Picproje Elektronik Sitesi

İki farklı voltaj değerini aynı oranda bölmek istiyorum. Voltaj bölme deyince aklıma ilk gelen şey trimpot oldu, çünkü bu oran sabit olmayacak, ancak çok sık da değişmeyecek. İki kanalda da oran aynı olacağı için iki adet trimpot kullanmak istemiyorum, çünkü bunları aynı değere getirmeye çalışmak zor olacak (ayrıca fazladan yer de kaplar). İnternette aratınca aradığım şeyin potansiyometre versiyonunu bazı yabancı sitelerde buldum, fikir vermesi açısından resmini koyuyorum:
Bu resimde görülen parçanın trimpot versiyonu var mıdır? Varsa nerede bulabilirim?

Uzunca bir süre cevap gelmemesine dayanarak ortada böyle bir ürünün olmadığı sonucuna vardım. Önerebileceğiniz başka bir çözüm var mı? Yani tek bir trimpot kullanarak iki farklı analog sinyali aynı oranda nasıl bölebilirim?

Aklıma gelen bir çözüm, trimpot değerini A/D dönüştürücü ile elde ederek bunu da 2 adet dijital pot için girdi olarak kullanmak ama bu pek işime gelmiyor. Analog sinyal işleme konusunda bilgim olmadığı için bu konuda size danışıyorum. Bu işi opampla falan yapabilir miyiz?

hocam
var var =)
durun hemen
trimpotun kodunu bilmiyorum konyasokağa gidicem hafta içi sorarım.
trimpot mono ancak arka arakaya gelip stereo yada kac tanesını arka arkaya dızersenız o kadarlık potansıyometre oluyor.
bacak ölçülerini bilmiyorum. umurım gittiğimde unutmam da sorarım kodunu sizin için =)
saygılar kolay gelsin..

nasıl ayar edildiğinide yazayımda =)
5 yada 6 kenarlı yıldız tornavidası var 2-3 mm lik onu hepsini aynı anda kontrol edecek şekilde ayarlıyorsunuz.

İnternette yaptığım araştırmalar sonucunda "voltage controlled opamp" diye birşey olduğunu gördüm ama bunun pek bulunabilir olduğunu sanmıyorum. Dijital potansiyometrelerin de fiyatları 10 liraya yakın, bu ciddi bir maliyet. Ama son çare olarak buna başvuracağım.

Pazartesi günü ben de Karaköy'e bir sorayım. chailuck, sen deyince dikkat ettim de, benim elimdeki trimpotların da ayar vidaları delikli, yani üst üste yerleştirilirse ikisi birden ayarlanabilir. Ama şekilleri ve bacak uzunlukları bu şekilde bir yerleşime elverişli değil.

Bu arada, ne yapmaya çalıştığımı merak edenler olursa diye onu da yazayım: Mikrostep sürücü için akım sınırlaması yapmak istiyorum. Chopper için iki referans voltajına ihtiyacım var. Kullanmayı planladığım 16F627A'nın tek PWM çıkışı olduğu için bobinlerdeki akımlardan birini sabit tutup diğerini değiştirerek (zaten bu şekilde öneriliyor) mikrostep elde etmeyi düşünüyorum. Yani bir adet sabit 5V, bir adet de 0-5 V arasında değişen referans voltajına ihtiyacım var. Bu voltajları ise DG409 benzeri birşey kullanarak dönüşümlü olarak komparatör girişlerinde kullanacağım. Ancak elle akım sınırlaması yapabilmek için yukarıda bahsettiğim iki referans voltajını komperatöre girmeden önce aynı oranda bölebilmem gerekiyor. İki PWM kanalım olsaydı da her ne kadar DG409'dan kurtulacak olsam da bu ikili bölmeye yine de ihtiyaç duyacaktım.

Ortası altıgen delikli ve dikey monte edilen trimpotlar var, iki tanesini ardarda monte edebilirsiniz, deliklerinden de altıgen ayar çubuğu geçirilebilir, araştırırsanız bulabilirsiniz.

Hocam peki bu düzenek ile bölme işlemini nasıl yapabilirim? Benim amacım iki farklı analog sinyali aynı oranda bölmek, veya bir başka deyişle 0-1 arasındaki bir değerle çarpmak. Ayrıca, analog sinyalleri düşük seviyede tutup 1'den büyük ortak bir değer ile çarparak da istediğim sonuca ulaşmam mümkün.

