400W 24V dc motor hız kontrol devresini nasıl yapabilirim.Pic pwm yada
potansiyometre ile olabilir.İki yöntemin birbirine üstünlüğü ne olur.Şema gösterebilirseniz çok makbule geçer.
Dostum Endüstride hem maliyeti düşük tutmak hemde dayanıklılık açısından DC motorların hızlarını Direct Ac enerjiyi tristörlerle kırpma yöntemi kullanılır. Dimmer prensibi gibi çalışır.Pot ile yaparsan oldukça basit bir dimmer devresi işini görür.Pic ile yaparsan 0 geçişini okutarak gecikmeli olarak (max=50 msn) tristörleri tetilersin. Bu prensiple hazırlanmış 3 kw fırçalı motor hız kontrolü görmüştüm.Üstelikte 3 faz beslemeli. Elimde şema yok bulunca buraya atarım.
Not:AC sinyali doğrultmadan direct Tristöre uyguluyorsun.
Kolay gelsin...
hocam ilgin için teşekkürler. Motoru akü ile kullanmam gerekiyor hbridge
mosfet bağalntıları buldum.Fakat bu motor 120ampere kadar çıkabiliyor.Bunun için uygun mosfetler ne olabilir.IGBT modülleri çok pahalı 85Â gibi.Alternatif bir çözüm bulmalıyım.
Evet H Koprusu ile cift yonlu surme ve fren gibi seyler yaptirabilirsin.
IRFZ44 un akimi senin isini gorebilir. Yetmezse paralel 1'er tane daha baglarsin. Fakat Mos'lari bu akimlar icin baya iyi surmen gerekecek.
aksi halde birkac sn icerisinde yuksek sıcaklılara ulasip bozulacaklardir.
İster PIC li yap istersin potansli bence en guzeli PWM le kontrol etmen.
Zaten cok ta fazla secenegin yok bu sartlarda !
Bu hiz kontrolunu geribeslemeli mi yapacaksin yoksa sadece basit hız kontrol mu olacak?
Kolay Gelsin.
Merhaba.
Lunapark arabaları için 12 volt aküden çalışan 13 amper lik devreler yaptım önceden. Fakat akülü çalışma bayağı problem yaratıyor. Hele kullandığın motorlar çok büyük ihtimal fırçalı olacakki allah kolaylık versin.
Bu DC motor kontrol isini tekrar gozden gecirmem gerekti.
Hem de 24 VDC & 20 A. continuous...
Degisik amaclarla kullanilan motorlar var. degisik ozelliklere sahip suruculerde mevcut. Hiz kontrolu varsa genellikle ortak payda PWM.
DC de ileri geri vs. varsa H Koprusu 1880 den beri kullaniliyor.
Bu tarihte elektronik yokmuydu??? bence vardi... sadece adi kimyaydi :)
Neyse adamlarin yaptigi guzel seyler var.
Regenarative Brake System vs... gibi bir sistem var.
Dusunun ki bir scooter yaptiniz. hizlandiniz gidiyorsunuz yavaslamaniz gerekiyor. Nasil yavaslarsiniz. H koprusundeki alt veya ust gruplari kisa devre ettiginizde fren yapmis olursunuz basitce. Fakat adamlar bunu aku doldurmak icin kullanmis. Fren icin harcanacak gucu israf etmemisler akuye vermisler. Ayni zamanda Power Mosfetleri de acayip korumuslar bu sayede...
Bir scooter yaptiginizi dusunun... :)
Ufak tepeler de motor yukunuz artacagi icin hiziniz dusecektir.
Bu hizi sabit tutmaniz olaya konfor katar. Mercedes olursunuz.
Fakat geri besleme elemani olarak oyle encoder takograf falan kullanmayacaksiniz. Mutevazilik sinirlarini zorlayip akim gerilim gibi nispeten kolay verilerle yetineceksiniz.
Bu arada mosfetleri de saglam kalmasini saglamamiz gerekiyor.
Ilk once yapilacak is bence H Koprusudur. Ust grubu surmek nispeten problem oldugu icin hazir H Kopru surucu kullanmakta fayda var diye dusunuyorum. Ve ilginctir ki motorum da fircali tip. Frekans olarak 19 kHz siklikla kullaniliyor. Vardir bir hikmeti diyerek bende PIC teki PWM frekansini 19 kHz e ayarlayacagim. Su anda Mosfet driverlari bekliyorum.
Ustalar!!!
Oncelikle FET leri gumletmemek icin ne yapmaliyim?
Sabit hizi nasil saglayabilirim?
Regenarative sistem hakkinda ne dusunuyorsunuz?
mosları korumak için devreye motordan önce bir lamba felan tak varyak da kullanabilirsin, allah kolaylık versin , emniyet için birde gözlük tak istersen
şu sebepten söyledim, geçen bizim bir arkadaş makinalar arasında yürüyor o sırada orada beton kırıyorlarmış adamın beton kırdığı murç birden fırlıyor ve bizim elemanın eline giriyor görünmez kaza
akülü forklifler güçlü motorlar kullanırlar ve güç devresi genelde tiristörlüdür köprü felan da yoktur ama pwm kullanırlar
fakat dc motorda köprü kullanmak süper bir olay
Beslemen aküden olacağına ve motorlarda fırçalı olacağından iyi filtre edilmiş bir 5v. kaynağı üzerinden pic i beslemelisin. Pic üreteceğin düşük frekanslı bir pwm ile ve mosfetlerle bu işi çözebilirsin.Pwm frekansını deneyrek kendin bulacaksın çok düşük olursa motorda belki vuruntu falan yapabilir çok yüksek olursada mosların fazla ısınacaktır bunu denemeden söylemek zor. en düşükten başlayıp arttırırsın.Mos olarak sana önerebileceğim ttl gate özelliği olanlardır.Sürücü işine bulaşmadan bu şekilde çözebilirsin. örneğin bulabilirsen PHP125N06 işini çok rahat görebilir. Bu mos 55V 75A liktir ve TO220 kılıfı vardır. Rds dirençi çok düşük olduğundan uygun bir soğutucu ile zorlanmadan soğutursun. Motorun bobininden gelecek ters voltajlarıda mos içindeki söndürme diyotları ile halledebilirsin.Eğer Half bridge ile süreceksen PIC16F684 e bir göz at.
Başta 400w demişsin ama sonradan 120 Ampere kadar çıkabilir demişsin ki bu 2880 watt :?:
@Mmengi
H Koprusunde ister istemez iyi bir Mosfet surucu kullaniyorsun. Onun icin ozel bir mosfet aramayacagim. Bir surucu buldum, inceliyorum.
www.pgdt.com dan SOLO Motor driver.
Mosfet olarak STW80NE06 kullanmis 60 Volt 80 Amper degerlerinde.
Ve H Koprusunde 2 li paralel olarak toplam 8 adet mosfet kullanilmis.
Islemciye kendi isimlerini vurmuslar. Bu arada surucu 110 Amper olarak geciyor. Fakat motor 500 Watt yani 24 Voltta yaklasik 20 Amper.
Anlik tepkileri karsilamak icin heralde bu kadar buyuk Mos kullnaiyorlar...
Bu arada Rds sadece 5.5 mOhm. Mosfet ST nin. Buyuk kilifta...
Moslar neden gumler?
1. Akim limitlerin ustune cikmistir.
2. Gerilim limitlerin ustune cikmistir.
3. Guc limitlerin ustune cikmistir.
Zaten geriye de bir sey kalmadi.
Geribesleme elemani kullanilmadan devir sayisi nasil sabit tutulur?
Bunun icin kullanilacak tek yontem EMK yi olcmek.
PWM duty'e, her kosulda sistemi surekli olmayan modda (discontinious mode) calistiracak sekilde sinirlama getirilebiliyorsa, pwm=0
da motor akiminin 0 oldugu bolgelerde motor voltaji olculurse, voltaj motor devri ile orantili olacaktir.
Bunu geribesleme de kullanabilirsin.
PWM kullanmasaydin bir diger yontemde komutasyoni algilamak olacakti. Ancak pek cok motorda firca gurultusu fazla oldugundan basarili olunamaz.
