Günaydın,
Dün akşam ilk kez SMD malzemelerle yapılmış eski bir kart üzerinde SMD sökme işleri ile uğraştım. Öncesinde çokça döküman okumama ve videolar izlememe ragmen bunun gözüktüğü kadar da kolay olmadığını bizzat gördüm. Tecrübelerimi bu konu ile uğraşmaya yeni başlayan veya başlamayı düşünen arkadaşlar için paylaşmak istiyorum.
Elimdeki malzemeler; ısı ayarlı sıcak hava tabancası, birkaç çeşit flux, bir maket bıçağı ve izopropil alkol.
Deneyimlerin sonucu elde ayrıca olması gerektiğini düşündüğüm malzemeler; ince spatula, bir masa üstü mengenesi, fırça, şırınga (iğnesiz olabilir)
Üzerinde çalıştığım kartı ilk elime aldığımda 60-80 bacaklı tipten iki çipi gözüme kestirdim. Sıvı flux uygulaması yapıp 300 derece sıcaklıktaki sıcak havayı gezdirmeye başladım. Bir yandan da maket bıçağını çipin köşesinden sokup kaldırmaya çalıştım. Masa üzerinde sabit durmayan ve sürekli hareket eden bir kartla çok kolay olmuyor. 3-4 dakika bekleyip sonuç alamayınca sıcaklığı 450 dereceye çıkardım, bir sure sonar maket bıçağını dayadığım çipin köşesi kalktı ve o köşe tamamen koptu. :) Tabii çipin de ufak çapta kavrulduğunu da belirtmem gerek. Bu çipi hallettikten :) sonar digger çipe geçtiysem de çok da farklı bir sonuç elde edemedim. Daha sonra 8 bacaklı SSOP tip bir entegre ile uğraştım, çip çıktı ama çok ısındı, bacakları da yamuldu. >:(
Pes etmedim, bildiklerimi tekrar gözden geçirdim ve 1-2 saat sonar tekrar başına oturdum. Elime başka bir kart aldım. Isıyı 300 derece yaptım. Flux uyguladım, çipe kenarladan müdahele ederek çıkarmaya çalıştım. Flux kurudukça ekledim. Sonuçta çip sağlam çıktı ama bakır yollar kalktı, zorlamamdan kaynaklandı. Bir sonraki denemede ise çipe hiç dokunmayıp flux'tan sonar sıcak havayı bacaklar üzerinde gezdirmeye başladım, bir yandan da köşeden oynayıp oynamadığını kontrol ettim, çip hareket ettiği anda da aldım. Bu, benim başarılı şekilde söktüğüm ilk çip oldu. Bakır yollar da sağlam kalmıştı. Ardından irili ufaklı yirmiye yakın çipi benzer rahatlıkla söktüm, elin alışması için bunu tekrar etmek gerektiği ortaya çıkıyor. Hurda kartlar üzerinde çalışmalara devam edeceğim. Bundan sonraki yapacağım iş ise çipleri ve yolları temizledikten sonra çipleri yerlerine başarılı bir şekilde lehimlemek. Bunu da yapınca SMD projeler yapmaya başlayabileceğim.
Üzerinde çalıştıkça başka tecrübelerim olursa onları da paylaşacağım. Bu arada elimde krem flux da var ama hiç kullanmadım, sökma sırasında krem olması işleri kolaylaştırır mı bilmiyorum, bir ara deneyeceğim.
mesaj birleştirme:: 04 Temmuz 2013, 09:54:25
Uzun metin oldu, kullandığım bilgisayarda yerel dil İngilizce kalmış ve "sonra" olarak yazdığım kelimeler "sonar" olarak değişmiş. Kelime ve yazım hataları için kusura bakmayınız.
Flux ve lehime gerek yok. Isitmaya devam et. bacaklardaki lehimler eridiginde cipi hic zorlamadan alirsin.
Sicak hava tabacasi ile havada kucuk daireler ciz. Cip homojen isinsin. Havyanin 400 derece olmasi onemli degil. Onemli olan sicak havaya maruz kalan malzemenin bacaklarinin lehimin erime sicakligina kadar isitilmasi. bu da zaman alan bir surec.
Sıcak havanın, geniş ağızlı olanı kullanılırsa, belki işler kolaylaşır.
Kaliteli krem flux ile çok daha güzel sonuçlar alabilirsiniz.
İyi çalışmalar.
Alıntı yapılan: t2 - 04 Temmuz 2013, 09:59:22
Sıcak havanın, geniş ağızlı olanı kullanılırsa, belki işler kolaylaşır.
