Merhabalar,
Şimdi diyelimki kafamda yapmak istediğim bir gömülü sistem var.
Mesela köpük partisinde kullanıcak olan köpük üretme makinasını kontrol edecek bir sistem. (Tamamen sallıyorum.)
Sistemde ekran, kamera ve çevre birimler var.Ve ben bu sistemi Linux kullanıp yapmak istiyorum.
Donanım tasarlandı, RAM, flash, işlemci ve çevre birimler tamam.
*Bu sistem için linux kaynak kodlarını nerden bulacağım? Tüm linux geliştiricilerinin buluştuğu ortak bir platform var mı?
*Linux'u nasıl port edeceğim? (Bir işletim sisteminin port edilme sürecini kısaca tanımlayabilir misiniz?)
*Tüm port işlemlerini gerçekleştirden sonra ne gibi araçlarla yazılım geliştirme şansım var?
Beklediğim çok detaylı cevaplar değil, sadece yönlendirme. Bu iş için "esas" olayın olduğu site ve basit kernel derleme vs. örneklerin olduğu siteler olabilir.
Bence deney'm kazanmak için önce hazır bir sistem üzerinde bu işleri denemen gerekli. Şahsen ben bu konularda baya bir uğraşmama rağmen, henüz 1-2 donanıma bile hakim olamadım. Öğrenme süreci çok yavaş işliyor.
İlk düşünmen gereken şey bootloader, ki donanıma en bağımlı kısım bu olduğundan sanırım işin en zor bölümü de bu. İronik bir şekilde, hazır donanımlar için bu kısım pek uğraştırmıyor. Bootloader olarak en yaygın kullanılan yazılım uboot. Beagleboard, mini2440 gibi popüler kartlar için uboot zaten port edilmiş. Kendi donanımın için port yapacaksan da, öncelikle aynı işlemciyi kullanan başka bir kart için port edilmiş uboot'u alıp kurcalamalı ve onun üzerinde değişiklik yapmalısın.
Bootloader sorununu çözdükten sonra, kernel'i port etmen gerekiyor. Burada sanırım en büyük sıkıntı aygıt sürücülerinde olacaktır. Yine seninle aynı işlemciyi kullanan hazır ürünler için port edilmiş linux konfigurasyonlarını incelemek yararına olacaktır.
Tüm işlemlerin için ihtiyaç duyacağın çapraz derleyici derlenmesi işine ise pek girmeyeceğim. Zaten ayrıntılarını ben de bilmiyorum ama sıfırdan çapraz derleyici derlemek işi bilen birisi için bile çok zahmetli ve zaman alıcı olduğundan genelde hazır derleyiciler kullanılıyor. Yine de kendin derlemek istersen, bu süreci otomatikleştiren ve oldukça kolaylaştıran yazılımlar mevcut. crosstool-NG bunlardan biri. Yine de bu yazılım bile saç baş yoldurabilir.
Linux kaynak kodları kernel.org'dan temin edilir ama mevcut donanımına uyması için bunları değiştirmen gerekebilir. Bu konuda benim de pek bilgim yok. Benim daha önce üzerinde çalışmış olduğum Beagle Board ve mini2440 kartları popüler olduğundan, bunlarla ilgili port edilmiş kernel'ler mainline adı verilen ana dal ile birleşmiş zaten (merge). Olayın mantığı git versiyon kontrol sistmine dayanıyor. Geliştiriciler kendi donanımları için yaptıkları portları alt ağaçlarda geliştiriyorlar. Daha sonra kernel.org'un yöneticilerinden onay gelirse (bu adamlara da sanırım gatekeeper deniyor) alt ağaç, mainline ile birleştiriliyor. Bu sebeple, üreticinin yaptığı güncellemeler mainline'a geç gelebilir. Mainline genelde daha kararlı, sorunsuz ama daha eskidir. Alt ağaçları üreticinin sitesinde temin edebilirsin. Bazen bu kodları doğrudan çekmek için link bulunmaz. git adlı programı kullanarak ancak çekebilirsin.
