Arabaların cam silecek motoru 12 volt dc. voltajla çalışıyor ve iki uçlu oluyor.uçlara verilen +12 volt ve -12 volt yer değiştirildiğindede motor yönü değişiyor.benim sormak istediğim bu motoru 24 volt dc. gerilimle yakmadan sürmek mümkünmüdür birde mekanik kontaklı röle kullanmadan motor yönü değiştirilebilirmi.motoru pic16F84 ile sürmem gerekiyor pici bozmadan bunu nasıl yapabilirim fikir verebilirseniz memnun olurum.
Merhaba.
Umarım aşağıdaki devre işini görür.
(http://pic1.resimupload.com/r1/thumb_212493805.gif) (//www.resimupload.com/ds212493805_simetrik-besleme.html)
rölenin yaptığını yarıletkenler de yapabilir (transistör veya tristör) hatta daha hızlı çalışabilirler. yalnız önce bir konuya açıklık getirelim, sonra bu satırları okuyan "yeni başlayanlar" yanlış bilgilenmesin.
12 voltla çalışan cihazlara gerilim verdiğimizde bir ucuna +12V'u diğerine 0V (sıfır volt)'u bağlarız, akünün diğer ucuna -12V demeyin bir daha. çünkü simetrik devrelerde + ve - gerilimler vardır ve kaçınılmaz olarak bir de bunların referansı yani sıfır potansiyel (0 volt) ucu bulunur.
gelelim sorunuza:
pic çıkışı 5V'luk sürekli ve darbeler halinde sinyal içerir. 12 veya 24V'luk (ya da herhangi bir gerilimdeki) yükleri anahtarlamak için araya bir sürücü eleman (röle, transistör, mosfet, tristör, triyak vb) konur. bu elemanların çıkışa bağlayacağınız yükün (örneğimizde motor) çekeceği akıma ve en az onu beslediğiniz gerilime dayanan tipten seçilmesi gerekir. sizin kullandığınız silecek motorunun ne kadar akım çektiğini öğrenmekle başlayın önce. sonra buna uygun bir transistör alın ve şekildeki gibi bağlayın.
(http://i80.photobucket.com/albums/j165/timpati/anahtarlama.gif)
devre genel amaçlı olarak çizilmişti, fikir vermesi açısından. transistörün baz direnci kalmak şartıyla devreyi olduğu gibi kullanabilirsiniz tabii 12 volt için. siz 24 volt kaynakla (beslemeyle) 12voltluk bir motoru çalıştırmak istiyorsunuz. madem picle süreceksiniz, o zaman işler kolaylaşır. picden çıkan sinyal dc değil de darbe-peryot oranı ayarlanan bir karedalga şeklinde verilirse dc motoru, istediğiniz devirde dönderebilirsiniz. sürme işareti %50lik darbe/peryot oranına sahipse yani tam karedalga ise motor üzerinde bunun ortalama değeri değeri 12V civarında bir gerilim oluşacaktır. frekans değişmeden darbe süresi kısalırsa ortalama gerilim de azalacaktır; bu da motorun daha yavaş döneceği anlamında gelir.
@Tampinar,
Silecek motoru 12V için yapılmış bir motor olup dediğin gibi besleme uçlarını değiştirdiğinde motor ters yöne döner. Bu motoru şayet tek yönde 24V ile çalıştırmak istiyor isen iyice düşün derim. Zira 12V olarak yapılmış bir motoru bu işlem sonucunda zorlayacaksın anlamına geliyor . Motorun aşırı ısınması söz konusu olabilir. Anlık çevirimler yapacaksan sorun olmayabilir ama sürekli dönecek ise bence uygun olmaz.
Motoru mekanik röle kullanmadan her iki yönde de kullanmak ve bu işi bir pic yardımı ile yapmak istersen bir H-Köprü devresi yapman gerekiyor.
Bu iş için L298 entegresinide kullanabilirsin. Ancak çekeceğin akımlara dikkat etmen gerek. Motoru aşırı zorlayarak kullanacak isen kısaca motor akımı 2 A'i aşacak ise L298'i paralel kullanabilirsin. Bu durumda yaklaşık 4A asılabilirsin bu entegreden. Daha fazla güçler için kendin bir H-Köprü oluşturman lazım. Net de bir sürü örnek var bulamazsan haber ver bir tane vereyim.