Sıcak hava tabancasının değişik çaplarda uçları vardı, hiçbirini kullanmadan doğrudan havayı verdim. Uç çapı yaklaşık 2 cm. Gerçekten böyle daha kolay oluyor. İlk denemede 3 mm çaplı boru ucu ile dairesel döngülerle ısıtmaya çalıştım ama olmadı. Hiç başlık takmayınca daha rahat sanki. Bir de dün akşam izlediğim bir videoda gördüm, kapton bant dedikleri ısıya dayanıklı bir bant ile çevredeki diğer malzemelerin üzerini örtüyorlar, sıkışık montajlı devrelerde işe yarıyor, sıcak hava dairesel dönme sırasında sadece ilgili parçayı ısıtıyor. GG'de var, çok da pahalı değilmiş.
mesaj birleştirme:: 04 Temmuz 2013, 10:07:42
Alıntı yapılan: yildizelektronik - 04 Temmuz 2013, 10:02:16
Kaliteli krem flux ile çok daha güzel sonuçlar alabilirsiniz.
İyi çalışmalar.
Elimde Amtech RMA-223 var, onunla da deneme yapmayı düşünüyorum. Sıvı flux bir sure sonar buharlaşıp uçuyor, krem daha kalıcı olabilir.
Arap yagi bol buldumu....
malzeme sokerken fluxla ne isin olabilir?
:)
Bu konuda yeni yeni deneyim kazanıyorum, o nedenle gerekli olup olmadığı konusunda ahkam kesmem yanlış olur. Ancak okuduğum metinler ve izlediğim videolar, flux kullanımının ısı yayılımını artırdığını ve böylece malzemenin ısınmasını kolaylaştırdığını vurguluyor. Bu sayede ısıtma süresinin azaldığı söyleniyor. Dünkü denemelerde bunu destekleyebilecek şunu gördüm: Isınan eleman üzerindeki flux kuruduktan sonra tekrar flux uyguladığımda flux çipin altına hemen çekiliyor ve bir taraftan verdiğim flux dört bir taraftan kaynamaya başlıyor. Eğer ısı iletimini kolaylaştırıyorsa bu sayede bir çipin sökülmesi daha kolay olur gibi algılıyorum ama yanılıyor da olabilirim.
Fluxın yaptığı şey metal aksamda oksit tabakasını yok etmek dolayısı ile lehimi kolaylaştırmak. Oksit tabakası yok olduğu için metal'ın ısınması belki bir miktar kolaylaşabilir fakat hiç gerek yok.
Eğer amaç onarım değil de malzeme sökmek, sonra da pcbyi çöpe atmaksa; kartı yemek fırınına koy sıcaklığı max yap.
Malzemelerin lehimi eriyince çok kısa bir süre için kendilerine has bir kalça dansı yaparlar. (Malzemeler erimiş lehim üzerinde yüzer ve eğime vs bağlı olarak çok küçük mesafeli bir gezinti yapar ve dururlar)
Bu olayı gözlemlediğinde
Bir pense ile kartı bir kenarından tut ve mermer mutfak tezgahına birden ters çevirip silkele.
İyi pişmiş etin kemikten dökülmesi gibi malzemelerin çoğunluğu tezgahın üstüne dökülecektir.
smd entegre sökmek için bir adet smd rework cihazı (sıcak hava istasyonu) bir adet vakum pomp çip tutucu. Başka bir şeye gerekyok. smd yi ısıt ve vakum pomp ile tutup kaldır.
Alıntı yapılan: z - 04 Temmuz 2013, 10:17:22
Arap yagi bol buldumu....
;D :)
bende sicak hava ile sokuyorum. flux hic kullanmam yanliz o ozel tip entegreler icin agizlik cesitlerim var. Biraz sabirla hasarsiz kiriksiz sokuyorum. Hava sicakligi ve hava debisini ona gore ayarlamaniz lazim cok hava verincede uzun zaman aliyor. Ozellikle bazi pcbler cok sert meret cipi sokene kadar gobegim catliyor. Haa birde elinizde kaliteli cimbiz setinden olursa iyi olur. sunun gibi:
http://printtec.nl/contents/nl/d251.html (http://printtec.nl/contents/nl/d251.html)
http://printtec.nl/contents/nl/d252.html (http://printtec.nl/contents/nl/d252.html)
Alıntı yapılan: diot - 04 Temmuz 2013, 15:05:44
smd entegre sökmek için bir adet smd rework cihazı (sıcak hava istasyonu) bir adet vakum pomp çip tutucu. Başka bir şeye gerekyok. smd yi ısıt ve vakum pomp ile tutup kaldır.
