İyi günler aklıma takılan bi konu hakkında soru sormak istiyorum elimizde yardımcı sargılı tek faz asenkron motor olsun bu motor bobini 100 spir ve 2 amper çekiyor olsun simdi sipir sayısını 100 den 90 indirdiğimizde çektiği akım sayısı artarken güçde nasıl bir değişiklik olur?
Yorum yapalim;
Guc dedigimiz buyukluk kuvvet ile alakalidir.
MMK Amper x Sarimla alakalidir.
Magnetik aki ise MMK ile dogru reluktans ile ters orantilidir.
MMK * Aki, Magnetik devreye aktarilan guc olup, MMK nin karesi ile dogru, reluktans ile ters orantilidir.
O halde motorun uretecegi kuvvet MMK nin karesi ile orantilidir.
MMK Amper x Sarim olduguna gore sarim sayisini dusurunce MMK azalir. Fakat MMK azalinca akim artar. Cunku MMK azalirsa zit emk da azalir. Zit emk azalirsa sebeke ile emk arasindaki fark artar. Bu da akimi artirir.
O zaman motor ayni gucu verenilmek icin daha dusuk sarim sayisinda daha cok akim cekmek zorunda kalacaktir.
Bülent abi o zaman şu kanıya varabiliriz akım ve ısı artar güç değişmez diyebiliriz o zaman
Alıntı yapılan: bulut_01 - 07 Ekim 2021, 11:18:27İyi günler aklıma takılan bi konu hakkında soru sormak istiyorum elimizde yardımcı sargılı tek faz asenkron motor olsun bu motor bobini 100 spir ve 2 amper çekiyor olsun simdi sipir sayısını 100 den 90 indirdiğimizde çektiği akım sayısı artarken güçde nasıl bir değişiklik olur?
Elektriksel verilere göre harcanan güç artacaktır. Fakat motor milinden elde edilen mekanik güç azalacaktır. Başka bir değişle verim azalacaktır.
Alıntı yapılan: yas - 07 Ekim 2021, 12:10:55Elektriksel verilere göre harcanan güç artacaktır. Fakat motor milinden elde edilen mekanik güç azalacaktır. Başka bir değişle verim azalacaktır.
Verim düşmesini neye göre hesapladınız milden elde edilen gücün düşmesine nasıl kanaat getirdiniz?
Milden elde edilen guc duser demedim. Sarim sayisini dusurunce motor ayni gucu verebilmek icin daha cok akim ceker dedim.
Verimden hic bahsetmedim.
350w ile makanik olarak yuklenmis motorun sarisim sayisi 100'den 90 sarima indirdigimde 2 amper ceken motor kac amper ceker diye sorarsan
yaklasik olarak cevabi yukarida.
Motorun sac paketiyle oynamadigin surece uretilecek gucu degistiremezsin.
Sarim sayisini artirip daha az akimla, yada tersine sarim sayisini azaltip daha yuksek akimla ayni gucu elde edebilirsin.
Burada verimi degisitirecek tek sey sarim sayisindaki azalisa karsilikik direncteki azalma ile akimdaki artis carpiminin degisip degismeyecegidir.
Verim kayiplarla alakali. Bakir kayiplari degisebilir.
Magnetik aki degismedi cunku amper sarim sayni kaldi. Dolayisi ile dfi/dt degismedi. O halde sac paketteki girdap akimlarinda degisiklik olmasini beklemiyorum.
Hysteresiz kayiplari da dfi/dt ile alaki. Amper sarimi degistirmedigimiz icin BH grafigi de degismeyecek.
Dolayisi ile kayip sadece bakir tarafindan degisirse degisecek.
Dedigim gibi kisisel bir yorum yaptim. Dogrudur yanlistir tartisiriz.
