Picproje Elektronik Sitesi

Arkadaşlar merhaba, 3 yollu bir hoparlör yapmak istiyorum. Fakat şöyle bir sorunum var. Şimdi alacağım hoparlörler woofer 150 watt, midrange 60 watt, tweteer 25 watt. Şimdi ben amfiden her birinin watt'ına göre nasıl çıkış alıp bölebilirim. Yani 235 watt bir amfim olduğunu varsayalım. Woofera 150 watt, midrange'e 60 watt, tweteer'a 25 watt nasıl gönderebilirim. Yada 235 watt amfiyi 3 yollu crossovera bağladığım da her hoparlörün çalışması gereken watt'ı kendisi mi ayarlar? Bu konuda kafam çok karışık. Bu hoparlörler her biri kendi güvenli frekans aralıklarında çalışacaklar. Ve bu hoparlörler için crossover devresi yaparken. Gerekli frekansları gerekli hoparlörün frekanslarına göre nasıl ayarlıyoruz? Mesela Ben woofer'a 35 Hz 380 Hz arası göndermek istiyorum. Mid range'e 380 Hz 3.8 kHz, tweteer'a da 3.8 kHz ve üzerini göndermek istiyorum. Bunu crossover ile nasıl yapabilirim? Yardımcı olan herkese teşekkür ederim. Bu arada amfiyi her kabin icin mono amfi düşünüyorum. Yani iki kabinin de ayrı ayrı amfileri olacak. Yada stereo bir amfiyle bunu yapabilir miyim? Yapabilirsem stereo amfide düşünebilirim.

https://www.diyaudioandvideo.com/Calculator/ApcSpeakerCrossover/
3 yollu crossover hesaplama linki.

Tek çıkıştan 3 hoparlöre farklı güçler aktarmak için en pratik senaryo, en yüksek güçlü hoparlör doğrudan bağlanırken, diğerlerine seri taş direnç ile empedans arttırılabilir. Mid için ayrı, tiz için ayrı. Kaynak güç hesabı yapılırken dirençlerin harcayacağı güç de eklenmeli, yani yaptığın hesabın üzerine çıkar. Yada mid ve tiz için ayrı ayrı Hoparlör trafosu kullanarak empedans yine arttırılabilir, taş direnç kadar enerji harcamaz.

Empedans bilgileri ve anfinin tepe voltaj değerlerine bakılarak hesap yapılabilir, sadece güç değerleri yeterli olmayacaktır.

Woofer yaklaşık ampli gücünün % 50 ila 60 arasında
Mid hop.   Yaklaşık ampli gücünün %20-30 arasında
Tweeterın da % 10 civarı olması iyi sayılır
Amplinin çıkış empendansı (4 Ohm /8 ohm vb) ile hoparlörlerin empedanslarınında ona uygun olması gerekir
Hoparlörleri daha önceden dinlemek iyidir
Amplinin kalitesinden de belkide daha iyi olması gereken hoparlörlerin kalitesidir
Dandik bir ampli iyi bir hoparlöre bağlandığında bu ses bu cihazdanmı çıkıyor diye inanansınız gelmez.Ama bunlar doğal olarak pahalı hoparlörlerdir.
(İyi hoparlörlerden kasdettiğim 10-15 cm çapında pionnerler değildir)

Eğer amplinin kısa devre koruması yoksa denemeler sırasında hoparlör çıkışını  kısa devre ederseniz ampliyi yakabilirsiniz o yüzden tecrübeli kişilerle çalışmak iyidir.

Crossover işi bayağı karmaşık bir konudur.Hazırlarını alıp denemek iyidir (Tabiki Hİ-fİ Normlarında olanları)
Zamanla tecrübe kazandıkça kendinizde yapabilirsiniz (Olay sadece bir bobin ve bir kondansatör bağlantısı değildir) 

Ekleme:
Bazı sorularına cevap vermemişim onlarıda yazayım.
Sesle ilgili bütün  işi ampli yapar o frekans bandına ait tüm sesleri aslına uygun vermeye çalışır.Crossowerlarda sesleri filteleyerek uygun hoparlörlere gönderir
Hoparlör kabinlerinin içinde amplinin olduğu sistemler vardır  bunlar Aktif box diye geçer bunlar genelde yüksek sese ihtiyaç duyan müzisyenlerin kullandığı sistemlerdir

Ev için kullanılan sistemlerde  Woofer olmaz Çünkü evi yıkacak gibi basın gerçekle pek alakası olmaz o yüzden bass mid ve tweter  hoparlörler kullanılır
Ayrı ayrı mono blokların olduğu ampliler benim bildiğim kadarıyla McIntosch larda vardır bunlar çok pahalı cihazlardır mono olmalarının sebebi aşırı ağır olmalarıdır Bunlardan  2 tane kullanırlar
Oto ses sistemlerinde bu tarz ses frekans ayarı ve  Gain /ayarları vardır ama detaylarını çok bilmiyorum  çok ilgilenmedim.

