Arkadaşlar elimde silecek motoru var. Otobüslerin camlarını yağmur yağınca silen motor.
Bu motor Sabit mıknatıslı dc motor
24 Volt ta çalışıyor. 3 fırçası var. (1.fırça ana devir için - düşük devir 2.fırça yüksek devir 3. fırçada negatif)
Benim anlayamadığım şu: Motor 4 newton da yüksek devirde test ediliyor. Normalde 40 devir dönmesi gereken motorun devri zamanla 50 devire çıkıyor. Bunun nedeni nedir acaba? Mekanik midir? manyetik midir? sarım ile ilgili midir?
Devrin artmasının birkaç nedeni olabilir birincisi bu motorlar redüktörlü olduğu için reduktor düzenin de bir sürtünme enerji kaybı var motor döndükde redüktör sistem mekanik olarak rahatladığı için devir artabilir. Bu redüktörlerin içinde katı bir gres yağ herzaman vardır.sistem hareket ettikce yağlanma artar sürtünme düşer devir artar.
ikinci faktör bu motorlarda kara mıknatıslar kullanılmakta ve bobinlerde oluşan manyetik alanın mıknatıslanmayı çalıştıkca artırma özelliğinden dolayı bir miktar devirr artışı yaşanabilir.Bu motorlarda hedef zaten devri kararlı bir değerde tutmak değildir. birim zamandaki tursayısını ölçüp geribesleme ile pwm kontrolu yapılırsa ilave devrelerle devir istenen değerlerde tutulabilir. ancak asıl amaç sileceği döndürsün yeter...
Motor yataklarında kullanılan yağın ısısının artması ile ilgili bir konu olabilir. motordan kaynaklanan (mekanik veya elektriksel) ısınma muhtemelen yağı inceltiyor olabilir.
Elinizde sadece motor değilde dişli mekanizması içeriyorsa zaten durum aynı.
Biz motorun miline delrin redüktör dişlisi kullanıyoruz. yani mil ile delrin arasına sürüyoruz yağı. Yağ incelince motorun devri nasıl artıyor hocam?
Vizkozite. Yani sıvının sıvının akmaya karşı gösterdiği direnç. Işınma olduğu zaman özellikle gres türü yağlanda viskozite düşüyor. Teorik olarak margarin gibi düşünebilirsiniz. buzdolabından çıkan ve oda ortamındaki yağın ekmeğe sürülmesini karşılaştırabilirsin.
12V arka cam silecek motorlarının hareket alanı nasıl azaltılabilir ?
hareket alanını mekaniği ile oynayarak yada elektronik kontrol kartını revize ederek yapabilirsin.
ambar7 benim motorum boşta 2800 rpm dönüyor. Redüktörlü ise hızlı devirde redüktür çıkışı 40 devir. Benim motorumun 40 devirden 50 devire çıkması demek devrinin 600-700 devir civarında artması demek. Bu olabilir mi?
Geri besleme olmayan kontrol sistemlerin kararlılığı garanti değildir. gerçi o ölçtüğün devir boştaki deri. Redüktör takılı iken muhtemelen daha yavaş dönüyor. (redüktör aynı zamanda motor için bir yüktür.) Redüktörün dişli hesabına göre yapmak lazım. (redüktör üzerinde oran varsa zaten sorun yok)
Yani daha düşük bir devir değişimi olabilir.
hocam problem şu:
motor redüktörlü olarak bağlanıyor ilk başta 40 devir olarak başlıyor 1 saat sonra motorun devri 50 devire çıkıyor.
65 tane kademe var dişlide. 65 x 50 - 65 x 40=650 devir . Motorun boş çalışması varsayılarak hesaplanan devir kayması.
yani motorda bu kadar değişim yapabilir mi motor mili ile redüktör arasına konulan yağ?
Yağ yapmaz, kullandığınız gres yağı az bir oynama yaptırır o da %1-2 hız farkı yaratır ancak. Motordan elektriği kesip tekrar verdiğinizde yine 40 devirden mi başlıyor yoksa 50 devirden mi başlıyor bu sorunun cevabına göre durumu değerlendirebiliriz.