Alıntı yapılan: "Erol"
Bu arada surucu 110 Amper olarak geciyor. Fakat motor 500 Watt yani 24 Voltta yaklasik 20 Amper.
Anlik tepkileri karsilamak icin heralde bu kadar buyuk Mos kullnaiyorlar...
...
merhaba
Ben de bir süreden beri bu konu ile ilgileniyorum. Özellikle sabit mıknatıslı dc motorlarda yükünüz de ataletli ise mesela bir skuter ise ve yokuş aşağı gidiyor ise motor hızını azaltmak istediğinizde motor regenaratif çalışıyor. O H köprünün mosları ve ters diyotları üzerinden öyle bir akım geçiyor ki !!! sistemde 140 amper mos bile uçuyor standart 15 Amperlik motorda. Bu nedenle adamlar 20 amper çalışma akımındaki motor için 140 amper mos koymuşlar. Bizimde yapmamız gereken bu.
@erol ve dier bu konu ile ilgilenen arkadaşlar bu iş için texas ın hazır pwm entegresini deneyeniniz varmı.
TPİC2101
Salim o dediginin olabilmesi icin guc kaynagina paralel cok cok kucuk yuk baglaman gerekir. Yada motor milini harici bir kaynakla normal devirin cok ustune cikartman gerekiri guc kaynagina dogru tersten yuksek akim bassin.
Akim nasil artacak ben anlamadim.
merhaba.
hocam bir hafta içinde sanırım güncellerim sitemi orada bir fotoğraf var. bir tekerlek ve onu süren 24 volt mıknatıslı dc motor. ben tecrübemden bahsettim. yani denenmiş bir olaydan bahsettim. Akım öyle artıyor ki hızlı durma durumunda ve rejenaratif durumda inanılmaz. Moslar patlayı veriyor.
Regenaratif calisma hakkinda degisik seyler geliyor aklima. Mesela Motorlara pwm sinyali uyguluyoruz diyelim. Duty Cycle oranimiz % 40 olsun. Yani 1 suremiz.
Simdi 1 uyguladik. Sure bitti. Sonra uclari bosta biraktigimiz %60 sure boyunca motorun uretecegi gerilimi bir sekilde akuye mi aktaracagiz ?
Regenaratif calismadan ben bunu anliyorum.
Eger boyle birsey yoksa PWM calisma sirasinda 0 suresinde ne yapacagiz? Motor uclarini Kisadevre mi etmemiz gerekiyor? burasini cozemedim...
Saygilar & Sevgiler...
Eğer pwm aralarında aküyü şarj etmeye çalışsaydık motor çok zor hızlanırdı.
Regenerative braking system fren yerine kullanılabilecek akıllıca bir sistemdir. Akülü bir araçla uzunca bir rampa ineceksiniz diyelim. Sahip olduğunuz potansiyel enerjiyi boşuna fren disklerinde ısıya çevirmiyorsunuz da aküyü şarj etmek için kullanıyorsunuz.
@Xenix;
dc motor da PWM 1 suresi sonunda yuksek ve ters bir gerilim olusuyor. (reverse peak) bu zaten induktansin ozelligi. Daha sonra motor besleme geriliminin uygulandigi yonde fakat besleme geriliminden daha dusuk genlikte bir gerilim uretiyor. (back-emf) Bu gerilim degerinin daha dusuk olmasi sonucu bunun sarj icin kullanilmadigini sizin de tasdikleriniz sonucu anliyoruz :)
Elimdeki surucunun tanitim sayfalarini iyice gozden gecirdim orada da Regenarative Brake diye bir tabir kullanmis.
//-------------------------------------------------------------------------:)
Ayrica bu gerilim seviyesi motorun hizi hakkinda iyi bir referans olusturuyormus... (Tesekkurler B.Unalmis)
Bu konuyla ilgili ST nin bir uygulama notu vardi ama bulamiyorum simdilik.
Saygilar & Sevgiler...
Arac rampa inerken motor dinamo modunda, aku voltajinin uzerinde voltaj uretmeye basladimi artik pwm peryodunundan bagimsiz olrak moslara parelel diyodlar nedeniyle aku kontrolsuz olarak sarj olmaya baslar. Dolayisi ile klasik H koprusunde biraz degisiklik gerekiyor.
merhaba.
Bu sürücü baya bi problemli. Özellikle yüksek akımlı ise.
Rejenaratif enerji sistemin kendi doğasından kaynaklanıyor. Yani DEĞİŞKEN BİR MANYETİK ALAN İÇİNDE HAREKET EDEN İLETKENDE EMK ENDÜKLENİR prensibi. Çünki bizim motorumuzda sabit mıknatıslı veya değil her halükarda sabit bir manyetik alan var. Dolayısı ile motor hareket halinde iken mutlaka bir emk endükleniyor. Birde biz motoru sürmek için enerji uyguluyoruz. motor endüktansı uyguladığımız 60 - 100 amperlik akım altında bu endüktansın cevabı kontrolü zorlaştırıyor. Back emf nin hangi amaçlar için ölçülmesi gerektiğini biliyormusunuz.?
Ben denemeler yapıyorum ama bir problemde, etiketinde 500W yazan motorun aslında 2KW kaldıracak sabit mıknatısa sahip olması. Bu hızlanma ve yavaşlama sürelerini belirli bir seviyenin altına indirmemi engelliyor. Eğer motoru çok hızlı olarak yavaşlatmak istersem moslarım dayanmıyor. ben t0-220 55 amper kullandım. st nin to-247 moslarını kimden bulabiliriz.
benimde yapmam gereken 150- 200 amperlik köprü oluşturmam heralde. Çünki motorum normal yükte 15 amper çekiyor. Fakat H köprüm 110 amper ama 2 sn civarında bir sürede 22 volttan 0 a düşmek istersem bunlar patlıyor.
@erol senin söylemiş olduğun sürücüde boyuta baktım da bu boyutta olduğuna göre 4 katlı pcb ilemi yapmışlar bu sürücüyü acaba. Bu kadar akımı moslar kaldırsa bu sefer yollar kaldırmaz.!
Alıntı YapBenimde yapmam gereken 150- 200 amperlik köprü oluşturmam heralde. Çünki motorum normal yükte 15 amper çekiyor. Fakat H köprüm 110 amper ama 2 sn civarında bir sürede 22 volttan 0 a düşmek istersem bunlar patlıyor.
Hocam cok kısa surede durmak istiyorsan herşeyden önce akımı kontrol altında tutman lazım. Klasik H köprüleri dinamik frenleme modunda kullanırsan dinamoda üretilen enerjinin tamamını iki mos üzerinde harcarsın buda bahsettiğin patlamalara neden olur. Zira akımda hiç bir kontrol mekanizması yoksa akım binlerce ampere ulaşabilir.
Olay şu m kütlesini v hızı ile hareket ettirirken E = 0.5*m*v*v enerjisi araç üzerinde depolanmış demektir.
Sen bunu T saniyede durdurmak istersen P = E / T gücü sözkonusudur.
Seri kol üzerinde armatür direnci dışında herhangi bir engel olmadığı düşünülürse P/V nin çok büyük değerlere ulaşacağı görülür. Dolayısı ile yüksek akımlı MOS almak da çözüm olmaz.
Eğer H köprü yapısını değiştirir ve enerjiyi 2 MOSda harcamaktan vazgeçersen bu durumda da dinamo voltajı serbest geçiş diyodları üzerinden aküye yada güç kaynağına doğru akar. Bu akımı istenen sürede kullanmazsan ve enerjiyi tüketmezsen istediğin gibi frenleme yapamazsın.
Her durumda H köprü yapısı değiştirilmeli. 5 Mos + sıkı kontrol devresi ile başedilebilecek bir problem.
2-4 kW lık motorları bile PWM köprü sürmeyle çok süratli kullandım hiç sorun olmazdı, örnek uygulama stator sargısı sarma, sürekli ileri geri ve kendinden frenli (sürücüden) mekanik bir fren yok. Bu mevzu daha öncede geçmişti anlatmıştık
Alıntı yapılan: "bunalmis"Klasik H köprüleri dinamik frenleme modunda kullanırsan dinamoda üretilen enerjinin tamamını iki mos üzerinde harcarsın buda bahsettiğin patlamalara neden olur. Zira akımda hiç bir kontrol mekanizması yoksa akım binlerce ampere ulaşabilir.