O vakum pump çip tutucu sıcak havadan etkilenmiyor mu? Onun ucu plastik diye biliyordum. Hangi ürünü kullanıyorsunuz?
ısıtırken kullanılmıyor , çip çıkartılırken kullanılıyor sadece. Uc kısmı teflon.
Link veya isim verebilir misiniz? Hangi ürün? Akşam maket bıçağı kullanmaya çalışırken düşürdüm, ayağıma gelseydi... :-X
Kağıt bant kullanabilirsiniz.
Ben de birkaç ay önce SMD rework station almıştım. Cihazla birlikte fazladan uç gelmedi. Sadece parmak çapında bir üfleme ucu var standart. @Polleme arkadaş gibi birkaç deneme yaptım fakat smdde pek başarılı olamadım. Birşeyleri yeteri kadar bilmediğimi veya donanımda bazı eksiklerin bulunduğunu düşünerekten bu işe ara verdim. Netten biraz araştırınca her chip büyüklüğü için farklı üfleme uçlarının bulunduğunu gördüm. Fakat bu uçlar bana biraz pahalı geldi. Hele ki hepsini almak için ufak çapta bir servet gerekiyordu. Eski bir adsl modem kartı üzerinde denemeler yaptığıımda deliğe monteli bileşenleri bile sökemedim (RJ11 - RJ-45 jaklar) . Niyetim daha sonradan pc anakartı üzerindeki büyük soketleri sökmekti. Fazla ısıttığımda plastik parçalar eriyordu. Ayrıca chiplerin kaç dereceye kadar ısıtıldığı ile ilgili hiçbir fikrim yok. Hava üfleme ucu ile daireler çizerek denemeler yaptım.
İhtiyacım olan bilgiler umarım burada oluşur. Hatta bu konuda yeteri kadar bilgi toplandıktan sonra bilgilerin düzenlenmesi gerektiğini düşünüyorum. SMD 'ye yeni başlayanlar için güzel bir kaynak olur.
Alıntı yapılan: dijital74 - 04 Temmuz 2013, 23:57:55
Ben de birkaç ay önce SMD rework station almıştım. Cihazla birlikte fazladan uç gelmedi. Sadece parmak çapında bir üfleme ucu var standart. @Polleme arkadaş gibi birkaç deneme yaptım fakat smdde pek başarılı olamadım. Birşeyleri yeteri kadar bilmediğimi veya donanımda bazı eksiklerin bulunduğunu düşünerekten bu işe ara verdim. Netten biraz araştırınca her chip büyüklüğü için farklı üfleme uçlarının bulunduğunu gördüm. Fakat bu uçlar bana biraz pahalı geldi. Hele ki hepsini almak için ufak çapta bir servet gerekiyordu. Eski bir adsl modem kartı üzerinde denemeler yaptığıımda deliğe monteli bileşenleri bile sökemedim (RJ11 - RJ-45 jaklar) . Niyetim daha sonradan pc anakartı üzerindeki büyük soketleri sökmekti. Fazla ısıttığımda plastik parçalar eriyordu. Ayrıca chiplerin kaç dereceye kadar ısıtıldığı ile ilgili hiçbir fikrim yok. Hava üfleme ucu ile daireler çizerek denemeler yaptım.
İhtiyacım olan bilgiler umarım burada oluşur. Hatta bu konuda yeteri kadar bilgi toplandıktan sonra bilgilerin düzenlenmesi gerektiğini düşünüyorum. SMD 'ye yeni başlayanlar için güzel bir kaynak olur.
Hiç uç kullanmadan o parmak kalınlığında başlıkla üfleme yapıyorum. Fan ayarı en yüksek seviyede ve sıcaklık 300 derece seviyesinde iken çipin bacakları üzerinde gezdirdiğimde 30 sn civarında çip çıkar duruma geliyor. Bu arada çipin bacaklarına flux sürüyorum. Yabancı bir yayında bacaklar yanında çipin kendisinin de az da olsa ısınması gerektiği söylenmiş, o nedenle uç kullanıp ısıyı sadece bacaklara vermeyi hedeflemedim, bacaklara doğru tutup gövdeyi de ısıtacak şekilde dairesel hareketlerle yapmaya çalışıyorum. Bu işte eski kartlarla deneyim kazanmak önemli, vazgeçmeyin.