Tahminim motorun tam verebileceği maksimum torkta çalıştırıyorsunuz bu durumda da motor belli bir süre sonra ivmeyi kazanıp 50 rpm'de sabitleniyor. Tabi motorun maksimum torkunda çalıştırılıyorsa eğer bu ivmelenme çok yavaş oluyor.. Belki sizin durumunuzdaki gibi bir saat.
Yüksüz devri kaç rpm'dir? 50 Rpm'den daha yüksek olmalı..
motorun mil çıkışı 3000 devir civarı. Ama miline delrin dişli takılınca ki devri 40 rpm. normal şartlarda. Ama motorun orjinal devri bu kadar.
acaba mıknatısların ısınmasından dolayı %20 lik bir devir artışı olabilir mi? redüktörlü çalışmada.
Motor devri güçlü mıknatıs çekimiyle artar ve mıknatısın ısınması da (özellikle yüksek derecede ısınması) çekim kuvvetini düşürür, hızı azaltabilir. Daha önce de bu tür bir durum başıma gelmiştir. Önceki mesajımda sorduğum sorunun da cevabını verebilirseniz sevinirim. Elektrik kesilip verildiğinde hız kaç rpm'den başlamaktadır.
Buna bakmadım. Bence problem yağ değil. mıknatısın gauss larını ölçtüm . Isıtarak ölçüm yaptım ve normal ısıtmadan ölçüm yaptım. Bunu size göndersem yorum yapabilir misiniz? yaklaşık 70 dereceye kadar ısıtıp ölçtüm. orta bölümden ve mıknatısların iç bölümünden değerler aldım. Bunu göndersem bakabilir misiniz?
hocam dediğini yarın deneyeceğim. Bu devir artışının nedeni sende neydi? Ana devirde fazla bir değişim yok. Fakat ikinci devirde 10 devire yaklaşan bir artma olması çok garip. Bunu nasıl çözdün sen?
diğer arkadaşlarında dediği gibi bencede redüktörün ısınmasından dolayı dişlilerdeki yağ inceliyor ve boştayken daha rahat dönüyor. ayrıca dişlilerin ısınmasından dolayı çaplarda da değişmeler olabilir. motordada dönen kısımda bobinlerde ısınma oluyor. bu da bobin drencini bir miktar yükseltir ama bu motoru yavaşlatma yönunde olur. fakat dönen rotorun genleşmesinden dolayı mıknatıslara daha da yaklaşıyorsa hızı arttırır. birde fırçalara yağ bulaşmış olabilir diye düşünüyorum. bu yağ zamanla ısındığından inceliyor ve elektrik iletkenliğini arttırıyor.
Alıntı yapılan: mir_as82 - 05 Ocak 2012, 12:26:49
Buna bakmadım. Bence problem yağ değil. mıknatısın gauss larını ölçtüm . Isıtarak ölçüm yaptım ve normal ısıtmadan ölçüm yaptım. Bunu size göndersem yorum yapabilir misiniz? yaklaşık 70 dereceye kadar ısıtıp ölçtüm. orta bölümden ve mıknatısların iç bölümünden değerler aldım. Bunu göndersem bakabilir misiniz?
Evet bu onemli bir bilgi olur. Eger isindiginda gaus degeri dusuyorsa motorun hizlanmasi normal.
Size gauss değerlerini vereceğim lütfen bir yorum yaparsanız memnun olurum Mıknatısların ucundan ortasından alınan gauss değerlerini 5 saat içinde size atacağım. iki kutuplu. ısınmadan önce ve ısındıktan sonraki gauss değerlerini vereceğim.
arkadaşlar 3 farklı motor gövdesinde işlem yapılmıştır. motorun oda şartlarındaki ve gövdeyi 70 derece fırıında tutarak gauss değerlerini aldım. mıknatıslar motor gövdesinde ölçüm alında. Rotor olmadan ölçtüm.
