Merhaba,
Devremizde 5-1a volt smps ve 5 volt ile çalışan çiplerimiz olsun giriş ise 9-80 volt arası.Sorum şu,
kaç voltluk tvs koymalıyız?. Datasheetlerden baktığıma göre çiplerin çoğu 5 volt nominal voltajda çalışmasına rağmen çalışma aralıkları 4.5 - 5.5 volt öte yandan ancak çıkışı datasheete göre 5.25 volt şimdi smps çıkışına bağlayacağımız tvs ler için Reverse Standoff ve Breakdown voltajları ne olmalıdır? 5.3 yada 5.5 volt reverse standoff voltajı için, break down voltajı 5.6 oluyor ....
Smps girişine 100V luk TVS kullanabilirsiniz. TVS normal çalışmada devreye girmez. Sadece koruma amaçlı olarak girişten gelen, kısa süreli, yüksek genlikli parazitleri emer. Smps çıkışına konulacak 5 V civarı ayrı TVS diyodlar ise bence "pimpirik" olur, gereksizdir. Fakat 5v kısmında başka harici girişiler varsa, oraya da TVS koymak gerek. Mesela telefon hattı varsa 130 V ve üzeri TVS takmak gerek. Yani korunacak kısım neyse, tehlike neyse ona göre TVS seçilir. 5 V luk besleme çıkışında bence tehlike yok. SMPS yeteri kadar kaliteliyse bunu düşünmemek gerek. Bunun yerine buton veya başka girişler varsa, onlar için endişelenmek gerek. Mesela ben picli devre yaptım. 12V giriyor,7805 ile pic besleniyor, bir de buton için klemensler vardı. Bağlantıyı yapan kişi kazma olabilir diye buton girişlerine ayrıca 10k civarı seri direnç eklemeyi sonradan akıl etmiştim. çok sayıda kartı yaktılar.buton yerine, 12V besleme bağladılar. Bağlantıyı yapacak kişiye hakaretler içeren yazı yazdım. bu kağıda bakarak göz göre göre yakarsan ahmaksın dedim, yine yaktı. halbuki bize düşen, tasarım esnasında 10k direnç eklemek idi. butondan zarar gelmez diye düşünmek hataydı.
Devreye 60v luk bir parazit gelirse ne olur? ben devrelerimde 5.5v luk tvs ler kullanıyorum ancak bunları şu ana kadar adc yada girişlerde yada data hatlarında kullandım.Benim anlamadığım nokta eğer tvs iletime geçerse smps nasıl davranır? devreye birde sigorta eklemem lazım ancak bu sigorta otomatik olması gerekir diye düşünüyorum yoksa en küçük parazitte devreye müdehale etmek gerek.
Selamlar.
Şöyle bir olay başıma geldi ve sebebini çözmeye çalışıyorum zira bana mantıklı gelmiyor hiçbirşey.
Yaklaşık 1.5 aydır aküsü takılı olmayan aracımın şanzımanının onarımını yaptım ve sonucu test etmek için elektrik bağlantısını (akü) gerçekleştirdim. Önce eksi ucu bağladım ve sıktım. Ardından mandallı + kutup başını bağladım.
Normalde ABS bloğundan kısa bir çalışma sesi gelirdi. O ses gelmedi. Hadi deyip oturdum koltuğa ve kontağı çevirdiğimde hiçbirşey olmadı.
Akü dolu ve sorunsuz. 6 Ay önce değişti. Kontak çevirince voltaj 12.40 Volt civarında.
Sonra bsi ve otomatik vites ecularında olduğunu bulduğum 2 adet kısadevre sonucu 4-5 sigortanın atmış olduklarını keşfettim.
Tesisatı didik didik ettim. Ekli, yamalı bir yer yok. Sadece lambda sensörü ve devir sensörü kablolarının konnektör diplerinde kablo yalıtkanı artık ısıdan çürümüş ve dökülmüştü. Enerji vermeden oraların yalıtımını gerçekleştirdim ki araçta uzun zamandır motor arıza ışığı sönmüyordu. Konnektörü alttan görünce (şanzıman sökülünce) sinyal hatlarının kısadevre olduğunu görmüştüm. Aylardır da öyle çalışıyordu.