Alıntı yapılan: hasankara - 20 Kasım 2024, 00:55:44https://www.diyaudioandvideo.com/Calculator/ApcSpeakerCrossover/
3 yollu crossover hesaplama linki.

Tek çıkıştan 3 hoparlöre farklı güçler aktarmak için en pratik senaryo, en yüksek güçlü hoparlör doğrudan bağlanırken, diğerlerine seri taş direnç ile empedans arttırılabilir. Mid için ayrı, tiz için ayrı. Kaynak güç hesabı yapılırken dirençlerin harcayacağı güç de eklenmeli, yani yaptığın hesabın üzerine çıkar. Yada mid ve tiz için ayrı ayrı Hoparlör trafosu kullanarak empedans yine arttırılabilir, taş direnç kadar enerji harcamaz.

Empedans bilgileri ve anfinin tepe voltaj değerlerine bakılarak hesap yapılabilir, sadece güç değerleri yeterli olmayacaktır.

Hocam ben bu işlerden pek anlamıyorum ama sanırım sorumu yanlış anladınız. Amacım empedans değiştirmek değil. 3 adet hoparlör var. Bunlardan woofer 150 watt midrange 60 watt, tweeter da 25 watt. Elimde 235 watt amfi var diyelim. Ben bu amfiden her hoparlörü kendi watt değerinde çalıştırmak istiyorum. Mesela woofer 150 watt ise amfiden woofer'a 150 waat gitsin. Midrange 60 watt ise aynı amfiden 60 watt da midrange gitsin. Tweteer da 25 watt ise aynı amfiden 25 watt da tweeter a gitsin. Yani 235 watt amfi hoparlör watt değerleri doğrultusunda ayrılsın istiyorum. Bunu nasıl yapabilirim.

20 Kasım 2024, 02:27:16

Alıntı yapılan: Epsilon - 20 Kasım 2024, 02:11:38Woofer yaklaşık ampli gücünğn % 50 ila 60 arasında
Mıd hop.  Yak.ampli gücünün %20-30 arasında
Tweeterın da % 10 civarı olması iyi sayılır
Amplinin çıkış empendansı (4 Ohm /8 ohm vb) ile hoparlörlerin empedanslarınında ona uygun olması gerekir
Hoparlörleri daha önceden dinlemek iyidir
Amplinin kalitesinden de belkide daha iyi olması gereken hoparlörlerin kalitesidir
Dandik bir ampli iyi bir hoparlöre bağlandığında bu ses bu cihazdanmı çıkıyor diye inanansınız gelmez.Ama bunlar doğal olarak pahalı hoparlörlerdir.
(İyi hoparlörlerden kasdettiğim 10-15 cm çapında pionnerler değildir)

Eğer amplinin kısa devre koruması yoksa denemeler sırasında hoparlör çıkışını  kısa devre ederseniz ampliyi yakabilirsiniz o yüzden tecrübeli kişilerle çalışmak iyidir.

Crossover işi bayağı karmaşık bir konudur.Hazırlarını alıp denemek iyidir (Tabiki Hİ-fİ Normlarında olanları)
Zamanla tecrübe kazandıkça kendinizde yapabilirsiniz (Olay sadece bir bobin ve bir kondansatör bağlantısı değildir) 

Woofer yaklaşık ampli gücünğn % 50 ila 60 arasında
Mıd hop.  Yak.ampli gücünün %20-30 arasında
Tweeterın da % 10 civarı olması iyi sayılır. Şimdi hocam ben crossover dan sonra hoparlörleri bağladığım da bu verdiğiniz değerler otomatik mi oluşacak? Otamatik olarak oluşmayacak ise ben bunu nasıl yapacağım.

Siz sadece o hoparlörler için uygun kabine kaliteli crossewer ları koyacak ve bağlantılarını yapacaksınız
(Tabi sesin soğurulması için kabinin içine uygun ses emen süngeride kabin içine boydan boya  koyacaksınız )
Gerisini ampli ve crossowerlar halledecek
"yani otomatik olacak"
Örnek bir kabin yapım ve kurulum videosu

P=I*V, I=V/R yerine koyduğumuzda P=V*V/R denkemine göre, Empedans 2 katına çıkarsa güç yarıya düşer, yada voltaj yarıya düştüğünde güç çeyreğine düşer.
Örn; 4ohm hoparlöre seri 4ohm taş direnç bağlarsak 8ohm elde ederek, aynı voltaj değerinde gücü yarıya düşürebiliriz. Yalnız bahsi geçen amfiden çekilen toplam gücün yarıya düştüğünü ifade eder. Örnekte ki taş direnç ile hoparlör aynı empedans olduğu için yarıya düşmüş olan gücünde yarı yarıya paylaşmış olup hoparlörün gücü çeyreğe düşürülmüş olur.

