Daha önce bir adaptör veya güç kaynağı için trafo girişine triak konularak gerilimin ayarlandığını bu sayede sekondere bağlı tarafta, lm317 gibi regülatör entegresi kullanılarak ısınmanın, güç kaybının azaltıldığını duymuştum.
Fakat bu iş bana "uyduruk" gibi geliyor. hele yüksek güçlerde kaçınılması gerek. Çünkü triak endüktif yük nedeniyle alternans sonunda kesime gidemeyecek abuk subuk çalışacak. Primerden tetikleme yaparak gerilimi kıyan hatta güzelce ayarlamayı hedefleyen bir devre sorun çıkaracak başımız dertten kurtulmayacak diyerek bu iş olur diyen arkadaşı Olmaz diye ikna etmeye çalıştım. Primerden triakı öyle bir kontrol yapacağız ki mübarek devrenin çıkışına ayrıca regülatör koymaya gerek kalmayacak. Siz , doğru dürüst çalışan böyle bir devre gördünüz mü?
lm317yi bilmem ama hazır dimmeri 380 girişli trafonun primerine bağlantı yaptım çıkış tarafında dokuma tezgahın dok sarma ünitesindeki 60 v 400w dc motorun hız ayarını bu şekilde yaptım müşteri anca bu kabul etmişti ucuz olduğu için pek sıkıntı görmedim doğrusu
Triyak faz kıyımı şeklinde çalışırsa sonuç berbat olur, ancak belki alternans atlama yapılırsa çıkışta efektif gerilim düşürülebilir, bu da dc ortalamada azalmaya sebep olabilir belki.
drmp hazır dimmer derken ne ile sürüyordu trafoyu triyak ? tristör ? ve sinyal şekli nasıldı hatırlıyormusun yani iş gördümü öyle sorayım
Alıntı yapılan: OG - 26 Ekim 2011, 09:40:47
Triyak faz kıyımı şeklinde çalışırsa sonuç berbat olur, ancak belki alternans atlama yapılırsa çıkışta efektif gerilim düşürülebilir, bu da dc ortalamada azalmaya sebep olabilir belki.
Triakı tetikleyeceğiz sonra yeni bir tetikleme için akımın sıfıra düşmesini bekleyeceğiz. Bu arada, en az bir alternans bitmiş olacak. Akım sıfıra düşmediyse tekrar tetiklemeyeceğiz. Böylece girişteki 50hz frekans kesintili, hatta kopuk hale dönüşecek çıkıştaki efektif gerilim ayarlanacak gibi görünyor. Bu kesintili durum yükü nasıl etkiler sorun çıkar mı buna bakmak gerek. Ayrıca triakla trafo sürülürken, 1 kere tetikleme yapılınca, sonrasında akım sıfıra düşebiliyor mu buna da bakmak gerek. Baktık diyelim. Bu yükte sorun yok, başka yükte sorun varsa. her yükte aynı netice elde edilemez. belki öyle bir yük çıkacak ki akım sıfıra düşmeyecek. bizim triak kontrol de işlevsiz olacak.
Voltajın sıfır olduğu anda (zero cross) triyak tetiklenir, 3-5ms kadar tetik gerilimi kesilmez ki kesin tetiklensin.
Triyak'ı tetikleyince o alternans sonuna kadar bir daha tetiklenmez zaten, triyak iletimdedir. Voltaj sıfıra indiğinde triyak kendisi keser.
Bu şekilde 10 alternans adedi geçirilip, 1 alternans atlanırsa, çıkışta 1/10 luk eksik enerji alınmış olur. Doğrultucu ve kapasiteden sonra bu eksilme kendini gösterir. Ortalama DC ye yansır. O da regüle elemanının daha az ısınması demektir.
Bir önemli problem var ki triyak endüktif yüklerde voltajın sıfırdan geçtiği noktalarda bile kolayca kesime gitmez. Hatta çoğu zaman kesime gitmeyebilir bu ciddi bir problem. Ek önlemler gerektirir.
Adi ustunde enduktif yuk. Voltaj sifir olunca akim niye sifir olsun. Sifir noktalarinda akim sifir oluyorsa zaten o yuk rezistif demektir.
Peki bu voltaj kırpma işini bir mikroişlemciye yaptırsak? 5-10 ms içerisinde gerilimi dengeleyebilirmiyiz? ADC sine girip ateşleme açısını mikroişlemci hesaplasa daha sağlıklı olurmu? Yoksa olmaz mı?