Elektrik motorlarında ve transformatörlerde gerilim, frekans ve mekanik kayıplar sabitken, gücü belirleyen en önemli faktör nüvenin manyetik akı olarak en doygun halde çalıştırılmasıdır. Diğer veriler sabitken stator sargısının azaltılması demek endüktansın azalması demektir. Bu durumda bu endüktans ile nüve üzerinde oluşturabileceğiniz elektro motor kuvveti azalacaktır. Özetle endüktansı düşürerek dolaylı olarak empedansı düşürmüş olacaksınız bu durumda ohm kanunu gereği çekilen akımın artması kaçınılmaz ama elektro motor kuvveti azaldığı için iş yapan güç düşecektir. Zaten öyle olmazsa motorlardaki statora 1 sipir sargı sarılıp kw lar mertebesinde güç çekilip harcanan elektriksel güce yakın motor milinden güç alınırdı (Buda biraz free-energy cilerin fantezisi gibi oldu :D )
Nüve gücü ile ilgili hesaplamalar megep yayınlarında mutlaka vardır. Lazımsa oradan bulabilirsiniz.
Endüktans ile emk dogru orantıda artar veya azalır sizin düşüncenizde.
Alıntı yapılan: bulut_01 - 07 Ekim 2021, 13:08:28Endüktans ile emk dogru orantıda artar veya azalır sizin düşüncenizde.
Elektrik makineleri için dolaylı olarak evet, kimyasal yoldan elde edilen emk ları farklı yorumlamak gerekir diye düşünüyorum.
Alıntı yapılan: yas - 07 Ekim 2021, 12:51:14Elektrik motorlarında ve transformatörlerde gerilim, frekans ve mekanik kayıplar sabitken, gücü belirleyen en önemli faktör nüvenin manyetik akı olarak en doygun halde çalıştırılmasıdır. Diğer veriler sabitken stator sargısının azaltılması demek endüktansın azalması demektir. Bu durumda bu endüktans ile nüve üzerinde oluşturabileceğiniz elektro motor kuvveti azalacaktır. Özetle endüktansı düşürerek dolaylı olarak empedansı düşürmüş olacaksınız bu durumda ohm kanunu gereği çekilen akımın artması kaçınılmaz ama elektro motor kuvveti azaldığı için iş yapan güç düşecektir. Zaten öyle olmazsa motorlardaki statora 1 sipir sargı sarılıp kw lar mertebesinde güç çekilip harcanan elektriksel güce yakın motor milinden güç alınırdı (Buda biraz free-energy cilerin fantezisi gibi oldu :D )
Nüve gücü ile ilgili hesaplamalar megep yayınlarında mutlaka vardır. Lazımsa oradan bulabilirsiniz.
EMK ve MMK farkli seyler. V dedigimiz emk Ldi/dt dir. L azalirsa di/dt oranini ayni oranda artirirsaniz gene emk sabit kalir.
N degisince enduktans, N nin L karesiyle orantili degisir.
Mesela 4 sarimlik enduktans 4H ise, siz sarimi yari yariya dusurunce Enduktans 1 H olur.
4 Birim voltta 4H 1 A akim cekiyorsa 4 birim voltta 1H 4 kati akim ceker. Gene L*I sabit kalir.
Evet 1 sarimlik devasa gucte motor yapabilirsin. Keza yuksek guclu motorlarda ustelik 10Kv gerilimle calisan motorlarin her bir olugunda 1 tur falan olur.
Youtube da MW gucteki motor videolarina bir bakin.
Motorun sargilarini enduktans gibi dusunemezsiniz. Transformatoru de. Simdi bu lafim yanlis yere cekilecek ama;
Kucuk bir transformatorun primer enduktansini olctugunuzde 1H ye yakin deger gorebilirsiniz. 50Hz de 314 Ohm eder. O zaman bu tranformator 220/314=0.7A den fazla akim akitamaz.
Halbuki transformatorde bu enduktans sadece miknatislama akimini belirler.
------------------------------------------------
Bu arada motorun sarim sayisini dusurdugumuzde motor akimi artar dedik. Eee o zaman sebeke voltaji ayniydi o halde elektriksel guc artar diyebilirsiniz.
Yok guc artmaz cos fi degisir gene guc ayni kalir. (Burdan emin degilim)
Evet simdiki yorum daha gercekci olacak.
100 sarim stator 1 sarim da rotor sargimiz olsun. Motor milini kitleyelim.