Eğer H köprü yapısını değiştirir ve enerjiyi 2 MOSda harcamaktan vazgeçersen bu durumda da dinamo voltajı serbest geçiş diyodları üzerinden aküye yada güç kaynağına doğru akar. Bu akımı istenen sürede kullanmazsan ve enerjiyi tüketmezsen istediğin gibi frenleme yapamazsın.
Her durumda H köprü yapısı değiştirilmeli. 5 Mos + sıkı kontrol devresi ile başedilebilecek bir problem.
Hocam bu konuda sende haklısın. Bahsettiğin fren transistörü ve direncini zaten ac sürücülerde yapmıştım. O sistemi biliyorum. Fakat burada kesin çözümlerden biri aster in bahsettiği yol. yani %50 %50 H köprüyü sürmek. zaten ancak bu durumda normal çalışıyor. Motor her zaman kontrol altında kalıyor. Fakat Aster hocam bu akü söz konusu olunca fazla enerji harcamak anlamına geliyor. Çünki palsin artısında motoru orana göre bir yöne sürerken pals sıfırda iken orana göre dier yönde enerji uyguluyorsun ama sonuçta enerji akıyor ve kısıtlı enerji kaynağı için çok uygun değil diye düşünüyorum.
Alıntı YapFakat burada kesin çözümlerden biri aster in bahsettiği yol. yani %50 %50 H köprüyü sürmek.
Bahsettiğin yöntemde rıpıl çok yüksek olur ve motorun magnetik aksamının ısısı yükselir.
5. Mosu BAR'a paralel bağlamaktan bahsetmedim, Akım yoluna seri koyarsan dinamodan aküye doğru ters basacağın akımı kontrol altında tutabilirsin. Hatta ilave 6.Mos ile enerji fazlasını bir dirençde söndürebilirsin.
dediğim uygulamayı çok başarılı şekilde çok seri olarak motor sürmede kullandım
anlık yüksek devirli sağ sol dönüşlü çalışmalar ve zınkkk duruş, hatta encoder le istediğim pozisyonda durdururum
diğer uygulamalardan tek farkı motor dururken bile çalışıyor olması dır
öyle fazla bir ısınmada söz konusu değildir
bu uygulamayı dandik bir beslemeyle silecek motoruna yaptım sonuç harika ısı felan hak getire
hatta mmengi ile bir ara bunu tartıştık olmaz dedi denedik ikna oldu
şimdi hatırladım, aynı mevzuyu libertador diye bir arkaşa da izah etmiştim randıman alamadığı devreden olumlu sonuç almıştı
Alıntı YapSonuc mukemmel. Tesukkurler aster. Durumu ifade etme acisindan bulabildigim tek kelime "lönk" diye durdugudur.
https://www.picproje.org/index.php/topic,14802&highlight=#14802
https://www.picproje.org/index.php/topic,19721&highlight=#19721
@Aster
2KW lık boşta dönen motorumu yoksa 2KW mekanik yük ile nominal devrinde dönen bir motorumu zınk diye durdurmakdan bahsediyorsunuz ?
Verdiğiniz linklerde PWM frekansının 50Hz civarında olduğundan söz ediliyor. Benim bahsettiğim ısınma 20Khz civarındaki PWM frekanslarında.
hocam, motor sürekli yükte normal devirde iken fren den bahsettim
benim kullandığım yüksek güçlerde aktarma tırtırlı kayışla (triger) iyi netice veriyordu
pwm de 50 hz olayı arkadaşın kullandığı frekans nasıl kullanır bilemem benim anlattığım olay DC motorda ve dediğiniz gibi 20 kHz civarı çalıştım
ama bu şekil sistemler şu anda AC motorlarda da aynı süratli biçimde kullanılıyor hatta bir tanesiyle başım dertte hala uğraşıyorum :roll:
bundaki aktarma da motor mil ucundaki sonsuz vida uzantısıyla oluyor
yük kızak üstünde yürüyor 1 ton civarında, motor 7.5 kW alet te cnc
@aster aslında bütün problem burada akü enerjisini ideal şekilde kullanarak en uzun süre istifade etmek. Almış olduğun netice tartışmaya gerek bırakmıyor ama akü söz konusu olunca ne yapacağız hocam.?
@Salim Bey;
Motor surucu tahmin ettiginiz gibi en az 3 katmandan olusuyor. Fazlasini bilemiyorum.
Mosfetler zaten SIKI lehimlenmis :)
Bir de denemelerde gercek bir dikkatsizlik ornegi yasadim. Motor surucu (devredeki sadece 4082 değil HIP4082 ymis. http://www.intersil.com/data/fn/fn3676.pdf ) ve sadece 4 adet mosfet ile yaptigim denemeden sonuc alamamistim. Motor olarak elime gelen ilk DC motoru kullanmanin cezasini cekiyorum. Teyp motorunun icindeki regule devresini maalesef farkinda olmaksizin hesaba katmadim. Motorun uzerindeki CCW yazisini gordukce kendime cok kiziyorum :) (CCW: Saatin ters yonunde doner manasinda...)
Bir de surucude ana hatta seri 70 Amperlik bir role var. Yoksa H Koprusu aynen bildigimiz gibi...
Saygilar & Sevgiler...
Salim hocam, Akü olayını bende hiç düşünmedim, ama benim kullandığım sistemlerde buna gerek yokki yani ben zaten AC den DC ye çevirip kullanıyorum, ayrıca bir akü takviyesi olmadı hiç, lakin ilk fırsatta bunu deniyeceğim
sevgili Erol, motorun beslemesini takarken metal üzerinde soğuk baskı + - işaretleri dikkatini çekmedimi?, anlattığın gibi ise kesinlikle olmalı
neyse geçmiş olsun, bazen bakar kör olabiliyoruz (bilhassa ben)
Merhaba.
Burada en büyük sorun sanırım çalışmak için malzeme temin etmek. Hele hele bu işin ar-ge sini yapmak. Mesela Erol hocam tamam senin elinde örnek bir cihaz var ama onun üzerindeki malzemeleri temin edebiliyormusun.? İnternet adresi iyi tamam malzemeyi tanıdık ama elimizi bi sürebilsek belki cihaz bile yaparız. :D Aynı sorun stw80 lerde de var. Empa ile konuştum. bana 1K lık teklif veriyorlar. Ancak bunu verebilirlermiş.
Bazen yan komşusunu bile rakip görenlere gülüyorum. İşte bizim halimiz ortada. Daha malzemesini bile temin edemiyoruz ama ya yaparsak bak sen bile benim rakibimsin. :lol:
Şu malzemeleri temin edelimde istekliler aramızda paylaşalım. Yoksa hangi birine para yetiştirecez de ar-ge yapacaz. Hem sonra bulgurdan yapılan pilavın tadı farklı oluyo.
IR'nin suruculerini neden kullanmiyorsunuz? Sistem istendigi gibi calistimi en son dilediginiz firmanin malzemeleri ile son rotusleri yaparsiniz.
malzemeyi özdisan veya else den sordunuz mu ?
@Salim Bey;
Merhaba Hocam, oncelikle kolay gelsin.
Malzeme bol, isterseniz adresi verin, kamyonu göndereyim. yıksın dükkanın önüne :) STW80 leri de salla hocam, 80 Amper 6 mOhm luk buyuk kılıf mosfet işte... Alternatifi başka marka da olsa kesinlikle vardır.
Merhaba.
Malzemeyi st nin dist i empa ya o nedenle onlara sordum. Bu malzemenin yani mosların TO-220 kılıfta olanları karaköyde var. aldım zaten. 55 Amperliklerden. Fakat TO-247 alayım dedim,bulamadım. Else den tristör alıyorum ben onlara sormadım ama bakarım. Ben erol un bahsettiği entegre sürücüyü de sordum. Dist inde yok. ben digi-key den getireceğim. Başka şeylerde var o nedenle.
@Erol aman hocam kamyonu hemen gönder sabaha kadar dükkandayım bekliyom. :lol:
alternatif philips in bazı malzemeleri var. Ben denemeler yapıyordum ama şimdi başka farklı bir öncelik girdi işlerin içine . Fuarda görüşür isek size de tanıtırım. Şimdi Burada reklam olur. :D
Isinirdi isinmazdi tartismasi havada kaldi.
