Picproje Elektronik Sitesi

3 fazli asenkron motorlarin hiz denetiminde populer bir teknik olan vektor kontrol konusunu  cok merak ediyorum, bir iki  kitap satin aldim, internette pek cok site buldum inceledim ve anlamakta zorluk cekip havluyu coktan attim.

Bu konuda soru cevap seklinde tartismaya katilip elleri opulecek birisi  varmi?

Merhaba.
Dostum vektör kontrol şu:
Bir asenkron elektrik motorunun rotorunda sincap kafes, yani kısa devre çubukları vardır. Yani manyetik alan yoktur ilk anda. Sen statorda dönen bir manyetik alan oluşturursun.( frekans) Bu manyetik alanın miktarını ayarlarsın (voltaj) Ancak bunu yaparsan Rotorda manyetik alan oluşur. Motorun dönebilmesi için bu olmak zorundadır. Fakat bu oluşmaya başlayınca rotor yüke bağlı olarak dönmeye başlar. Statorda oluşturduğun Döner manyetik alan hızına (frekans miktarı) ve voltaj miktarına göre rotorda bir manyetik alan oluşacağına göre( V/F) rotorda oluşan manyetik alan rotor dururken daha fazla, rotor dönmeye başlayıp statordaki döner manyetik alan ile arasındaki hız farkını kapattıkça ( stator döner man. alan. dönme hız - rotor hızı) rotorda, stator tarafını kontrol ederek oluşturduğun manyetik alan miktarı azalır. Manyetik alan azalınca rotora uygulanan döndürme kuvvetide azalır. (Kayma) Kuvvet azalınca rotor hızı düşer. Rotor hızının düşmesi manyetik alanın rotora etkisini arttırır ve bu döngü yüke bağlı olarak bir dengede kalır.( Kayma yüklendikçe artar)

Hız kontrol işinde istenen yük değişimlerinde sistem cevabının her zaman aynı kalmasıdır. Yani değişken yüklerde mesela hızlanma zamanı 2 saniye ise 5.5 KW lık bir motor yüksüz iken buna nasıl cevap veriyorsa yüklü ikende aynı sürede aynı cevabı vermesi beklenir. Ama V/F ayarı ile çalışan bir sürücüde Voltaj ve frekansın  değişim oranları sabittir. (kayma kontrolü bu oranı yüke bağlı olarak otomatik değiştirir ama maximumda %10 geçmez bu oran)  Bu oranlar motor yükü değişince değişmez. Ancak kullanıcı insiyatifi ile değişir. İşte bu işin otamatik yapılması VEKTÖR KONTROL dür........
Evet arkadaşlar açalım konuyu.... :lol:

Doğru anladı isem;
Statörde olşturacağımız f doğrudan hızı ve stabiliteyi, v ise torku ayarlıyor.
Rotor statörün oluşturduğu manyetik dalgaya uyum sağlamak isteyip aynı hıza geldiğinde, uyum sağlamak isteyeceği dalga kalmamış oluyor çünki o dalga zaten kendi hızı ama bu etkinin kaybolması ile birlikte yükün etkisi ortaya kendisini çıkarıyor ve tekrara aşağıya çekiyor.Aşağıya çekilirken yine bu dalga farkı ortyaya çıktığı için dalga yukarı asılıyor ve bir nevi PID şeklinde stabil kalmaya çalışıyor.Bu dalganın süratini F ile gücünü ise V ile ayarlıyoruz!!!
Doğru mu?

Frekans değişimlerine statorun endüktif reaktansı nasıl tepki veriyor.Örneğin düşük frekans değerinde stator fazla akım çekmeyecekmi? Yada bu durumda otomatik olarak voltajda mı düşecek? Düşerse tork düşmüş olmazmı?Hassas bir otokontrol var galiba...

Merhaba.
evet katana tesbitin doğru. ama rotor hızının stator döner manyetik alan hızına yetişmesi hatta daha hızlı dönmesi de mümkün bazen. işte o zaman yani rotor daha hızlı olduğunda rejeneratif çalışma mümkün olur ve sürücünün kondansatörleri yani DC bara voltajı tehlikeli seviyelere kadar yükselir. Bu nedenle frenleme direnci diye bu enerjiyi yok etmek için bir düzeneğe ihtiyaç duyulur.Bütün cihazlarda bunun klamensi vardır.

Frekans değişimlerine statorun cevabı tamamen elektrik formullerinde olduğu gibi. yani formülü yaz sonra değişen değerleri yerine koy sonuç herşeyi söyler zaten. Dolayısı ile V/F denilmesinin sebebi bu. Formüllerdeki sonuçların mantıklı olacağı sonuçları sağlayıncaya kadar değişkenler ayarlanmalıdır.(HANİ BAŞKA KATILIM ARKADAŞLAR BİZ BU ÜÇ ARKADAŞLA ÖZELDE MESAJLAŞIRIZ YA....)

dostlar bir şeyler hazırlıyorum ama resimli olmasını istedim ki
arkadaşlar bir şeyleri anlasınlar
mesela 3-5 mosfet patlatmadan bu işi yapmak imkansızlığı gibi
ilk önce hükmedeceğiniz aletin yapısını iyi bilmekte fayda var
aksilik işlerde bir birini dürtüyor ve bu çalışmama engel oldu
en kısa zamanda bir şeyler sunmak umuduyla  :)
bu işi ne kadar bilinçli yaparsak o kadar kalıcı olacak kanısındayım
hatta siemens'in A dan Z ye drv kitapçığını hatim etmeye çalışıyorum
elimdeki dökümanları burada sizlere verip tartışmak istiyorum
bende sayenizde bir şeyler öğreneceğim için mutluyum

Konu ile ilgilenilmesi beni çok mutlu etti.

Bir asenkron motorda doner alanin hizi sebeke frekansina ve makinanin
kutup sayisina bagli.

Rotor doner alan etkisinde kalinca  trafo sekonderi misali kisa devre cubuklarinda enduklenen voltajdan dolayi akim akitacak bu akimin olusturdugu alan ile doner alanin etkilesimi sonucunda da itme kuvveti olusacak ve rotor hareket etmeye baslayacak.

Rotor hizi ile doner alan hizi biribirine esit olmadigi surece rotorda voltaj enduklenecek  ve rotor hareketi saglanacak. Rotor hizi ile doner alan hizi arasindaki fark kaymayi belirleyecek.

Doner alan hizi, kutup sayisi sabit olduguna gore sadece sebeke frekansina baglıdır.

Rotorda uretilen tork da rotor akimina ve kaymaya bagli.  Yani sebeke voltajina ve kaymaya bagli. Kaymayi da etkileyen ana faktorlerden birisi motora bagli yuk.

Klasik V/F converterlerinde V/F orani sabit tutuldugu surece motorun devir sayisi motora zarar vermeden ayarlanabiliyordu. Ancak uygulamada hantal kaliyordu. (DC motor gibi atak bir davranis gosteremiyor)

Asenkrom motorun DC motor gibi atak davranmasi icin Vektor kontrol gelistirilmis.

Vektor kontrolda, gerilim ve frekans bagimsiz  kontrol edilmektedir.

Ornegin 50Hz de 380V da calisan motor 25Hz de 190V da calistirildiginda
1/2 devir oraninda ayni akimi cekerek donmeye devam edecektir.

Motor akimi nominal degerlerin ustune cikartilamaz ve bu max gucu belirler. (cosfi sabit kabul edilirse, tabiki sabit değil)

Motor gucu  Vnom * Inom * cos fi bagintisi ile hesaplanacaktir.

Motorun sebeken cektigi  guc V ile ayarlanirsa mekanik guc de
ayarlanabilecektir. Motorun devir sayisi ve mekanik guc de torku belirleyecektir.

Simdi iyi o halde motor miline bir sensor baglayalim. Motoru MOS yada benzeri anahtarlama elemanlari ile yapilmis surucuye baglayalim.

Surucuyu pwm uretebilecegimiz bir islemciye baglayalim istenen hiz icin frekansi belirleyelim devir sayisini sensorden okuyalim, motor akimini sont direnclerlen okuyalim bir de yazilim yaziverelim olsun bitsin diyeceksiniz.

Zaten yapilmasi gerekende bunlar.

Peki nasil bir yazilim olacak. If then yazilimi mi?

Yani, motor devrini olc, istenenden kucukmu
kucuk ise frekans bu devir için uygunmu, kucukse artir
frekans uygun peki akim mı az, az o halde akimi artirmak icin motor voltajini artir gibi bir mantik kontrol islerinde ise yaramaz.

Peki ne yapacagiz?

Tabiki matematikten yararlanacagiz.

Bir sistemi klasik kontrol teknikleri ile kontrol edebilmek icin 2 temel sartin olmasi gerekir.

Bunlar

1. Zamanla degismemezlik
2. Lineer davranis

Malesef asenkron motorlar zamanla degisim gosteren karakterdedir.
Rotorun donmesi sonucu rotor ile sekonder arasinda etkilesim olmakta ve ortak enduktanslar rotor posizyonuna bagli olarak degismektedir.(?)

Bu nedenlede klasik kontrol isimize yaramamaktadir.

Motor akimlari olculdukten sonra matematiksel bir donusum yapilmakta
(bu dunya dan baska bir dunyaya gecilmekte) donusum sonrasinda artik zamanla degisim olmamakta, motor akimlari ve alan posizyonu uzerinde artik klasik kontrol teknikleri yapilabilmekte islem bittiginde tekrar ters bir donusum ile gercek dunya akimlari (duzeltici kumanda sinyalleri) hesaplanmakta ve pwm olusturulup motor surucuye uygulanmaktadir.

Burada sozu edilen matematiksel donusumler Clarc-Park donusumu olarak
bilinmektedir.

Benim sozunu ettigim ve anlamakta corluk cektigim nokta donusumlerde basliyor ve devam ediyor.

Vektor Kontrol teknigi ile asenkron motorlari kontrol eden bir islemci
iceride surekli denklemler cozmektedir. Bu nedenle bu denklemleri bilmeden anlamadan PIC le hic bir sey yapamayiz.

Ha birisi oturup vector kontrol icin pice program yazmis sonrada al bunu kullanin demisse ve size bu yeterli oluyorsa o zaman bu konuya fazla kafa yormanin anlami yok.

Vektor kontrolu kisaca yarim belkide  yanlis bilgilerimle izah etmeye calistim. Bir an once acligimi gidermek yemek bekliyorum.

Alıntı Yapmotor akimini sont direnclerlen okuyalim

Bunalmış usta bu kadar işin içinde küçük bir dil sürçmesi oldu galiba...
Akım ölçerken seri direnç kullanılmalı çünkü.

Konuyla biraz ilgili olduğunu düşünerek Arçelik Direckt Drive teknolojisini hatırladım. Bildiğiniz gibi kayış kullanılmadan yapılmış fırçasız bir devir ayarlı asenkron motor sistemi var.Ondada yine devir ve tork ayarlı ve çok sessiz.

Oncelikle daha onceki yazimda ki buyuk bir eksikligi giderecegim.

Motorun tork ifadesine akimlarin carpimi gelmekte, yani motor lineer bir sistem olmamakta dolayisi ile asenkron motor hem lineer değil, hemde zamanla parametereleri degisen bir sistem oldugu icin klasik kontrol yontemleriyle asenkron motoru kontrol etmek mumkun olmuyor.

Aslinda akimini  sont direnclerden okuyalim cumlesini cok sik kullanmam ama oyle deniyor diye aklimda aklmis. Dil surcmesi değil.

Sontlemek paralel baglamak ama neden boyle deniyor bilmiyorum.
Belki de ben bu tabiri yanlis kullaniyorum.

Yoksa akim, tabiki motor yoluna seri bagli direnclerden okunacak.

Direct Drive teknolojisinde yuk ile motor arasinda mekanik kayiplara ve titresime dolayisi ile ses uretimine neden olan  disli, vida, kayis vs hic bir ara parca olmuyor.

Motorun (yukun) Hizlanma ve yavaslamasi esnasinda uygun devir ve tork evet bu teknikle kontrol altinda tutuluyor.

Bu teknik olmasaydi motor sebeke ile bulustugunda hurra tam gaz donmek isteyecek, yuk buna engel olacak asiri akimlar cekilecek, burulmalar vs olacakti.

Isin ilginci vektor kontrol ilk kez 1968 Yilinda Haase, 1970 de Blaeschke tarafindan formulize edilmis yani bayagi bir eski teknik ancak  guc yariiletkenleri ve islemci teknolojisindeki gelismeler  ardindan uygulanmaya gecilmis.

Aseknron motorlar ve vektor kontol icin kitap adi vermek istiyorum.

Elektrik Makinalarinin Temelleri
Asenkron Makinalar Prof. Dr. Kemal Sarioglu

The Field Orientation Princible in Control of Induction Motors.
Andrzej M. Trzynadlowski.

merhaba.  
Bunalmış şönt ismini kullanman meslekte eski olduğunu gösteriyor sanırım. Çünki döner bobinli ölçü aletleri ile akım okumak istediğinde devreye ayarlı bir direnç ŞÖNT takılır. :D

Arçeliğin direct drive ı asenkron motor değil  BLDC  fırçasız dc motor. orada hız kontrolü ve sürme çok farklı. buradaki konunun dışında.

Peki arkadaşlar o bahsi geçen kitaplarda vektör kontrol için nasıl bir yöntem kullanın diyor ? ben yıllardır hiçbir dergide vektör kontrol makalelerinde işe yarar bir kelime bulamadım. herkes ser verip sır vermiyor. Aslında yanlız konunun teorisini anlatıyorlar ama pratik yok. Çünki pratiği anlatırlarsa kolayca herkez yapar.Neyse konuya dönelim.

Vektör kontrol yapmak için Vektör kontrolü tam anlamamız gerekir.V/F te motor bizden ne istiyor diye bakmadan biz ne üretiyorsak motora onu veriyoruz. Motorun tepkisini beğenmezsek o zaman PWM in darbe boşluk oranını değiştirip voltajı arttırıyor veya azaltıyoruz. ana bu değişim yine sabit kalıyor. Öyle ise Vektör kontrolde bu işi otomatik olarak sistem yapacaksa bize geri besleme lazım. YANLIZ KAPALI ÇEVRİM VEKTÖR YAPMAK KOLAY MOTORUN ARKASINA TAKO YADA ENKODER BAĞLAYIP. ek bir devre yapıp normal V/F çalışan bir inverteri bile vektör gibi çalıştırmanız mümkün kapalı çevrimde. Burada önemli olan açık çevrim çalışan sistemi vektör kontrol olarak çalıştıra bilmek.

