Merhaba,
Arkadaşlar özellikle hassas anakartlar için soruyorum... Sizce olası bir statik elektrik boşalması, cihazda sadece gözle görülür bir arızaya neden olur mu? Mesela performans kaybı veya işletim sistemi hatası gibi görünen garip sorunlar olamaz mı?
Örneğin bir statik elektrik boşalması sırasında tümdevre (IC) yolları arasında nanometre boyutlarda bir incelme meydana gelse. Bu da tümdevrenin kararlılığını (stability) bozmaz mı? Hiç konun bu yanı hakkında teknik bir makaleye rastladınız mı?
Sevgiler, saygılar...
Selam,
Statik elektrik deşarjları sırasında zarar, siyahla beyaz gibi. Ya yanıyor, ya da bana mısın demiyor :) Zaten görevini tam olarak yerine getirememesi zarar görmüş anlamında değil mi?
Analyzer
Özellikle son yıllarda pcb teknolojisinin çok ilerlemiş olması ile üretilen yeni mainboard'larda bu bahsettiğin olay üzerindeki koruyucu maskelerden dolayı kesinlikle söz konusu bile değil, hatta çok ince olmasına rağmen oldukça esnek olan, yine normal ama kolay kolay hasar görmeyen mainboard'lar üretiliyor. PCB 'nin en büyük düşmanı nem , dolayısıyla da oksitlenmedir. Stabilitenin bozulmasına PCB üzerindeki nem, toz, elektronik komponentlerdeki sızdırma ve bundan dolayı zamanla oluşan arıza vs.. gibi durumlar yol açar. PCB, tasarım aşamasından hesaplanan değerlerde bi problem olmadıkça, fiziksel hasar görmedikçe, nem'lenmedikçe herhangi bi problem çıkarmayacaktır.
Fakat pratikte şöyle bi gerçeğide kabul etmek gerekir ki, arıza çözümleri sırasında çoğu zaman PCB hatasından dolayı saç baş yolan ustad çoktur.
Hatayı bulursun, bi kablo çeker yolun iletimini sağlarsın, ama gözle görülür bi neden bulamadıkça (arızalı komp, yüksek akım vs.) neden bu hatanın oluştuğunu anlayamazsın. Cihaz çalışır.. :)
Atlamadan once
(http://www.amazoncomputerservice.com/images/stories/esd_before_shock.gif)
Atladiktan sonra
(http://www.amazoncomputerservice.com/images/stories/esd_after_shock.gif)
http://www.irf.com/technical-info/appnotes/an-955.pdf
http://solutions.3m.com/wps/portal/3M/en_US/electronics/home/SupportTraining/ESDTraining/Photos/
http://static-sol.com/library/articles/ESD_damage.htm
Statik elektrik atlamasi entegreyi tam olarak bozmadiysa kesinlikle parametrelerinde degisime neden olur.
Test amacli basit bir opamp devresi kurup manyetolu (Kuartz) cakmakla opampin sagina soluna atlama yaptirip sonucu gozleyebilirsiniz.
Devreyi soketli yapmakta ve bes-on adet yedek cip bulundurmakta fayda var.
Alıntı yapılan: "bunalmis"Atlamadan once
(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)
Atladiktan sonra
(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)
http://www.irf.com/technical-info/appnotes/an-955.pdf
http://solutions.3m.com/wps/portal/3M/en_US/electronics/home/SupportTraining/ESDTraining/Photos/
http://static-sol.com/library/articles/ESD_damage.htm
Statik elektrik atlamasi entegreyi tam olarak bozmadiysa kesinlikle parametrelerinde degisime neden olur.
Test amacli basit bir opamp devresi kurup manyetolu (Kuartz) cakmakla opampin sagina soluna atlama yaptirip sonucu gozleyebilirsiniz.
Devreyi soketli yapmakta ve bes-on adet yedek cip bulundurmakta fayda var.
Aynen katılıyorum.
Elektrostatik boşalma kısaca ESD özellikle yarıiletken malzemelerde tahribata yol açıyor. Bununla birlikte ESD sırasında devreye boşalan enerji kart üzerindeki sinyalleride olumsuz etkileyebiliyor buda sistemde geçici bozulmalara, sistemin kararsız hale gelmesine, cpu devrelerinde resete vb. etkilere sebep olabiliyor.
ESD nin bu tip bozucu etkilerinden sistemi korumak için kart üzerine sıkılan sprey yeterli önlem değildir. ESD seviyeleri 16000V a kadar ulaşmaktadır(EN 61000-4-2).
Alıntı yapılan: "arif"Elektrostatik boşalma kısaca ESD özellikle yarıiletken malzemelerde tahribata yol açıyor...