1.gövde için:
N kutbunun ve S kutbunun uclarından ve ortasından alınan gauss değerleri ortalamaları:
Oda şartı: N =1087 gauss , S =1177 gauss
70 derece: N =987 gauss , S =1073 gauss
2.gövde için:
N kutbunun ve S kutbunun uclarından ve ortasından alınan gauss değerleri ortalamaları:
Oda şartı: N =1117 gauss , S =1150 gauss
70 derece: N =1007 gauss , S =1013 gauss
3.gövde için:
N kutbunun ve S kutbunun uclarından ve ortasından alınan gauss değerleri ortalamaları:
Oda şartı: N =1103 gauss , S =1117 gauss
70 derece: N =977 gauss , S =910 gauss
birde şunu öğrenmek istiyorum. gauss değişiminin motor üzerideki etkisi N x S lerin oranı mı? yoksa N + S gaussların eski ve yeni (oda şartı ve 70 derecedeki değerler). Yani etkiyi bulmak için (70 derece ) N * S/ (oda şartı ) N * S oranlaması mı yapmalıyım? yoksa (N oda + S oda) /(N 70derece + S 70 derece) şeklinde mi hesap yapmalıyım?
http://en.wikipedia.org/wiki/Torque_and_speed_of_a_DC_motor
If applied voltage is kept constant, motor speed has inverse relation with flux.
Motorunuza soğutma eklemeniz gerekiyor gibi. Daha sağlıklısı (ve biraz daha zoru) geri bildirimle hız kontrolü yapmak, takometre kullanmak uygun olabilr.
Normal şartlarda N ve S kutuplarında aynı akı yoğunlukları oluşur. Fakat mıknatıs ve motor gövdesindeki geometik kusur ve homojensizlik sorunları nedeniyle deney sonuçlarında kutupların akıları farklı çıkmış bu ihmal edilebilir.
Burada üzerinde durulması gereken konu, mıknatısların akı yoğunluklarının oda sıcaklığındaki ve 70 derecede farklı olması.
Örneğin 1 nolu motorda
Oda şartı: N =1087 gauss , S =1177 gauss, Ortalama 1132 Gauss
70 derece: N =987 gauss , S =1073 gauss, Ortalama 1030 Gauss
Sıcaklık artışı yaklaşık 100 Gauss düşüşe neden olmuş.
Ben size mıknatıs kaynaklı, sıcaklık artışı ile motor devrindeki artışın sebebini izah edeyim.
Endüvi devresinde motor direnci ve endüktansını ihmal edelim.
Motora uygulanan gerilim V ise, endüvide endüklenen EMK da E=V dir.
Öte yandan E=wk dır. Burada k, sargıların maruz kaldığı magnetik akı, w ise sargıların açısal hızıdır.
Eğer sıcaklık artışı magnetik akıda azalmaya neden oluyorsa V=wk bağıntısındanda görüleceği üzere k da ki azalış w daki artış ile dengelenir.
Aşağıdaki hesap tahminimce yaklaşık olarak motorunuzun 70 derece kaç devirle döneceğini söyler. Fakat deneysel sonuç daha farklı çıkarsa da şaşırmam.
nb=ka*na/kb
burada
na, motorun 20 derecedeki devir sayısı.
nb, motorun 70 derecedeki devir sayısı.
ka, mıknatısların 20 dereceki akısı
kb, mıknatısların 70 dereceki akısı
-----------------------------
Şönt DC motorlarda kutup sargılarının bağlantılarının kopması sonucu kutup alanı çok düşer. Bu durumda endüvi son derece tehlikeli devir sayılarında dönmeye başlar ve motor parçalanır. Bu olaya motorun kaçması denir ve elektriksel olarak özel güvenlik tedbirleri alınır.
Sizdeki motor da sıcaklık artışıyla birlikte kaçmaya çalışıyor.
Burada gauss değeri düşmesine rağmen hızlanmış, buradan tork düşer diyebiliriz. Aynı zamanda sarımlarda genleşmeden dolayı gevşeyecektir. Direnci artacaktır. Bu noktada elektriksel olarak baktığımda hızlanma sebebi göremedim. Çünkü akı zayıflıyor, direnç arttığından çekilen akım azalır. Rotor akısı azaldı, mıknatısların sıcaklıktan dolayı akısı azalacak.
Bence bu noktada olan şu, gövdedeki ısıdan dolayı gövdedeki yataklar ısınmadan dolayı gevşemiştir. Her ne kadar rotor milide genleşse farklı malzemelerden yapıldığından dolayı boşluk artabilir. Tabi bunu mikrometre ile ölçmek gerekir. Bu da rotorun dönmesini kolaylaştırmıştır.