H koprulerini PWM ile iki tip surebiliriz.
Bunlar
1. Sign/magnitude PWM Kontrol
2. Locked Anti-Phase PWM Kontrol (Bahsettiginiz teknik)
Klasik 2 kollu bir H koprude bunlarin her ikisi de kullanilmaktadir. Isteyen istedigini kullaniyor.
Iki surum tekniginde yukten gecen akimin uzerindeki ripil miktari biri biri ile kiyaslanacak olursa bahsettiginiz %50 %50 teknigi yani 2 nolu teknikte ripil cok fazladir. (Merak ederseniz nedenini tartisiriz) Eger PWM frekansi motorun magnetik aksaminin calistigi frekansin (Sacin efektif calisma frekansinin) cok ustunde ise magnetik kayiplarin yuksek olmasina dolayisi ile de sacin yani motorun isinmasina neden oluruz.
Sistem 1 nolu teknikle surulurse ripil daha az olacagindan motorda az isinacak demektir.
Ama her iki teknik de yaygin olarak kullanilir. Cunki isi her zaman her sey demek değildir.
3 fazli AC suruculerin guc katinda 3 kol vardir ve yuk kollar arasina baglidir ve mecburen 2 nolu teknik kullanilir. Bu kontrol teknigi de kendi icinde ikiye ayrilir. Simetrik PWM teknigi ve Asimetrik PWM teknigi. (Bu da ara bilgi). Ha ben 3 fazli AC motorda yada fircasiz DC motorda, 6 kollu H surucu yaparim ve motorumun her fazina ait uclari disari alirim derseniz toplam 6 sargi ucunu 3 tane H kopru ile surebilirsiniz. Iste surucu maliyeti yuzunden 3 fazli suruculer bahsettiginiz teknigi kullanirlar. Populerligi buradan geliyor.
Simdi 12V, 400W lik DC bir motorun H kopru ile suruldugu bir uygulamayi goz onune alalim. Gerek motor gucu gerekse harici etkenlerle (rampa vs)80Kg lik bir araba, saatte 30Km hiza ulastirtirilmis olsun.
Sistemi bir sn icinde 0 hizina dusurmek isteyelim.
Bakalim ne rakamlarla karsilasacagiz.
Araba E=0.5*m*v*v enerjisini depolamis durumdadir. 1 sn icinde bunu tuketmek istersek
P = 0.5*80*(30000/3600)*(30000/3600) = 2777W demektir.
Depolanmis mekanik enerjinin elektriksel karsiligini modifiye edilmis H surucu ile kaynaga denetimli olarak geri aktarmadiginiz takdirde akimi sinirlayacak eleman olmadigi icin akim alip basini gidecektir.
Eger besleme kaynagimiz aku gibi sonsuz buyuk sayilabilecek bir kaynak ise gerilimi hemen hemen sabit kalacagindan mesela 12v icin 2777/12=231A gibi bir akimla karsilasiriz.
Aku yerine trafo diod kapasite turu dogrultucudan yararlanirsak bu kez dinamodan elde edilen enerji kapasiteyi doldurmada kullanilir ve kapasite voltaji alir basini gider. Hatta kapasiteler kucukse bu durumda fren etkisi bile gorulmez. Zaten bu nedenle frenleme direnci ve mosu (igbt) kullanilir.
Eger 2777w gibi bir gucu yanlis PWM teknigi ile sadece 2 MOS uzerinde isiya cevirirseniz isterseniz 500A lik MOSlar kullanin yanmanin patlamanin onune gecemezsiniz.
O zaman ne olacak? Akilli kontrol unitesi gerekiyorsa mekanik frenlemeyi devreye sokacak. Yada 1 sn iddiasindan vazgececeksiniz.
Yani bu isi elektronik olarak yapmak her zaman mumkun olmaz. (Bakiniz dizel ve elektrikli trenler)
CNC lerdeki durum cok farkli.
Motor ile kizak arasinda vida somun kullanarak hareket aktarimi durumunda motoru zink diye durduramazsiniz. Aslinda durdurabilirsiniz de vidanin ve uzerindeki bilyali somunun darma duman olmamasi icin bunu yapmak istemezsiniz.
Peki CNClerde bu isler nasil olur?
Hareketlerde eksen hizlarina bir takim limitler getirilir. Bunlar tezgahin mekanik aksamindan ve guc elektroniginin yapisindan ve servo motordan gelen sinirlamalarin birer sonucudur.
Motorlarin pozisyonlarinin yaninda, hizlari hatta hizlanmalari ve yavaslamalari (ivmelenmeleri) servo surucu tarafindan denetim altindadir. (Asla ve asla zink diye durdurma yapilmaz bunun yerine hiz profillerine uygun +/- ivmeli hareketler yapilir.) Bunun anlami sudur, m kutlesini v hizinda ilerletiyorsan, bunu t sn de sifir hiza ulastiracaksan ortaya cikan guc servo motorun limitlerini asiyorsa bosuna frenleme yapacam diye ugrasma yapamazsin, yada yavaslatamiyorsan hizlanmasina da izin verme demektir. Aksi halde elektronige zarar verirsin, yada elektronik korumaya gecerse tezgah bindirirmek zorunda kalir demektir.
Bu nedenle de kullanicinin mudahale edemedigi menulerden tezgah parametreleri firma yetkililerince ayarlanir ve bir daha degistirilmez.
O halde guc elektronigi nasil olacakti PWM ile nasil surulecekti, kac amperlik mos sececektim tartismasindan once sistem fiziginde bir enerji hesabi yapmakta fayda var.
Hocam, çok açık bir mantıkla anlatmışsınız,
benim bahsettiğim sistemler var olan ve kullandığım sistemler, evet önce görünce dehşete düşüyorsunuz ama sonuçta alet bu şekilde sorunsuzca çalışıyor, 2 sn de takım değiştirmek, görmeyince insan inanamıyor veya koca bir kütlenin zınk zınk hareket etmesi,
Alıntı YapAs a result of low-maintenance digital direct drives with absolute encoders (no reference point approaches), rapid traverse speeds of up to 60 m/min and an acceleration of up to 1 g are achieved
(http://img122.exs.cx/img122/4218/cnc5gq.jpg)
bu arada bir not
Y Axis 80 A simodrive
Z Axis 160 A (bunda manyetik disk fren var)
Spindle 160 A sürücüyle sürmüş
@Bunalmis; Hocam elinize saglik. Cok guzel bir yazi olmuş. Dediginiz gibi once kutleyi hizi gorelim, ondan sonra mosfetten vs bahsedelim. Yaziniz benim icin guzel bir yol gosterici olacak.
@Aster; ben de 6 m/dk lik bir CNC kullaniyorum fakat 60 mt/dk inanilmaz birsey. Motoru direkt sonsuz vidaya bagliyorlar anladigim kadariyla. Kontrol de cok zorlasiyor olsa gerek. Genelde 1 uM cozunurluk var tezgahlarda. Ne bicim bir mantiktir bu yaw? Cok uyumusuk hocam cooook....