Linux çekirdeğini kurup çalıştırmakla da iş bitmiyor. Hatta yeni başlıyor diyebiliriz. Tüm Linux dağıtımları zaten yaklaşık olarak aynı kernel'i kullanıyor. Dağıtımları birbirinden ayıran şey root file system içinde barındırdıkları. Temel bir root file system (rootfs) sadece birkaç dosya ve klasörden oluşabilir. Ancak bunun içine sıfırdan yazılım kurmak biraz zor bir iş. İşin içine paket yöneticileri falan giriyor ki bu konuda da bilgim yok. Eğer istersen hazır bir sistem de kurabilirsin. Sıfırdan dağıtım oluşturma işine girmek istiyorsan sanırım ilk derleyip kurman gereken program busybox olacaktır. Bu program ile temel komutları çalıştırabilecek asgari bir sistemin olacak.
Yazdıklarımın çok dağınık ve kafa karışıtırıcı olduğunun farkındayım ama bu konuda benim de fazla deneyimim yok. Ve süreç gerçekten de karışık çünkü bu tür şeyleri tek bir kaynaktan öğrenmen mümkün olmuyor, internette saatlerce serseri kurşun gibi dolaşman gerekiyor. Karşılaştığın ufak bir sorunla bir bir hafta zaman kaybedebiliyor ve çözümün sadece 1-2 karakteri değiştirmek kadar kolay olduğunu görüp sinir krizi geçirebiliyorsun. Bunları yaşadım.
Dediğim gibi, bu işlere yeni başlıyorsan Beagle Board veya mini2440 gibi bilinen bir sisteme sıfırdan kurulum yapmayı deneyerek başla. Ancak ondan sonra kendi tasarladığın bir sisteme geçebilecek deneyime sahip olabilirsin.
Gayet açıklayıcı güzel bir yazı olmuş teşekkür ederim.
Kendi sistemimi tasarlamak istediğimde o zaman söyle bir yol izleyebilir miyim;
Mesela BeagleBoard (veya işlemci ve çevre birimi uygun popüler bir kart) alınır, yazılım geliştir. Aynı işlemci ram rom kullanılıp gereksiz donanım kırpılıp, gerekli donanımlar eklenerek yeni PCB hazırlanır ve yapılmak istenen sistem kısa zamanda gerçekleştirilir.
İşin çok low-level kısımlarıyla uğraşmak değilde benim amacım, işletim sistemi olmasının rahatlığını yaşayıp kaymağını yemek.
Linux konusunda bilgisizim sorular biraz garip gelebilir;
- mesela kernel.org daki kaynak kodları donanıma uygun port edince işletim sistemimiz oluyor ve multitasking yapıyor değil mi?
- İşlem sonrasında C'de yazdığım yada görsel arayüzlü farklı programları bir şekilde yazıp exe yapıp depolama birimine atınca çalıştırabilir miyim?
Direkt windows'cu mantığında sorular olabilir ama başlangıç için cevapları benim açımdan önemli.
Alıntı yapılan: Elektroemre - 20 Aralık 2011, 11:38:51
Merhabalar,
Şimdi diyelimki kafamda yapmak istediğim bir gömülü sistem var.
Mesela köpük partisinde kullanıcak olan köpük üretme makinasını kontrol edecek bir sistem. (Tamamen sallıyorum.)
Sistemde ekran, kamera ve çevre birimler var.Ve ben bu sistemi Linux kullanıp yapmak istiyorum.
Donanım tasarlandı, RAM, flash, işlemci ve çevre birimler tamam.
*Bu sistem için linux kaynak kodlarını nerden bulacağım? Tüm linux geliştiricilerinin buluştuğu ortak bir platform var mı?
*Linux'u nasıl port edeceğim? (Bir işletim sisteminin port edilme sürecini kısaca tanımlayabilir misiniz?)
*Tüm port işlemlerini gerçekleştirden sonra ne gibi araçlarla yazılım geliştirme şansım var?
Beklediğim çok detaylı cevaplar değil, sadece yönlendirme. Bu iş için "esas" olayın olduğu site ve basit kernel derleme vs. örneklerin olduğu siteler olabilir.