Kablolarda ezilme, sıyrık başkaca hasar yok. Olan yerler elden geçirildi.
BSİ ve vites ecularını söküp ofise getirdim. İnceleme sonucu her ikisinde de besleme hatları kısadevre idi.
Vites ecusunda devasa bir tvs (mr2835s) ile bsi de minicik bir tvs (ST nin MV D237- bunun hakkında veri kağıdı bulamadım) kısadevre çıktı. Araç elektroniği için parça sağlayan bir firmadan buldum bunları.
Kafamı kurcalayan marş bile basmadan iki ayrı yerdeki tvs ler neden kısadevre olur. Değiştirip takınca yine bozulursa , arada akü sök tak yapmak zorunda kalırsam bozulup sorun yaratırsa şeklinde paranoya hali mevcut.
Araçta lpg sistemi elektriksel olarak bağlanmadı. Ses sisteminin anfisini de devre dışı yaparak ilk enerjilendirmeyi yapmıştım.
Araç bu arada 2003 Peugeot 406 benzinli.
@Sozuak , bu durum Aküyü sökerken veya takarken,daha doğrusu kutup başlarını söküp
takarken akünün beslediği yükün oluşturuduğu Emk Arkı sebebiyle oluşmuştur diye düşünüyorum.
Elektrik hatlarında temassızlık,soğuk lehim,bozuk kontaklar bu tip sorunlar olmasına sebep oluyor.
TVS'ler üzerlerine düşen vazifeyi yapmış:)
Mutlaka ama tvs nin biri 400Amp. Yıllarca ateşlemenin, marşın, sök takın zıplamalarına dayanmış. Ve neden 2 si birden. BSI aslında aracın asıl beyin kısmı ve kontaktan bağımsız sürekli aktif durumda. Buna rağmen minik bir tvs ile yetinmişler.
Marş motoru ve Ateşleme tesisata 500Gr Çekiç etkisi yapıyorsa kutup başını söküp takmak 10Kg Balyoz etkisi yapmasına sebep olabilir.Kutup başını Taktığınız o an Defalarca bu etkiye maruz kalacak.
400Amp Tvs Korumanın en uç noktası olsa gerek.Bütün Ağır yük onun omuzlarında.Sanırım tesisatın
Ağababası ve genel koruması o.Diğerleri kendi bölgelerini korurken 400Amp'lık Tvs Tüm tesisatı koruyor olmalı.
Tvs lerin Tepki hızları vardı diye hatırlıyorum,eskiden forumda tepki hızları tartışılmıştı.
Elektronik devrelerde zincirleme arıza etkisi oluyor.Bazen bir bölge arıza yaparken uzaktan yakından alakası olmayan bölgedeki alakasız malzemede bozulabiliyor.Kaldıki sizinki birbiriyle çok ilintili.
Sizin yerinizde olsam bir dahaki sök tak işlemini şu şekilde yapardım.Eşeği sağlam kazığa bağlamak gerek,
Yoksa Eşek kaçabilir:)
Kutup başını Sök tak yapmadan önce kutup başını 1Mt 0.75 bir kablo ile Akünün kutubuna irtibatlandırıp
Kutuba bağlardım.Sökerkende aynı şekilde.
Valla 20 yili askin zamandir profesyonel olarak daha oncesinde de baba meslegi amator olarak bu islerin icindeyim. Yine de bu tip aciklamasi zor durumlarla kritik yer ve zamanlarda karsilasmama ragmen acikcasi endiseliyim. Ya sisteme 100ohm gibi direnc uzerinden on besleme yapip uzun zamandir enerjisiz sistemi yavasca uyandiracagim ya da direkt ya bismillah deyip elektrigi baglayacagim. Bsi de vites ecusu da kolay bulunmayan, bulundugu zaman da programlama gerektiren cok masrafli isler. Bu da tabi baski unsuru. Motor ecusunda bir sorun yok gibi su an birde lpg ecusunda. Bu arada tvsler sorunsuz enerjilenseler bile baska arizalar cikmayacaginin da garantisi yok. Bakalim Sali Carsamba sonuclanacak.