Sevgili Erol, yukarıda prototipini (şeklini) verdiğim, aletin kendisi, normal CNC lerden biraz farklı bir yapısı bulunmakta, ama işte resme bakararak sen tasavur et artık kütle ortada ve bu kütle çalışırken görünce (içi boş bir kutu gibi görme) insan yapılan işi bile zor izlerken olan hareketi düşün ister istemez bir hayrete düşüyorsun değilmi ? yani bu gavuru dövmek lazım diyesim geliyor, olmayan 3 kş aklımızı almaya ne hakkı var :P
işin espirisydi tabii, adamın elini öpmek lazım
düşün, senin kullandığın aletin 10 misli hızda bir alet sende ve çalışıyorsun serilik herhalde bu olsa gerek, neyse
gelelim şimdi adam bunu nasıl kontrol etmiş ?
evet daha öncede söyledim adam sonsuz vida kullanmış direk bağlantı yapmış, motoun hareket ettirdiği parça kızaklar üstünde hareket ediyor ve bu kızaklarda merkezi yağlama sistemi de yok işin ilginci yanlız şu var adam çok güçlü (230bar) bir hidrolik oransal kontrollu + akümlatörlü ünite kullanmış çeşitli hareketlerde hidrolik ünite hızına hız katıyor
dikkatimi çeken bir nokta daha var, bu salak alet normal çalışırken 3xAC şebekeden ~ 7-10 A arası bir güç çekiyor, halbuki toplam 40 kW gücü var
gelelim DC köprü motora, bu da 80 li yılların imalatı bir sargı makinesi ben ilk tamirine geldiğimde şaşırmıştım, o da böyle çok seri çalışıyordu
neyse biraz inceledikten sonra baktım adam tam köprü bir sürücü yapmış, bu sistemi ilk defa orada gördüm, duran motoru ellediğimde motor sürekli hareket halinde gözüküyordu 8O
(http://img110.exs.cx/img110/2215/lappwm0pf.jpg)
neyse arızayı giderdim ve sistem çok hoşuma gitmişti lazım olduğu yerde yapıp uyguladım, bilhassa aşırı besleme tüketen motorlarda çok olumlu sonuçlar aldım ısı olayı hemem hemen yarıya iniyordu 4 kW motorda bile adam el kadar soğutucu kullanmış 8O
şimdi bunalmış, gelelim rıpıl olayına bu benim hiç dikkatimi çekmedi, hafta sonu müsait olursam bir devre hazırlayıp bunu inceleyeceğim
evet bunu tartışalım
Alıntı yapılan: "Erol"
Ne bicim bir mantiktir bu yaw? Çok uyumuşuk hocam çooook....
@Bunalmis; Hocam elinize saglik. @aster senide unutuyoruz sanma :D sana da çok teşekkürler. Sistemlerin gereksinimleri çok fazla. Bu bahsettiğimiz problemlerimiz her yerde aynıyla oluşmuyor.
İşte burada vaktini geçiren insanlar. Birşeyleri var etmeye çalışıyor. Bildiklerini İster paylaşsın ister paylaşmasın (paylaşmakta ayrı bir nitelik) nitelikli bir iş peşinde. Nitelikli çalışma, nitelikli insanlar.Fakat sonuç alabilmekte zorluklar var.
Para ve imkan.
Uyumak veya çalışmak.
Evet çalışanlar var... :D
@Salim Bey;
Tabii ki calisanlarimiz var. Yok değil.
(http://img232.exs.cx/img232/2281/crystaltriode6yc.jpg)
Ama inkanlar deyince hep aklima su fotograf gelir.
@aster; anlattiginiz yontem National AN694 te de geciyor.
Denemek lazim :) Tesekkurler...
Sign/Magnitude Control
http://www.infineon.com/cmc_upload/documents/008/707/tle5206-2_1.pdf
burada çok iyi bir analiz yapılmış
http://www.mcmanis.com/chuck/robotics/tutorial/h-bridge/bjt_analysis.html
Locked Anti-Phase PWM
bu incelemede güzel
http://www.etsit.upm.es/departamentos/teat/asignaturas/lab-lstr/textos/accionamiento%20motores%20de%20cc%20de%20iman%20permanente_v1.pdf
http://ww1.microchip.com/downloads/en/AppNotes/00594b.pdf
@Aster;
Bugun, bahsettiginiz Locked anti Phase yontemini LMD18200 + Hobby Drill kullanarak denedim. Malum 18200 3 amper onun icin buyukce bir motor baglamayi dusunmedim. Sadece direction girisini %50 ON yapinca motor duruyor. Hicbir hareket yok. Kaydirinca ise malum hareket basliyor. %80 de verilen ortalama gerilime bagli olarak hizlaniyor. %50 ye getirdigim zaman ise iyi bir sekilde duruyor. Tabii bunlari kucuk akimlarda denedim. Hiz kontrolunu bostayken normal olarak yapiyor fakat benim merak ettigim bir konu var. Bu sekilde sadece ortalama cikis gerilimini degistiriyoruz. Hiz kontrolu falan değil yani. Cunku hiz geribeslemesi yok sistemin. Sign-Magnitude yonteminde bir sekilde hiz geribeslemesi alabiliyorduk. Bu yontemde hiz bilgisini basit bir sekilde ogrenmenin yolu var mi? Aksi halde encoder takograf vs takmak hic isime gelmiyor. Sign Magnitude yonteminde okunan hiz geribeslemesini sekil cok guzel anlatmis. Cevabinizi bekliyorum...
(http://img128.exs.cx/img128/5415/switchingwaves3ao.gif)
Erol, geri besleme durumunu inceledim ve baktıklarımın (prof çalışan devreler) hepsinde enkoder ve akım sens le işi halletmişler, hala araştırıyorum farklı bir uygulama bulursam bildireceğim
yukarda 60 m/dak vede 1g ivmelenmeden bahsetmişsiniz bunlar lineer motor olmasın? Bu CNC lerin çalışırken ivmelenme vede frenleme esnasında tezgahında sallandığınıda hissedebilirsiniz.
Benim esas hayret etiğim CNC torna aynasının çok kısa bir sürede 6000 turdan durması yada 6000 tura tekrar hızlanması .Bildiğim kadarıyla bu motor inverterleri aynı zamanda regenarativ çalışıyor.(Markası Mitsubishi 7.5kw) 8O
Daha önceki modeli için frenleme reziztansı arızalanmıştı.Kocaman bir reziztans tedarik etmiştik daha doğrusu sardırmıştık adam etrafına seramik dökmüştü.İşde görmüştü.(11kw motordu) :P
bu bahsi geçen motorlar servo olmasın Mitsubishi ürünlerinde
görmüstüm saniyede 3 defa 0 dan 3000 devire 3 defa en az diyolardı
pek anlamam ama bana ufak bi motor lazımdı seri ve hassas ozaman bakınmıştim biraz. :roll:
@Aster;
Bu hiz okuma mevzuu benim icin onemli oldugundan simdilik yoluma sign Magnitude ile devam edecegim. Cunku Back EMF den hiz bilgisini ogrenmem gerekiyor :)
Back emf icin gosterilen sinyal sekilde dumduz sanki tertemiz. Ama gercekte o sekil gayet parazitli. (Denemedim.) Onun icin o sinyali okumadan once bir integral isleminden gecirsek cok daha dogru bir bilgiye sahip olmaz miyiz? Bunun icin reset cikisi yapmamiz ve sinyalin toplanmasi icin Spike Voltajindan hemen sonra, belirli bir sureye kadar integre edilen sinyalin/ cikisini okusak sizce sonuc nasil olur?
Peki dusundugum tarzda bir integral alici nasil yapilir?
http://www.silisyum.net/htm/opamp/integral_alan_devre_olarak_kullanilmasi.htm burada bazi mesajlar veriliyor fakat ? ? ?
Bu arada Back Emf okumak icin PWM e kisa olmayan bir bosluk birakiliyor anladigim kadariyla...
(http://www.acroname.com/robotics/info/articles/back-emf/load_scope.png)
(http://img150.exs.cx/img150/7456/bemf6yl.jpg)
http://ww1.microchip.com/downloads/en/AppNotes/00970A.pdf
http://ww1.microchip.com/downloads/en/AppNotes/00857a.pdf
http://ww1.microchip.com/downloads/en/AppNotes/00894a.pdf
http://www.ee.nec.de/_pdf/U16729EE1V0AN00.PDF
http://www.infineon.com/cmc_upload/documents/041/533/ap167601_SensorlessBLDC.pdf
http://www.motorcontrol.com/articles/motslbldc.htm
http://www.freescale.com/files/microcontrollers/doc/app_note/AN1858.pdf
http://ddc.etf.bg.ac.yu/sensorless_single_dc_link_current.pdf
http://www.ab.com/drives/techpapers/ieee/10_3.pdf
http://www.ab.com/drives/techpapers/RegenOverview01.pdf
http://www.uta.edu/pecm/J4.pdf
http://www.ecgf.uakron.edu/husain/personal/pdf/IETran02Husain.pdf
http://www.agile-systems.com/databook/pdf_upload/sensorlessbrushlessDPD.pdf
(http://img78.exs.cx/img78/5217/beemf9um.gif)
Alıntı yapılan: "amcam"Doğru akım (da) motor kontrol sistemlerinde, hız ve akım olmak üzere iki tür geri besleme işareti gereklidir. Hız geri beslemesi için, motorun zıt elektro motor kuvvetinden (emk) yararlanarak, hız sensörü kullanımından kaçınılmaktadır. Bu çalışmada, kontrol devresinde, motor akımı için de bir geri besleme devresi oluşturularak, akım sensörünün kullanımı ortadan kaldırılmıştır.