Benim yazdigim cok klasik bir oneri olacak ama
- Cok iyi ingilizce ogreneceksiniz,
- Embedded Linux Primer: A Practical Real-World Approach
- Linux for Embedded and Real-Time Applications
- Building Embedded Linux Systems
- Pro Linux Embedded Systems kitaplarini okuyacaksiniz
iyi calismalar
Alıntı yapılan: Elektroemre - 20 Aralık 2011, 12:15:12
..........Direkt windows'cu mantığında sorular olabilir ama başlangıç için cevapları benim açımdan önemli.
sayin @elektroemre sizin acinizdan onemli olmasinin hicbir ehemmiyeti yok (irrelevant) Esas olan embedded linux acisindan onemlimi?
Alıntı yapılan: Elektroemre - 20 Aralık 2011, 12:15:12
İşin çok low-level kısımlarıyla uğraşmak değilde benim amacım, işletim sistemi olmasının rahatlığını yaşayıp kaymağını yemek.
Linux konusunda bilgisizim sorular biraz garip gelebilir;
Bende bunu istiyorum aslında. Windows CE ve Android sanki bize daha yakın. (Kullanıcılardan bahsediyorum)
@mufitsozen
Verdiğiniz kitaplar için teşekkürler. Bende linux u pek bilmediğimden garip bir soru soruyor olabilirim.
Linux, Android, Win CE ve adını bilmediğim diğer işletim sistemleri belki platformları farklı olabilir ama aynı mantıkta mı kuruluyor? Tagli nın bahsettiği gibi bir sıramı izleniyor? Eğer durum böyle ise bu konu üzerine yazılmış kitap yada kitaplar önerebilir misiniz ?
Hocam şöyle söyleyeyim, linux'u derinlemesine öğrenmek değil hedefim.
MCU'lara ağır kaçan, bilgisayarınsa gereksiz olduğu orta kademe işler için düşünüyorum.
Atıyorum, vga çıkışı olan flash bellekten birşeyler okuyup yazan bir sisteme ihtiyacım var.
MCU için ağır kaçıyor ama bilgisayarada gerek olmayacak bir iş bu.
Bende ARM tabanlı bir işlemci çevre birim vs kullanıp linuxla böyle bir iş kotarılabilirmiyim çok zahmete girmeden, mesele bu.
Çok zahmet vermeden linux bunları bana verebilir mi? Çok zahmetli ve maliyetli oluyorsa @EMG81'inde dediği gibi başka alternatiflere göz atmak gerekir.
Bu durumda hazır bir sistem kullanmak süreci oldukça hızlandıracaktır. Narcissus (http://narcissus.angstrom-distribution.org/) adı verilen bir araç pek çok değişik platform için Ångström (http://en.wikipedia.org/wiki/%C3%85ngstr%C3%B6m_distribution) adı verilen Linux dağıtımını gereksinimler doğrultusunda konfigüre ederek sunabiliyor. Kullanımı çok kolay ancak bazı düşük seviye ayarlara ulaşım konusunda sıkıntılar olabilir. Bence ama başlangıç için oldukça iyi bir adım.
Bu arada, sözkonusu Linux olduğunda .exe dosyalarını unutabilirsiniz. ;) Gerçi dosya uzantısı haricinde pek fark yok. Ancak eğer gömülü sistem üzerinde yerli derleyici yoksa (terimleri kullanırsak: target üzerinde native compiler yoksa), geliştirme makinesi üzerinde (host machine) çapraz derleyici olması gerekecek ve kodlar bununla derlenecek. Genelde bu sistemlerde C ve C++ kullanılıyor ancak diğer dilleri de kullanmak mümkün olabilir.
Ben olayın Linux tarafı ile uğraşmış olduğum için Windows CE ile ilgili hiçbir fikrim yok. Android de bildiğim kadarıyla fazlaca faklılaşmış bir çeşit Linux. Ama çekirdeği de oldukça fazla değişime uğradığı için bir Linux dağıtımı sayılmıyor yanlış bilmiyorsam.