Tesekkur ettim.
Rica ederim.
Bir yerde kablo ağı varsa doğal olarak Bobin efekti kaçınılmaz oluyor.
Alıntı yapılan: Sozuak - 02 Ocak 2021, 12:44:17Valla 20 yili askin zamandir profesyonel olarak daha oncesinde de baba meslegi amator olarak bu islerin icindeyim. Yine de bu tip aciklamasi zor durumlarla kritik yer ve zamanlarda karsilasmama ragmen acikcasi endiseliyim. Ya sisteme 100ohm gibi direnc uzerinden on besleme yapip uzun zamandir enerjisiz sistemi yavasca uyandiracagim ya da direkt ya bismillah deyip elektrigi baglayacagim. Bsi de vites ecusu da kolay bulunmayan, bulundugu zaman da programlama gerektiren cok masrafli isler. Bu da tabi baski unsuru. Motor ecusunda bir sorun yok gibi su an birde lpg ecusunda. Bu arada tvsler sorunsuz enerjilenseler bile baska arizalar cikmayacaginin da garantisi yok. Bakalim Sali Carsamba sonuclanacak.
Tesekkur ettim.
575 volt AC besleme ile reaktör üzerinden DC kapasitör üzerine düşen gerilim ve çekilen kısadevre akım grafiği.
ilk start anında kapasitör aşırı akım çekmesin deyu reaktör koyarız.
Ancak bu bir başka probleme yol açar. Normalde 575 DC yansımasında 800 volt olur.
Fakat raktör yüzünden yüklendiği enerjiyide kapasitöre ekleyip 1000 volta kadar çıkarıyor.
Kısadevre anında ise eğer reaktör doğru seçilmemiş ise doyuma geçerek akımın sürekliliğini sağlıyor.
Tabii bu durumda 10-20 kAmper civarında sürekli akımı ne sigortalar nede doğrultucu diyot SCR vs kaldıramıyor.
Senin deneyiminde kısadevre akımından ziyade start anındaki aşırı gerilim yüklenmesi olayı söz konusu.
2 metrelik kablo ile bağlanmış switch ve 1uF kapasitör ile MCU girişleri sakatlandığıda deneyimlerimiz arasında.
(https://i.ibb.co/KX9n8YB/170-H-i-in-grafik.png) (https://ibb.co/KX9n8YB)
Abi şimdi enteresan olan 2 tvs nin yanması. BSİ sürekli enerji alıyor zaten. Acaba yılların yıpranmışlığı mı götürdü diyorum. Yoksa aynı kendi kabloları ile defalarca sök tak yapmışlığım vardır.
Bu arada acemilik yapmışım. Küçük tvs de ST MV D237 yazıyordu. Bir türlü ne olduğunu bulamamıştım. Sonuçta büyük eleman olduğundan direkt kodu yazıyordur demiştim ama SMD kodu MV imiş. Baktığımda 600W 30 volt civarı iki yönlü TVS imiş SM6T36CA .
Alıntı yapılan: Sozuak - 02 Ocak 2021, 17:06:11Abi şimdi enteresan olan 2 tvs nin yanması. BSİ sürekli enerji alıyor zaten. Acaba yılların yıpranmışlığı mı götürdü diyorum. Yoksa aynı kendi kabloları ile defalarca sök tak yapmışlığım vardır.
Bu arada acemilik yapmışım. Küçük tvs de ST MV D237 yazıyordu. Bir türlü ne olduğunu bulamamıştım. Sonuçta büyük eleman olduğundan direkt kodu yazıyordur demiştim ama SMD kodu MV imiş. Baktığımda 600W 30 volt civarı iki yönlü TVS imiş SM6T36CA .