Aslında dikkatli okuyuculara yukarıda bir ip ucu verdim.Vektör kontrol mantığı ile ilgili. ama sonra açarız.
Mademki sistem otomatik olarak V/F in başaramadigi bazı şeyleri yapacak o zaman bazı bilgilere ihtiyacı olacak demektir. matematiğe dökmeden önce sistemin kendi üzerinden temin edeceği bu bilgileri bir listeleyelim önce. Ama listeye sizde katılın.
1- Motorun çektiği akım bilgisi. Bu bilgi DC baradan çekilen değil direk motor fazlarından çekilen, 3 faz akımda olmalı. Fakat Hiç dikkat ettinizmi vektör inverterlerde yanlız iki fazın akımını okurlar. NİYE...?

Bu konu ölümcül bir nokta ve sanırım pekçoğumuzun ilgisini ciddi derecede çekecek.Cevaplar ise 1 den fazla sayfaya yayılacak ve dağılacak.Üstatlar bunu bir makale haline getirebilirse, çok güzel ve etkili bir kaynak olacaktır. :idea:
Şimdiden, hiçbir yerde bulamadığım bilgilere ulaşabildim.Hepinize teşekkürü bir borç bilirim.
Teşekkürler...

Vektor kontrolda rotor akisinin posizyonunun bilinmesine gerek var.
Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?)

Ama tako takilirsa kapali cevrim hiz kontrolu tabiki iyi olur. Bu vektor kontrol icin gerekli değil bence.

Motor icine alandan etkilenen sensor de konabiliyor ama hic sensorsuz olanlari  Kalman filitre den yararlaniyor(?). Kalman konusu da apayri bir konu, umarim o konuda birileri birseyler yazar.

Motor akimlarindan 2 faz akiminin olculmesi yeterli

a,b,c faz isimleri olmak uzere, Ia+Ib+Ic=0 geregi 3.faz akimini olcmeye gerek yok. (Olculse iyi olur)

Evet pratige yonelik pek bilgi yok ancak bu konunun teorisini anladigimizda pratige dokmek hic sorun olmaz.

Analog Devices ve Texas Instruments firmasinin bu konuda pek cok dokumani var.

DC baradan cekilen akim olculerek de sonuca gidilebiliyor. Soyleki, 2 seri anahtarlama elamanindan olusan faz surucusunun DC hattan cektigi akim olculurse, 6 adet anahtarlama sinyaline  bakarak motorun cektigi akim hesaplanabiliyor ve bu teknigin patenti TI tarafindan alinmis. Aksi halde pahali akim sensorleri kullanmak gerekiyor.

Elimdeki kitaplardan  ingilizce olani vector kontroldan bahsediyor ancak bastan asagiya teorik. Diger Turkce kitap motorun hiz kontrolunden ziyade motorun analitik incelenmesini ele almis ve park donusumunu kullanmis.

Vector kontrol bir asenkron motoru hizli sekilde kontrol edebiliyor ama hala servo uygulamalarinda istenen hassasiyette ve atiklikte kullanilacak kadar da basarili değil. Bu nedenle posizyonlama islerinde fircali yada fircasiz DC motor kullanilmaya devam ediliyor.  Arcelik, daha ucuz asenkron motorlar dururken neden o motoru secmis, merak ettim.

Alıntı yapılan: "bunalmis"Vektor kontrolda rotor akisinin posizyonunun bilinmesine gerek var.
Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?)

Ama tako takilirsa kapali cevrim hiz kontrolu tabiki iyi olur. Bu vektor kontrol icin gerekli değil bence.


Motor akimlarindan 2 faz akiminin olculmesi yeterli

a,b,c faz isimleri olmak uzere, Ia+Ib+Ic=0 geregi 3.faz akimini olcmeye

Evet pratige yonelik pek bilgi yok ancak bu konunun teorisini anladigimizda pratige dokmek hic sorun olmaz.


DC baradan cekilen akim olculerek de sonuca gidilebiliyor. Soyleki, 2 seri anahtarlama elamanindan olusan faz surucusunun DC hattan cektigi akim olculurse, 6 adet anahtarlama sinyaline  bakarak motorun cektigi akim hesaplanabiliyor ve bu teknigin patenti TI tarafindan alinmis. Aksi halde pahali akim sensorleri kullanmak gerekiyor.


Vector kontrol bir asenkron motoru hizli sekilde kontrol edebiliyor ama hala servo uygulamalarinda istenen hassasiyette ve atiklikte kullanilacak kadar da basarili değil. Bu nedenle posizyonlama islerinde fircali yada fircasiz DC motor kullanilmaya devam ediliyor.  Arcelik, daha ucuz asenkron motorlar dururken neden o motoru secmis, merak ettim.

Dostum bazı konularda güzel tesbitlerin var ama hemen ardından yanlış yola sapıyorsun :D  Yukardaki tesbitlerinin çoğuna katılamıyorum ne yazıkki.
sebebine gelince: -Vektor kontrolda rotor akisinin posizyonunun bilinmesine gerek var. Evet doğru amaç bu. ama:
-Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?) demişsin. Tako değil asenkrona bağlanan resolver veya enkoderdir ve tamamen  ROTOR POZİSYONUnun bilinmesi içindir. AKI bilgisi ise açık çevrim için istenir.
-. Bu vektor kontrol icin gerekli değil bence. demişsin Bunun adı kapalı çevrim vektör kontroldür işte.
-Motor akimlarindan 2 faz akiminin olculmesi yeterli demişsin ama bunu kullanacağın yer neresi. Ben bunu düşündürmek için sormuştum soruyu. ;)  Aslında cevabı veriyorsun ama tek cümlede değil. :!:

ayrıca -hala servo uygulamalarinda istenen hassasiyette ve atiklikte kullanilacak kadar da basarili değil. Bu nedenle posizyonlama islerinde fircali yada fircasiz DC motor kullanilmaya devam ediliyor.  Arcelik, daha ucuz asenkron motorlar dururken neden o motoru secmis, merak ettim demişsin ama yanılıyorsun. 3 fazlı sabit mıknatıslı ac servo motoru V/F invertere bağla orada bile mükemmel sonuçlar alırsın. Yanlız SÜRÜCÜN EN AZ MOTORUN NOMİNAL ÇALIŞMA AKIMININ 5 KATI BUYÜK OLMALIDIR.
Arçelik ise elektrik tasarrufu nedeni ile ve kontrol kolaylığı nedeni ile, yüksek tork özelliği nedeni ile, yapım kolaylığı.........vede patant alabileceği tasarım boşluğu bulabildiği bir alan olduğu için bu sistemi kullanıyor. Bu sistemde motoru surerken akım bilgisine bakarak motorun devir sayısını tesbit edebiliyorlar.

ilave bilgi,
arçelik zaten bu motorları kendi üretiyor
www.tee.com.tr
bu arada mevzu iyi gidiyor :D

Dedim ya konu hakkında ki bilgilerim çok eksik kafamda da çok soru var. Yazdıklarımda terslik bulursanız ve bu şekilde tartısırsak cok sevinirim.

Karşılıklı şöyle bir yazışmamız oldu:

"Yoksa mile baglanan takonun bence vector kontrolla hic alakasi yok.(?) dedim. Tako değil asenkrona bağlanan resolver veya enkoderdir ve tamamen ROTOR POZİSYONUnun bilinmesi içindir dedin. AKI bilgisi ise açık çevrim için istenir dedin."

Bende buna katılmıyorum. Fırcasız DC motoru kontrol ediyor olsaydık  tamam rotor posizyonunu enkoder yada resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacaktı, ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  akı pozisyonunu vermeyecek ki, rotor pozisyonunu bilmek ne işimize yarayacak anlamadım  bu kısmı biraz daha açarmısın? Rotor akısının pozisyonunu mu tahmin etmemize mi yarayacak, yarayacaksa nasıl?

Asenkron motorların posizyonlamada kullanılamayacağına dair yazılar okudum. (Tabiki posizyonlamadan ne anlaşıldığına bağlı,  kabaca bir posizyonlamadan sözetmiyorum.) Eğer kullanılsaydı CNC lerde eksen pozisyonlamada tek tük de olsa örnek görmemiz gerekirdi.

3 fazlı AC servo motor (mıknatıslı), zaten Fırçasız DC servo motorla aynı şey demek onun servo uygulamalarında kullanılması da çok normal. Zaten bu tip motorlara geleceğin motorları deniyor ve CNC lerde pozisyonlamada artık bu motorlar kullanılıyor.

Motor akımlarından 2 faz akımını akımını biliyorsan 3. fazın akımını ölçmenize gerek yok ve iki faz akımın anlık değerinden 3.fazın akımının anlık değerini hesaplayabiliyorsun. Kullanıldığı yere gelince, vector kontrolda ilk dönüşümde gerekli, faz akımlarının bilinmesi ihtiyacından dolayı kullanılıyor.

Alıntı yapılan: "bunalmis"Bende buna katılmıyorum. Fırcasız DC motoru kontrol ediyor olsaydık  tamam rotor posizyonunu enkoder yada resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacaktı, ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  akı pozisyonunu vermeyecek ki, rotor pozisyonunu bilmek ne işimize yarayacak anlamadım  bu kısmı biraz daha açarmısın? Rotor akısının pozisyonunu mu tahmin etmemize mi yarayacak, yarayacaksa nasıl?

Asenkron motorların posizyonlamada kullanılamayacağına dair yazılar okudum. (Tabiki posizyonlamadan ne anlaşıldığına bağlı,  kabaca bir posizyonlamadan sözetmiyorum.) Eğer kullanılsaydı CNC lerde eksen pozisyonlamada tek tük de olsa örnek görmemiz gerekirdi.

3 fazlı AC servo motor (mıknatıslı), zaten Fırçasız DC servo motorla aynı şey demek onun servo uygulamalarında kullanılması da çok normal. Zaten bu tip motorlara geleceğin motorları deniyor ve CNC lerde pozisyonlamada artık bu motorlar kullanılıyor.

Motor akımlarından 2 faz akımı Kullanıldığı yere gelince, vector kontrolda ilk dönüşümde gerekli, faz akımlarının bilinmesi ihtiyacından dolayı kullanılıyor.

Merhaba.

tesbitler iyi gidiyor ama bu arada yönü doğru tarafa çevirmek için bir konuya açıklık getirelim.

VEKTÖR KONTROL NEDİR.?????
Kardeşim en kaba tabiri ile vektör kontrol yapacağın inverterin çalışma ve iş görme prensibini kara kalem ile kağıt üzerine çizmektir. Statorun nasıl davranacağını sen program ile belirlemiyormusun zaten.? sinus şöyle olsun , voltajı bu durumda iken frekansıda şöyle olsun diye. Şimdi burayı okuyanlar eline bir kalem alıp bir kağıda(müsfette olsun lütfen)okulda öğrendiği şekilde motorun akım ve gerilimini aralarında faz farkını da düşünüp çizsin. şimdi motor boş çalışırken gerilim akım arası açı 83 derece yaklaşık.2.2KW motorda. Motor max yüke yaklaşınca 13 derece oluyor açı yaklaşık. Çizin bunları ayrı ayrı kağıt üzerine.
Ya arkadaşlar sizin kontrol etmek istediğiniz neydi. Rotor akısı ve dolayısı ile rotorun ne yaptığı nerelerde olduğunu bilmek değilmi ? rotorun nerelerde olduğunu bilmek sizin asıl kontrol etmek istediğiniz şeyin yani yükün nerede olduğunu bilmek değilmi.?

Şimdi yukarıdaki yazıya dönelim: - resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacaktı,(istenilen zaten bu) ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  akı pozisyonunu vermeyecek ki,(tam manası ile bunu verir)rotor pozisyonunu bilmek ne işimize yarayacak(yükün nerede oldüğünü söyler) anlamadım. Diyorsun ama cevap zaten var sorunun içinde.
-3 fazlı AC servo motor . asenkron motorun rotorunda mıknatıs olanıdır. eğer asenkronu kontrol edebiliyorsan aynı yöntem ile servoyuda kontrol edersin. DC servo için BLDC SERVO MOTOR DRİVE diye internetten bakın o biraz daha farklı.

Birde iddia. asenkron motorda bile  çok düşük hızla pozisyon kontrol yapabilirsiniz. Aster dc injection brake özelliğini  anlatarak katılırmısın bize.

Elimde kaynak diyebileceğim(tartışılır) tek bir kitap var(E.A.PARR  ENDÜSTRİYEL KONTROL EL KİTABI CİLT II).
-Bu kitapta düşük hızlarda aşırı ısınma olacağından bahsediliyor(kare dalga ile kontrol için).Acaba demerajdan mı kaynaklanıyor, bunu tam olarak yorumlayamadım.
-Bir de hız kontrol için diğer bir yöntemin teoride rotor direnci ile oynamak olduğunu belirtmiş ama uygulamada duymadım veya okuma-
dım.Zor olmasa gerek sebep ne olabilir?

Tartisma birden hararetlendi ama konuyu dogru yola çekecegim derken bence siz uzaklastiriyorsunuz. Ama sakin kavga ettigimizi falan düsünmeyelim lütfen.

Alıntı Yap-3 fazli AC servo motor . asenkron motorun rotorunda mıknatıs olanıdır. eğer asenkronu kontrol edebiliyorsan ayni yöntem ile servoyuda kontrol edersin. DC servo için BLDC SERVO MOTOR DRIVE diye internetten bakin o biraz daha farkli.

Konuyu dagitmak istemiyorum ama müdahale edeceğim. Firçasiz DC motorun içini açip bakarsan senin deyiminle statoru asenkron motor gibi, rotorunda da miknatis oldugunu görürsün. Yani tanimladigin AC servo motorla tamamiyla ayni, sadece sürme akiminin dalga seklinde fark var ve bu fark bazi kitaplarda göz ardi edilip iki motorda yani AC servo ve Firçasiz DC motor ayni motor olarak ele alinir. Asenkron motorlarla senkron motorlar (AC servo ve DC fırçasız) farklı tekniklerle kontrol edilir.
Senkron motorlarda  encoder yada resolver gerekir ama şart değildir.

Alıntı YapSimdi yukaridaki yaziya dönelim: - resolver ile ölçmek döner alan pozisyonu bilmek olacakti,(istenilen zaten bu) ancak asenkron motorda rotor pozisyonunu bilmek  aki pozisyonunu vermeyecek ki,(tam manasi ile bunu verir)rotor pozisyonunu bilmek ne isimize yarayacak(yükün nerede oldügünü söyler) anlamadim. Diyorsun ama cevap zaten var sorunun içinde.

Asil konumuza dönelim.

Tamam simdi ciddi bir fikir ayriligimiz var  önce tek dogruda hemfikir olalim. Bunun içinde adım adım gitmemiz gerekecek.

Asenkron makina ne demek? Senkron olmayan makina demek. Senkron makina ne demek?  Rotoru döner alana kitlenmis onunla ayni hizda dönen makina  demek.

Sen senkron makinanin (AC servo yada DC Firçasiz) miline encoderi bağlasaydin rotorun pozisyonunu dolayisi ile de döner alanin posizyonunu bilmis olacaktin. Çünkü ayni hizda dönüyorlar.