Yarıiletken derken işlemci (CPU) dahil her tümdevreyi kastediyoruz; malum işlemciler kızarmadığı müddetçe kolay bozulmayan elamanlar. Peki 45 nm. üretime geçtiğimiz şu yıllarda pahalı olarak nitelendirilen 4 çekirdekli bir işlemciyi bahsedilen nedelerden dolayı çok dikkatli tutmamız gerekli değil midir? Hadi bellek modüllerini anlıyorum hassaslar ve çok dikkat etmek gerekiyor. Ama 45 nm. boyutlarda üretildiğini sanmıyorum. Galiba işlemcilerde dahili (internal) özel bir koruma var, yanılıyor muyum?
Başarılar...
clamp diyotlar ne işe yarar?
ESD korumada clamp diyot, tranzorb, transguard yarı iletken elemanlar yanında feritler, ferit-kondansator, kondansator-direnç, ferit-kondansator-direnç vb. malzemeler kısa süreli ESD enerjisini malzemeye zarar vermeden absorbe etmede kullanılırlar. Bu enerji en kısa yoldan malzemeye zarar vermeden toprağa, gnd ye vb. akıtılır.
İnsan temaslı bir ESD boşalması yaklaşık 2KV-4KV arasıdır ve 100ns sürer.Bu boşalma sırasında ani akım 20A olabilir. ESD koruma amaçlı kullanılacak malzeme hızlı tepki verebilecek ve kısa süreli yüksek enerjilere karşılık verebilecek yapıda olmalıdır.
Bazı malzemelerin ESD korumalı olan modelleride var ancak fiyat farkı artıyor bu durumda. Bildiğim kadarı ile işlemcilerin içerisinde ESD koruması yok. Bu tip malzemeleri elimizle tutarken kendimizi topraklamalıyız. Aksi halde ESd den dolayı zarar görebilir.
Örneğin mosfet ler bu konuda çok hassastır. Gate ucuna kendinizi topraklamadan dokunursanız zarar verme ihtimaliniz çok yüksektir.
Slm arkadaşlar ESD aslında çok ciddi bir konu.
Esd korumasını kendi çalışma masamıza nasıl uygulayabiliriz. 1M bir direçle toprağa vermek dışında neler yapılabilinir en azından kendimize sistem kuralım gözle görünmeyen arızalara karşı önlemimizi alalım.
hayırlı olsun bende ilk esd patlatmamı gerçekleştirdim tam arabanın beynini elime aldım çat diye bi ses entegreye boşaldı direk ve içimden dedimki ulen bozulmasın bide salak şey.
10 dakika once calısan şey şimdi çalışmıyor allahtan hangi entegreye elimin deydigini hatırlıyorum serçe parmağım değmişti çat diye ses geldi resmen.
asıl benim merak ettigim kendimizi statik elektrik ile nasıl yükleriz güçlü bir şekilde????
Alıntı yapılan: gambit1244 - 07 Eylül 2011, 12:44:55
hayırlı olsun bende ilk esd patlatmamı gerçekleştirdim tam arabanın beynini elime aldım çat diye bi ses entegreye boşaldı direk ve içimden dedimki ulen bozulmasın bide salak şey.
10 dakika once calısan şey şimdi çalışmıyor allahtan hangi entegreye elimin deydigini hatırlıyorum serçe parmağım değmişti çat diye ses geldi resmen.
asıl benim merak ettigim kendimizi statik elektrik ile nasıl yükleriz güçlü bir şekilde????
bazen yürümek bile yeterli gelebiliyor.
kışın yünlü kazak ve bürosit sandalye ikilisi ile, her seferinde mutfak ocağını yakabiliyorum :)
peki elektrikle kendimizi statikleyebilirmiyiz düşünsenize istediginiz entegreyi bi dokunuşta patlatabildiginizi :D
son 2 gündür nasıl oluyorsa nereye dokunsam elektrikliyorum sanırım sandalyeden geliyor plastik tekerleklerinden dolayı
Toprakta çıplak ayakla yürümek de işe yarar.
İşi garantiye alalım hocam.
Önce toprakta yürüyelim, sonra duş alalım.
Şu sıralar bir kargo firması yüzünden sinirliyim zaten. >:(
Bir kablo ile kendimizi, evimizdeki prizin toprak hattına bağlasak ta olur. :D
İlginç bir yöntem hocam. :)
Benim sinirim geçti zaten.
Kargo nihayet ürünümü getirdi.
Kendimizi statik elektrik ile yüklemek içinse yün kazak giymeyi tavsiye ederim.