İnternette analog çarpma ile ilgili yaptığım araştırmalarda bu işlemin log ve antilog alıcı devreler ile yapılabildiğini öğrendim. Önce iki sinyalin log'u alınıyor, sonra bunlar toplanıyor ve en sonunda da bu toplama antilog işlemi uygulanıyor. Böylece iki sinyalin çarpımı elde edilmiş oluyor.

Burada (http://www.edn.com/contents/images/6402890f1.pdf) ise daha farklı bir yaklaşım uygulanmış ama mantığını anlamadım. Dediğim gibi, elektronik bilgim çok sınırlı. Kafam daha çok yazılım işlerine basıyor.

Öte yandan yukarıda bahsettiğim iki yöntem de gereksiz bir uğraş gibi görünüyor. Uygun fiziksel özelliklerde trimpot bulamazsam en mantıklısı dijital potansiyometre kullanmak olacak. DS1868 uygun gibi görünüyor. Gerçi bu sefer de PIC'teki bacaklar yetmeyecek ama olmazsa 16F876A'ya geçerim, her ne kadar pek istemesem de. Bu durumda iki PWM kanalına kavuşmamla birlikte DG409'dan da kurtulmuş olurum, ama yine de maliyet artar.

Şimdi farkettim de bu çarpma işlemini AD633 yapıyormuş, İnt-el (http://www.direnc.net/main/ad633jn_dip8-9719-206-261.html)'de var gibi görünüyor ama 16 liralık maliyeti ve sonuca ulaşamama riski göz önüne alındığında bir seçenek olmaktan çıkıyor.

AD633 ellerinde 2 adet vardı onlarıda ben aldım belki getirtebilirler..

Differantial Amplifier yada instrumentation amplifier opamplı devresinde kullanabilirim böyle bir pota benimde ihtiyacım var hatta 2 uçlu 2 kanallı ayarlı direnç bile olsa yetecek yaterki aynı anda tek kolla aynı direnç değerleri ayarlanabilsin

İlk mesajınızdaki fotoğrafta görünen eleman "stereo potans" olarak satılıyor ve tahmin edebileceğiniz üzere basit ses sistemlerinde sağ-sol ses girişlerini aynı anda kısmaya yarıyor, eğer boyutu pek önemli değil ise trimpot yerine kullanılabilir gibi... Birde cd4051 ile basit bir dijital potans yapılabiliyor, bu tasarımı nereden çaldığımı hatırlamıyorum ama işinize yarayabilir :)
(http://i1005.hizliresim.com/2010/5/2/2908.jpg)

Bugün bahsedilen dikey trimpotlardan aldım. Devreye uygun şekilde monte edilirlerse ikisi aynı anda ayaralanabilir. Ancak ikisinin birden içinden geçecek bir çubuk bulamadım  ???. İnce tornavida denedim ama bir noktadan sonra kalınlaştığı için arkadan çıkmıyor. Fikri olan?

Stereo pot'u sormayı unuttum bugün. Gelecek pazartesi tekrardan gideceğim büyük ihtimalle, unutmazsam o zaman sorarım. Her ne kadar küçük bir şeyi tercih etsem de yer sorunundan bahsetmek yanlış olur. Sonuçta amatör bir step motor sürücü devresi yapmak istiyorum, en kötü ihtimalle kart 1 cm daha büyük olur...

Ekleme: Şimdi farkettim de stereo pot İnt-El'de varmış. Perşembe günü alırım...

Alıntı yapılan: RcALTIN - 02 Mayıs 2010, 15:09:48
İlk mesajınızdaki fotoğrafta görünen eleman "stereo potans" olarak satılıyor ve tahmin edebileceğiniz üzere basit ses sistemlerinde sağ-sol ses girişlerini aynı anda kısmaya yarıyor, eğer boyutu pek önemli değil ise trimpot yerine kullanılabilir gibi... Birde cd4051 ile basit bir dijital potans yapılabiliyor, bu tasarımı nereden çaldığımı hatırlamıyorum ama işinize yarayabilir :)