Peki asenkron motorda rotor, döner alani ayni hizda takip ediyormu ? Elbetteki etmiyor. (Kayma diyip duruyoruz)

Buraya kadar herhalde hemfikiriz. Hemfikir olmadigimiz noktalari öncelikle çözelimki devam edebilelim.

Rotor akısının hızı, rotorun hızına eşit değil siz ısrarla rotor hızıyla aynı oldugunu iddia ediyorsunuz.

Daha dogrusu, rotor posizyonunu biliyorsam rotor akisinin posizyonuda biliyorum diyorsunuz. Yok  öyle sey bilemezsin. Kayma nerede? Niçin rotorun döner alanla ayni hizda dönmedigini hesaba katmiyorsun. Rotordan akan akim bir kere 50Hz değil. Orada relatif olaylar var.

Inceleyelim simdi.

Stator sabit. Stator eksenine göre dönen bir alan var. Bu dönen alanin içinde ondan daha yavas dönen birde rotor var. Dönen alandan dolayi
(Hizi sebeke frekansina ve makinanin kutup sayisiyla orantili) rotor iletkenlerinde voltaj endükleniyor, rotor kisa devre oldugu için de akim akiyor.

Herhalde su ana kadarki butun cümlelere katiliyorsunuz.

Devam edelim. Ama önce bir deney yapalim.

Bir bobini degisken bir manyetik alana koyarsak bobinde bir voltaj endüklenir. Endüklenen voltajin frekansi neye bagli ? Degisken manyetik alanin frekansina (degisim hizina) bagli.

Pekiii bobinimizi degisken manyetik alana değilde dönen  alan içine koysaydik ne olurdu?  

Eger bobin hareket etmeden duruyor olsaydi gene voltaj endüklenecek  ancak endüklenen voltajin frekansi döner alani olusturan akimin frekansinda  değilde, döner alanin hizina bagli olacakti.(?)

Peki ayni zamanda bobinimizde döner alan içinde dönüyor olsaydi ne olacakti.

1. Bobin, döner alan ile ayni hizda dönseydi bobinde voltaj moltaj endüklenmeyecekti. Bir bobinin ucuna miknatis bagla. Bobini basla çevirmeye döner alan oldumu oldu, voltaj endüklendimi endüklenmedi.

2. Bobin döner alanla ayni hizda değilde  daha yavas dönseydi.
Bu durumda da bobinde voltaj endüklenecekti.

Endüklenen voltajin dalga seklini ve frekansini tahmin edebiliyormusunuz?

*************************************************************
Bu bobin uçlari kisa devre olsaydi, endüklenen voltajdan dolayi akacak akimin dalga sekli ve frekansi ne olacakti? Bu akimin olusturacagi manyetik akinin degisimi nasil olacakti?
*************************************************************

Bir itiraz yada düzeltmede surada yapacagim.

Alıntı YapVEKTÖR KONTROL NEDIR.?????
Kardesim en kaba tabiri ile vektör kontrol yapacagin inverterin çalisma ve is görme prensibini kara kalem ile kagit üzerine çizmektir......

..... simdi motor bos çalisirken gerilim akim arasi açi 83 derece yaklasik.2.2KW motorda. Motor max yüke yaklasinca 13 derece oluyor açi yaklasik. Çizin bunlari ayri ayri kagit üzerine.

Böyle açiklama yapilmaz hocam.

Field Orientated Control (FOC) Vector kontrol olarak da bilinir.
Anlami Alan yönlendirmeli kontrol demektir. Alani oynayarak kontrol etme de denebilir.

Alanı yönlendirme ne demek?

Döner alanin yönünü ve siddetini vektörle ifade edersek, vektör kontrol
döner alan vektörünün yönünü ve şiddetini kontrol etme demektir (döner alanın dönen  vektörünün boyuyla (şiddetini) ve hedef doğrultusuyla oynamak demektir).

Ancak yonle doner alanın donüş yönünü değil doğrultusunu kasdediyorum.

Zaten V/F de döner alanın sadece  şiddeti ve dönen vectörün döneme hızıyla oynuyoruz.

Vectör kontrolda ise alanı yönlendiriyoruz.

Bence daha ileriye gitmeden su ana kadar yazdiklarimi bir düsünelim yanlis varsa  tartisalim.

Bu arada yıldızlar arasına koyduğum soruyada biraz kafa yorun ve neden rotor pozisyonunu bilmekle rotor akısının pozisyonu bilmenin aynı olmadığı israrımı anlayın.

Tekrar hatırlatma gereği duyuyorum. Bu konuyu çok iyi bilmiyorum
ve kendimce sorularım var bunlara cevap bulmak amacıyla bu konuyu açtım ve sağolun sizlerde katıldınız ancak  cevap olarak verilen yazılarda yanlış görür yada öyle olduğunu sanıyorsam itirazım olacaktır.

Zaten forumların asıl amacı bu şekilde tartışmak değilmi?

Eğer bir yazılarımda yanlışım olursa ve yanlış olduğunu ispatlarsanız
kesinlikle kuru inat etmem ve yanlış bilgimi düzelttiğiniz için size minnettar kalırım.

Vector kontrolda bazen kullanılan encoder rotor akısının posizyonunu
anlamaya yaramıyorsa ne işe yarıyor?  (Kafamdaki sorulardan birisi bu)

Zira aşağıda linkini verdiğim aynı zamanda bir parçasını da alıntı yaptığım
şu satırlara dikkat ediniz. (Ünlem koydum)


3.3.2 Rotor flux position
.................

Salim Altın buraya bir bak

!!! In the synchronous machine the rotor speed is equal to the rotor flux speed. Then q (rotor flux position) is directly measured by position sensor or by integration of rotor speed [1].

birde buraya

!!! In the induction machine the rotor speed is not equal to the rotor flux speed (there is a slip speed), then it needs a particular method to calculate q. The basic method is the use of the current model [1][2][3] which needs two equations of the motor model in d,q
reference frame.

ttp://focus.ti.com/docs/apps/catalog/resources/appnoteabstract.jhtml?abstractName=bpra073

Alıntı yapılan: "salim ALTIN"Birde iddia. asenkron motorda bile  çok düşük hızla pozisyon kontrol yapabilirsiniz. Aster dc injection brake özelliğini  anlatarak katılırmısın bize.

Daha önce de belirttiğim gibi posizyon kontroldan ne anladığınıza bağlı.

Bir asansörün kabinin yerden  yüksekliğinin kontrolu  de posizyon kontrolu, bir cnc de eksenlerin  kontroluda posizyon kontrolu.

Aradaki fark tamamen hata ile ilgili. Asansörde 10mm lik hata kabul edilebilirken cnc türü makinalarda sadece belkide 1mikrometre hata kabul edilebilir.

Bu nedenle de henüz vector kontrollu asenkron motorlar hala cnc uygulamalarında pozisyonlama amacıyla kullanılamıyor.

Dc injection fren le işiniz ne birden hedef koordinata girince zınk diye durmayımı tasarlıyorsunuz. :D  

Tabiki 10mm lik bir hatanın kabul edilebileceği uygulamalar için CNC makina tasarımında asenkron motor kullanabilirsiniz.

Alıntı yapılan: "katana"Elimde kaynak diyebileceğim(tartışılır) tek bir kitap var(E.A.PARR  ENDÜSTRİYEL KONTROL EL KİTABI CİLT II).
-Bu kitapta düşük hızlarda aşırı ısınma olacağından bahsediliyor(kare dalga ile kontrol için).Acaba demerajdan mı kaynaklanıyor, bunu tam olarak yorumlayamadım. -Bir de hız kontrol için diğer bir yöntemin teoride rotor direnci ile oynamak olduğunu belirtmiş ama uygulamada duymadım veya okuma- dım.Zor olmasa gerek sebep ne olabilir?

Kare dalga bol harmonik içeren bir voltaj ve ısınmaya neden olması çok normal. Zira yüksek frekanslar  fuko ve histeresiz kayıplarını artırıyor.
Bir diğer konu da manyetik malzemenin kullanılacağı frekans aralığı bellidir. Dışına taşarsan endüktif etki azalır. Endüklemeler azalır ve sistem bir anda verimsiz bir makinaya dönüşür.

Rotor direnci torku dolayısı ile hızı etkiler. Uygulamada kısa devre çubuklu sincap kafesli motorlar kadar çok sık rastlanmasada bilezikli asenkron motorlarda bu teknik kullanılıyor.

Kemal Sarıoğlunun Asenkron Makinalar kitabını okumayacak olsanız bile alın kütüphanenize koyun dursun, bir gün lazım olur.

Merhaba.
Dostum ne kavgası !!! ben müthiş keyif alıyorum. Tarzım böyle benim. eğer alaycı veya kızdı filan diye alınganlık olursa o zaman üzülürüm. Bu arada iki kişi arasında geçiyor gibi oldu bu konu. Dier arkadaşlar bilgi ve yol gösterme desteği verse daha zevkli olacak...

Alıntı yapılan: "bunalmis"

Alıntı Yap-3 fazli AC servo motor . asenkron motorun rotorunda mıknatıs olanıdır. eğer asenkronu kontrol edebiliyorsan ayni yöntem ile servoyuda kontrol edersin. DC servo için BLDC SERVO MOTOR DRIVE diye internetten bakin o biraz daha farkli.

((Evet burada haklısın aradaki fark sürme yani kontrol tekniği.))

Asenkron motorlarla senkron ((buna servo diyelim senkron motor farklı çünki)) motorlar (AC servo ve DC fırçasız) farklı tekniklerle kontrol edilir.
Senkron motorlarda  encoder yada resolver gerekir ama şart değildir.


Asenkron makina ne demek? Senkron olmayan makina demek. Senkron makina ne demek?  Rotoru döner alana kitlenmis onunla ayni hizda dönen makina  demek.

Sen senkron makinanin (AC servo yada DC Firçasiz) miline encoderi bağlasaydin rotorun pozisyonunu dolayisi ile de döner alanin posizyonunu bilmis olacaktin. Çünkü ayni hizda dönüyorlar.((servo dostum. Servo motor teorik olarak senkron şeklinde çalışır ama SENKRON motor değildir.))

Peki asenkron motorda rotor, döner alani ayni hizda takip ediyormu ? Elbetteki etmiyor. (Kayma diyip duruyoruz)

Rotor akısının hızı, rotorun hızına eşit değil siz ısrarla rotor hızıyla aynı oldugunu iddia ediyorsunuz.(( Hayır bunu iddia etmiyorum. Vektör kontrol ün amacı belirsizlikleri kontrol altında tutmaktır.))

Daha dogrusu, rotor posizyonunu biliyorsam rotor akisinin posizyonuda biliyorum diyorsunuz. Yok  öyle sey bilemezsin.((bak burada kendin çelişiyorsun, ben stator için kendim üretiyorum frekansı. tamam rotorun o anda hangi devir ve pozisyonda olduğunu bilirsem ben kaymayıda,rotorun açısal olarak nerede olduğunuda bilirim.))  Kayma nerede? Niçin rotorun döner alanla ayni hizda dönmedigini hesaba katmiyorsun. Rotordan akan akim bir kere 50Hz değil. Orada relatif olaylar var.(( tamam ya işte rotorun nerede olduğunu bilirsem o relatif olayları reel hale getirmezmi.? ))

Döner alanin yönünü ve siddetini vektörle ifade edersek, vektör kontrol
döner alan vektörünün yönünü ve şiddetini kontrol etme demektir (döner alanın dönen  vektörünün boyuyla (şiddetini) ve hedef doğrultusuyla oynamak demektir). (( tamam bu tanımlama üzerinde duralım. Biz Bu tanımlamadaki işi ne için yapıyoruz.Yani vektör kontrol işini. Ne zaman ve niçin gerek duyuyoruz.? Motorun rotoru asenkron çalışıyor ve ben onu döndürmeye çalışırken o kendi kafasına göre kayma denen bir farkla yüke bağlı dönüyor. o zamanda ben cihazımın ekranına bakıp tamam motorum istediğim hızda dönüyor diyemiyorum.))

Zaten V/F de döner alanın sadece  şiddeti ve dönen vectörün döneme hızıyla oynuyoruz.

Vectör kontrolda ise alanı yönlendiriyoruz.(( Nasıl yani şimdi sen bu konuyu aç biraz .???))

Eğer bir yazılarımda yanlışım olursa ve yanlış olduğunu ispatlarsanız
kesinlikle kuru inat etmem ve yanlış bilgimi düzelttiğiniz için size minnettar kalırım. (( Hocam estağfurullah ispat bizim harcımız değil. Yanlızca bildiğimiz kadarını paylaşıyoruz.))
Dc injection fren le işiniz ne birden hedef koordinata girince zınk diye durmayımı tasarlıyorsunuz. :D  (( Hayır dostum ben şu ana kadar yazdıklarımı tamamen inverter imal etmeyi düşünenler için yazdım. Nerde nasıl kullanılacağını düşünmüyorum. Bu konudada amaç bu işin nasıl yapıldığını yani tekniğini düşündürmekti))

Alıntı yapılan: "katana"Elimde kaynak diyebileceğim(tartışılır) tek bir kitap var
-Bu kitapta düşük hızlarda aşırı ısınma olacağından bahsediliyor(kare dalga ile kontrol için).Acaba demerajdan mı kaynaklanıyor, bunu tam olarak yorumlayamadım. -Bir de hız kontrol için diğer bir yöntemin teoride rotor direnci ile oynamak olduğunu belirtmiş ama uygulamada duymadım veya okuma- dım.Zor olmasa gerek sebep ne olabilir?

katana bir defa asenkron motorlar tasarlandıkları frekans ve kutup sayılarına bağlı devir sayılarında sabit hızda dönecek ümüdiyle :) yapılırlar. Bu frekanstaki empedansları ve dolayısı ile içlerinden geçecek akım sabittir.yani nominallerde. Telleri bile buna bağlı olarak seçilir. hatta soğutma fanlarıda. Fakat motoru alıp hız kontrolde kullanırsak düşük devir düşük frekans olacağından empedansıda , gücüde ,soğutma fanının iş görme kapasiteside düşer. Birde momentini arttırmak için V/F oranlarına yüklenirsek o zaman mecburen motor ısınır. Dier sorunun cevabı ise aslında rotoru sargılı asenkron motordur. Bunlarda kısa devre çubukları yerine sargılar vardır. Güçlü motorlarda uygulanır. Rotor uzerinde bilezikler vardır bu bileziklerden rotor sargı uçları dışarı alınıp reostalar üzerinden yavaş yavaş kısa devre edilir. Örneğin çelik halat fabrikasında bol miktarda vardı. Haddehanelerdede...

Tamam her sey yolundaysa uslupta biriribirimizi rahatsiz etmiyorsa
gayet iyi.