Şimdi TVS ler iletime geçtikten sonra sınırsız akım çekme moduna girerler.
Yüksek voltaj her ikisini birden tetiklediyse yüksek akım çekme işini paralel yürütürler.
Devreler birbirine yakın noktadan beslenmiyorlarsa biri kısadevreden sigortayı açarken diğerinide tetiklemiş olabilir.
Daha fazlasınıda yakabilirdi ucuz kurtarmışsın.
Kapasitör ve Bobin devreleri her zaman sıkıntılı devrelerdir.
Şu resimleride eklersem belki daha anlaşılır olur.
(https://i.ibb.co/VYDTT0b/Start-Volt.png) (https://ibb.co/VYDTT0b)
(https://i.ibb.co/t3bbcm3/Start-ve-doyum.png) (https://ibb.co/t3bbcm3)
İnşallah öyledir. Orijinallerini takıp bakacağım. Enerjilendirip normal kullanana kadar uyuyamam artık. Bir de ek varistör ekleyeyim diyorum besleme hatlarına.
Son durumda araçta sigorta kutusu içindeki bir devrede de 2 adet tvs arızası tespit ettim.
Asıl arıza kaynağınında marş motoru olduğunu düşünüyorum. Selenoid devresi şasiye kısa devre görünüyor. Yarın söküp bakacağım.
Elimde bipolar tvsler var. Son devrede bozulan tvsler unipolar. Yerlerinde elimdeki aynı voltajdaki bipolar tvslerden taksam olur mu ne dersiniz.
Şöyle bir döküman buldum.
http://www.protekdevices.com/xyz/documents/kb/tech/ta1003.pdf
Akü
- ucu ve
- ucun şaseye kablosu,
şaseye bağlantısı vs
gözatmakta fayda var.
Pazartesi kısmetse marş motorunu elden geçirirken akü bağlantılarını da söküp temizleyeceğim. Hepsi orijinal halinde ve tamirsiz ama dediğiniz gibi kontrol edip yenilemekte fayda var elbette, teşekkür ederim.
Fazla olmasa da gelişmeleri paylaşayım istedim.
Kısaca Otovites Ecu, sigorta kutusundaki devre ile bsi üzerinde tvs ve bazı diyotlarda kısadevre tespit etmiştim.
Bugün tamir ettiğim kadarı ile araca bağlantılarını yaptım. En azından hiçbir sigorta atmadı ve aracın göstergeleri geldi, camı açık kalmıştı onu kapattım.
Akü bağlantısını defalarca yaptım ve sorun olmadı.
Araca akü bağlantısını yapınca yavaşça akım 1.2A düzeyine çıkıyor ve bir süre bu seviyede kalıyor. Bu esnada bsi bilgisayarı ön yükleme yapıyor. Akım kademeli olarak 0.5A düzeyine inip 0.1 A olarak devam ediyor. Sonuçta uzaktan kumanda sistemi devrede ve bsi uyku modunda.
Uzunca bir zamandır bu seviyeye gelememiştim.
En azından camı kapatmak ve göstergelerin çalışması bile sevindirici oldu.
Marş motoru selenoidi (Türkiye de buna marş otomatiği deniyor. Arızalı hala. Onu da söktüm.250TL civarı bir maliyet ile presli ve kapalı olan kısım komple değişecek. Tamirlik bir şekli yok. İçinde yüksek akım rölesi ve bu röle ile marş motoru nüvesini volana ittiren bir mil var.
Tahminen (söylemiyorlar ama) aracın akü bağlantısını ters yapıp birkaçı tek yönlü tvs olmak üzere çeşitli diyotları da yakmışlar.
Hala silecekler kapalı olmasına rağmen aralıklı olarak çalışıyor. Bir hatta daha arıza var. Multimedya sistemi de nasibini almış olanlardan. Bir ihtimal boşta bağlı eski orijinal cd changer ile anfi sistemi de bozulmuştur.
Çalışmalara devam.