Motordan 1A akarken sekonderden (kisa devre cubuklu rotor) 100A akar.
Stator sargisini 90 yaptigimizda stator akimimiz atiyorum 1.2 A'e ciksin. Bu durumda sekonder akimi 1.2*90=1*I dan I=108A'e cikar.
Uretilen Tork Hem primer hem de sekonder tarafindan uretildiginden primer tarafindaki amper sarim degismedigi halde sekonder tarafindaki amper arttigindan motorun urettigi guc te artacaktir. Eger stator sarimini azalttigimizda rotor sarimini da azaltsaydik o zaman degismeyecekti.
Dolayisi ile bir bakima asenkron motorlarin sekonderlerinin 1 sarim olmasi motor tasariminda yola cikilirken onemli bir etken olacaktir.
Ever bu yorum daha gercekci oldu.
Aksi halde ayni govdeyi kullanip kucuk ve buyuk gucte iki motor imal etmek mumkun olmazdi.
Bülent abi sargı azaldıgında manyetik akı düşmeyecekmi buda emk azalmasına yol açmazmı simdi sargı azaldıkca güç artar mantıgına varıyosun bu konu ilginçleşti biraz
Sarim sayisi azaldi ama akim artti. Bu ikisinin carpimi onemli.
EMK dedigimiz V=N*dfi/dt dir. Bu, degisken magnetik alana maruz sargilarda enduklenen gerilimi hesaplamaya yarar.
fi dedigimiz Amper * Sarim / Reluktans
Bu hesaba göre güç ve verim düşer yanlış mı yorumluyorum bülent abi.
Guc artiyor verim dusuyor. En azindan dusuk sarim kalin kesit tel kullanirsanguclu motorun oluyor. Nereye kadar?
Guc nuvede H 'in (manetik alanin) kupuyle orantili. Onu asmamak kaydiyla.
Alıntı yapılan: z - 07 Ekim 2021, 13:55:04EMK ve MMK farkli seyler........
....Evet 1 sarimlik devasa gucte motor yapabilirsin. Keza yuksek guclu motorlarda ustelik 10Kv gerilimle calisan motorlarin her bir olugunda 1 tur falan olur.
Youtube da MW gucteki motor videolarina bir bakin.
Bülent hocam, uzun uzun yazmak hem beni çok sıktığı hem okuyanları sıkmamak için mümkün olduğunca kısa tutmaya çalışıyorum. Bu sebeple bir çok şey havada kalıyor. Emk ile mmk (bu terimi teknik lisede iken zıt emk olarak öğrendik) yı tabi ki biliyorum. Zıt emk devrede olmasa çekilecek akımlar alır başını gider. Bunda herkes hem fikirdir sanırım.
Benim yukarıdaki yazılarda vurgulamak isteğim elektrik makinelerinde gerilim ve frekans sabitken gücü belirleyen ana unsurun nüvenin ebatı olduğudur. Belirli ebatlar belirli güç aralığında olabilirler. Örneğin maksimum doygunlukta 100VA transformatör sarılabilen bir nüveye 80-90VA transformatör sarılabilir ama 120VA güç üretecek bir sarım yapılamaz.