http://www.qafqaz.edu.az/journal/akimalgilayicisiz.pdf
(http://img126.exs.cx/img126/7258/rreset6gs.jpg)
(http://img20.exs.cx/img20/1379/rrreset6ve.jpg)
Dostlarım merhaba.DC motor sürücü devreleri hakkında geniş bilgiler burada yer alıyor fakat bana 4 kutuplu bir DC motor konumlandırıcısı lazım.Daha öncede bu soruyu sitemizde sordum.Fakat yanıt bulamadım :(
Sizlerin bu konuda bilgi sahibi olduğunuza güvenerek birde size sormak istedim.Bu konu hakkında bildiğim tek şey bu motorların araba sileceklerinde kullanılan motorla aynı olduğu...
Yardımlarınızı bekliyorum.Lütfennnnnn... :roll:
istediğin şey için ya enkoder kullanacaksın yada manyetik sensörlerle çalışan bir devre yapıp motorun dönüş bilgisini sana verebilecek bir şeyler yapman gerekecek, yukarıda bunları kapsıyan linklere bir göz at
Not : Bildiğim kadarıyla kutup sayısı motor nominal hızıyla ters orantılıdır
ama sen bu motoru unipolar motor olarak kullanacaksın
Dc Kıyıcılar İçin Bir-Boyutlu Kural Tabanı Kullanan Bir Bulanık Mantık Denetleyici Tasarımı
http://siu2002.isikun.edu.tr/html/siu2002_full%5Csiu2002_no48.pdf
877 li pwm uygulaması
http://w3.gazi.edu.tr/~icolak/folders/dcmotor.pdf
Y.Doç.Dr. Mehmet Timur AYDEMİR,
gördüğüm kadarıyla bu hocanın güzel kitapları var
okuyan ilgilenen oldumu ? veya orada okuyan birisi varmı aramızda ?
http://www.mmf.gazi.edu.tr/elektrik/CVs/Timur/Yayinlar.htm
Netde dolaşırken karşıma çıkan çok güzel bir site
Sadece DC Motor için değil cevabını aradığım bir çok konu için
http://homepages.which.net/~paul.hills/index.html
Tavsiye ederim
Arkadaşlar verdiğiniz bilgiler inanınki çok işimi gördü.En azından bu hafta bunlarla uğraşacağım.Fakat benim asıl uğraşmam gereken kısım motorun pozisyon kontrolü.Bu konudada bana yardımcı olabilirmisiniz...
;)
Arkadaşlar projemin detaylarını şu andan itibaren öğrenmiş bulunuyorum.Hocanın bizden istediği tam olarak DC motoru step motor olarak kullanmakmış.Yani istediğimiz açıyı girince motor hızlanacak ve o açıya yaklaştığında yavaşlayacak ve tam o açıda duracak.Bunun için bizden indüktif switch kullanmamızı istedi.Motor milini bir tahta üzerine sabitlemem gerek.Ve bir plakaya bu indüktif switclerden belli bir açıyla yerleştirmrm gerekli imiş.Ve tahta üzerinde kuvvetli bir mıknatıs olacakmış.Bu mıknatısta indüktif switchlerimizi açıp kapamaya yarayacak.Benim anlmadığım bu açılıp kapanma işi bizim ne işimize yarayacak.Ve hız kontrolünü bu kadar nasıl hassas yapabilirim.PWM ile kontrol etmeye çalışsam zor olmazmı sizce.Bu projede PIC kullanılacağından bahsetmiştim sanırım daha önce.İşte böyle arkadaşlar.Bana yardımcı olursanız inanın beni çok mutlu edersiniz.Birde bu switcleri nerede bulacağımı biliyormusunuz.(Ben ankarada oturuyorum)
kardeşinizi bu düştüğü durumdan kurtaracağınızı biliyorum.el birlğiyle şu projeyi bitirelim arkadaşlar.Şimdiden teşekkürler.Her türlü fikire açığım arkadaşlar.Aklınıza ne geliyorsa yazın. :roll:
İhtiyacın olan sistemin bir benzerini ben yapmıştım. Benim sistemde bir baca kapağını 0 derece ile 90 derece arasında belirli açılarda örneğin 30 - 45 - 60 - 75 - 90 derecelerde durdurmam gerekiyordu.
Sistem kısaca şöyle çalışıyor ; Sisteme akım verdiğinizde önce referans konumunu bulması için kendisini bir sıfır konumuna alıyor. Daha sonra gelen emre bağlı olarak istenilen derecelerde motor duruyor. Tabiiki motor miline bağlı bir kapak bu işi görmekte.
İnduktif swich yerine hall sensör kullandım. Buda induktif svicin bir benzeri yine mıknatıs ile çalışıyor. Hem yerleşim hemde ebadı küçük olduğundan ve üzerinde mekanik bir kontak olmadığından hall sensörü tercih ettim. Bana kalırsa sanada şiddetle tavsiye ederim.
İş aslında son derece basit.
Öncelikle motor için bir H-Sürücü (H-Bridge) yapıyorsun. Motorun ileri ve geri hareketi için. Sen şayet durma noktalarında motoru yavaşlatmak istersen PWM kullanman gerekecek ve PWM sürmeye uygun bir H-Köprü sürücüsü tasarlamalısın.
Daha sonra kaç tane sensör (hall sensör veya indüktif swich farketmez) kullanacak isen belirleyip bunların birer uçlarını pic'in bir portuna giriyorsun. Bağlı olan sensörleri kendine göre adlandırıyorsun. Örneğin ilk sensör sıfır konumunda olacağından konum-0 , ikinci konum-1 şeklinde adlandırıyorsun.
Şimdi diyelimki 8 adet sensörün var ve bunlar PortB ye bağlı. Şimdi motoru Konum-3 de durdurmak istiyorsun, Sistemi sensörler kapandığı zaman şase verecek şekilde ayarla. Yani sensör açık iken port pini pull up yardımı ile High da olsun. Sensör kapanınca bu pin Low'a çekilsin. Bütün yapacağın iş aşağıdaki sorgulamayı yapmak.
If PortB.3=0 then Motorstop
Bu durumda motorstop adı altında bir etiketin olacak ve orada motoru durduracaksın. Tabiiki biraz düşünürsen bir iki satır ile tüm pinleri kontrol edebilecek birşeyler yazabilirsin. Yazamaz isen sen birşeyler yaptıktan sonra sana daha fazla akıl vereceğim.
Olayın temelini anladın sanırım. Son olarak sistemi sıfır noktasında ve maksimum açılımda korumaya almak için mutlaka bir limit swich kullanmanı tavsiye ediyorum. Olurya şayet program motoru bu noktalarda durduramaz ise anahtarlar durdursun.
Bu arada Hall sensörler 3 bacaklı adeta BC serisi transistörlere benzeyen elemanlardır. +besleme , GND ve çıkışları vardır. Çıkış negatiftir. Yani mıknatıs yanaştırınca çıkış bacağından GND verir.
Motor mili üzerine yaklaşık 2 cm genişliğinde ve 10-15 cm boyunda tercihen aluminyum bir plaka bağlayacaksın. Bu plakanın bir tarafına uç kısıma bir mıknatıs bağlayacaksın. BU mıknatsın yaklaşık 7-10 mm. lik kısmı plaka dışına taşacak. AYrıca bir sensor plakası hazırlayacaksın ve mıknatıs plakasının dönme açısına uygun olarak sensörleri istediğin açılarda dairesel olarak bu plakaya yerleştireceksin. Bu plakada +5V besleme GND ve sensörlerin çıkışları olacak. Bunlar için gerekirse hazır fiş veya klemens kullanabilirsin. BU plaka mıknatısın altına ve mıknatıs ile sensörler arasında 2-4 mm mesafe olacak şekilde yerleştirilecektir. Motor döndükçe mıknatıs plakasıda birlikte dönüp sensörlerin üzerinde birer birer geçecek. Her birinden geçerken tabiiki üzerinden geçtiği sensörden çıkış vermesini sağlayacak. Senin yapacağında istediğin sensörden çıkış gelmiş ise motoru durdurmak. Bu kadar.