Motorun nasıl olduğunu bilmediğim için birşey diyemem. Çünkü bazı motorlarda ısıl çift kullanılarak, motorun ısındıktan sonra daha hızlı çalışmasını sağlayabiliyor. Yada merkezkaç etkisi ile içerisine eklenen mekanizma ile hızı limitlendirilebiliyor.
Yada arkadaşların dediği gibi bu yataklardaki gress yağının çözünmesi de neden olabilir.
Alıntı YapÇünkü akı zayıflıyor, direnç arttığından çekilen akım azalır. Rotor akısı azaldı, mıknatısların sıcaklıktan dolayı akısı azalacak.
Motor besleme voltajı sabit kalıyor. Devir sayısı artıyor. Motor bunu nasıl beceriyor?
Tabiki daha fazla akım çekerek. Mıknatıslar zayıfladı diye akım azalmıyor aksine artıyor.
Rotor ısınıyor? ısınan rotorun direnci artmayacak mı? Direnci arttığında nasıl daha fazla akım çekecek?
Dediğinizde haklı olabilirsiniz, ama sargı direnci artarken akımı artıran sebep nedir? Devreye ek direnç bağlanıyormuş gibi olacak. Ben burada şöyle düşündüm, bilmiyorum belki yanlışta olabilir, burada oluşan tork azalırken hız artıyor bence. En ufak yükte bile hız çok daha hızlı düşecek boş çalışmaya göre belli bir hızdan sonra ise yüke bağlı olarak hız daha yavaş azalacak. Bu da o yüksek hızda torkunun daha az olduğunu göstermez mi?
Araba gibi düşünelim düşük hızda 1. viteste en yavaş hız en büyük tork, 5. viteste en yüksek hız en düşük tork var.
Eger motor yuklu ise ve kutup akisini azaltirsan sargilar yanar zaten.
Motor hizli donecekki Ndfi/dt yuksek olsun. Motor devri n=k*i gibi bir bagintiya gore degisir. Kmotor sabiti i de akim. Eger motoru hizlandirmak istiyorsan vereceksin akimi.
Direncdeki artisin akimi azaltma egilimi, i=n/k nin artirma egilimi yaninda gormezlikten gelinebilir.
hocam ben bugün motorları boş olarak yani milin çıkışına delrin dişli takmadan test ettim. 26V da test ettim.
Sonuç şu: Motor ilk başta 2500 ile dönüyor akımı 0,9 Amper.
1 saat sonra 2700 rpm - akım=0,78 Amper civarı
1,5 saat sonra 2960 rpm - akım =0,76 amper
2 saat sonra 2940 rpm - akım = 0,80 amper
Burada dikkat edilmesi gereken nokta şu: motorda 3 fırça var. bir tane fırça yüksek devir sağlamak için mıknatıs ekseninde 45 derece kaçık. yani Ana devir fırçası - yüksek devir fırçası - negatif fırça olmak üzere 3 fırça var. Bana da bu olay sanki mıknatısların manyetik alanından kaynaklanıyor gibi geldi.
Isinan motorun devir sayisi yukarida verdigim bagintiya gore
Oda şartı: N =1087 gauss , S =1177 gauss, Ortalama 1132 Gauss
70 derece: N =987 gauss , S =1073 gauss, Ortalama 1030 Gauss
nb=ka*na/kb= 2500 x 1132/1030 dan 2747 devir cikiyor ki sen de 2700 devir olcmussun.
Yalniz motor akiminin ilerleyen zamanlarda dusmesi konusunda bir terslik var. Biraz daha kafa yoralim. Akimin artmasi gerekiyordu ! ?