H-Köprü devreleri hem pici PWM ile her iki yönde devir kontrolüne müsaade ederler hemde direk sürme ile sabit devirde yön kontrolü yapman mümkün olur. Genelde iki tane kontrol ucu vardır. Bunlardan birini HIGH diğerini LOW yaparsan (pic yardımı ile) motor bir yöne döner. Low olan ucu High ve High olan ucuda Low yaparsan bu sefer motor ters yöne döner.
Her iki ucuda Low yaparsan motor beslemesiz kalır ve momenti ile bir iki tur attıktan sonra durur. Her iki ucun HIGH yapılması hiç bir zaman önerilmez. Pek çok devrede bu işlem besleme uçlarının transistörler üzerinden kısa devre yapılmasına sebep olur.
DC motorlarda motor besleme uçlarına aynı gerilimi uygular isen motor fren yapar. İstenirse pic yardımı ile bu mantık ile motora hem dur emrini verir hemde fren yaptırarak durdurabilirsin.
Bunun için H-Köprünün imkanlarından yararlanmak ve köprü devresinde bulunan 4 adet transistörün bağımsız kontrolü ve dolayısıyla pic den gelen 4 adet uç ile köprü devresini kontrol etmen gerekir. Devrede buna uygun dizayn edilmelidir.
Ete
bende ufak bi uyarı yapayım
Yukardaki tristör devresi dc motor için işe yaramayacaktır. Dc de tristör kesime gitmeyeceği için dc devrelerde tristör pek kullanılmaz
Yanlış yazdığım kısımda haklısınız motorun bir ucu +12 Volt a diğer ucu ise 0 Volt a verilir (-12 Volt a değil) ve uçlar yerdeğiştirdiğinde motor diğer yöne döner.12 volt dc beslemeli üretilen silecek motoru 12 volt gerilim altında 3,5 A. çekmekte redüktörlü olduğundan kaynaklansa gerek boşta ve yükte akım çok az değişiyor.ve biz motoru 24 volt dc sabit bir besleme kaynağından süreceğimiz için bu voltajı sürekli motora uygulayamassınız denmiş burda haklısınız motor yanar yanmasıda herhalde iki katı akım çektiğinden kaynaklanır.motor sargıları 3,5 A. için sarılmış. 7A. için değil.o zaman biz motoru yine belirtildiği gibi pals sinyalleri şeklinde ve 24 volt için pals sinyallerinin en fazla %50 si +24 Volt olacak şekilde ayarlamalıyız herhalde böyle bir sürmede motor 12 voltta çalışıyor gibi olacak ve 3,5A. çekecek burda haklımıyım.birde hız ile oynamak istersek %50 oranında uyguladığımız +24 Volt gerilimi %1 ile %50 arasında değiştirmeliyiz bunuda anlamışmıyım.peki hızı değiştirmek istediğimizde silecek motoru düşünüldüğü şekilde tepki verirmi.sorunsuz hız kontrolü sağlanırmı sonuçta motorun iş yaptığı ve güç harcadığı bir bant var ve bu bantı döndürüyor.devir yönünü nasıl değiştireceğimizi tam anlayamadım H köprü denilmiş araştırdım 4 tane transistör kullanılıyor ve bu işleri genelde igbt transistörlerle yapmışlarlar ve kataloglarda igbt transistör gate leri 15 volt ile beslenir denmiş.H köprü ile hem yön hemde hız kontrolü nasıl sağlanıyor birde gerilim 24 volt iken.bu kısmı biraz açıklayabilirmisiniz.
Aşağıda bir H-Köprü devresi veriyorum. Yaklaşık 4-5 A. reahatlıkla verebilecek bir devredir.
A ve B girişlerini önceki mesajımda dedğim şekilde kullanabilirsiniz . Bu girişler direk pice bağlanacaktır.
On/off kontrolda A=1 , B=0 olunca motor bir yöne, A=0,B=1 olunca tersi yöne dönecektir.