Linux için pek yaralı olacak bir bilgideğil ama ufak bir donanım notu vereyim. MAttbaya yeni alınan banyo makinaları kendi gömülü linux u ile çalışmakta donanımı incelediğimde
Firma SODIMM formatında hazır ARM A9 MCU kartı kullanmış. Kendisi baseborad ve çevre kartları tasarlamış. Bütün komponetleri özellikle hazır sürücüleri olanlardan seçip kullanmış.
kullandığı kart Atmel in ARM A9 MCUtabanlı. kullandıkları kart buna benziyor. http://www.armkits.com/product/mini9261-I.asp. MCU üzerine Garanti etiketi yapştırlmış sökemediğim için tam modelini yazamadım.
Ben de uğraşmak istiyom gömülü linux ile ama beagle board çok pahalı. Tam farnellden almaya kalkıyodum ki bir de ne duyayım orda yazan fiyat haricinde kargo parası ve gümrük vergisi olayları da giriyomuş işin içine. Şimdi biraz geri çekildim ama param olduğunda alacam İnşallah.
BeagleBone düşünülebilir. Biraz daha ucuz.
http://tr.farnell.com/circuitco/bb-bone-000/kit-dev-beaglebone-cortex-a8/dp/2063627?Ntt=beaglebone
Hocam şimdi bu kiti alsak ödeyeceğimiz fiyat sadece 70€ mu olacak yoksa ekstradan kargo vs. parası da verilecek mi? Bunun hakkında bi bilginiz var mı?
Maalesef bir bilgim yok ama forumda Farnell siparişlerinin toplandığı bir başlık vardı. Belki orada ayrıntılı bilgi bulabilirsin.
Alıntı yapılan: Tagli - 20 Aralık 2011, 15:32:55
BeagleBone düşünülebilir. Biraz daha ucuz.
http://tr.farnell.com/circuitco/bb-bone-000/kit-dev-beaglebone-cortex-a8/dp/2063627?Ntt=beaglebone
Alıntı yapılan: yamak - 20 Aralık 2011, 15:56:42
Hocam şimdi bu kiti alsak ödeyeceğimiz fiyat sadece 70€ mu olacak yoksa ekstradan kargo vs. parası da verilecek mi? Bunun hakkında bi bilginiz var mı?
Alıntı yapılan: Tagli - 20 Aralık 2011, 16:11:14
Maalesef bir bilgim yok ama forumda Farnell siparişlerinin toplandığı bir başlık vardı. Belki orada ayrıntılı bilgi bulabilirsin.
Bu kart üzerinde Ne HDMI ne VGA nede Composite video var. TFT si bile yok.
önceden verildi mi bilmiyorum ama 2012 de çıkması planlanan şöyle bir platform daha var
25$ gibi cüzzi bir ücrete sahip olacak deniyor http://www.raspberrypi.org/faqs
Alıntı yapılan: ErsinErce - 20 Aralık 2011, 16:35:21
önceden verildi mi bilmiyorum ama 2012 de çıkması planlanan şöyle bir platform daha var
25$ gibi cüzzi bir ücrete sahip olacak deniyor http://www.raspberrypi.org/faqs
Evet bu projeye geçen seneden beri aralıklarla takip ediyorum. Satışa çıkınca mutlaka 1-2 adet alacağım.
Hem işlemci ve kullanılan çevre birimlerin driveri hazır olmuş olacak, ve montajlı satış rakamı bile 25$ iken kendi üreteceğimiz aynı komponenetli kartında çok yüksek maliyetli olmayacağını düşünüyorum.
Ama temel seviyede linux bilgisi her halükarda şart. @mufitsozen tavsiye ettiği kitaplarla başlamayı düşünüyorum ama ben biraz balıklama dalmayı seviyorum :) Bir şekilde çalıştırayım ayrıntılara sonra hakim olurum mantığıyla.
Piyasada şöyle bir kitap var, belki işinize yarar: Gömülü Linux Sistemleri
(http://www.dr.com.tr/DNR_Folders/00000003504/0000000350499_5_1.jpg)
http://www.dr.com.tr/Kitap/Gomulu-Linux-Sistemleri/Nazim-Koc/Egitim-Basvuru/Bilgisayar/urunno=0000000374677
bir üstte bulunan kitapdan aldım. İşini görebilir...