Alıntı YapDaha dogrusu, rotor posizyonunu biliyorsam rotor akisinin posizyonuda biliyorum diyorsunuz. Yok öyle sey bilemezsin.((bak burada kendin çelişiyorsun, ben stator için kendim üretiyorum frekansı. tamam rotorun o anda hangi devir ve pozisyonda olduğunu bilirsem ben kaymayıda,rotorun açısal olarak nerede olduğunuda bilirim.)) Kayma nerede? Niçin rotorun döner alanla ayni hizda dönmedigini hesaba katmiyorsun. Rotordan akan akim bir kere 50Hz değil. Orada relatif olaylar var.(( tamam ya işte rotorun nerede olduğunu bilirsem o relatif olayları reel hale getirmezmi.? ))

Yukarıdaki soruma bu cevabı verince ben  koşeye sıkıştım.
Cünkü cevap veremiyorum. Öte yandan önceki yazımda  ingilizce bir metinden alıntı vermiş ve buraya bak diye de özellikle senin dikkatini çekmiştim.

Orada, asenkron makinalarda rotor akısının posizyonunun ölçülemediği buna karşın senkron makinalarda, rotor pozisyonundan öğrenilebeileceği yazıyordu.

Dolayısı ile ben o literatüre sırtımı dayadım. Buna karşılık senin biraz evvel verdiğin cevap ardından, sorduğun soruya da malesef cevap veremiyorum.

Gene bir çok döküman incelemesinden asenron motorda rotor akısının posizyonu tesbit edebilmek için, rotor hızının bilinmesi gerektiği yazmakta. Eğer rotor hızı bilinirse akım model denen bir teknikle akının pozisyonu hesaplanabiliyormuş. Bu durumda mile bağlanan sensörün tako olması gerekiyor. Ancak Encoder bağlayarak poziyondan hızı tespit etmek te mümkün. İlk başlarda hatırlarsanız o tacho değil encoder yada resolver demiştiniz. Bende, yok bence sensöre  gerek yok demiştim.

Öte yandan hic sensör kullanmadan da bu işin yapılması açıkçası benim kafamı iyice karıştırıyor.

Ben bu tartışmada eksik bilgilerimden dolayı 2.planda kalmayı ve anlatılanlarda soru işareti olursa sorularımla katılmayı düşünüyorum.

Zira yarım yamak bilgilerimle, yazılara bizzat katılmayıp okuyucu kalmakla yetinen üyelerin de kafalarını karıştıracağım.

Vector konusunda hiç bilgisi olmayanlara su acıklamayı yapmakta cok geç kaldık.

Alan sargılı bir Bir DC motorun hem alan sargısının akımını hemde endüvi
sargısının akımını biribirinden bağımsız olarak ayarlayabiliyoruz. Bu iki akım bağımsız olarak  Alanın ve Torkun ayarlanmasına imkan tanıyor.

Adamlar yahu asenkron motorda bizde bu işi ayrı ayrı ayarlayabilecek bir yöntem geliştirelim demişler. Yani Kontrol düzeneğinde iki giriş olsun bunlardan birisini değiştirdiğimizde tork değişsin, diğerini değiştirdiğimizde de alan değişsin ve ortaya VEKTÖR kONTROL çıkmış.

İlk yazılarımda da yazdığım gibi hatırlarsanız asenkron motorun lineer olmadığıö parametrelerin rotor pozisyonuna göre değiştiği buda klasik tekniklerin kullanılmasına engel olduğundan bahsetmiştik.

Matematikçiler buna da çare bulmuşlar ve matematiksel bir dönüşümle sorunun üstesinden gelmişler.

Bu dönüşümde 3 fazın akımını bilmek gerekiyor. Ara işlemlerde de rotor akısının pozisyonu bilmek gerekiyor.

Bundan sonra benim kafam karışıyor ve bir hocanın anlatımına ihtiyaç duyuyorum.

Evet buyurun sizleri dinliyorum.

Bunalmış Üstat,
Kemal Sarıoğlunun Asenkron Makinalar isimli kitabının ISBN numarasını verebilirmisin? Nette bulamıyorum.Diyarbakırda yoktur sipariş etmem gerekecek.

Hocam ISBN numarasi yok

Elektrik Makinalarının Temelleri
Asenkron Makinalar
Prof. Dr. Kemal Sarıoğlu

Basıldığı Yer:
Çaglayan Basimevi
Cağaloğlu, Çatalçeşme Sokak No: 26/3-4
İstanbul

(1983 2.Basım)

Yeni baskısı çıkmıştır herhalde.

Tamam buldum.
//www.akbir.com.tr
Bir hayli kitap var bizimle ilgili!!!


Üstelik 6.000.000TL  :D

Alıntı yapılan: "bunalmis"((Tamam her sey yolunda gayet iyi.))

Gene bir çok döküman incelemesinden asenron motorda rotor akısının posizyonu tesbit edebilmek için, rotor hızının bilinmesi gerektiği yazmakta.((Tamam işte resolver veya enkoder bunu sağlıyacak))  Eğer rotor hızı bilinirse akım model denen bir teknikle akının pozisyonu hesaplanabiliyormuş. Bu durumda mile bağlanan sensörün tako olması gerekiyor. ((tako çok basit kalır yapılabileceklerin yanında)) Ancak Encoder bağlayarak poziyondan hızı tespit etmek te mümkün. İlk başlarda hatırlarsanız o tacho değil encoder yada resolver demiştiniz. Bende, yok bence sensöre  gerek yok demiştim.

Öte yandan hic sensör kullanmadan da bu işin yapılması açıkçası benim kafamı iyice karıştırıyor.((  :lol:  :lol:  dostum işte şimdi eline al kalemi lazım oldu artık  :lol: Daha önceki yazımdaki çizimleri yap kağıda sonra çıkış 3 fazın ikisine akım trafosu çiz, yanına üretmeyi düşündüğün pwm sinyal bloğunu çiz. Sonra o sinyali motora uygularsan sana nasıl tepki verebilir hayal etmeye çalış.((kopya: akın şekli)) Hani 83 derece ile 13 derecelik açılar vardı ya onlar sana birşeyler söylemek istiyor.))

Ben bu tartışmada eksik bilgilerimden dolayı 2.planda kalmayı ve anlatılanlarda soru işareti olursa sorularımla katılmayı düşünüyorum. (( bak bu hiç olmaz , ben zaten çok yoğun bir haftaya giriyorum. üretimlerim sıkıştı. zaten fazla ilgilenmem mümkün olmayabilir. Yarıda bırakmak yok.))

Zira yarım yamak bilgilerimle, yazılara bizzat katılmayıp okuyucu kalmakla yetinen üyelerin de kafalarını karıştıracağım. (( Dostum ben kaç Profesörle çalıştım ama şuraya yazılan kadar bilgi alamadım.............))

===Alan sargılı bir Bir DC motorun hem alan sargısının akımını hemde endüvi sargısının akımını biribirinden bağımsız olarak ayarlayabiliyoruz. Bu iki akım bağımsız olarak  Alanın ve Torkun ayarlanmasına imkan tanıyor.===
Adamlar yahu asenkron motorda bizde bu işi ayrı ayrı ayarlayabilecek bir yöntem geliştirelim demişler. Yani Kontrol düzeneğinde iki giriş olsun bunlardan birisini değiştirdiğimizde tork değişsin, diğerini değiştirdiğimizde de alan değişsin ve ortaya VEKTÖR kONTROL çıkmış.((Bu kısmı YANLIŞŞŞŞ  :lol:  Bu herkezin düştüğü tanımlama hatası. Vektör kontrol aslında DC motor için senin söylediğin olayın tersidir. Yani torku ayarlamaz motor torkunu kontrol eder ve yanlız güçlendirir.Yani rotoru sürekli stator döner alanına bağlı olarak belirli bir kaymada tutmaya çalışır. Bir soru: rotor dan alacağın güç veya tepki (stator manyetik alanına) hangi durumda en yüksektir.))

Bu dönüşümde 3 fazın akımını bilmek gerekiyor. Ara işlemlerde de rotor akısının pozisyonu bilmek gerekiyor.(( Pozisyona nereden bakıyorlar dersin açık çevrimde))

Bundan sonra benim kafam karışıyor (( Hayır dostum bizi şartlandırdılar sürekli ve yanlışa doğru. Aslında aklına birşeyler geliyor ama emin olamıyorsun.))
Evet buyurun sizleri dinliyorum.(( Soru sormazsan asla cevap alamazsın bunu unutma :D ))

dostum aslında kafanın karışmasının sebebi biz biraz karışık gittik te ondan ama ilerleyen aşamalarda oturacak birçok şey. Burada ben ana konuda toparlamalarda yapmak istiyorum ama katılım yok bakarmısın. sanırım fazla ilgi çekmiyor bu konu. Yada işi bilenler bıyık altından gülüyomu: :lol: istersen gel bana uğra anlatayım sana.Bordada yazmayız. :lol: ya zaten harcı alem bi cihaz oldu bu motor kontrol.

Tamam belki aktif bir katılımda bulunamıyoruz ama bize de haksızlık olmuyor mu? :twisted:  :D

slm,
tartışma iyi gidiyor da !....
biraz konuyu fazla dallandırdık gibi, milletinde kafası karıştı  8O
önce şu motorların yapısını bir anlatsaydık konuya daha vakıf olurduk sanki
benim işler bu ara yoğun o yüzden katılamadım  :oops:
aslına bakarsanız senelerce drv tamiri hatta bu motorların imalatını yapan fabrikalarda emayesinden Hi-Pot Surge test makinelerine kadar tamirleriyle ugraştım ama hiç bu kadar tekniğine inmemiştim
sizlere 1-2 link vermekle katılayim dedim
http://www.sciencedirect.com/science/article/B6V30-46DKVYM-2/2/15b0a32103b1e8b4193619ffef1158f2
burda daha değişik konularda var
http://www1.elsevier.com/pub/14/12/show/top25.htt?issn=03787796
http://www.renesas.com/avs/resource/japan/eng/pdf/mpumcu/apmc96e.pdf
birde microchip'in AN843 sı DS00843a
lakin bu devre o kadar da sağlıklı çizilmemiş sadece okuyun yeterli

Merhaba.
Aslında komuyu bunalmış sürüklüyor başka katılımda olmayınca ikili diyalog halini aldı. Bu noktada toparlayıp katılımı arttıralım.

Aslında başlangıç konusu asenkron motorda vektör kontrol idi. Benim iş sitilim yapılacak işin önce amacını, sonra hedeflerini belirleyip bu amaç ve hedefler için hareket planı belirlemek ve hareket planı önündeki engelleri görmek ve hedefe giden ensağlıklı ve BASİT yolu bulmak(elektriğin yaptığı gibi) üzerinedir. Bu yöntemi bu konuya uygulayalımmı.?

Önerileri benim bundan önce yaptığım gibi bir önceki konuşmada konuşmacının sözleri üzerine ilave şeklinde yazarsak toparlanmış bir metin olur derim. Katılmadığımız fikirleri yanlarına niye katılmadığımızı yazarız.Böylece iki fikir arasında karşılaştırma yapma imkanı olur.

Konuya daha önce bir çok noktadan girip çıktık (hallaç pamuğu gibi attık ama acemi hallaççı gibi :D )

Amaç:
Asenkron motor vektör kontrol konusunu anlamak.
Ama bu vektör kontrol ne için hangi maksatla kullanılıyor.?
Yani amacı ne.?
Niye ihtiyaç olmuş.?
Başka hangi yöntemler var.? Eksikleri ne.?
Vektör kontrol halen uygulanan sistemden farklımı.? Farkı ne.?

ŞİMDİ BU SORULARA SİZLERİN KATKILARINIZI BEKLİYORUZ.


Hedefler:
Asenkron motrun yapısını tanımak. Bu motor nasıl çalışıyor ise o sitilde bir kontrol geliştirmek. Geliştirilen sistemin eksiklerini görmek. Ve bu sistemi VEKTÖRLERİ KONTROL EDER hale getirmek.


Asenkron motorun yapısı aslında basit anlaşılabilecek bir kaç kural üzerine kuruludur.
1- İçinden elektrik geçen bir iletkende manyetik alan endüklenir.
2- Değişken bir manyetik alan içinde kalan bir iletkende elektrik oluşur.
Şindi birinci kuralı DC akım için düşünürsek yanyana iki iletken düşünün bunun birine bir gerilim uygularsak dier iletkende ne olur.? İlk anda eylemsizlikten manyetik alan oluşumuna geçildiği için bir manyetik alan oluşur. Ama birinci iletkende DC akım değişmeyen sabit bir manyetik akı oluşturduğu için ikinci iletkende gerilim endüklenmeye devam etmez.
Aynı çalışmayı 50 Hz lik AC gerilim ile yaptığımızı varsayarsak Birinci iletken de oluşan manyetik akı saniyade frekans kadar yön değiştirmeyecekmi ? Bu ikinci iletkende yaklaşık aynı özellikte bir manyetik EMK(Elektro Motor Kuvvet) oluşacaktır.

Asenkron motor için kaynak ELEKTRİK MAKİNALARI CİLT 2 M.E.B. YAYINEVİ  180.000 LİRA YÜZSEKSENBİNLİRA (ASTER buraya bir yarım gabare Asenkron motor sarım şekli atarmısın. 36 ankuş olsun ama dereceleri anlatmak açısından yararlı olur.)

Asenkron motorun içinde 3 faz için ayrı ayrı 3 faz bobini vardır ve bunlar 120 derece fark ile yerleştirilirler. Çünki alternatif akım 3 faz gerilimleri arasında 120 derece faz farkı vardır. Bu noktada ilgi duyanlar lütfen yanlarına kalem alıp üç fazın çizimini bir kağıt üzerine yapın çünki anlamak için mutlaka gerekecek.