Devir kontrolü yapmak isterseniz A=PWM , B=0 olunca duty değerine bağlı olarak motor hızı değişecek ve motor yine bir yöne dönecek, A=0, B=PWM olunca aynı şekilde motor ters yöne hız kontrollü olarak dönecektir.
PWM sinyalinin Duty değeri %50 olursa aynen dediğiniz gibi motoru sanki 12V ile sürüyormuş gibi bir sonuç alacaksınız.
Okunmama ihtimaline karşın P-Mos transistörler IRF9540, N-Moslar ise IRF540 dır. diğerleri ise BC547 dir.
Ete
(http://img.photobucket.com/albums/v208/ete/h-kopru.jpg)
ete konu hakkındaki bilgilerini takdir ettim yardımların için sağol.biz H köprü ile anladığım kadarıyla motorun kontrolünde üç değişik olaya rahatça müdahale edebileceğiz.Bunlar;
1- Motorun dönme yönünün değişim kontrolü
2- Motorun pwm yöntemiyle hız Kontrolü
3- Moturun milinin dönmeyip kilitlenip sabit kalma kontrolü
bunlar gayet güzel kontroller ve istenileni fazlasıyla sağlıyor.
şemada verdiğin devrede güzel.internette araştırdığım kadarıyla bu tip projeleri genelde 4 adet igbt transistörle ve bunları süren bir entegre ile yapıyorlar.pic işlemcisi entegreyi kontrol ediyor ve entegrede igbt leri igbt transistörler npn tipte oluyorlar içlerinde transistöre ters bağlı bir diod ile üretiliyorlar igbt ler akımı karşılayamaması durumunda paralelde bağlanabiliyorlar.ileride kontrol edeceğim motor belki ac veya daha büyük akımlı olabilir düşüncesiyle daha öncede hiç bu alanda çalışmamışken benim içinde tecrübe olması açısından bu işi igbt ve bunları süren entegrelerle yapmak düşüncesindeyim.3 gündür formda ve internette bir çok belgeyi inceledim.ama net bir devre ortaya koyabilmiş değilim.kafam karıştı.
H köprü ile paralel bağlanmaya müsait içlerinde ters bağlı sabit diodlu üretilen npn igbt transistörlerle ve bunları süren sürücü entegre ile yapılmış bir devre şeması elinizde varmı.bu şema bizim için geleceğede dönük daha geçerli bir çalışma olur düşüncesindeyiz.
Birde bu tip şemalarda kullanılan igbt ler genelde ya 600V. yada 1200V. oluyorlar.Ama İstanbulda bunların ve sürücü entegrelerinin bulunması mümkünmü oda konunun diğer tarafı tabiki.
Bahsini ettigin devreler buyuk guc ve buyuk voltajlar icin gecerli. Bana kalirsa senin icin belali sayilabilek devreler. Igbtleri yakmaya baslayinca dediklerimi daha iyi anlarsin.
Verebilecegim sema yok maalesef.
Ete
12 Volt DC 5 Amper Etiket Değerlerine Sahip Araç Silecek Motorunun;
1-) Hız Kontrolünde,
2-) Motor Mil Devir Yönünün Değiştirilmesinde,
3-) Motor Milinin Elektriksel Frenlenmesi,
gibi üç isteğin çözümünde içerisinde ters bağlı hızlı diyotda bulunduran
IGBT ler kullanılabilirmi.bu gerilim ve akım değerlerinde yukarıdaki üç isteği IGBT ler yerine getirebilirmi.yalnızca bu proje için mosfet transistör kullanmak istemediğimiz için IGBT konusunu iyice araştıralım istiyoruz malzeme siparişini ona göre düzenleyip öyle verelim istedik.IGBT için daha sonra yüksek voltajlı ve akımlı farklı projelerimiz olabilir ama mosfet için pek olmaz düşüncesindeyiz ikisinide daha önce hiç kullanmadık.Ama genelde IGBT ye geçiş var sanki araştırdığım kadarıyla.