Yüksek güçlü bir mikrodenetleyiciye o mikrodenetleyici için port edilmiş linux u kurduğumuzu varsayalım.Sonraki adımlar nasıl olur?
Mesela seri portu ya da ethernet i nasıl kullanırız?
Bize ne kadar kolaylık sağlar?
Çevre birimler için anında driver bulup bunları içerdeki linux a kolayca yükleyip kafamıza göre programlayabilir miyiz?
Ya da bu işletim sistemi üstünde linux için yazılmış birkaç programı aynı anda koşturabilip gpio ları kontrol edebilir miyiz?
Bu işi derinine inmeden bu şekilde yapanlar var mıdır?
Teşekkürler...
Bildiğim kadarıyla, doğrudan işlemci donanımı ile ilgili sürücüler kernel içinde oluyor. Daha sonradan eklenecek yeni cihazlar için (örneğin USB'den bağlanan cihazlar) ayrıca sürücü yüklemek gerekebilir. Bunun için genelde sürücünün kaynak kodunu bulup çapraz derleme yapmak gerekiyor. Bu noktada, bağımlılıklar ile uğraşmak gerekebilir, ki bu zaman alıp insanı yıldırabiliyor.
Sürücüler sanırım kernel modülü şeklinde derlenip çalıştırılıyor ama bazı durumlarda bazı donanımların çalışabilmesi için veya başka bir kaynak kodunu derleyebilmek için kütüphaneler gerekebiliyor (Windows'taki DLL'ler gibi, yanlış hatırlamıyorsam Shared Object olarak adlandırılıyorlar ve .so uzantılı dosyalar oluyorlar). Bu kütüphanelerin de bağımlılıklarıyla birlikte çapraz derlenmeleri ve sisteme kurulmaları gerekli.
Donanıma erişmekle ilgili FriendlyArm'ın sitesinde mini2440 için yazılmış birkaç örnek C kodu vardı. İncelemeye fırsatım olmadı ama olduğu gibi alıp çapraz derleyerek cihaz üzerinde çalıştırmıştım.
Alıntı yapılan: Elektroemre - 20 Aralık 2011, 11:38:51
Merhabalar,
Şimdi diyelimki kafamda yapmak istediğim bir gömülü sistem var.
Mesela köpük partisinde kullanıcak olan köpük üretme makinasını kontrol edecek bir sistem. (Tamamen sallıyorum.)
Sistemde ekran, kamera ve çevre birimler var.Ve ben bu sistemi Linux kullanıp yapmak istiyorum.
Donanım tasarlandı, RAM, flash, işlemci ve çevre birimler tamam.
*Bu sistem için linux kaynak kodlarını nerden bulacağım? Tüm linux geliştiricilerinin buluştuğu ortak bir platform var mı?
*Linux'u nasıl port edeceğim? (Bir işletim sisteminin port edilme sürecini kısaca tanımlayabilir misiniz?)
*Tüm port işlemlerini gerçekleştirden sonra ne gibi araçlarla yazılım geliştirme şansım var?
Beklediğim çok detaylı cevaplar değil, sadece yönlendirme. Bu iş için "esas" olayın olduğu site ve basit kernel derleme vs. örneklerin olduğu siteler olabilir.
en kolay olan en mantıklıdır. Al bi tablet veya notebook normal pc ye nasıl linux kuruluyorsa öyle kur kullan.
2.si devir linux devri değil devir android devri. androidli bi pc + Arduino veya başka marka ADK (android deviance kit) al pc genel mantıkları yönetsin ADK elektronik cihazlarla haberleşsin. yok kamerayi cevirsin köpük cıhaıznı açsın vs. ısık efekti versin gibi.
Linux ile yapmak için de linux bi entegre daha doğrusu linux ana kart (pc anakartı dil tabi yanlış anlatmayım) lazım. sonrası yürü ya kulum. Ama yine diyorum eski linuxcu olarak devir android devri.