Bu devrede potans yerine geçebilecek bir şeyyok. dijital analog dönüşüm yapılıyor. başka bir numara görünmüyor. Preanfinin neresine nasıl bağlanacak? Gerilimle kazancı ayarlanabilen preamp. nedir? Asıl numara orada
http://www.jaycar.com.au/images_uploaded/CD4051BC.PDF

Yok eğer gerçekten potans gibi kullanılabilirse devrede bir yanlışlık var gibi.
CD4051BM/CD4051BC Single 8-Channel Analog Multiplexer/Demultiplexer demiş yani gelen sinyali anahtarlayıp çıkışa veriyor. potans yerine geçebilmesi için ne yapmak lazım.  :) az anahtarlamak lazım . ozaman olur mu acaba kalite nasıl olur. giriş nereden , çıkış nereden? Bu şemada sanki bir değişiklik gerekli

Alıntı yapılan: Tagli - 03 Mayıs 2010, 17:58:22
Bugün bahsedilen dikey trimpotlardan aldım. Devreye uygun şekilde monte edilirlerse ikisi aynı anda ayaralanabilir. Ancak ikisinin birden içinden geçecek bir çubuk bulamadım  ???. İnce tornavida denedim ama bir noktadan sonra kalınlaştığı için arkadan çıkmıyor. Fikri olan?

Stereo pot'u sormayı unuttum bugün. Gelecek pazartesi tekrardan gideceğim büyük ihtimalle, unutmazsam o zaman sorarım. Her ne kadar küçük bir şeyi tercih etsem de yer sorunundan bahsetmek yanlış olur. Sonuçta amatör bir step motor sürücü devresi yapmak istiyorum, en kötü ihtimalle kart 1 cm daha büyük olur...

Ekleme: Şimdi farkettim de stereo pot İnt-El'de varmış. Perşembe günü alırım...

yapma hocam kibrit çöpü bile iş görür ... en fazla pilastik bir şeyi yont gene olur ... ben kibrit çöpü ile ortası "+" şeklinde trimpotları çöplerke hep ayarlıyorum ... iki çevirince doğrayıp atıyor ...

Teşekkürler gladi, dediğin gibi maket bıçağıyla bir kürdanı yonttum ve tatmin edici bir sonuç aldım.

t2, o devre dijital pot gibi kullanılabilir. Yaptığı şey her dijital girişe göre farklı bir direnci hatta bağlamak. Yani o kümeyi 2 uçlu ve 8 farklı değer alabilen bir direnç gibi düşünebilirsin. Ancak 3 bitlik çözünürlük tatmin edici değil.

Tamam şimdi anlaşıldı. giriş sinyali bir direnç ile Preamp. girişine bağlanacak. Ayrıca preamp  girişi bu devre ile toprağa bağlanacak. böylece gerilim bölünmüş olacak.

Alıntı yapılan: t2 - 03 Mayıs 2010, 18:23:09

Alıntı yapılan: RcALTIN - 02 Mayıs 2010, 15:09:48
İlk mesajınızdaki fotoğrafta görünen eleman "stereo potans" olarak satılıyor ve tahmin edebileceğiniz üzere basit ses sistemlerinde sağ-sol ses girişlerini aynı anda kısmaya yarıyor, eğer boyutu pek önemli değil ise trimpot yerine kullanılabilir gibi... Birde cd4051 ile basit bir dijital potans yapılabiliyor, bu tasarımı nereden çaldığımı hatırlamıyorum ama işinize yarayabilir :)

Bu devrede potans yerine geçebilecek bir şeyyok. dijital analog dönüşüm yapılıyor. başka bir numara görünmüyor. Preanfinin neresine nasıl bağlanacak? Gerilimle kazancı ayarlanabilen preamp. nedir? Asıl numara orada
http://www.jaycar.com.au/images_uploaded/CD4051BC.PDF

Yok eğer gerçekten potans gibi kullanılabilirse devrede bir yanlışlık var gibi.
CD4051BM/CD4051BC Single 8-Channel Analog Multiplexer/Demultiplexer demiş yani gelen sinyali anahtarlayıp çıkışa veriyor. potans yerine geçebilmesi için ne yapmak lazım.  :) az anahtarlamak lazım . ozaman olur mu acaba kalite nasıl olur. giriş nereden , çıkış nereden? Bu şemada sanki bir değişiklik gerekli

Bu entegrenin karakteristik özelliklerinden hiç anlamadığım gibi elektronik bilgimde üst düzey değildir. Elektonik ile hobi olarak ilgileniyorum,  bu da arşivimde bulunan -gayet açık seçik anlaşılır- bir şemaydı ve bu konuda iş görebileceğinden dolayı paylaştım...

oto teyp potları var , onlar parçalanabiliyor ... parçaları çiftli bitişik   olanlar var ... onlardanda kullanabilirsin ...adet lazım değil değil mi ?