IGBT leri böyle bir çalışmada TO220 (7805 kılıfı oluyor) veya bir üst büyüklükteki kılıf olan TO247 kılıflı olarak düşünün ve herbirisi içerisinde ters bağlı diyot bulunduruyor.600 volt ve 10 ila 60 arası amper değerlerinde üretiliyorlar bunlardan 4 tanesi ile yapılacak bir H köprü ile kontrolün sağlanmaya çalışıldığı düşünülürse,
Böyle bir kontrolü daha önce IGBT ile yapan oldumu.
Belki işe yarar notlar vardır.
http://www.irf.com/technical-info/appnotes.htm
istediğiniz igbt sürme tekniği hakkında fikir sahibi olabileceğiniz bulduğum bir projeyi buraya ekliyorum moderator yeni açtığınız başlığı mantıklı olarak buraya taşımış
http://rapidshare.com/files/162141183/Three_Phase_Motor_Ramp.rar.html
içinden çıkan pdf dosyasını açamaz iseniz japon dili olarak acrobatı update etmek gerekebilir..
güzel bir çalışma ipek;
elinde dspic kullanılarak yapılmış H köprülü başka örnek uygulamalarda varsa bunlarıda görmek isteriz doğrusu özellikle 220 ve 380 volt 50 Hz. AC hattan oluşturulan 310 ve 536 volt DC bara hatlı uygulamalar gibi. gönderdiğin pdf dosyadaki motor sanıyorum 100volt AC hattan doğrultulan 141volt DC gerilimle beslenmekte ama 280 volt gibi birşeyde şemada gözüküyor çelişkimi var ne.motor gücünü göremedim bir yerde yazıyormu acaba benmi atladım bunu biliyormusun.
motorun gücü hakkında bir fikrim yok fakat bu haliyle bir japon projesi
buda şehir şebekeleri 110 volt o yüzden voltaj dublor sayesinde ikiye katlanmış...
220 v için köprü diyodun bağlantısının düzeltilmesi gerekir bu durumda kondansatör voltajınında 350...400 volt olması gerekiyor..
güç elektroniği profesyonellik gerektirir benim özellikle uzak durduğum bir konu kendi uygulamarımda diyelim bir hata oldu 3..5 mos yandı dert etmem ama 3 fazlı bir full igbt köprüsü yanar ise oturur ağıt yakarım bana göre değil macera için dinazorum.. sizlere zihin açıklığı dilerim...
Alıntı YapKonuyu daha önce direkt alakası olmayan bir bölümde açmışım kusura bakmayın düzenleyerek burda birdaha değerli görüşlerinize sunuyorum.
12 Volt DC 5 Amper Etiket Değerlerine Sahip Araç Silecek Motorunun;
1-) Hız Kontrolünde,
2-) Motor Mil Devir Yönünün Değiştirilmesinde,
3-) Motor Milinin Elektriksel Frenlenmesi,
gibi üç isteğin çözümünde içerisinde ters bağlı hızlı diyotda bulunduran
IGBT ler kullanılabilirmi.bu gerilim ve akım değerlerinde yukarıdaki üç isteği IGBT ler yerine getirebilirmi.yalnızca bu proje için mosfet transistör kullanmak istemediğimiz için IGBT konusunu iyice araştıralım istiyoruz.IGBT için daha sonra yüksek voltajlı ve akımlı farklı projelerimiz olabilir ama mosfet için pek olmaz düşüncesindeyiz.
IGBT leri TO220 (7805 kılıfı oluyor) veya bir üst büyüklükteki kılıf olan TO247 kılıflı olarak düşünün ve herbirisi içerisinde ters bağlı diyot bulunduruyor.600 volt ve 10 ila 60 arası amper değerlerinde üretiliyorlar
bunlardan 4 tanesi ile yapılacak bir H köprü ile.kontrol sağlanmaya çalışılsa.
Böyle bir kontrolü daha önce IGBT ile yapan oldumu.
baştan söyleyeyim, daha önce IGBT kullanmış olsam da saydığınız şıklarda ve belirttiğiniz motor için bir uygulamam olmadı. kaldı ki olsa da sizin için bir şey değişmez. çünkü o benim uygulamam olurdu, yanlış anlaşılmasın diye hemen belirteyim, "benim tecrübem" olurdu.