Triak sistemi ile kullanılan transformatör sistemi yüksek akımlı düşük gerilimli sistemlerde kullanılıyor. Bunu kurdele kseme makinesi sisteminde gördüm. sistem basitçe şöyle idi:
Yaklaşık 8cm civarında İki bakır bara üzerine yaklaşım 7-10cm aralıklarda (perdelere kurdele dikmek için) kumaştan şeritler kesmek için reziztans telleri bağlanarak çalıştırılıyordu. Tellerin sayısı değişkenlik gösteriyordu. Sonuçta tellerin sıcaklığının en azından kumaşı kesecek kadar yüksek ama yakmayacak kadar düşük olması gerekiyor.
Kontrol işlemi transformatörden sonra yapmaya kalkarsan şöyle söyleyeyim 5-6 tane tele 1KVA transformatör bile dayanmıyor. (transformatör öldü.)
Ama kontrol sistemi (aslında devre bildiğimiz dimmer-lamba parlaklık ayarı devresi) transformatörden önce konularak 500vatlık transformatör10-20 arasındaki teli kontrol edebiliyor. (Çıkış gerilimi düşük ve akımı yüksek olacak şekilde sarılmış)
Bu yöntemle pek ala ayarlı gerilim üretimi için kullanılabilir. Ama çıkışın ne şekilde olacağı konusunda pek emin değilim, Sonuçta anlatılan devre sadece rezistif yük taşıyordu.
konuya açıklık getirmek amacıyla hazır dimmer devresi derken içinde ne olduğunu hatırlamıyorum fakat spiral kesme veya matkap hız kontrol devresiydi dolgulu olduğu için içini açma gereği duymadım
yıllardır bende bu işe karşı idim karşıma modern bir philips SubWoofer amlifikatör çıkana kadar..
ampli 100w süper bass tipinten 250w'lık besleme trafosu 170 volt ac primeri mevcut görünce şoke oldum.
ampli gibi parazite açık bir cihaza 170 voltluk trafoya optik izalatör ile triac koymuş bass ihtiyacından çöken gerilimi
mikro işlemcinin optoya yolladığı kıyıcı darbeler ile ulaşılıyor..
yine buna benzer çift tristörlü çapraz bağlantılı akü şarj çihazında'da e tipi trafonun sargıları
arasında 3 uçlu Hall effect transistörü görmüştüm nedir saturasyonumu ölçüyor anlamamıştım zira bu tip extrem devreler minik bir seramik plaka üstünde
melezlenip bir boya ile kapatılıyor devre takibi imkansız... ::)
şu an nick'ni hatırlayamadım bir arkadaşda oldukça prof olan Lab tipi HP güç kaynağının şemasını paylaşmıştı trafoda triac'ları görünce bir dumur vakası ile
daha karşılaşmıştım koskoca HP böyle yaptığına göre bu triac arkadaşı biraz hafife almışım... ;D
Alıntı yapılan: ipek - 27 Ekim 2011, 12:59:13
....yine buna benzer çift tristörlü çapraz bağlantılı akü şarj çihazında'da e tipi trafonun sargıları
arasında 3 uçlu Hall effect transistörü görmüştüm nedir saturasyonumu ölçüyor anlamamıştım ....
Evet saturasyona engel olmak için. Nüveden normalde zamanla çarpıldığında alanları eşit fi akısı akmalı. Aksi halde sargılardan akan akımın DC bileşeni oluşur. Hall sensörden alınan sinyal sayesinde çapraz tristörlerden hangisinin daha geç hangisinin daha erken tetikleneceğine karar verilir.
triyak la bu iş yapılıyor bende bir çok kart üzerinde gördüm endüktif yük sürmek çok zor ama bildiğim tek şey o :'(
Alıntı yapılan: t2 - 26 Ekim 2011, 09:15:04
Daha önce bir adaptör veya güç kaynağı için trafo girişine triak konularak gerilimin ayarlandığını bu sayede sekondere bağlı tarafta, lm317 gibi regülatör entegresi kullanılarak ısınmanın, güç kaybının azaltıldığını duymuştum.