Hayır, adetli olmayacak. Hiç oto teyp potansiyometresi görmemiş olduğumdan anlatmak istediğin kafamda pek canlanmadı.

Dün sonradan dikkat ettim, almış olduğum 10 K'lık iki trimpot aslında eşit ve 10 K'lık değil. Biri 11,5 K diğeri 9,7 K geldi. Gerçi eşit olmasalar bile önemli olan aynı orana sahip olmaları ama yine de biraz kıllandım açıkçası. Breadboard üzerinde yapacağım ilk denemelerimde stereo pot kullanmaya karar verdim.

Ayrıca bu yapmayı düşündüğüm şey ilk mikrostep denemem olduğu için öncelikle daha az karmaşık bir tasarım deneyeceğim. 2 adet PWM kanalı olan 16F876A ile işe başlamak ve chopping için dahili komperatör yerine L6506 kullanmak daha iyi bir fikir gibi gözüküyor. Eğer istediğim sonuca ulaşırsam o zaman L6506'nın işini dahili komperatör ve yazılımla halletmeyi düşünebilirim. Sonraki adım ise 28 yerine 18 pinli bir PIC kullanmak olacak. Eğer 18 pinli ve 2 PWM kanallı 16 serisi bir PIC olsaydı işim daha kolay olurdu ama sanırım yok. 16F18xx ile başlayan yeni çıkmış (veya çıkacak) bir iki model var sanırım ama bulabileceğimi sanmıyorum.

Yeni almış olduğum stereo potansiyometreyi ölçtüm de çok da hassas olmadığını farkettim. İki kanal tam olarak aynı oranda bölmüyor. 50 K'lık pot'un bir tarafını yaklaşık ortaya getirdiğimde (22,7 K civarında, yani aslında iki taraf da 50 K değil), diğer taraf 20,5 K ve 23,4 K oluyor. Uygulamada ne kadar etkisi olur bilmiyorum ama benim içim rahat etmedi.

Bu potansiyometreler böyledir böyle olur. tamamen aynı olmaz.  eğer daha hassas ayar yapmak isterseniz  100k pot. var diyelim buna ince ayar amacıyla 1k  pot bağlarsınız.  ince ayar yapılır. 

hocam  ... anladıgım kadarıyla % olarak aynı oranda ayarlamak istiyorsun ...

şöyle yapsan ... büyük olan değere potu yerleştirsen ve orta ucundan bir dirençle digerine çıkış alsan (hesabını kitabını yapıp ve hatta trim potla da ince ayarını yapsan ... olmaz mı ? isis sümüle edermi acep ...bir deniyeyim ... senin voltajların nedir ?


sanki olur gibi geliyor ...

edit ;denediğimde doğru sonuç verdi ... resimdeki gibi ... 10 v la 5 volt orantıladım

(http://www.ressim.net/upload/c869f384.bmp)

Benim durum farklı. Yukarıda da anlatmış olduğum gibi birbirinden bağımsız iki farklı voltaj hattı var ve bunların aynı oranda bölünmesi gerekiyor. Ne kadar hassasiyete ihtiyacım olduğunu ben de bilmiyorum, sadece bu şekilde içim rahat etmedi. Daha ortada deneme yapabileceğim bir devre yok. İş o noktaya gelince aldığım sonuçlara göre buna razı olacağım veya dijital pot kullanacağım.

Ne kadar hassasiyet gerektiğini, ve ayar bölgesini  tespit etmenizde yarar var.

Belki pot uçlarına sabit dirençler ekleyerek sahayı daraltabilir, daha düşük değerli bir pot ile hassas ayar yapabilirsiniz.  Yani sadece 2 ile 2.5 volt arası ince ayar gerekiyor ise  potu doğrudan beslemeye ve toprağa bağlarsanız geniş bir sahada çalışır. hassasiyet boşa gider.