Asenkron motora bu üç fazı uyguladığımızda ne olur.? Şimdi bobin şeklini ve üç fazın vektörel gösterimlerini düşünün. Açısal olarak adım adım gidersek üç faz için grafikte 1 inci derecede R,S,T fazları için yön ve gerilim miktarlarınıda hesaba katarsak MOTOR DAİRESİ içinde nasıl bir manyetik alan oluşur.? 2,3,5...10uncu derecede durum ne olur.? Olan şey bobinler sabit olduğuna göre her fazın gerilini saniyeler içinde her derecede artıp (veya azalarak) değişeceğine göre toplam manyetik alanın en güçlü olduğu bir nokta var ve bu nokta sinüsün değişimine bağlı olarak ve 3 fazın matematiksel toplamları (VEKTÖREL TOPLAM ve bunu çizerek anlamaya çalışalım) oranında hareket eder. Şimdi motorun içine bir mknatıs koysak mıknatıs ters kutuplardan bu manyetik alanı yakalayıp bu manyetik alan ile beraber hareket edermi.?
Bu noktada kafa karıştırabilirim ama yeri burası: 3 faz sinüsün örn. 30 derecesinde değişimin durduğunu ve aynı andaki sinyallerin anahtarlar vasıtası ile hep aynı şekilde motora verildiğini düşünün ama verip kesiyoruz verip kesiyoruz... Hep 30 derecedeki pozisyon. o zaman manyetik alan motor dairesi içindeki pozisyonunda sabit kalır.alanın dönmesi durmuş ama anahtarlamadan dolayı değişken olma durumu devam ediyor olmazmı.? Motorun içine koyduğunuz mıknatısın hareketi bu noktada sabit kalır. elinizle kuvvet uygulasanız bile burada durmak  bu noktaya dönmek ister. işte bu inverterde DC İNJECTİONS BRAKE denilen olaydır.

hocam, Elektrik makineleri cilt 2 trafoları kapsıyor (bendeki 10 bin tl lik kitap öyle)
Yarım Gabare sarım, her ankuş yani statordaki paket saçlardaki oyuk veya kanalda bulunacak sargı tipi olarak ifade edilir ve tek sargı bulunur
sargılar eşit adımlı veya değişik adımlıda yerleştiriebilinir
sargılar seri bağlantıyla olabileceği gibi 2 ayrı bobinin seri bağlanmasıylada olabilir
(https://www.picproje.org/ezupload/files/gabaresargi2.jpg)
bir de günün ahret soruları ?
elimde bir motor var kod olarak ta etikette "QU 160L2A" diyor
bu nedir ne anlama gelir ? bunları biliyormuyduk ?
"160" neyi ifade ederrrrrr ?
birde 3x380 volt trifaze motoru aldım, buna hız kontrol taktım ama
derki çıkış 3x220 volt, motoru 3x220 volt la nasıl çalıştırmamam gerekiyor  olurmu büle bişi ? :roll:

Hocam verilen semada 2P=2 değilmi?

Birde gabare ne demek daha fazla acarmisin?

Yarım Gabare,
başka adı yarım kalıp veya yarım amerikan
tabakalı sargıdır 1 oyukta bir bobin kenarı bulunur ve bu sarımda oyuk sayısının yarısı kadar bobin kullanılır. her bobin gurubunun giriş kenarı alta çıkışı ise üstedir. Bu nedenle sarımda kat sayısı daima 1 dir
eşit adımlı toplu, değişik adımlı (kademeli) toplu, kısa adımlı dağıtılmış, uzun adımlı dağıtılmış, normal adımlı dağıtılmış şekillerde olabilir
@bunalmış,
2P=2 olsaydı çıkan sargı sonraki 18 inci kanala girmesi gerekirdi
2P=4 de sonraki 9 uncu kanala giriyor

Bunalmış ustam şemadaki sarım 4 kutuplu (U dan gir x den çık-V den gir y den çık-z den gir W dan çık) bu şekilde oklandırırsan 4 kutup olduğu çıkar.

2P=4 olayini anlamadim.

Cok basit motorumuz olsun ve 2p = 2 olsun

Bu makinada en az kac sargi olmali 3 mu 6 mi.

Yani bir kutbun tam karsisinda karsi kutup olmalimi yoksa 3 faz icin birer sargidan 3 bobin yeterlimi.

sorunun birini cevaplıyayim
160 ifadesi motor, rotor milinin merkezinden
yere basan ayaklar arasındaki mesafe dir mm cinsinden belirtilir
bu dünyada standartır hangi motoru alıp etiketine bakarsanız bakın
yazan değerle mesafeyi ölçtüğünüzde aynı olduğunu görürsünüz
bu değer bir de gövde adı olarakta anılır (statorun gömülü olduğu bölüm)
imalatçı aynı gövdeye değişik güçlerde sargı yapabilir

@BUNALMIŞ
2P=2*P
Sargı sayısı=oluk sayısı/P

Eger motorun yildiz baglantida nominal gerilimi 380V  ise ucgen baglantida 220v da sorunsuz calistirilir.

Ancak dokumanlarda vector kontrol teknigiyle hizlari ayarlanan motorlar hep yildiz bagli gosteriliyor. Ucgen baglantili motorlar bu tur hiz denetleyicilerine baglanabiliyormu ?

Sanat okulunda okurken boyle  sarim semalari cizer ardinda da sarip calistirirdik. Ama okul bittikten sonra bu bilgileri hic kullanmayinca unutulup gitmis.

Semanin ustunde yukaridan asagiya egimle inen sargilari sayarsam 6 tane bobin sayiyorum.

Bir tam kutupta iki sargi olmali o halde bu motor tek kutuplu yorumunu yapiyorum.

Nerede hata yapiyorum?

2P=2 de 6 yastık sargısı
2P=4 de 3 yastık sargısı olacak hocam

Benim verdiğim formül toplam yastık sargısını bulmak içindi.

Hocam simdi yastik sargi derseniz, bu tabirleri motor sarma isine tam bulasmis kisiler anlayacak digerlerimiz (bende dahil) hic bir sey anlamayacagiz. Madem en temelden basladik o zaman bunlara da aciklik getirelim.

Yastık sargısı oluklara yerleştirilecek sargı demeti demek.Örneğin yukarıdaki şemada toplam 18 tane sargı demeti var. Bu demetler 3'erli gruplar halinde her biri ayrı ayrı oluklara yerleştirilmiş ve her fazda seri olarak 3+3= 6 sargı demeti var. Toplam ise 3faz*6 demet = 18 demet.

50 HZ de 3000 devir/dak donen 3 fazli en basit motorun bir olugunda sadece bir sargi kenari olmak sarti ile, stator en az 6 oluk olmalidir dersem dogru olurmu?

Kaba bir hesapla doğrudur.Her oluğa bir sargının girişi başka bir sargının çıkış kenarı gelmek kaydıyla..

Tamam yani bir olukta tek kenar olmamak sartiyla dedigim gibi bir motor saramiyoruz. Bu durumda  12 oluk olmalidir değilmi?

Aslinda daha onceki sorularima cevap almis olsaydim bu sorulara gerek kalmayacakti.

Iki oluga bir sargi sarabilirz. Bu oluklarin tam karsisinda ki 2 oluga da bir sargi olacak (yani bir kutbun karsit kutbu), o halde 4 oluk bir tam kutup icin harcanacak. 1 sargi 3 parcadan yapildigina gore 3*4 = 12 oluk bir faz icin.

3 faz  icin toplam 3*12 = 36 oluga ihtiyacimiz var. Bu durumda da bu motor 1 tam kutuplu yani 2p=2 olmalidir diye dusunuyorum.

Hatam nerede ?

Asenkron motorlarda ilk kalkış ?
motor ilk kalkış anında devrini alana kadar şebekeden 2-5 misli bir akım çeker
bu yüzden önce yıldız (kalkana kadar) sonra 3 gen e geçilir
bazı motorlar 1450d/d 30kW a kadar direkt üçgen çalışabilir !..
drv olan bir motoru 3 gen bağlamız gerekir
yeni nesil drv (sürücüler) bu kalkış akımını (demeraj da denir)
ACC(Acceleration ramp times) ile istediğiniz gibi ayarlarsınız
bir ara da bu terimleri yazalım

Hımm evet, daha rahat anlaşılması için
2P=2 için 6 sargı yapılacak
6 sargı 3(faz)x6=18 oda sargının bir tarafı bir kanala diğer tarfıda diğer kanala gireceğine göre 18x2=36 eder

Bu hesaplamalar biraz düz mantık oldu.Aslında El tipinde,Yarım Kalıpta ve Tam kalıpta... ayrı ayrı formüllerle yapılır.
     Asenkron motorlara yol vermede en çok kullanılan Yıldız/Üçgen yol verme şeklidir.Aslında burada devirle pek alakalı bir işlem yapılmıyor.Sadece; normalde 380 volt isteyen bir bobin grubuna ^3'te 1'i olan 220 volt uygulanarak daha az akım çekmesi sağlanıyor. Bu yöntem iki kontaktör ve bir zaman rölesi ile yapılabildiği için daha hesaplı geliyor millete.
      Rotoru sargılı asenkron motorlarda ise rotor sargısına direnç eklenerek (transformatörün sekonderini kısa devre etmek yerine direnç eklemek gibi) primerin daha az akım çekmesi sağlanır.
      Dahlender sargılı (çok kutuplu) asenkron motorlarda ise önce 8 kutup,daha sonra 6kutup derken enson 2 kutuplu olarak çalıştırılarak yol verilir.
      Bunların hepsinin yerini topic'e konu olan vektör kontrolü almıştır ki tam anlamıyla harika bir sistem....
Teşekkürler..

@BUNALMIŞ
    Pek uygulanabilir değil ama 6 oluklu bir statora 3 faz sarılabilir.
Sarım adımı:Oluk sayısı/kutup sayısı
                 :  6/2=3  (1.oluktan girer 4.oluktan çıkar)
Yukarıdaki hesapta sargı adımı 3 çıkmıştır.Yani bir sargı demeti yerleştirilirken bir kenarı 1.oluğa diğer kenarı 4. oluğa....
Diğer sargılar ise 2-5      3-6 böylece bir tur yapılmış oldu. Bundan sonra dördüncü bobinin bir kenarı 4.oluğa(ilk bobinin çıkış kenarı)diğer kenarı ise1.oluğa(ilk bobinin giriş kenarı) yerleştirilir.5 bobin  5-2       6.bobin 6-3

Böylece 6 bobin grubu olan bir 3 fazlı stator sargımız oldu.Bir faza seri bağlı iki adet bobin oluştu.

Kolay gelsin...

Merhaba.
Teşekkürler aster.

Alıntı yapılan: "aster"hocam, Elektrik makineleri cilt 2 trafoları kapsıyor ((özür cilt 3 olacak))
(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)

Bu şemayı neden istedik konu ile ne alakası var diye düşünen yok sanırım. :D Herkes anlamaya çalışıyor sistemi. Ama bakıyorum zaten biliniyor. :D
Neyse şimdi bu şemadan maksat 3 fazlı bir motoru sürmek için hemde sinüs olarak sürmek istesek uygulamamız gereken sinyalin şekli ne olmalıydı sorusuna cevap olması içindi.Arkadaşlar madem herkez konuya vakıf (bilenler bilmeyenlere anlatsın :lol: ) şimdi önce tek bir fazın bobinlerini dierlerinden ayrı düşünelim. Bu bobine elektrik verirsek , gövde içinde iken tabi, üzerinde oluşan manyetik alan nasıl olacaktı.? bobinin  N  ve S olmak üzere iki manyetik kutubu olacak ve bu manyetik kutuplar bobinlerin tam ortasına denk gelen noktada en yoğun manyetik alanda olmayacaklarmı.? peki bobinlerin kenar taraflarının durumları nedir.? onlarda bir parça birbirlerini azaltıp dengeyi sağlamış durumdamı.?
öyle ise ben şöyle bir sinyali oradaki manyetik alanı tanımlamak için çizebilirmiyim?
                  000110111111111110110001000000000001

                  123456789012345678901234567890123456
             
Şimdi bu yukarıdaki birler N kutbunu 0 larda S kutbunu temsil etsin diyorum ben. Bana göre bu sinyal şekli motorun tam bir fazının manyetik şeklini temsil ediyor. ne dersiniz ? o zaman üç fazda böylemi olurdu yani?

000110111111111110110001000000000001............................................
.....................000110111111111110110001000000000001.......................
....................................... 000110111111111110110001000000000001....

 Ya nooldu bole sığmadı motorun içine.Biraz toparlıyalım.


000110111111111110110001000000000001
000000000010001101111111111101100010
111101100010000000000010001101111111              

Tamammı dostlar. Aster senin yarım gabereye benziyomu bu hala. :lol: İşte elektronikçi motor sarmaya kalkarsa böyle olur arkadaş. :D
Tam mesajı atacaktım ki en alttaki üçlüye şaşı bak şaşır şeklinde bakınca bişeye benzettim  :lol: zor olucak ama hadi hayırlısı. sanki alan dönmeye hazır gibi...!

Merhaba.
Ya biliyodum zaten bişeye benzetemedim. Hiç bi yorum olmaması bunu gösteriyor. Ama yinede soracam: Hani daha önce önerdiğim müsvetteye çizimler vardı ya oradaki 3 fazın çizimi yerine şu üç faz için olan sinyali koyduğumuzu düşünürsek yani grafiğin altına sayıları. Döner manyetik alan nasıl olur.?

000110111111111110110001000000000001

                  123456789012345678901234567890123456
             


000110111111111110110001000000000001............................................
.....................000110111111111110110001000000000001.......................
....................................... 000110111111111110110001000000000001....

000110111111111110110001000000000001
000000000010001101111111111101100010
111101100010000000000010001101111111  


---!!-!!!!!!!!!!!-!!---!-----------!          
............---!!-!!!!!!!!!!!-!!---!-----------!          
........................---!!-!!!!!!!!!!!-!!---!-----------!          


---!!-!!!!!!!!!!!-!!---!-----------!          
---------!---!!-!!!!!!!!!!!-!!---!--
!-!!---!-----------!---!!-!!!!!!!!!!


s030.jpg



Buraya jpg formatı nasıl yapıştırabilirim. Bakın söylemezseniz göremezsiniz resimleri. :lol:
[/img]

aster@picproje.org 'a at ben ayarlarım

Merhaba.

Hayrola arkadaşlar sıkıldınızmı.? Tam inverter yapmaya başlamışken. hemde vektör kontrol.!

hayır, seni dinliyoruz anlat

Aster usta yıkarıdaki şemaya oklar eklermisin?Böylece kutuplar görüleceğinden Salim ustanın işi kolaylaşacak galiba. Birde varsa :   X=6 2p=2  M=3 değerlerinde bir şema ekleyebilirmiyiz (buda BUNALMIŞ usta için...)

Merhaba.
Tamam anlatmaya devam edeceğim ama yukarıda çizdiğim veya en azından çalıştığım darbe yorumu konusunda fikir beyan edecek yokmu. Belki bazılarımız biliyor ama kesin eminim o üç sinyal bloğunu 6 taransistör ile asenkron motora uygulanabileceğini çogu kimse bilmiyodur

Her faz sargısı için 2 transistör kullanılır.TransistörleriNPN kabul ederek Birinin Emiteriyle diğerinin Collektörü birleştirilerek bu ortak nokta sargıya verilir.Bu transistörlerden biri çalıştığında Pozitif değeri çalşıtığında negatif polarizasyon sağlanacaktır.Bu yüzden sadece yıldız bağlantı uygulanır.Diye tahmin ediyorum..doğrumu?

Selim Hocam,
Şunu sayılar, darbeler yerine vektör çizerek göstersen daha iyi olmaz mı?
İşe motor sargılarını karıştırmasak? Farklı sarım teknikleri olabilir ama sonuçta  1- Faz akım vektörleri, 2- Stator bileşke akım vektörü,3- Stator bileşke akı vektörü, 4-Rotor bileşke akım vektörü, 5- Rotor bileşke akı vektörü hep aynı şekilde oluşur. Zaten vektör kontrol hangi metodla uygulanırsa uygulansın ( rotor-oriented veya stator-oriented) bu vektörlerle uğraşacağız.