"düşünmek"le "yapmak" arasında bariz bir fark vardır. hem araştırma konunuzmuş hem de "...düşüncesindeyiz" gibi ibareler kullanacağınıza bir an önce kolları sıvayın bence. çünkü teori de bir yere kadardır, pratikte komponentler ideal davranmaz. hele ki para adına ruhunu satanların çoğaldığı bir dünyada kullandığınız malzemeye ne derece güveneceksiniz. en iyisi denemek. birileri denemiş olsa da siz ilk deneyen gibi farzedin kendinizi ve lütfen sonuçlarını paylaşın.
tamam, başkalarının fikirlerine başvurmanız yerinde ama sadece fikir verir size. nasıl ki kaza yapmayana şoför, burun kemiği kırılmayana boksör denmezse deneme yaparken birkaç mosfet, IGBT veya transistör patlatmayana da AR-GE'ci denmez bana göre.
Daha önce düşük gerilimlerde IGBT kullanımına dair konuşulmuştu, orda yazdığım mesaj gönderiyorum:
Bir de nerde IGBT nerde Mosfet kullanılır bundan bahsetmek lazım. 200V üzerinde IGBT, altında Mosfet kullanmak genel olarak benimsenmiş. Tabi bunun istisnaları var, "cool mos" lar ile 500V gibi gerilimlere çıkılabiliyor. 12V gerilimde IGBT kullanmak çok büyük mühendislik hatası olur. Çünkü IGBT lerin 2V civarında Vce,sat gerilimi var. 12V un 2V unu transistörde kaybetmek hiç iyi olmaz. Mosfetlerde böyle bir doyum gerilimi yok, sadece Rds,on direnci var. Örneğin Rds,on değeri 17miliohm olan IRFZ44 den 10A akım akıtırsak sadece 170mV kaybederiz transistörlerde.
200V üzerine çıktıkca mosfetlerin gerilimini artırabilmek için içerideki iletim kanalı uzatılıyor, bu da Rds,on değerinin artmasına neden oluyor, bu noktadan sonra IGBT ler daha kayıpsız olmaya başlıyor. Orneğin 560V dc bara gerilimi olan bir motor sürücüde IGBT üzerinde 2V kaybetmek hiç de problem değil.
IGBT kullanımından vazgeçtik IRF firmasına bir mesaj yazdık ve yapmak istediğimizi belirttik onlarda bize bir mesaj attı ve mesajda yapmaya çalıştığımız sistemde kullanabileceğimiz kompanentlerinin olduğu linki vermişler işi mosfet tarnsistör ve bunların sürücüleriyle yapmamızı belirtmişler.
Devrenin 2 tane IRF640 N kanal ve 2 tanede IRF9540 P kanal transistörle yapıldığını biliyoruz.Frenleme işi için bizde bu haliyle kullanımı benimsedik.Bu mosfet transistörlerden denemeler için fazlasıyla satın aldık.
Şu şekilde bir mantık hatalı olurmu.H köprü devresinde + baraya bağlı mosfet transistörler IRF 9540 yalnızca açıp kapama işini üstlenecekler.PWM frekansı bu transistörlere uygulanmayacak.Fren için +24 volt üzerinden ikiside iletime geçirilecek aşağıdaki IRF640 lar kapalı hız ayarlı yön kontrolü için ise hangi yön isteniyorsa üstteki IRF9540 lardan yalnızca biri devreye girecek ve aşağıdaki çaprazındaki mosfet tarnsistörlerlede IRF640 pwm sinyali uygulanarak anahtarlama yapılacak.
Biz devreyi pic mikro işlemcisi ile kontrol etmeyi ve anahtarlamayı düşünüyoruz.Mosfet transistörler ile işlemciyi araya 4 tane optokuplör kullanarak yalıtalım istiyoruz nasıl bir bağlantı yapsak uygun olur.
TLP250 optosu ve diğer mosfet sürücü entegreler pahalı kalıyor.
Bu iş TLP521/621 türü optolar ile yapılabilirmi.