Hadi bakalım kolları sıva ve çalışmaya başla. Destek arkanda olacak.
ETE
Hadi bakalım kolları sıva
Kolay Gelsin
Yardımından dolayı sana çok teşekkür ederim arkadaşım.Yanlız bugün moralimi bozan bir şey oldu.İndüktif switchlerin fiyatını araştırdım.Ve tanesi 80YTL.Benim bundan 8 adet kullanacağım düşünülürse var gersini sen düşün.Zannediyorum bunun altından kalkamayacağım.SEnin kullandığın hall sensörlerin fiyatı ne kadar?Daha ucuzsa onu kullanabilirim sanırım.Aynı vazifeyi görür sanırım.Tekrar teşekkürler.
Hall sensörler 2 - 4 YTL/adet fiyatlarla satılıyorlar. Marka ve hassasiyete göre fiyat değişiyor. Dediğim gibi bunlar BC serisi transistör kılıfında hatta biraz daha küçükler.
Hocan ile görüş ve bunları kullanmayı öner. Hem ucuz hemde tatbikatı daha kolay .
ETE
Lmd 18200t adlı bir entegre var fiyatı biraz pahalı olmasına rağmen çok amaçlı olarak kullanabileceğine inanıyorum datasheetini incele yorum yapalım.
Buna da göz atın.
:idea: (http://sleepy.sfsu.edu/paper/pemc_lab.pdf)
TORQUE CONTROL vs. SPEED CONTROL
http://www.mskennedy.com/media/documents/Trq.pdf
benim anlamadığım yapamadığım bir olay var n kanal mosfetle h köprüsü yapmaya kalkınca yükü source tarafında kalan fetler tam iletime geçmiyor yani bi motor alın elinize buna tek bir fet bağlayın sadece aç kapa için yani bu fete önce drain ucundan yükü bağlayın sonra source ucundan deneyin sonuçlar aynı değil motor birinde zar zor dönüyor heralde gate ile source arasında direnç yarattığı için ama bunu nasıl halledeicez bana 60A kadar lojik seviyede sürülebilen h köprüsü lazım 60 a lik 4 tane fet ile h köprüsünü oluşturdum bunlar baya düşük gate voltajı istiyor rds de düşük diyebiiriz hepsi sağlam ama hepsinde aynı olay var
yükü pozitif uç ile drain arasına bağlayınca adam gibi çalışıyor,,ne yapamam gerekiyor heralde bana n kanal fet lazım ,birde interneeten arama yapılmıyor yani bana lojik seviyeli sürülebilen en azz 30 a verebilen p kanal bi fet lazım bunu aratıyorum tam aradığımı bulamıyorum bana yardımcı olurmusunuz
sorun nerede acaba
Yuk, source ucuna bagli olan mosun gate voltajini, Drain voltajinin 10V yukarisinda verirsen motorun fildir fildir doner.
Ornegin Drain voltaji 50V ise yukaridaki gatelere 60V vermen gerekir.
Sorun burda.
hmm anladım galiba ama nasıl kullanacağım onu düşünmem lazım , bu 10 volt geneldemi yoksa örnek olsun diyemi 10 volt,mesela bu model arabalarda baya yüksek amperleri geçirebilen fetler kullanılıyor ama bunlar arabanın elektriği gereği hep 10 vede aşşağısı ile kullanılıyor genelde 7,2 volt nasıl oluyorda bu fetleri bu arabalarda kullanıyorlar özel fetmi üretiliyor sırf bunlar için yoksa lojik sevilede sürülebilen p kanal fetlermi kullanılıyor banada gerkli olan böyle bişey, 12v civarı yüksek akımlara dayanıklı lojik seviyede kontrol edilebilen bi h köprüsü nasıl kurabilirim ki şimdi 10 yükseğini vermeye kalksam bikere devre gereği 10 zaten yokki 10 yükseği olsun ama durumda böyleymiş geriye heralde sadece p kanallı fet kalıyorki daha öncede sormuşdum böle fet kullanan pek yok hatta bunalmis cevaplamıştı sanırsam,çözüm bulamadım n kanal bulunuyorda p kanal hakkatten bulamadım.....acaba dc dc çevirici kullanarakmı kaynağa bağlı fetlerin kapı ucunu kontrol ediyorlar verimli olurmuki aklıma sadece bu geldi
İste bu tip uygulamalarda Mos sürmenin en büyük zorluğu yukarıdaki N tipi mosların gate voltajının yüksek olma gerekliliği.
Artık onuda hazır driver IC lerle çözer yada kendin bir iki üç kağıt çekersin.
encrytedcode..
mosfetlerin lojik seviyede çalışanları var bunları sürmek için 5 volt yeterli ancak diğerleri 10-15 volt gibi voltajlarda sürülüyor.. 7-8 volt gibi voltajlardada sürebilirsin ancak rds artar.. lojik girişlileri 7-8 volt ile sürmende bir sorun yok hatta daha randımanlı çalışıyor..
H biridge köprü yapmak istemişsin..
bunun için brige driver entegreleri var ben l6384 kullandım sende benzer bir tane kullanabilirsin... bu entegre bootstrap diyot ve kapasitörü ile çalışabiliyor..yani besleme voltajını yük voltajının üstüne eklemeye yarıyor.. yaklaşık şöyle çalışıyor..
yük - alternansla çalışırken beslemeden akım çekilerek bootstrap kapasitörü besleme voltajının 0.7 volt düşügüne şarz ediliyor... bu şarz edilmiş kondansatör voltajı kullanılarak yukarıdaki mosfet sürülüyor.. böylece peryodik devam ediyor...
Kesmez,
Hiç farketmez H bridge de yukarıda duran N mosların gate voltajı en az VDD+VTH olmalıdır.
Burada Vth katalogdaki eşik değeri olup bunun üstüne çıkmak gerekir.
Altta duran moslarda TLL girişli MOS işi basitleştirir ama yukarıda değil.
Trafo ve özel entegre kullanmadan 5 voltluk gerilimi 10 volta nasıl çıkarabiliriz?
Bootstrap capacitor denilen bir terim var.Nasıl çalışıyor?
Bu konuda bir şeması yada bilgisi olan varsa bunu açıklayabilirmi?
Google da aratırdım ama anlaşılır cevap alamadım.
Bir kondansatoru şarj edersin daha sonra kondansatorun uclarını ayrır pil mantığı ile istediğin yere taşır ve voltajı kullanırsın, kapasite daha boşalmadan bu işi tekrar yaparsın.
Bu işlemleri elektronik anahtarlar aracılığıyla yüksek hızda yaparsan istediğin noktada ekstradan bir voltaj oluşturmuş olursun.
Örneğin bu voltajı besleme voltajına taşırsan beslemeden daha büyük voltajda elde etmiş olursun.
Tek kondansatör kullanırsam yüksek voltajı anahtarlamaya bağlı olarak yüksek frekansda oluşur benim tahminim.Yüksek DC voltaj için çıkışa bir kondansatör daha bağlasam olurmu?Yada iki kapasitörü birlikte kullansam birisini şarj ederken diğerini yüksek voltajda kullansam ve bunu anahtarlamaya bağlı olarak devamlı değiştirsem??
(http://s36.yousendit.com/d.aspx?id=1WS6GD8MOSWTJ2JKXFMGNXECYG)
bootstrap olayı yaklaşık şekildeki gibi birşey...
çıkış ucu t2 vasıtasıyla toprağa çekilince boot strap olayı
gerçekleşiyor ve t1 in driverini besleyen bootstrap kapasitörü şarz oluyor..
t2 kesime gidince t1 iletime geçiyor.. çünkü artık beleme voltajı kapasitörde..
yukarıdaki drivere bilgi iletimi için seviye kaydırıcı kullanılıyor..
l6384 entegresini sadece denemek için nasıl bişey diye alayım dedim ama bulamadım,,,nereden bulunuyor acaba istanbuldan aldınız herhalde...