Alıntı yapılan: "sezgin05"Her faz sargısı için 2 transistör kullanılır.TransistörleriNPN kabul ederek Birinin Emiteriyle diğerinin Collektörü birleştirilerek bu ortak nokta sargıya verilir.Bu transistörlerden biri çalıştığında Pozitif değeri çalşıtığında negatif polarizasyon sağlanacaktır.?

Evet diyeceğim ama bir şeyler hep havada kalıyor bence.Buraya çizimleri koyabilsem daha iyi açıklayabileceğim kanısındayım. Aster yine yardım. ben en kısa zamanda çizimleri sana göndereyim.
Birde soru yine. Tamam 2 transistör ama NPN 2 transistör için yanlız faz başına 1 tane sinyal çizdim ben.? Bu iki transistör nasıl çalışacaklar.?

Alıntı yapılan: "msehirlioglu"Selim Hocam,
Şunu sayılar, darbeler yerine vektör çizerek göstersen daha iyi olmaz mı?
İşe motor sargılarını karıştırmasak? Farklı sarım teknikleri olabilir ama sonuçta  1- Faz akım vektörleri, 2- Stator bileşke akım vektörü,3- Stator bileşke akı vektörü, 4-Rotor bileşke akım vektörü, 5- Rotor bileşke akı vektörü hep aynı şekilde oluşur. Zaten vektör kontrol hangi metodla uygulanırsa uygulansın ( rotor-oriented veya stator-oriented) bu vektörlerle uğraşacağız.

Evet arkadaşım sende haklısın.( nasrettin hocaya benzedim bende. :lol: ) sıra orayada gelecek. Vektör kontrol yapacağız ama önce inverter yapalımda. :D  Şimdi buraya kadar yaptıklarımıza bakarsanız motorun sarımı ile üğraşmıyoruz aslında. Döner manyetik alanı tersine çeviren jenaratör gibi bizde o sarım şeklini sayısal olarak ifade etmeye çalışıyoruz. Sarım şeklinin amacı bu. benim verdiğim sayısal degerlere tam olarak bakarsanız, alt ve ust sürücüler yani bir önceki mesajda arkadaşın bahsettiği birlikte çalışan 2 transistör birlikte çalışıyor. Yani birinin işi tam bitmeden dieri devreye giriyor. sonra çıkıp dieri çalışıyor. Bu motorun manyetik alanını sinüs olarak etkiliyor. Bakın DC 316 voltta çalışan transistörden bahsediyoruz ama motorada sinüs akım çektirmekten bahsediyoruz. Eger sayısal olarak ifade ettiğim sistemde birler tamamen bittikten sonra 0 lar başlasa idi o zaman KARE DALGA sürme olurdu. Motor sarımından sonra manyetik alanı tekrar düşünelim. Biz bu işi yapmak için sinyal üreteceğiz .! ama nasıl ve neye istinaden. Vektör kontrol yapacağız ama KENDİ ÜRETTİĞİMİZ Manyetik alanın kuvvet vektörünü kontrol edeceğiz. Bu konuda imalat seviyesinde bilgi sunmaya çalışıyorum.

tamam hocam sen çiz gönder jpg olursa iyi olur
bir de hocam müteahit gibi adamsın (maşşallah diyelimde)
bir siten yokmu ? varsa oraya koyup link verebilirsin

hımm acep , her faz için pusspull çıkış koysak
npn den + palsi üretsek pnp dende - palsi üretsek
emiter birleşmeleri motor faz çıkışımız olsa
bunlardanda 3 tane yapsak böylece çıkış devremiz oluşmuyacakmı ?
şimdi devam edelim buyurun  :arrow:

Merhaba.
Dostum sağol.
Benim sitem var ama ben zaten bu işi yapıyorum. Burada herkezin anlayabileceği ve yararlanabileceği şekilde olacağını düşünüyorum. Bir ara bu konuda bir kitap oluşturmaya çalıştık. Bir meslek lisesi öğretmeni ile. Ama talihsiz bir kaza geçirdi yarım kaldı. Benim pedagojik formasyonum yok. Bunun için bir eğitimci gözü ve bilgisi tecrübesiyle konuya yaklaşmak gerekiyor. Bende sorulara cevap vermek yerine sürekli belirlediğim çizgiye çekmeye çalışıyorum konuyu. Yoksa dergi makalelerine dönecek. Bunca zaman harcayıp elde birşey yok olacak.Ama yine söylüyorum o verdiğim sinyalleri transistörlere uygularsanız motora sinüs akım çektirebilirsiniz. Senin sorunun cevabı ise dedtaym koyup opampla sinyalin birde tersini üret. al sana bir sinyalden 2 sinyal hemde çakışmasız. Push pull a da gerek yok.

Hocam bir an once inverter kismini bitirsekte vektor kontrol kismina gecsek.

Sinus akim akitacak invertorleri sonrada tartisiriz.

Alıntı yapılan: "bunalmis"Hocam bir an once inverter kismini bitirsekte vektor kontrol kismina gecsek.

Sinus akim akitacak invertorleri sonrada tartisiriz.

Merhaba.
Arkadaşlar amaç yanlızca bu vektör kontrolü nasıl yapıyorlar sorusuna cevap ise sizi rahatlatayım.
İnverterin çıkış fazlarında en az ikisini okursunuz. Bu sizin gerilim vektörünüz konusunda size fikir verir. ( açısal konumu) En az iki akım bilgisini de okursunuz. Bu da size rotorun statora cevabı konusunda size fikir verir. Motorda en yüksek çevirme momenti akım ile gerilim arasındaki açı 90 derece olması durumunda sağlanabilecekti ya  ilk kalkışta bunu sağlayamıyorsan rotor manyetik gücü düşer ve yük kalkmaz. Açı düşer. Devrilme denen şey oluşur. O zaman gerilimi otamatik olarak arttırırsın. Akım açısına bakarsın açıyı belli bir derecede tutmaya çalışırsın,sistem akımı normal sınırlarda kalsın diye açıyı illa 90 yapmaya çalışmazsın. sistem normal sınırları içinde otamatik moment ayarı yaparak çalışır. Frekans ile ancak voltaj sınırın olan max voltaj değerine ulaştığında halen sistemi ayarlaman gerekiyor ise değiştirirsin. Bu kaymayı da konpanze eder. yani rotor stator ile aynı hızda  değil ama  ekranda sizin yazdığınız ve dönmesini istediğiniz frekans devrinde döner. Bunu istersen değerleri bir birinden çıkararak yap istersen toplayarak. ister çarp ister bol. istediğin ismi de ver. ama yeterki motoru döndür.

Burada bir uyarı yapmak isterim. Herkez hayal aleminde. Ayakları yere basmayan projeleri gerçekleştirilebilir sanıyor. Ama lazım olupta alması gerektiğinde kare dalga çalışan bir inverter alıyor ve bunuda anlamadığı için yüceltiyor gözünde. Öte yandanda TEMEL misali akşam serinliğinde güneşe gitmekten bahsediyor.
Al kardeşim MC3PHAC enteğresini bağla güç kartına çalışsın.6 dolar. Yok yetmezse texas ın tms320 li dsp li hazır çözümü kartiyla softuyla 1500 dolardı.

Alıntı yapılan: "salim ALTIN"

Alıntı yapılan: "bunalmis"Hocam bir an once inverter kismini bitirsekte vektor kontrol kismina gecsek.

Merhaba.
Arkadaşlar amaç yanlızca bu vektör kontrolü nasıl yapıyorlar sorusuna cevap ise sizi rahatlatayım.
İnverterin çıkış fazlarında en az ikisini okursunuz. Bu sizin gerilim vektörünüz konusunda size fikir verir. ( açısal konumu) En az iki akım bilgisini de okursunuz. Bu da size rotorun statora cevabı konusunda size fikir verir. Motorda en yüksek çevirme momenti akım ile gerilim arasındaki açı 90 derece olması durumunda sağlanabilecekti ya  ilk kalkışta bunu sağlayamıyorsan rotor manyetik gücü düşer ve yük kalkmaz. Açı düşer. Devrilme denen şey oluşur.

Altı çizili yerde bir hata var sanırım, açı 90 derece olunca aksine tork sıfır olur.
Bir de benim bildiğim devrilme bu değil.

Salim arkadaşım,

Para verip tasarımı satın alayım kullanayım derseniz Technosoft, TI, AD nin vector kontrol konusunda uygulama yapma program geliştirme setleri var. Onları almaya gücümüz yeterse satın alır kullanırız. (Gerçi o kadar büyük para da vermeniz gerekmiyor)

Bu konu başlıgın açılmasının sebebi vektor kontrol (field orientation)
tekniğinin altındaki gizem idi.

Nasıl oluyorda motor torku ayarlanıyor, rotor akısı nasıl öğreniliyor. Neden rotor akısını bilmeye ihtiyaç var, Clark Parc dönüşümü nasıl yapılıyor, niçin yapıyoruz bunları anlamadan öğrenmeden vektor kontrolu biliyor sayılmayız.

Problem, dediğiniz gibi hazır vector kontrol işini yapan çipleri alıp kullanıp
motor döndürmek yada torkunu ayarlamak değil.  Problem, bu işi hızlı bir işlemci ile tamamen kendimiz yapmak isteseydik içeride nasıl bir program yazmalıydık.

SPWM donanımız var ve 3 fazlı sinüsidal akım akıtmaya yarayacak anahtarlama sinyallerimiz de hazır. Güç katımızda hazır, motorun faz akımlarından ikisini ölçeçek ADC ünitesi de mevcut, iyide bu donanımı ve bu verilerle nasıl kullanacağız. Buna ait alt teorik yapıyı kurmaya çalışıyoruz.

Un var, şeker var, yağ var, su da var bir tarif yok ki helvayı yapalım.

Amacımız, üstad dediğiniz o 3 yada 4 kişinin sahip oldukları vector kontrol bilgisine sahip olmak.

Bu sorunu  PICPROJE'de çözeriz gibime geilyor.

Alıntı yapılan: "bunalmis"Salim arkadaşım,
Bu konu başlıgın açılmasının sebebi vektor kontrol (field orientation)
tekniğinin altındaki gizem idi.
Nasıl oluyorda motor torku ayarlanıyor, rotor akısı nasıl öğreniliyor. Neden rotor akısını bilmeye ihtiyaç var, Clark Parc dönüşümü nasıl yapılıyor, niçin yapıyoruz bunları anlamadan öğrenmeden vektor kontrolu biliyor sayılmayız.

Problem, bu işi hızlı bir işlemci ile tamamen kendimiz yapmak isteseydik içeride nasıl bir program yazmalıydık.

SPWM donanımız var ve 3 fazlı sinüsidal akım akıtmaya yarayacak anahtarlama sinyallerimiz de hazır. Güç katımızda hazır, motorun faz akımlarından ikisini ölçeçek ADC ünitesi de mevcut, iyide bu donanımı ve bu verilerle nasıl kullanacağız. Buna ait alt teorik yapıyı kurmaya çalışıyoruz.
Un var, şeker var, yağ var, su da var bir tarif yok ki helvayı yapalım.

.

Merhaba.
Arkadaşlar sanırım yukarıda bunalmış ın sormuş olduğu soruları pek çoğunuz soruyorsunuzdur. Ama katılım eksikliğinden görüldüğü kadarıylada ben motoru döndürdüm ama        "ya sonrası      "   diyen yok. Teorik yapı kurmak için motorun teorisinden başlamak zorundasınız. Kontrol edecek olduğunuz o değilmi.? Un var, şeker var, yağ var, su var, diyor arkadaş ama zeytinyağ ile helva yapılmaz.!!! Her kalite un ile de.. ...Niçin sarım şeklinden başlamak istedik.???

Konu hakkında azda olsa birşeyler bilen arkadaşları konuya katkı sağlamaya davet ediyorum.
mesela Clark Parc dönüşümü nasıl yapılıyor.? Sizin bildiğiniz kısmı nasıl yani...
açı 90 derece olunca aksine tork sıfır olur.
Bir de benim bildiğim devrilme bu değil. Peki nasıl olması gerekir.?

Yanlız soru sormayalım birde bildiklerinizi aktarın bilmeyen arkadaşlar faydalansın.

sanırım arkadaşlar, yanlış bir laf eder mahcup olurum kanısındalar
bilenlerde, ne düşünüyor kendileri daha iyi bilirler ...? (lafa bak)
yanlışı görmeyen doğruyu bilemezmiş ! (bu daha iyi oldu) :)
her kez işin özüne doğru 1-2 şey söylese bu iş yürüyecek
sonra bir toparlama yapılır ve genel hatları ile olay ortaya çıkmış olur
kardeşim burası form değilmi tabi tartışacağız yanlış ve doğru laflar edilecek ama sonuçta doğruyu bulacağız herhalde
hidi bakim ustalar gösterin birikimlerinizi
bunalmış, msehirlioğlu, salim, cozturk, erol, hamit, sezgin ve diğerleri hadiiiii
burada sadece bilgi paylaşıyoruz, bir birimizi kınamıyoruz

çok öncelerde söylemiştim bir Fikret Tomar vardı (hala da var)
galata dibinde izbe bir yerde sürücü yapardı !...

Konunun basinda yarim bilgilerle katkida bulunmaya calistim ve ilerlemeyecegim belliydi ornegin sordugunuz sorulara cevap veremedim.

Ustelik konuyu farkli yonlere cektigimi de soylediniz. Aslinda cekmedim farkli yonlere gelmeyi siz basardiniz ve su anda busbutun uzaklastik. Herkes kabul ediyorki olay tamamiyla teorik.

Herhalde 3 fazli motor da  doner alan nasil oluyor, pwm yontemi ile motor sargilarindan sinusoidal akim  nasil akitiliyor hepimiz biliyoruz.

3 fazli dengeli sinusoidal gerilimin, 120 derece mekanik aciyla yerlestirilmis 3 es bobine uygulanmasi durumunda, akimlarin neden olacagi alanlarin bileskesinin doner bir alan oldugunu matematiksel ifadelere yer vermeden aciklamaya kalkarsak vektor kontrol kisminda havada asili kaliriz.

Bu konunun fazla uzamasina engel olmak icin endustriyel elektronik konusu altinda

1) 3 fazli asenkron motorlarin calisma prensibi  https://www.picproje.org/index.php/topic,3495&highlight=

2) Sinus inverterler  https://www.picproje.org/main/modules.php?name=Forums&file=viewtopic&p=19141#19141
iki ayri baslik actim.

Isterseniz vector kontrol ile bu konulari biri birinden ayiralim ve
Vektor kontrola devam edelim.

Alıntı YapMotorda en yüksek çevirme momenti akım ile gerilim arasındaki açı 90 derece olması durumunda sağlanir.