Mantık doğru, frenleme için altaki 2 transistör birden iletime de geçirebilirsiniz, farketmez. Alttaki iki transistörü iletime soktuğumuzda motoru kısa devre ederiz ve kısa devre akımı bu transistörlerden akar, eğer motor üzerinde atalet varsa, motorunda iç direnci az ise, akımın değeri e süresi büyük olur, böyle bir durumda frenleme için de yine PWM gerekebilir.
sürücü kısmında üç seçenek var gibi:
1) ucuz opto + mosfet sürücü
2) tlp250
3) IRF2110 gibi entegreler,
Bir de altlı üstlü olan mosfetleri anahtarlarken, birini kesime götürdükten sonra diğerini iletime geçirmeden önce deadband süresi kadar (2-3µs )beklemelisiniz.
xenix
Devre üzerinde bir takım denemeler yapıyoruz ama pwm sinyalini verme safhasına henüz gelmedik.pwmi pic mikro işlemcisi ile vereceğiz.Biz devrenin son halini şöyle düşünüyoruz.H köprünün üstteki +24V. DC baraya bağlı transistörleri P kanal IRF9540 olacak ve bu mosfet transistörlere pwm sinyali verilmeyecek bu transistörler devrede yalnızca motorun dönüş yönüne göre gerekli sıra ile röle gibi açılıp kapanacak ve motor artık çalıştırılmayıp durdurulmak istendiğinde her ikiside devreye girip motor uçlarına +24V. DC gerilimi verecek.Frenleme gerekmiyor artık devrede.Yalnızca durdurma gerekiyor.
H köprünün altındaki N-Kanal mosfetler ise IRF640 ve bunları TLP250 ile şimdilik direkt sürüyoruz.pwm vermedik henüz.Burda değişik kaynaklarda IRF640 ın gate sürme direnci 15 volt sürme gerilimi ile (bu 15volt TLP250 nin 8 nolu vcc pinine veriliyor)33 ohm ve 47 ohm olarak verilmiş.sizde 22 ohm olarak vermişsiniz.TLP katoloğunda 500 mA. pic akımı 1.5A. sürme akımı verebilir denmiş.
15volt / 33ohm = 454mA. eder 15volt / 22ohm = 681mA. burda bir yanlışımız varmı sizce birde burdaki dirençin 22ohm olduğunu düşünürsek
Pdirenç= 681mA. X 15 volt Pdirenç=10Wattmı gerekir.yoksa daha düşük bir watta direnç işi görürmü.Aynı şekilde sunubber devresindeki 1nF. kondansatörü 63 volt seramik ve direncide 0.25W. 100 ohm kullanıyoruz burlarda gerilim ve watt değerleri doğrumu.Snubber devresi daha yüksek genlikteki pic voltajlarını yakalamak için genişletilmek istense 4.7nF. 63 volt seramik kondansatöre seri bağlı 47 ohm 1/4 watt direnç bir önceki snubber devresi ile aynı mos transistörde birlikte kullanılabilirmi burda bir hata olurmu.
Gate sürücü sadece mosfeti iletime sokarken, veya kesime götürürken akım çeker, dolayısı ile 10W güç istemez, tlp250 1,5A akım verebiliyorsa 15V da en düşük 10 ohm gate direnci kullanabilirsiniz. 10 ohm ve üzerinde dirençler kullanılabilir, bunun değerine karar verirken bi alışveriş söz konusu, direnç değeri arttıkça anahtarlama kayıpları artıyor, ama mosfet kesime giderken daha düşük tepe gerilimler görüyor, direnci düşürdükçe de anahtarlama kayıpları azalıyor, ama tepe gerilimler artıyor. Bu noktada osiloskop var ise çok yardımcı olur size direnç değerini belirlemek için. Devre gerçekte de kullanılacak olan baskı devresine kurulu iken tam yükte devreyi test edin, Vds gerilimine bakın, kesim sırasında olan gerilimler mosfetin limitlerine gelmediği sürece gate direncini düşürmekte fayda var.
Eğer baskı devre üzerinde transistörlerin drain ve source ları ile dc link kondansatörü arasındaki yollar geniş ve kısa ise kaçak indüktans az olur, bu durumda snubber kullanmaya gerek kalmaz.