Android sistemlerin Linux dağıtımlarından farkı nedir? Android'in Linux çekirdeğinin çok değişmiş bir şeklini kullandığını biliyorum, zaten o yüzden Linux dağıtımı sayılmıyor. Ama neyi değiştirmiş adamlar? Bileniniz var mı?
belki işinize yarar ; http://handycodeworks.com/wp-content/uploads/2011/02/linux_versus_android.pdf
Alıntı yapılan: mahoni - 11 Ocak 2012, 17:34:10
en kolay olan en mantıklıdır. Al bi tablet veya notebook normal pc ye nasıl linux kuruluyorsa öyle kur kullan.
2.si devir linux devri değil devir android devri. androidli bi pc + Arduino veya başka marka ADK (android deviance kit) al pc genel mantıkları yönetsin ADK elektronik cihazlarla haberleşsin. yok kamerayi cevirsin köpük cıhaıznı açsın vs. ısık efekti versin gibi.
Linux ile yapmak için de linux bi entegre daha doğrusu linux ana kart (pc anakartı dil tabi yanlış anlatmayım) lazım. sonrası yürü ya kulum. Ama yine diyorum eski linuxcu olarak devir android devri.
zannedersem siz elma ile armutu karıştırmışsınız.
Linux bir işletim sistemi çekirdeğidir.
Android ise linux çekirdeğini kullanan. Mobil platformlar için tasarlanmış bir işletim sistemidir.
Alıntı yapılan: CoşkuN - 20 Aralık 2011, 17:09:10
Piyasada şöyle bir kitap var, belki işinize yarar: Gömülü Linux Sistemleri
(http://www.dr.com.tr/DNR_Folders/00000003504/0000000350499_5_1.jpg)
http://www.dr.com.tr/Kitap/Gomulu-Linux-Sistemleri/Nazim-Koc/Egitim-Basvuru/Bilgisayar/urunno=0000000374677 (http://www.dr.com.tr/Kitap/Gomulu-Linux-Sistemleri/Nazim-Koc/Egitim-Basvuru/Bilgisayar/urunno=0000000374677)
Valla Arkdaşlar bende bu kitaptan aldım amacım Beaglebonu öğrenmek için az buçuk bir Linux bilgisi edinmekti ama hiçbirşey anlamadım belkide sorun bendedir.Şimdi ise Linuxtan anlamadığım için internette videolarını izliyordum Beaglebone ile nasıl programlama yapıyorlar diye herkes MACBook kullanıyordu.Bende de var ama ben hala bir program bile yazamadım ya :( bana da nereden başlamam gerektiğini söylerseniz özellikle Beaglebone konusunda...
Şimdiden teşekkür ederim...
Şu linkler güzel
The Beaglebone - Unboxing, Introduction Tutorial and First Example (http://www.youtube.com/watch?v=z6b4zlh0IrE#ws)
Beaglebone: C/C++ Programming Introduction for ARM Embedded Linux Development using Eclipse CDT (http://www.youtube.com/watch?v=vFv_-ykLppo#ws)
Beagle bonu (bundan sonra bb diyeceğim)incelemedim fakat genel mantık şu şekildedir.
BB'nin içerisine bir linux yüklenir. Kimileri ubuntu yüklemiş. Ben olsam debian kullanırım. Uzerine gnome kurarım. görsel birşeyler yapmak istemiyorsasmda terminal penceresinde kalır.
Sonra ne yapılmak isteniyor portlara erişim mi ? Portların adresini tespit ederim. Veya bir dosya şeklinde iseler. Mesela (/dev/ttyBB01) gibi buraya verieleri gönderirim. Mutlaka manueli vardır. Python olur c++ olur. Meraklandığın D dilinide denerdim. Gömülü linux'un temel mantığı budur.Çok büyütmeye gerek yok diye düşünüyorum. Benimde gözüm korkuyordu. Fakat biraz işleri öğrenince zor olmadığını anladım. Bu arada [emrah.com] a göz atabilirsiniz. Faydalı bilgiler vasrdır.