Bugün kendim yaptım testi. motorun mili boşta dönereken aldım değerleri. Hatta başka bir motoru milinde redüktör varken ölçtüm
yüklü motorda redüktör çıkışında devir artıyor ve onda da akım 2,5 amperden başladı 2 saat sonra 1,4 ampere kadar düştü. Bu test yüksek devirde yapıldı
redüktör çıkışı ise 43 d/d dan 51 d/d ya yükseldi. Bu test yüksek devirde yapıldı
Alıntı yapılan: mir_as82 - 07 Ocak 2012, 00:25:00
Bugün kendim yaptım testi. motorun mili boşta dönereken aldım değerleri. Hatta başka bir motoru milinde redüktör varken ölçtüm
yüklü motorda redüktör çıkışında devir artıyor ve onda da akım 2,5 amperden başladı 2 saat sonra 1,4 ampere kadar düştü. Bu test yüksek devirde yapıldı
redüktör çıkışı ise 43 d/d dan 51 d/d ya yükseldi. Bu test yüksek devirde yapıldı
Galiba benim dediğime geliyor durum. Hocam bana göre önceki mesajda da söylemiştim, ısındığı için mıknatıslanma değerleri düşecek, rotor sargıları ısıdan dolayı genleşecek ve her iletkende olduğu gibi direnci artacak. Direnç artınca sabit gerilimde akım düşecek.
Isıdan dolayı gress yağı incelecek ve daha kaygan yapı oluşacak, motor gövdesindeki yataklar ısıdan dolayı genleşecek ve mile göre daha fazla olan bu boşluk mikron mertebesinde bile olsa dönüşünü kolaylaştıracak. (tabi bu yatakta kullanılan alaşıma/metale de bağlı)
Bir de aklıma şu geliyor, rotor nüvesinde daimi akılar oluşacak, mesela bazen uzun süre takılı olan adaptörü çıkarmamıza rağmen bir müddet daha çalışması gibi. Ancak yeni takılan adaptörde bunun gözlenememesi. Enerji depoluyor gibi de belki düşünülebilir.
Motorun başlangıçta daha fazla akım çekmesi normal. Bir tek DC motorlar için değil, tüm motorlarda bu böyle.
Motorun akimindaki dususu iletken direnclerindeki artisla ele almamaliyiz. Tamam bunun da katkisi var fakat asil etken elektromagnetik olaylardan kaynaklanmali.
Mesela soyle dusun super iletken tellerle sarilmis motorun miknatislarini zayiflatalim ve motoru haricen isitalim. Akim azalmayacakmi?
Alıntı yapılan: bunalmis - 07 Ocak 2012, 13:40:33
Motorun akimindaki dususu iletken direnclerindeki artisla ele almamaliyiz. Tamam bunun da katkisi var fakat asil etken elektromagnetik olaylardan kaynaklanmali.
Mesela soyle dusun super iletken tellerle sarilmis motorun miknatislarini zayiflatalim ve motoru haricen isitalim. Akim azalmayacakmi?
Valla çok uçuk bir örnek oldu birşey demem güç :)
Sarıma mıknatıslanmanın getirdiği bir direnç etkisinden söz edebiliriz. Bu açıdan bakarsakta toplam direnç azalır. Çünkü kalıcı mıknatısların etkisi azalıyor. Burada ısının etkisiyle toplam direnç artar mı azalır mı derseniz bence kullanılan malzemeye de bağlı. Neodmium mıknatıs olsa manyetik akısı yarı yarıya belki daha fazla azalacaktı direnç ona göre değişecekti. Aynı şekilde süper iletken kullanılsaydı durum ona göre yada alüminyumdan bir sarım olsa ona göre değişecekti. Ancak tek başına mıknatıslanmadan kaynaklanmadığı da aşikar. Benim dediğim sadece bir teori. Denemesini şöyle yapabiliriz. bir motoru ısıtınca direnci ne kadar artar yada azalır bunu ölçerek birşey söylemek mümkün. ama buna uygun motor elimde yok :)
Hocam sizin sayenizde bende şöyle bir çıkarım yapayım.
1- ısındıkça mıknatısların gauss değerleri azalacak, azalınca devir artma eğilimi gösterecek
2-devir artma eğilimi gösterince rotorda bulunan endüvinin zık emk değeri artacak. Endüvi direnci de ısınmadan dolayı azalacak (V - Vemk)/R endüvi = akım
3-ısınma ~ Vemk ve ısınma ter orantılı R . yani formüldeki üst değer artıyor , bölen azalıyor
4-sonuçta devir artarken akım azalıyor.
5-işin içine mekanik etkenlerde girince (yani redüktör, motor yatakları faktörleri, redüktörde bu fark daha büyüyor :). hocam sizin sayenizde olayı çözdüm. Teşekkür ederim size.