Gate direncinde harcanan güç;
P=2 à frekans à (gate kapasitans enerjisi) 'dir, bu da 1/4 wattın altında kalır.
Snubber direnci üzerinde harcanan güç de aynı şekilde;
P=frekans à (kaçak indüktans enerjisi) 'dir, kaçak indüktansın değerini bilemediğimiz için bir şey söyleyemeyiz.
https://www.picproje.org/index.php/topic,19257&highlight=
burada biraz açıklamıştım snubber ile ilgili konuları. En güzeli osiloskop ile Vds gerilimine bakıp ona göre karar vermek, diğer türlü konuştuklarımız fuzuli kalıyor :)
xenix hocama bir sorum olacak
alçak endüktanslı bara sisteminde baskı devrede yolların kısa ve geniş tutulması elektrolit ve seramik kon ıgbt lere yakın olmasının haricinde baskı devrenin oluşan geometrik şeklinin önemi varmıdır
Hocam şöyle bir devre üzerinde anlatalım;
(http://metu.edu.tr/~e129197/resim/hbridge3.gif)
Üstteki transistör iletimde iken akım şekilde görüldüğü gibi motor üzerine akacak. Üstteki transistör kesime gittiğinde, motorun akımı alttaki mosfetin diyodu üzerinde dolaşacak (freewheel), ama okla gösterilen yollardaki akım sıfıra gidecek hızlı bir şekilde, yani ▲I/▲t yüksek, bu hattın kaçak indüktansı L olsa, üstteki transistör kesime gittiğinde (DC gerilim) + (L Ã ▲I/▲t) gerilimini görecek. L yi azaltmamız lazım. L manyetik alanda depo edilen enerji ile doğru orantılı, çünkü manyetik alanda depo edilen enerji;
½ÃLÃI² = ½ÃB²ÃV/µ
Burada B manyetik alan, V ise metreküp cinsinden bu alanı taşıyan uzaydaki hacim, µ manyetik geçirgenlik katsayısı. B akımla orantılı olduğu için onu değiştiremeyiz, zaten B içerisinde I yı taşıdığı için I² ler birbirini götürecek, o zaman manyetik alanı içeren hacimi küçültmeliyiz.
Şemada görüldüğü üzere kondansatör ve 2 mosfetten oluşan halkanın içinde manyetik alan var, dışarıda yok, çünkü tellerden birinin halka dışında oluşturduğu manyetik alan sayfa içine doğru, diğerininki dışına doğru, birbirini götürüyorlar. O zaman halkanın iç alanını azaltırsak kaçak indüktansı azaltmış oluruz. Geometrik olarak bunu söyleyebilirim.
Motora giden kablolar üzerindeki akım motor indüktansı yüzünden sabit, zaten gerektiğinde diyotlar üzerinde freewheel ediyor, motora giden hatların veya kabloların uzunluğunun kalınlığının kaçak indüktans açısından bir önemi yok.
Kolay gelsin ☺
Hocam açıklamalarınız için teşekkürler
xenix'in konu hakkındaki değerli açıklamalarına teşekkür ederiz.
Kendisine bir şey daha sormak istiyoruz.
12 Volt DC motorun en fazla %50 duty saykılda pwmle sürülmesinde H köprünün üstteki +24Volt baraya bağlı mosfetleri p kanal IRF9540 alttakiler ise 0Volt barasına bağlı n kanal IRF640 dır.
Burda motorun fren yaptırılma olayını daha önce kısaca yazmışsınız bunu biraz daha açmanız mümkünmüdür.
Birde motorun frenleme ile tamamen durdurulmasından ve pwm palslerinin kesilmesinden sonra motor milini elektriksel olarak kilitlemek istiyoruz nasıl bir elektriksel kilitleme daha mantıklı olur.Motorun her iki ucuna milini kilitleme amaçlı uzun zamanlı olarak direkt +24Volt versek sizce sorun olurmu.