Fakat bu iş bana "uyduruk" gibi geliyor. hele yüksek güçlerde kaçınılması gerek. Çünkü triak endüktif yük nedeniyle alternans sonunda kesime gidemeyecek abuk subuk çalışacak. Primerden tetikleme yaparak gerilimi kıyan hatta güzelce ayarlamayı hedefleyen bir devre sorun çıkaracak başımız dertten kurtulmayacak diyerek bu iş olur diyen arkadaşı Olmaz diye ikna etmeye çalıştım. Primerden triakı öyle bir kontrol yapacağız ki mübarek devrenin çıkışına ayrıca regülatör koymaya gerek kalmayacak. Siz , doğru dürüst çalışan böyle bir devre gördünüz mü?
üstat yüksek güçten kastınız ne bizim tristör modüllerinin sizin teoreminizden pek haberi yok sanırım 180kw gibi trafoları sürüyorlar kesime gidedememe sorunu tamamen ateşleme devresiyle alakalı abuk sabuk çalışmalara esas sebep olan ateşleme kartında kullanılan abuk subuk optocuplörler
Trafonun primerinde bobin olması, boştaykenn tamam da yükteyken endüktif davramasını gerektirmezki. Yük neyse o.
Tristörün endüktif yüklerde kesime gidememesi ile sürücü katı (gate driver) arasında da fazla bir alaka kuramadım.
Alıntı yapılan: selbarut - 27 Ekim 2011, 16:26:32
üstat yüksek güçten kastınız ne bizim tristör modüllerinin sizin teoreminizden pek haberi yok sanırım 180kw gibi trafoları sürüyorlar kesime gidedememe sorunu tamamen ateşleme devresiyle alakalı abuk sabuk çalışmalara esas sebep olan ateşleme kartında kullanılan abuk subuk optocuplörler
Abuk subuk opto lar derken bu kartlarda genellikle puls trafoları tercih ediliyor, opto olanlarıda gördüm ama puls trafoları daha çok tercih ediliyor.
belki ne tristör ne de triak. Bunun yerine transistör kullanılıyor olabilir. Bu durumda sıfırda açarsın. istediğin yerde kapatırsın. Böyle bir devre duymuştum. sıfırda tetiklendiği için parazit az oluyor.
Alıntı Yapsizin teoreminizden pek haberi yok sanırım 180kw gibi trafoları sürüyorlar
efendim trafonun gücü kva olarak ifade edilmelidir. buna kw diyen kişinin nasıl bir gözlem yaptığından şüphe ederim. varsa böyle bir devre ve de şeması buyrun gösterin. Yapılmıştır inanıyorum fakat bildiğimiz yoldan değil. adam ya transistör kullanmış ya da başka bir teknik var. triak endüktif yükte iletimde kalır. bunu kesime götürmek için ne yapılmış? mesele o. gerçekten triak kullanıldıysa bunun izahı lazım. triakın kesime gitme şartı bellidir. tetiklersin iletime geçer. şartlardan biri veya bir kaçı oluşunca kesime gider. sonra istediğin zaman bir daha tetiklersin.
Belki de GTO (http://www.google.com.tr/search?q=gto+thyristor&hl=tr&oq=gto+t&aq=0L&aqi=g-L10&aql=1&gs_sm=e&gs_upl=6271l6489l0l8642l2l2l0l0l0l0l250l484l2-2l2l0) kullanılmıştır. adam üzerini kazıdığı için triak veya tristör zannedilmiş olabilir.
Alıntı yapılan: t2 - 27 Ekim 2011, 17:23:13
..... triak endüktif yükte iletimde kalır. bunu kesime götürmek için ne yapılmış? .....
Triac, endüktif yükte iletimde kalacak diye şart yok bunu nerden çıkarttın. Ancak kritik, L/R oranı ile tetikleme açısından bahsedilebilir.
Bunun hesabını okulda göstermişlerdir.
bunalmış hocam size tetikleme devresini özelden atabilirim enterasan bir durum durum ama tetik açısı sıfıra yakın bölgelere gelince brt13 harici ne denediysem kesime gitmediler brt 13 gidiyor devrede mi hatavar optolardamı tm bende anlamadım t2 hocam siz biraz tristör ve triyaklarla dimmercilik falan oynayın
endüktif yükte iletimde kalacak diye şart yok ama, Ttriak akımı, tutma akımının altına inmediyse -ki bu durumda öyle bir risk var- işte ozaman kalır.
İşte o riskin ortaya çıkması L R ve teta değerlerine bağlı.