Macera son sorunu okudugumda hic bir sey anlamamis ve ne demek istedigini sormaya usenmistim.
Simdi tekrar okurken ne demek istedigini anladim. Zaten bazi uygulamalarda dedigin gibi yapiliyor. Kucuk bir kapasite tabiri caizse surekli git gel yaparak bir baska kapasiteye ustundeki yuku bosaltiyor (voltaj pompaliyor) ve asil voltaj bu buyuk kapasiteden aliniyor.
Tahmin edecegin gibi yuksek akim cekmeye cok musait değil ama MOS gibi devre elemanlarini surmek icin ideal.
Mos suruculerde harici buyuk kapasiteye gerek yok zaten mosun Gate-Source kapasitesi yukleri depolamaya yeterli.
Bunalmış Hocam verdiğin fikir doğrultusunda bir devre simule ettim.
9,1 Volta kadar çıkıyor.Yani 2xVdd-Vdiod.
(http://img76.echo.cx/img76/507/chargepump3xw.jpg) (http://www.imageshack.us)
Bununla Mosfet sürebilirmiyiz?
l6384 ü farnellden almıştım daha ucuz diye ...
l6384 yerine ir2302 de aynı işi görebilir..
senin için önemli olan bootstraplı half brige driver olması H köprüsü için bundan 2 tane kullanacaksın..irxxx ürünleri piyasada var..
bir önceki mesajımda resim görünüyormu ??
bizim burda websense olayı var yousenditten hoşlanmıyor..
ben göremedim acaba siz görebiliyormusunuz..
yok çıkmıyor
Macera, tamam artık bu devreyle üst mosları sürecek devreyi besleyebilirsin.
tekrar..
(http://img292.echo.cx/img292/3859/bootst9ng.gif)
bootstrap olayı yaklaşık şekildeki gibi birşey...
çıkış ucu t2 vasıtasıyla toprağa çekilince boot strap olayı
gerçekleşiyor ve t1 in driverini besleyen bootstrap kapasitörü şarz oluyor..
t2 kesime gidince t1 iletime geçiyor.. çünkü artık beleme voltajı kapasitörde..
yukarıdaki drivere bilgi iletimi için seviye kaydırıcı kullanılıyor.
peki t1 uzunsüre iletimde iken kondansatör boşalırsa vede biz hala motoru aynı yönde döndürmek istiyorsak nasıl oluyor
Bu teknik sadece PWM daha doğrusu yüksek hızda anahtarlama uygulamalarında geçerlidir. Sürücün çok az akım çekiyorsa, MOS da girişten akım çekmeyeceği için düşük hızlarda anahtarlama yapabilirsin belki.
Dediğin tipte çalışan sürücüler de var. Kendi içinde charge pump devreleri ile sürekli gerilim üretiyorlar.
tamam şimdi yavaş da olsa anladım bu olayı , bana gereken bu değil en azından ama ir2302 alıp deneyeceğim o ayrı konu...... peki bir fet driver sadece bootstrap olayı içinmi gerekidir ,bootstrapsız fet driver varmı, yani Kendi yük pompası devrelerimi kendim oluşturacağım ,pwm ile anhtarlarken fet driver kullanmam gerekli zannedersem ,öyle bi devre yapmam gerekiyorki motoru süreklide sürsün pwm ilede sürsün bunun için kendi yük pompamı yapacağım ama bana büyük bi ihtimalle bootstrapsız fet driver gerekecek
Tabiki sadece bootstrap değil. Bir mosu yüksek anahtarlama hızlarında sürmek o kadar da kolay değildir. Sürekli olarak Gate Source kapasitesinin şarj edilip deşarj edilmesi lazım. Bunun üstesinden da ancak yüksek akımlı sürücüler gelebilir.
Öte yandan H bridge devreniz yüksek voltajla çalışıyorsa üst yarıdaki N mosu sürmek hiç te pratik değildir ve seviye kaydırıcılara ihtiyaç duyulur. Bu nedenle tüm bu sorunların üstesinden kolayca gelinmesi için mos sürücüler türetilmiştir.
Amacın mosları sık sık açıp kapamak değilse o zaman işin kısmen kolay.
(http://img180.echo.cx/img180/7628/stepup0vg.gif)
n kanal mosfeti sirmek için source ucundaki voltajdan 10 volt daha fazla voltaj elde temek gerekir.. bu stepup konvertör işini görebilir.. bu devre ile kaynak voltajdan daha fazla (kaynak voltaj burada 12 volt gösterilmiştir.) elde edilebilir. çıkış voltajı trimpot ile ayarlanabilir.. istersen 100 volt dc bile elde edbilirsin.. minimum çıkış voltajı 12-0,7 olacaktır...
eğer düşündüğüm gibi akü voltajı 24 ise volt 12 volt yerine devreyi 24 volt ilede besleyebilirsin sınır 40 volt..
40 volt ile besleyip +10volt yani çıkışta 50 voltda elde edbilirsin.. bu durumda H bridge üst n kanal mosfetlerin driverlarını (normal driver) 50 volt ile 40 volt arasından yani 10 volt ile besleyebilirsin...
r6 ve c1 i kullanmayabilirsin bu durumda r6 kısa devre olmalıdır.
devre denenmiştir 34063 ün pdf sinde aynı şema var..
Alıntı Yappeki t1 uzunsüre iletimde iken kondansatör boşalırsa vede biz hala motoru aynı yönde döndürmek istiyorsak nasıl oluyor
örneğin 100 msn de 1 msn çıkışı şasiye çekersim bootstrap kapasitörünü şarz etmek için bu da peformansı pek etkilemez..
tamam bana fet driver gerekli bu devrenin sağlığı aöısından şart peki,şimdi nasıl arayacağım bu parçayı? istediğim özellikler o görece daha yüksek voltaj kısmını benim sağladığım devreden alan bi fet driver yani kendi içinde bootstrap barındıracağıma onun ucunu koymuş olsunlar ben ona sağlayayım o voltajı,,,mesela o step up çeviriciyi nasıl ekleyeceğim fet drivere bunun için bootstrapsız olması gerekiyor ki dışardan alsın voltajı belki yanlış düşünüyor olabilirim......
istediklerim bunlar fet driver ama voltajı dışardan alan,şimdi parça ismide verebilirsiniz aslında hiçde kötü olmaz ama asıl önemlisi ben bunu istediğimde nereden bulacağım nasıl arayacağım,fet driver neye göre seçilir?günümüzde artık çok acayip entegreler çıktı nasıl eskiden kitaplarada transistör ,kondansatör direç şudur budur böle yapılır diye anlatıyorsa aslında şimdilerdede bu temel entegre gruplarını anlatmaları gerekir fet driver nedir ,stepup konvertör nedir bu gibi güncel parçaları güzel güzel anlatan kütüphanelik kitaplar varmı acaba
IR2105
IR2103
www.irf.com sitesine gidersen mos suruculerle ilgili bolumde bir cok fet surucu goreceksin. Onlardan bazilari piyasada var.
Ozdisana sorabilirsin.
Kitap ismi: Switch mode power supply handbook
Keith Billings
Mc Graw Hill
ISBN 0-07-005330-8
(http://img256.echo.cx/img256/2114/l63843ag.gif)
bootstraplı köprü sürücü....
220 k dirençler dead time yani her iki mosfetin kesimde olduğu süreyi sağlıyor.. şekilde iki tane l6384 var..
not: eğer p kanal mosfetle sürmek istiyorsan ve akım sorunun varsa paralel p kanal mosfetler kullanabilirsin..
Arkadaslar bu konuyla ilgili cok iyi bir kaynak da OSMC grubudur. Bu grup yahoo gruplarından biri OSMC(Open Source Motor Controller). Bu adamlar su meshur savasci robotlari kontrol etmek icin bir sistem yapmislar. Bu sistemi kullanarak ozurlu kizina motorlu tekerlekli sandalye yapanlar da var. konu open source oldugu icin surekli gelistiriliyor. cok iyi bilgilere ulasabilirsiniz. kolay gelsin