Elektriksel olarak sürekli kilitlemek istiyorsak ters yönde gerilim vermeliyiz. Motor duracağı için emk sıfır olacak. Bu durumda motor akımı = terminal gerilimi / motor direnci diyebiliriz. Yani ters yönde 24V uygularsak çok büyük akım oluşur, motor kilitliyse motor yanar. Zaten motoru kilitleyen bi mekanizma olmadığı için motor ters yönde dönecektir. En güzeli şafttan devir geri beslemesi almak ve motorun dönmemesi için yazılımın sürekli ters yönde uygun PWM değerini vermesidir. Yani bi nevi pozisyon kontrolü yapıyorsunuz bu durumda.
Motorun kilitli kalması için gerekecek tork değeri yükün en yüksek torkundan daha az veya eşittir. Bu durumda motoru kilitli tutmak için motordan sürekli akıtılacak akım motora zarar vermez.
0V/+24V. bara için kullanılacak elektrolitik kondansatörün voltaj ve kapasite değeri, mosfetleri yüksek gerilimden koruyacak snubber kondansatörünün voltaj değeri minimum ne olmalıdır?
motor akımı 3,5Amper.
Gerilimleri 35V olsa yeter. Elektrolitik kondansatörün ise çekilecek akıma dayanabilmesi gerekiyor. Motor akımı 4A iken %50 duty cycle da çalıştıralım sürücüyü. Sürücü motora 2A DC kısmı olan ve 2A genliği olan akım verecek. Bu akımın DC kısmı güç kaynağından gelir. AC kısmını ise kondansatör karşılar. 2A genliği olan kare dalga şeklindeki akımın RMS değeri tepe değerinin pi/2 katı olur yani RMS akım 3,14A. Elektrolitik kondansatörün bu akıma dayanabilmesi gerekir, kapasitesinin hiç bir önemi yok. Eğer bu akımı sağlayamazsanız 2-3 tanesini paralel bağlayabilirsiniz. Eğer daha düşük akımlı kondansatör takılırsa çok ısınacak ve elektrolitini kaybedip etkisizleşecektir.
snubber kondansatörleri 50V. seramik 1nF. ve 4,7nF.
kullandık 1nF. kondansatöre 100R, 4,7nF. kondansatörede 47R direnç bağlı
burda kondansatör ve direnç seri bağlı bunların birbirinin önünde ve arkasında olması bağlantı yönünden farkedermi.
büyük kapasiteli kondansatörleri 25V. elektrolitik 1000uF. 4 tane kullandık burda hatalımıyız.siz 35V. elektrolitik kaç uF. kondansatör bağlamızı tavsiye edersiniz.kondansatör akımı kapasite ile doğru orantılı değilmi
35V DC 4700uF. yeterli geldi gibi gözüküyor sorunda çıkmadığı için bunu kullanıyoruz.
Alıntı yapılan: ete - 31 Ekim 2008, 17:41:10
Aşağıda bir H-Köprü devresi veriyorum. Yaklaşık 4-5 A. reahatlıkla verebilecek bir devredir.
A ve B girişlerini önceki mesajımda dedğim şekilde kullanabilirsiniz . Bu girişler direk pice bağlanacaktır.
On/off kontrolda A=1 , B=0 olunca motor bir yöne, A=0,B=1 olunca tersi yöne dönecektir.
Devir kontrolü yapmak isterseniz A=PWM , B=0 olunca duty değerine bağlı olarak motor hızı değişecek ve motor yine bir yöne dönecek, A=0, B=PWM olunca aynı şekilde motor ters yöne hız kontrollü olarak dönecektir.
PWM sinyalinin Duty değeri %50 olursa aynen dediğiniz gibi motoru sanki 12V ile sürüyormuş gibi bir sonuç alacaksınız.
Okunmama ihtimaline karşın P-Mos transistörler IRF9540, N-Moslar ise IRF540 dır. diğerleri ise BC547 dir.
Ete
(http://img.photobucket.com/albums/v208/ete/h-kopru.jpg)
Arkadaşlar bu devreyi kullanmadan önce iyice araştırın, ben bir projemde kullandım, 3 ayrı motoru kontrol ettim ancak mosfetler yanıyor arızasını da bulamadım benim de eksiklerim olabilir tabiki ama yine de iyice kontrol etmeden baskı devresini yapmayınız....