Bunun anlami cos fi=0 dolayisi ile P=0 dolayisi ile M(tork)=0 demektir.

Max momentin uretildigi noktadaki kaymaya devrilme kaymasi, bu noktadaki momente de devrilme momenti denir. Bu noktaya kisaca devrilme noktasi denir.

Isterseniz sadece vector kontrolla ilgilenelim ve  matematikten uzak kuru laf kalabaligindan ziyade teorik devam edelim.

Bence okumaya değer iki yazı: http://w3.gazi.edu.tr/~ogurdal/FBE1999RotorSpeed.pdf
http://w3.gazi.edu.tr/~ogurdal/Denizli1998MagBear.pdf

Arkadaslar o kadar mesaj yazmıslar oku oku bitmiyor. Sonuc nereye geldi
anlamadım. Asenkron kısadevre rotorlu motorlarda 120 derece faz farklı
normal sinüs 380volt 50 hz kutup sayısına gore devirleri vardır. Biliniyor.
Yanlıs ifade kullandıysam affedin. Pwm yontemini kullanarak Dikdorgen
dalga uyguladım motor hafif ses yapıyor. Motoru 6 bin devire yukseltım
tork dustu.pic 16f84  Mosfet kullandım.Onemli olan bence en onemli Motor
akımını ayarlamak. Gerilimi takipten ziyade step motorlarda olduğu gibi akımı sabit tutmak en iyisi. akımı sabit tutma yontemlerınden biri Pwm deki Thigh zamanını sabit tutmak Tlow Zamanını devire gore değiştirmek
Bu durumda motor dursa bile kısa sureli akım geçeceğinden Motor yanma
yacak Mosfetlerde yanmayacaktır. Peki bu zaman kare dalga olduğunda
50Hz High sursidir.3 Faz  Açılar 120 derece olduğuna gore 360 derece cevrimde Her clockdeğişimi  baslangıcı 60 dereceye karsılık gelmektedir.
Her faz 180 derece + - yon değiştiğine göre 60 +60+60 =180 derece tablo
olusacaktır. Kısaca uyguladığım metodu anlattım uğraşan herkese başarılar iyi çalışmalar.

0   1   2   3   4   5   
   30 60   90 120   150 180   210 240   270 300   330 360
                  
R   1   1   1   2   2   2   
      
S   2   2   1   1   1   2   
         
T   1   2   2   2   1   1

Şimdi vector kontrolu açıklamışmı oldunuz?

@Aster;
Ne demeli, Vektor Kontrolu fuarda gordum sadece.  Hitachi yapmis. Turk mali bi tane de AC motor koymus amcamlar. Rotorun basina da tutabilmek icin bir tane topuz (rotora bagli) Soyle yavaaas yavas donuyordu. Tabe daha once DC ile ayni islemi yaptirmaya calistigimdan ( yaptim da ) hemen sarildim durdurmaya  ama nafile... Caponlar calismis Manyak surucu yapmislar. Satici da islemcinin krali bizde onun icin bu kadar iyi donuyor. dedi. Bizde boynumuzu buktuk. Fuari gezmeye devam ettik. Bol islemci gucu yiyen bir kontrolmuş....
Bizim Medel'de yapti, yapiyor gibiydi ama son halini bilmiyorum...
Benden bu kadar...

Erol hocam, orada yaptıkları DC deki torkun tersi. Basit olarak akımı oku akım belli bir miktardan fazla çekiliyorsa voltaj parametresini arttır. Al sana oradaki etki. Ama tabiki işlem bukadarda basit değil.

bir değirmende (taş kırma kalsit) tamir etmiştim,
luther marka alman (hollanda da olabilir)malı adam pc gibi donatmış
aslında alet bozulacak bir alet değil ama tozdan kartlar yok olmuştu
beh behhh döktürmüşler teknolijiyi alete
menü sistemi felan harika bişi
sen motoru zorladıkça alet veriyor gücü motora çatır çatır dönüyor motor
sorun dc kapasiteler kurumuştu sıcaktan
aptal alet kan pompalayamıyorum diyede söylüyor  :P
servis gelmezse çalışmam diye de tuturuyor
medelinki bitmek üzereydi son durumu bende bilmiyorum

İdeal bobin devresine gerilim uygulandığı zaman gerilim ile akım 90 derece faz farkı meydana gelir.Bobin tarafından çekilen efektif güç 0 dır.
Şebekden güç çekmez.Motor boşta döndüğü zaman akım ile geril arasında
bobin reziftif direnci ,sürtünme , vs kayıplarından dolayı pratikte 70 derece
olabilir.Motora yüklendikçe gerilim ile akım arasındaki açı da düşer 40 ,50
gibive şebekeden çekilen efektif güç artar.Reaktif güç kondansatörler ile
düzeltilir.şeklinde biliyorum.sizlere yardımcı olabildimmi bilmiyorum.

bu konu kaldı böyle ???

(http://www.renesas.com/media/applications/inverter/features/inverter_convertereng.gif)

Merhaba.
Aster hocam üsküdar meydanında adres sormakta olan birine gideceği yeri tarif etmekte pek çok yöntem ve tarif şekli vardır. Ama adamın ihtiyacını gören tarif en kullanışlı olan tariftir. Yani GPS üzerinden ekranı gösterip bak şimdi buradasın diye başlarsak adam ancak -HAA der.  :D

Ben bu konudaki yol göstermeleri de böyle kabul ediyorum. Hergün yeni yeni entegreler ve çözümler çıkıyor piyasaya. Senin yukarıda verdiğin güzel resim gibi anlatıyor adamlar. Fakat bunları anlayıpta cihaz ortaya çıkarmak kolay değil. olsa idi türkiyede dünya kadar meraklısı var yapardı.
Sen kare dalga dan başlamış birisin. Şimdi bu satırı okuyanlardan pek çoğuda -HAA diyecektir.  :D
Samelin tek faz girişli kare dalgalarında o stopta  kondansatörü boşaltan sistem  arızalanınca cihaz nasıl gümlüyordu. :D  Hatta o cihazlarda düşük voltaj ve yüksek voltaj koruması bile yoktu. Taksim büroda kart tamirinde çalışan arkadaşlar kendi firmalarını kurduklarında epromlu olan modele ben korumalar yapmıştım. 150 - 200 tane satıldı ondan. Geçen gün biri arıza yapmış bizi arayıp bulmuşlar almış getirmiş adamlar. Yenisini yapın diyolar çok memnunmuşlar. :lol:
Zikret ile ahmeti tanırsın sen onlar yıllarca devam ettirdiler samelden sonra.
Şimdi sen o şemaları koysan buraya varya herşeyden daha fazla işe yarar.
Bende var orjinalleri ama 10 yıldır nerede bilmiyorum yoksa bulursam atalım buraya.
Ben iddia ediyorum ki küçük bir ekleme ile samelin mini pwm i vardı ya epromlu onu bile vektöre çeviririm... :lol:  :lol:  :lol:  At şemayı tarif edelim.

Ya hoca samelin define haritası gibi olan şemasını buraya koysak milletin nevri döner  :D
iyisimi daha düzgün bir şey koyalım eeprom lu pwm sürücü de olurda pcb si duruyor şeması yok nerde bilmiyorum !... hem o da tarih oldu artık
düzgün bir şey olsun da teknolojiyi ileriye götürelim  ;)

motoru bozulan buraya yazmış  :D
Electric motors & motor controls engineering Forumu
http://www.eng-tips.com/threadminder.cfm?pid=237
How does Vector Control compare to Servo Control?
http://www.eng-tips.com/faqs.cfm?fid=1063
http://wwwdsa.uqac.ca/~mouhrouc/recherche/comm_evv/205-4346_Revised.pdf
http://www.enm.com/training/siemenscourses/acdrives3.pdf
http://www.kanecomputing.co.uk/pdfs/dmc_dmcode-s(im).pdf
(http://images.amazon.com/images/P/0971529205.01._SCLZZZZZZZ_.jpg)
http://wwwdsa.uqac.uquebec.ca/~mouhrouc/recherche/comm_evv/Journal_2.pdf
http://www.dee.ufrj.br/elepot/cba261.pdf

bu işi anlatan çok bilgi varda işe yarayanlar hep paralı  :evil:

merhaba.
Hocam kızma bee... Bunu öğrenenler de az dirsek çürütmedi dimi. :D  Onları suçlayamazsın paylaşmıyo diye. Biz fırından eve dönerken paylaşıyomuyuz aldığımız ekmeği aç aç bakanlarla :lol:
O pwm var ya onu vektöre çevirebilirim :idea:

Ne oldu burada bitmedi bu konu. Konuyu alip surukleyecek yokmu?

Bu konudan uzağım ama microchip sayfalarında bir makale var.
http://ww1.microchip.com/downloads/en/AppNotes/00955a.pdf
Bu makalede bir uygulama örneğide mevcut.

Sanırım forumdaki anlaşamamazlığımızın sebebini anladım.

Vektör kontrol ile Field Oriented Control dan bahsediyorum.

Yoksa DC voltaj ile 6 transistörü özel sıralama ile anahtarlayıp 3 faz üretmekten değil.

Merakımı cezbettiniz ben de araştıracağım bu konuyu.Gerçi güç elektroniğini daha yeni almaya başlamış biri olarak ne kadar anlarım ama bir deneriz artık

Hehe, ne yapacağını mı soruyorsun?  Hocanı sıkıştıracaksın tabiki.

Bildiğim kadarıyla elektrik-Elektronik bıranşında lisans eğitiminde zamanla değişmeyen ve lineer sistemler inceleniyor.

3 fazlı bir motor ise katsayıları zamanla değişen dif denklemlerle modellenebiliyor. Bu durumda 3 fazlı motorun matematiksel incelenmesinde klasik transfer fonksiyonunu kullanamıyoruz.

Bu amaçla Clarc-Park dönüşümü yapılıyor ve  katsayıları sabit olan dif denklemlere geçiliyor ardından da çözümlemelere klasik usul devam ediliyor.

Hesapalamalar bittiğinde ters dönüşümle tekrardan 3 fazlı yapıya geçiliyor ve motora hesaplanan voltaj değerler uygulanıyor.

Bunlar işin hikaye kısmı. Aslında bu işi anlamış birisi konuya bir giriş yapsa gerisi çorap söküğü gibi gelecek.

Elimde bol dokuman var ama ilk startı bir türlü alamadım. Anlamayınca da devam etmek istemiyorum.

En kısa zamanda geldiğim noktayı ve takıldığım kısmı yazacağım.

Bu konuyu baştan aşağı okudum..
Bende uzaktan takip edenlerden olacağım çünki anlatacak kadar bilmiyorum. Araştıracağım. 8O

O zaman bu iş lisans eğitimini aşıyor demek ki :)

Alıntı yapılan: "aster"motoru bozulan buraya yazmış  :D
Electric motors & motor controls engineering Forumu
http://www.eng-tips.com/threadminder.cfm?pid=237
How does Vector Control compare to Servo Control?
http://www.eng-tips.com/faqs.cfm?fid=1063
http://wwwdsa.uqac.ca/~mouhrouc/recherche/comm_evv/205-4346_Revised.pdf
http://www.enm.com/training/siemenscourses/acdrives3.pdf
http://www.kanecomputing.co.uk/pdfs/dmc_dmcode-s(im).pdf
(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)
http://wwwdsa.uqac.uquebec.ca/~mouhrouc/recherche/comm_evv/Journal_2.pdf
http://www.dee.ufrj.br/elepot/cba261.pdf

bu işi anlatan çok bilgi varda işe yarayanlar hep paralı  :evil:

Bu resimdeki kitap yukarıdaki linklerden birinde mi acaba? Yoksa nereden bulabilirim acaba? Şu anki tasarım ödevi konuma çok yarayabilir.V/f kontrolü simulinkte modelleyeceğim.

şu anda baba bir step motor bulduk onu koşmaya çalışıyoruz, eve gidince bakayim varmı bildiririm

siz siz olun sakın servo motor sökmeye kalkmayın veya yanınızda peynir ekmek bulundurun

Asenkron motor konusunda çok saygın bir hocamızın kitabını önereceğim.

Simulink modeller de dahil aradığın her şey bu kitapda mevcut.

Asenkron Makinalar ve Kontrolü

Birsen Yayınevi
M.Kemal SARIOĞLU
Metin GÖKAŞAN
Seta BOĞOSYAN

@salim ALTIN, şu sıralar çok yoğunum bu nedenle asenkron motorun alternatör olarak kullanılması konusuna cevap yazamadım. Ancak bu kitabı sana da oneririm.

Sayfa 128 de derki:

Dünyada üretilen çoğu rüzgar türbininde sincap kafesli asenkron motor kullanılmaktadır........ diye devam ediyor. Kapasitelere olan ihtiyaç daire diyagramı vs her şey anlatılıyor.

Alıntı yapılan: "aster"şu anda baba bir step motor bulduk onu koşmaya çalışıyoruz, eve gidince bakayim varmı bildiririm

siz siz olun sakın servo motor sökmeye kalkmayın veya yanınızda peynir ekmek bulundurun

Şu bizim kitaptan bir haber var mı acaba  :roll:

@Aster hocam şu kitaba bir bakacaktın hani?

Coskun sen hala ne kitabi ariyorsun. Ismini verdigim kitaba bakmadin mi?

Sakaryadayım ben o kitabı bulamadım henüz.Benim dediğim kitap yukarıda linklerle birlikte ismi verilen Ned Mohan'ın Advanced Electric Drives kitabı.Aster hocam bir ara bakacam demişti ama bir ses çıkmadı

Ne yap ne et adını verdiğim kitabı al, pişman olmayacaksın.

Sevgili coskun, dediğin kitaba baktım arşivlerde bulamadım, bulduğum şimdilik bu
Modern Control Systems Analysis and Design Using Matlab.pdf
kitabı indiriyorum 51MB felan

ayrıca şunlara bir göz at
http://picproje.org/gonder/files/Springer%20-%20Analysis%20And%20Control%20Of%20Nonlinear%20Process%20Systems%20-%202004%20-%20(By%20Laxxuss).rar
http://picproje.org/gonder/files/Fuzzy%20Control%20Systems%20Design%20and%20Analysis.part1.rar
http://picproje.org/gonder/files/Fuzzy%20Control%20Systems%20Design%20and%20Analysis.part2.rar
http://picproje.org/gonder/files/Fuzzy%20Control%20Systems%20Design%20and%20Analysis.part3.rar

bunalmış hocanın bahsettiği kitaba bu gün bakacağım
internetten almak istersen


eğer alamıyorsan kitapçıdan bulursam sana da alırım

@aster hocam çok sağolasın.Yukarıdaki kitap için yarın iyice bakayım buralara bulamazsam netten sipariş veririm olmazsa.Zaten tasarımda belli bir aşamaya geldim.Okulda bir yüksek lisans tezi buldum bu konuda.Yalnız bilgisayar similasyonu çalıştırıken bayağı zorlanıyor.Çok sık deneme yapamıyorum.2 sn'lik similasyon 20-25 dakka sürüyor neredeyse :roll:

Adıgeçen tezin elektronik kopyaları varmı?