Çok yüksek güçlü motorların ve alternatörlerin az iletkenli sarılmalarının en önemli sebepleri tamamen yapılabilirlik yani imalatın sınırlarıyla alakalıdır. Genelde alternatörler 5000 volt civarı, motorlarda maksimum 11500 volta kadar üretilirler. Daha yüksek gerilimlerde üretilmemelerinin sebebi yüksek voltajın tehlikeleri ve kontrolü ile direkt olarak alakalı olmasıdır. Misal olarak 10MVA lık 3 fazlı bir motoru 10 amper çekecek şekilde üretmeye kalkacak olursak fazlar arası ~581 MV lik bir gerileme ihtiyaç olacaktır. Günümüz motor yol verme ve motor üretim teknolojileri bu gerilimleri kontrol etmeye uygun değildir. Bu mertebedeki bir gerilimi kablo ile taşınması, motor terminallerine bağlanması, kumanda edilmesi, canlılarla olan güvenli mesafenin sağlanması teorik olarak evet ama uygulama aşamasında mümkün ve akılcı değildir. Bu sebeplere çok daha fazla eklemeler yapılabilir. Bu yüzden gerçek hayattaki uygulama gerilimi sınırlara takıldığı için geriye kalan tek seçenek hepimizin de bildiği gibi akımı artırmaktır. Az önce verdiğim örnekten gidecek olursak 10MVA 3 fazlı bir motor için standart 6.9kV gerilim kullanıldığında ~842 Amper bir akım söz konusu olacaktır. Bu akımı taşıyacak olan kablo kesiti afaki olarak söylüyorum en az 240mm² civarındadır. Bu ölçü sadece iletken kesiti için kabaca bir kesit bunun birde izolasyon malzemesinin kalınlığı da düşünüldüğünde ve bunu bir kaç sipirde olsa bobin haline getireceği düşünüldüğünde her babayiğidin saramayacağı sarsa bile statora oturtmakta çok zorlanacağı bir imalat olduğu ortadadır. Birde Motor ve alternatörlerin mekanik hareketli yapıya sahip olmaları bu durumu daha da zorlaştırdığı için OG seviyesinden çıkamamasının en önemli nedeni bu imalatın sınırlarıdır. Transformatörler hareketli parça olmadığı ve giriş ve çıkışında sadece elektriksel dönüşümler olduğu için izolasyon ve güvenli mesafenin sağlanması daha kolaydır. Motor sargısındaki akımın artırılması konusuna dönecek olursak, özetle demek istediğim sargıdan sipir eksildiğimizde iletken kesitini artırmıyorsak yükselen akım güç artışına değil ısınma ve bir süre sonra sargının yanmasına sebebiyet verecektir.
Simdi sipir eksilttikmi tel kesitini de artirdik mi nuvemiz de gereginden buyukse motorumuz guclu hale geldi mi gelmedi mi?
Bu kismi biraz eksik (yoruma acik) kalmis.
Motor gucu artiyor.
Alıntı yapılan: z - 07 Ekim 2021, 22:12:06Simdi sipir eksilttikmi tel kesitini de artirdik mi nuvemiz de gereginden buyukse motorumuz guclu hale geldi mi gelmedi mi?
Tabi ki evet.
Peki bobinin ısınması örnek 80 derece üstü manyetik akıda düşmesine neden olur mu? motorun mekanik gücüde bobinin ısınmayla dogru orantı olarak düşer mi?
Alıntı yapılan: bulut_01 - 08 Ekim 2021, 07:53:23Peki bobinin ısınması örnek 80 derece üstü manyetik akıda düşmesine neden olur mu? motorun mekanik gücüde bobinin ısınmayla dogru orantı olarak düşer mi?
Benimde merak ettiğim bir konu, Sahada gözlemlediğim kadarıyla ısınma ile motor mekanik güç kaybı olmuyor gibi, ama göreceli bir durum kendi tecrübelerimde 37~110kW lık güçte 8-10 saat çalışmış bir asenkron bir motorun soğutma kanallarını elle kontrol ettiğimde bir miktar sıcaklık oluyor. Motor durduğunda rotorla birlikte dönen fanda durduğu için soğutmada durmuş oluyor. En fazla 1 dakika içerisinde motor gövdesinde elle kontrol edilmesi mümkün olmayan bir sıcaklık oluşmakta. Oluşan sıcaklığı hiç ölçmüş değilim tahmini en az 80°C desem tamamen sallama olur. Isı ile manyetik akıda azalma olup olmadığı azalma varsa kayda değer olup olmadığını bende merak etmekteyim, zira bir çoğumuz biliyordur belki küçük güçlü sabit mıknatıslı dc motorlarda ısı manyetik alan kaybına sebep olmakta, kulaktan dolma bilgilere göre kimi mıknatıs 80°C kimi mıknatıs 150°C manyetizmasını kaybetmektedir. Bu durumun elektro mıknatıslanmada olmadığını düşünüyorum. Belki bilgisi/tecrübesi olan birisi doğrusunu anlatır.