opamp ve bir kondansatör yeterli.
Integrator (https://diyot.net/integral-alan-integrator-amplifier/)
RC'ye alternatif olarak aktif analog bir filtre olan Sallen-Key Filter da tercih edilebilir.
Örnek Uygulama:
https://tinyurl.com/27484jty
Hesaplama Aracı:
http://sim.okawa-denshi.jp/en/OPseikiLowkeisan.htm
Bu konu ile ilgili bir bilgiye sahip değilim.Biraz araştırdığımda aşağıdaki link sanırım bu konuyu anlatıyor.
Yazıda RC devresinde birkaç iyileştirmeyi anlatıyor daha sonraki,sonuç kısmının google tercümesini ekledim.
(Özet olarak anlattığı birkaç komponentle yaptığınız devre çok kullanışlı olmayabilir.Bir dolara bile malolmaycak bir harcama ile sorun yaşamazsınız) anladığım bu
Konu Linki (https://www.allaboutcircuits.com/technical-articles/low-pass-filter-a-pwm-signal-into-an-analog-voltage/)
Sayfanın son kısmının ,Google Tercümesi
Pratik Sınırlamalar
Bitirmeden önce, bu idealleştirilmiş simülasyonların, ideal olmayan PWM DAC performansının ana kaynağını, yani güvenilmez ve dolayısıyla öngörülemeyen mantıksal yüksek ve mantıksal düşük voltajları ortaya çıkarmadığını belirtmeliyim. Analog çıkış voltajı, dijital PWM genliğiyle doğrudan orantılıdır ve dolayısıyla PWM sinyalinin gerçek mantıksal yüksek ve mantıksal düşük voltajlarındaki değişiklikler, DAC voltajında karşılık gelen değişikliklere yol açacaktır. Bu sorun özellikle pille çalışan uygulamalarla ilgilidir; Bir mikrodenetleyiciye doğrudan bir pil ile güç veriliyorsa, pil boşaldıkça mantıksal yüksek voltaj giderek azalacaktır. Düzenlenmiş bir beslemeyle bile, tam besleme voltajını bilemeyebilirsiniz; ±%2 doğruluğa sahip bir regülatör, (en iyi ihtimalle) ±%2 doğruluğa sahip bir DAC voltajı anlamına gelir. Son derece hassas bir voltaj regülatörünüz olsa ve pilin boşalması veya çevre koşullarındaki değişikliklerden kaynaklanan önemli besleme değişiklikleri olmasa bile, gerçek lojik-yüksek ve lojik-düşük voltajlar, PWM'yi oluşturan cihazın çalışma durumundan etkilenebilir. sinyal (genellikle bir mikrodenetleyici). Bu sorunu hafifletmenin bir yolu, PWM sinyalinin öngörülebilir voltaj seviyelerini korumasına yardımcı olacak harici bir tampon IC kullanmaktır, ancak bu noktada yine bir takas bölgesindesiniz - bir tampon IC'ye 40 sent harcarsanız, yoksa 8 bitlik küçük bir DAC'de 71 sent mi?
Çözüm
Bir PWM DAC tasarımını yöneten iki önemli ödünleşimi ele aldık ve daha yüksek bir taşıyıcı frekansının performansı iyileştirmenin harika bir yolu olduğunu gördük. 16 bit PWM çözünürlüğü sağlayan yüksek hızlı bir mikro denetleyiciyle, yalnızca bir RC filtresiyle oldukça iyi bir DAC oluşturabilirsiniz. Bir sonraki makalede PWM dijitalden analoğa dönüşümün daha pratik yönünü keşfetmek için SAM4S Xplained Pro başlangıç kitini kullanacağız.
Çok basit bir çiple halledilecek iken neden çok karmaşık yola başvurulurki?
8 pinli bir çiple bu mesele zaten halledilmiş durumda.
Olmadı bir kaç opamp ile zaten halledilebiliyor.
(https://i.ibb.co/9hGnGD6/resim.png) (https://ibb.co/9hGnGD6)
(https://i.ibb.co/ZcCq1J0/resim.png) (https://ibb.co/ZcCq1J0)
(https://i.ibb.co/R6w9Qty/resim.png) (https://ibb.co/R6w9Qty)
Alıntı yapılan: M.Salim GÜLLÜCE - 21 Nisan 2024, 01:37:40Çok basit bir çiple halledilecek iken neden çok karmaşık yola başvurulurki?
8 pinli bir çiple bu mesele zaten halledilmiş durumda.
Olmadı bir kaç opamp ile zaten halledilebiliyor.
Hocam, bu çipin fiyatına baktınız mı? İç piyasada 700-800tl bandında dolaşıyor.
Alıntı yapılan: Mr.Thinking - 21 Nisan 2024, 01:41:32Hocam, bu çipin fiyatına baktınız mı? İç piyasada 700-800tl bandında dolaşıyor.
biraz tuzlu olduğu doğru maalesef. İlk baktığım fiyatı idi.
Linear Technology nin LT serisi de war daha ucuz ürünler ancak nedense onlar bana sıcak gelmedi.
Konuyu bende uzatmak istemiyorum ama bir önceki mesajımda Konu linki diye eklediğim linkte yazar
Aşağıdaki entegreyi tavsiye etmiş fiyatıda 0,8 Euro iç piyasada yoksa da Farnelldeki linki aşağıda
Bildiğim kadarıyla da Farnelden haftalık sipariş üzerine malzeme çeken firmalar var
Farnell Linki (https://tr.farnell.com/microchip/mcp4706a0t-e-ch/dac-8bit-i2c-6sot23/dp/2009289)
Chipin Datasheeti (https://4donline.ihs.com/images/VipMasterIC/IC/MCHP/MCHPS03712/MCHPS03712-1.pdf?hkey=6D3A4C79FDBF58556ACFDE234799DDF0)
*Acaba kaçırdığım bir yermi var? Mesela bu chipin kullanılması için MCU mu gerekiyor?
PWM DAC için yeni ve kolay filtre yöntemi çıkmış diyorlar. Özel entegreye gerek olmayabilir. LM324 buffer tamam. Bir de Mcu dan ters pwm çıkış ayarlanacak
Link (https://www.ednasia.com/cancel-pwm-dac-ripple-with-analog-subtraction-revisited/)
(https://i.ibb.co/dk9SKT3/Screenshot-20240421-133222.jpg) (https://www.ednasia.com/cancel-pwm-dac-ripple-with-analog-subtraction-revisited/)