Ne yazık ki yok.Belki tezin sahibinde vardır ancak.Tezin adı 3 fazlı asenkron makinanın modellenmesi ve pwm ile hız kontrolü.Bu tezi yapan mühendis asenkron motoru denklemlerinden yola çıkarak modellemiş ve simulinkteki modelle karşılaştırıp aynı sonuçları elde etmiş.Tezin son bölümünde de v/f kontrol yapmış.Ancak similasyon diyagramlarında bazı ayrıntılar eksik tam anlayamadım.Yarın hocamı ziyaret edeceğim tekrar.
Bu arada ,geçenlerde elektrik&otomasyon dergisinin kapağında bir reklam vardı.Medelsan elektroniğin vektör kontrol modülleri.http://www.medelelektronik.com/  adresine baktım ve henüz üretime geçmemişler galiba.Türkiye'de ilk defa vektörel kontrol ünitesi üreteceğiz diyorlardı.Bundan başka vektör kontrolü ile uğraşan firma yok mu acaba?

http://www.mathworks.com/support/books/book1416.html?category=3&language=1
http://www.engin.umich.edu/group/ctm/about.html
http://www.ici.ro/ici/revista/sic1999_3/art04.html
http://www.luriecontrol.com/FunctionListings.htm
coskun, en üstteki gerçi fotokopi felan ama 50mb 84x2 sayfa, bir incele

En üstteki link kitap tanıtımı sadece 50mb'lık kitap hangisi göremedim.
Çok teşekkürler

en üsteki işte indirdim ve dediğim gibi

birde bunlara bak
http://rapidshare.de/files/9059835/Mohan-Undeland-Robbins-Power_Electronics.rar.html

Bu linkteki dosyada sadece kitabın içindekiler bölümünden çekilmiş fotoğraflar var.Ayrıca bu kitap elimde var,çevirisi.

çevirisi olan kitabın bilgilerini verebilirmisin?

daha doğrusu şöyle yapsak, elimizdeki çevirisi olmuş kitapların veya Türkçe yazılmış kitapların birer listesini yayınlasak
bilmedilerimiz olabilir, ona göre alma yoluna gidebiliriz
selamlar

İyi olur aslında son zamanlarda epey kitap yayınlandı.Ben buraya aklıma gelenlerden başlayayım.

Güç Elektroniği :Çeviriciler,Uygulamalar ve Tasarım Mohan,Undelad,Robbins (Çeviri) Literatür Yayıncılık

MATLAB 7.04 Simulink ve Mühendislik Uygulamaları Prof.Drş.Uğur Arifoğlu Alfa Yayınları

Elektrik-Elektornik Mühendisliğinin Temelleri AC -DC devreler :(2 Cilt) Prof.Dr.Uğur Arifoğlu Alfa yayınları

Daha çok Türkçe kitap var aslında.Kitap satan sitelerde bayağı bir liste çıkıyor o listeyi alabiliriz buraya.

Kendi web siteme de kitap tavsiyeleri diye bir bölüm koyacaktım zaten.Daha tamamlamadım ama şimdilik koyduğum kitaplar bu linkte.Daha çok öğrenci arkadaşlara yarayacak temel kitaplar::
www.bilimonline.8k.com/kitap/kitap2.htm

BLDC Motor Control sistemleri hakkında bir makale.


http://www.appliancemagazine.com/ae/editorial.php?article=551&zone=215&first=1

(http://www.appliancemagazine.com/images4/07/ae/03.jpg)

Alıntı YapGüç Elektroniği :Çeviriciler,Uygulamalar ve Tasarım Mohan,Undelad,Robbins (Çeviri) Literatür Yayıncılık

Evet bu kitabı kesinlikle tavsiye ederim.Hepimizin kütüphanesinde bulunması gereken güzel bir eser.

Bir çalişma yaptık,
Enerji Analizörü ile VF kontrollu bir hız kontrol ünitesinin 0 Hz den 50 Hz e kadar devrini arttırırken kaydını aldık

kullanılan araçlar:
Delta VFD015B hız kontrol ünitesi
C.A 8334 Enerji analizörü
ve Gamak 1.5 KW 3~motor
(http://img374.imageshack.us/img374/3016/vftest2fc.jpg)

Çekimi buradan indirebilirsiniz
http://rapidshare.de/files/9680411/motor_rms.rar.html

izledikten sonra görüşlerinizi almak isterim

Motoru boşta mı çalıştırdınız acaba? Düşük frekanslarda torku düşüyor bildiğim kadarıyla bu sürücülerde.Bir de sürücü hakkında biraz bilgi alabilir miyim,googleda aradım çıkmadı birşey.

evet motor boşta iken test yapıldı
1 ve 2 Hz de mil kesik dönerken 3 Hz ve yukarısında sorun yoktu özellikle denedik ve elle tutmaya çalıştık, motorda manyetik gürültü vardı (PWM sesi)
sürücü detaylarını buradan öğrenebilirsiniz, fazlası download bölümünde mevcut
http://www.fastltd.net/bseri.html
testin analizör detaylarını daha sonra vereceğim
orta fazın (sarı) diğer fazlara oranla değişimlerinde bir fark gördünüzmü?
1-2 Hz de gerilimin seviyelerine dikkat ettinizmi?
analizör örnekleme zamanı 5 ms idi
başka değişik gelen yerler nelerdi?
başka ne gibi tesler yapalım? fikirleriniz

Pek fazla yorum yapamayacağım,ama öyle görülüyor ki düşük frekanslarda voltajlar daha düzgün ,frekans artıkça seviyeleri artıyor ve şekil iyice bozuluyor.Elinizdeki cihaz harmonik analizi yapabiliyor mu acaba? Bir de harmonikleri görsek mesala.
Ben de tasarım ödevimi tamamladık sayılır.Hocamın eski bir yüksek lisans öğrencisinin tezinden faydalandım.Simulinkte asenkron makinanın skaler kontrolünün similasyonuyla ilgili.Aşağıda elde ettiğim sonuç grafiği görülüyor.Tamamiyle sistemi anlayamadım ama genel hatları kavradım.
Aşağıdaki resimde yukarıdan aşağıya:
İnvertörden elde edilen Vab voltajı
Stator akımları
rotor hızı değişimi
tork
görülmekte.
(http://img494.imageshack.us/img494/8953/sonuc8uv.jpg)
Rotor hızının 2 olması sizi şaşırtmasın.Orada bir problem var ama şekil olarak doğru.Belli bir seviyeye oturuyor.Tork da görüldüğü gibi salınımlı bir yapıda.
Aşağıda similasyonun blok diyagramı:

(http://img494.imageshack.us/img494/9237/untitled2copy0xv.jpg) (http://imageshack.us)

Skaler motor kontrolorü testinden başka sonuçlar çıktı mı acaba?
Bir de şuınu soracaktım:Üst tarafta 1,2,3 diye görülen voltajlar hangi voltajlar? Aralarında çok fark var da? Stator voltajları mı diye düşündüm ama?
(Bu arada tasarım ödevimi hocaya teslim ettim,iyi de bir not alacağım galiba.Sizden istediğim ac drives kitabını da buldum.Elime birkaç güzel e-book daha geçti ,bir ara zaman bulunca rapid'e yükleyeceğim)

Arkadaşlar vektör kontrol "field effect control" olarak tabir edilen yani "alan etkili kontrol" adından da anlaşılacağı gibi alana etki edip kontrolü öyle yapacaksınız. yani oluşan döner alana müdahale edilecek. nasıl edilir konusu ise prensipte sizlerin yazdıgı gibi hayli basit "frekansı kontrol et ve ona göre gerilimi kontrol et" motor devri düşşun yada artsın.

Ama asenkton motor denilen bu motor türünü kontrol etmek hayli zorbir iş olsa gerekki yaygın bir şekilde kullanımı son yıllarda başladı siemensin sürücüleri var ama inanın bu konuda bilgi toplamak okadar zorki ben 8 ayımı ve bir 500 milyon kadarda paramı harcadım 2000 yılında tez yazmak için. türkçe kaynak nanay nasıl yani derseniz birileri birşeyler yazmış ama sağdan soldan çalmış bölük pörçük ve hepsi teori.

ilk önce asenkron motorun durum denklemini çıkarmak gerekiyor ki bir hayli işlem sonucu ortaya 5x5 matris boyutunda bişeyler çıkıyor. ee olay burda bitmiyor teorideki hesaplamalarınızı pratige bir mikroişlemciye yüklemeli ve dahası baba bir elektronik surucu yapmalısınız. bir arkadaşın dedigi gibi " birkaç mosfet patlatmayla falan bu iş olmaz" yani devir kontrolü yapıla bilir bu oldukça basit ama kalkış torku, motor gücü ikilisinin düşürülmeden yapması amatör bir iş değil buna kalkışancak arkadaşlar bunu bilsin. yok ben bilgi sahibi olmak istiyorum diyen varsa ben kendi tezimi ve yüseklisan tezi olarak yazılmış birkaç tezi önere bilirim bunlarıda ankarada bilkent yolundaki ösyme merkezindeki yükseklisans ve doktora tezlerinin olduğu yerden eğer yükseklisan yada doktora ögrencisiyseniz temin edebilirsiniz.

bir uyarıdaha eger diferansiyel denklemler matrisler inteğral konusunda iyi bir matematik bilgisine sahip değilseniz gene birşey anlayamazsınız.
bence meraklı arkadaşlar bu konuda yapılmış bir vektör kontrol setini görmeli daha sonra uğraşmaya karar vermeli.
başarılar...

Merhaba.
Bu kadar  sözden sonra düşününce üzülmemek elde değil. daha 1996 yılında yapılan bir sürücüden akım voltaj ve frekans bilgilerini bile RS-232 den bilgisayara aktarınca.... Ama 2006 yılına kadar yanlızca bir kişi kullanmak isteyince... Tabi o zamanlarda matlab filan olmayınca "biz bunları bir data dosyası yapalımda matlabda değerlendirebilsinler " diye de düşünülmedi tabii. Fakat program üzerinde oynayıp düzelteceğiz kısmet olursa... Ayrıca asenkron motordan ve sürücü denilen cihazdan YENİ haberi olunca bunlarında HENÜZ YENİ üretildiği fikrine sahip olan birçok insanı tanıyınca... Hatta bunlar türkiyede NİYE YAPILMIYOR diye sitemleri duyunca...

Yine masalcı dede moduna gireceğim ister istemez.....
Yıl 1990 dır. İTÜ de Uzay Müh. okuyan 3 arkadaş robot yapmak isterler. Araba silecek motorları ve potansiyometreden yapılan enkoder ler ile 5 eksen bir robot kol yaparlar... Bilgisayara bağlarlar ve o yıl mezuniyet töreninde bu ilkel İLK robot kol diplomaları uzatır...
Mezuniyetten sonra teknoparkta yer bulurlar. Gece gündüz çalışmalar başlar. 6 Kg taşıma kapasiteli yüksek hassasiyette İLK ENDÜSTRİYEL TÜRKİYEDE ÜRETİLMİŞ ROBOT hazırdır. İTÜ de robot ve teknoloji ile ilgili bir toplantı tertip edilir. Birçok üniversite çalışmalarını anlatmak için gelir. Ama bir kısmı ödeme zorluğundan bir kısmı ise GÜMRÜKTE motorları kaybolduğu için henüz ele tutulur gözle görülür birşey yapamamıştır.Sıra kendisine geldiğinde 1.70 boylarında tombul sevimli bir insan çıkar kürsüye.
-BİZ YAPTIK. der. 6 EKSEN,ÇALIŞMA UZAYI BUDUR; TEKRARLAMA HASSASİYETİ ŞUDUR....
ama tepegözün POWER KABLOSU bir anda yok olmuştur. slaytları göstermek mümkün olmaz... bir rezillik bir rezillik. Koşulur sağasola kablo temin edilir. geç te olsa slaytlar gösterilir. Özal'ın müsteşarı bu tonton genç adama yaklaşır ve akşam yemekte sizinle konuşmak istiyorum der.
Akşam kapanış yemeğinde gündüz YANLIŞLIKLA TEPEGÖZÜN KABLOSU ÜZERİNE OTURMUŞ OLAN öğretim görevlisi kapıda karşılar bu genç adamı ve SİZİN PROTOKOLDE YERİNİZ YOK GİREMEZSİNİZ diye engel olur...

Bende bu sayfalarda ve başka bir çok yerde İLK OLARAK BİZ YAPALIM, TÜRKİYEDE YAPILMIYOR Kİ.!!! NE YAPACAKSIN BOŞVER.!!! gibi yazıları ve konuşmaları duyunca deli olurum. Fırsatını bulduğum anda ağızlarının payını veririm...

"Field Oriented Control" ile ilgili temelden anlatan bir döküman:
http://www.hemenpaylas.com/download/713902/Field-Oriented-Control.pdf.html
Konuyu yeniden ateşlendirmeye yardımcı olur belki ...
Bir de şu d-q referans olayını anlasam  :roll:

Arkadaşlar bu konuyu tekrar gündeme getirmek bana nasipmiş. Eğer devam etmek isteyen varsa devam edebiliriz.
Ben yüksek lisans projemde 3 faz ac servo motorun yani sürekli mıknatıslı senkron motorun sürücü tasarımını yapıyorum. Field oriented control tekniği ile kontrolü amaçlıyorum. Burada konu olan Park ve Clarke dönüşümlerini bu projede kullanıyorum.
İlgilendiğim konu olduğu için yazılan yazıların çoğunu okudum. Bilgi paylaşımını isteyen arkadaşları tartışmaya çağırıyorum.

Evet FOC hakkinda artik sorularinizi cevaplayabilirim.

herkese merhaba ,

bu foruma FOC ile ilgili dökümanları ararken rastladım
konu çok eskiden açılmış ama tam sonuca ulaşamamış okuduğum kadarıyla

internetteki dökümanlarda Clarke Park transformasyonları anlatılıyor ama
bir şey hakkında yeterli bilgi bulamadım
eski mesajlardan okuduğum kadarıyla Bunalmis hocam da oraya takılmış acaba çözüm bulabildi mi ?

o da şu
Park transformasyonuna 3. bir parametre olarak rotor manyetik alanının açısal pozisyonu giriyor

bunu da şafta bağlı olan bir enkoderden okuduğunu söylüyor
ancak rotor manyetik alanı rotordan daha hızlı dönüyor
böyle olunca nasıl daha yavaş dönen enkoderden rotor manyetik alanı açısal pozisyon bilgisi elde ediliyor ?

bu konuda bir düşüncesi olan var mı ?