Yada 2:1 sargı oranlarında trafo kullanırsak bu sefer empedans yerine voltajı yarıya düşürebiliriz. Benzer şekilde denkleme göre hoparlörün harcayacağı gücü çeyreğine düşürebiliriz. Bu sefer trafo tam verimli iken direnç gibi gereksiz güç tüketimi olmamış olur.

Amfinin güç değerleri paylaşılırken, çıkışına bağlanacağı empedans belirtilerek farklı farklı değerler verilmesi beklenir. Bu sayede amfinin çıkış voltajı hakkında daha detaylı bilgi sahibi olabiliriz. Amfinin çıkış voltajı düşük ama akımı yüksek olursa 8 ohm empedansa çoğunlukla vaad edilen gücün daha altında tüketim yaptırılabilir.

3 kanallı loudspeaker için, bilindik standart hoparlör ve kabin kopyalanmıyorsa özellikle, flat çıkış verebilen yada kalibrasyonlu mikrofon ile, hoparlörler ayrı ayrı kabin içinde iken analiz edilip frekans geçiş noktaları tespit edilerek crossover devresinin komponent değerleri belirlenmediğinde, ses üretme noktasında sonucun hüsran olma ihtimali bir hayli yüksek.

Bu tür hoparlör /kabin konuları 1970 lerden beri aşağıdaki bağıntılarla hesaplanıyor

Thele & Small Parameters

Merhaba,
İyi müzik dinleyebilmek için Hi-Fi (high fidelity - yüksek sadakat, yüksek aslına uygunluk) denilen şey ortaya çıkmıştır.
Aslına uygun -veya olabildiğince uygun- müzik dinleyebilmek için:
a) Müzik kaydı -ki "konserve" de deniliyor- İYİ yapılmalıdır. Bu kalem üreticinin işidir.
b) Müzik kaydı İYİ okunmalıdır. İşte buradan itibaren tüketicinin - dinleyicinin işi başlıyor. Müzik kaydını okuyan pikap, teyp, CD okuyucu her ne ise bozmadan okumalıdır.
c) Okunan müzik işareti İYİ kuvetlendirilmelidir. Burada ses frekansı güç kuvvetlendiriciler (amplifilatör, kısaca amfi diyelim) devreye giriyor. Amfi, hem işareti bozmadan kuvvetlendirebilmeli, hem de kaynaktaki bütün frekansları kuvvetlendirebilmelidir. Yani distorsiyonu çok düşük, dinamik aralığı çok geniş olmalıdır.
ç) Kuvvetlendirilen müzik işaretini sese dönüştürecek hoparlör, işarette bulunan bütün frekansları sese dönüştürebilmelidir. Uygulamada kolaylık olsun diye 20 Hz ilâ 20.000 Hz arasındaki frekansların insan kulağı tarafından duyulabileceği kabul edilmiştir. Dolayısı ile hoparlörünüz 20 Hz ilâ 20 kHz arasındaki işaretleri sese çevirebilmelidir. Bunu tek bir hoparlörün yapması mümkün olmadığından, uygulamada bas, orta ve tiz sesler için ayrı hoparlörler kullanılır. Bu sisteme 3 yollu hoparlör sistemi denilir.
Şimdi, amfiden gelen işaretin bas, orta ve tiz hoparlörüne aynı anda ugulanması yerine her bir hoparlöre kendi frekans aralığındaki işaretleri göndermek gereklidir. Bu ayırımı crossover denilen filtre yapar. Bu filtrenin tasarımı birazcık zordur. En zoru ise hoparlörlerin içine konulacağı KUTUnun hesabı ve yapılmasıdır. Eğer birazcık araştırırsanız bu konunun bir derya deniz olduğunu, iyi tasarlanmış bir hoparlör kabininin oldukça tuzlu olduğunu göreceksiniz.
İşte hoparlör crossover filtre tasarımı ve hoparlör kutu tasarımınındaki bu zorluklardan dolayı ortaya AKTİF HOPARLÖR kutuları çıkmıştır. Bu sistemde, müzik işareti henüz güçlendirilmeden bas, orta ve tiz frekans ayırımı basit devrelerle yapılmakta, her işaret kendi amfisinde güçlendirilmekte ve hoparlörüne doğrudan bağlanmaktadır. 3 yollu amfi diye kısa bir araştırma yaparsanız birçok uygulama bulabilirsiniz.
Ama, "zaten amfim var" diyorsanız, o zaman hoparlör kutularının yapımı ve filtre tasarımı işine gireceksiniz. Vakti zamanında ELO-Elektronik dergisince çıkarılan cep kitapları vardı. Bunların arasında bu konuyla ilgili 2-3 adet kitap vardı.

Örneğin aşağıdaki kanal, ses sistemi konusunda aşmış bir Japon firmasıdır.Genelde JBL kabinleri yeniler.

Pahalı bir crossower yapım örneği
*Türkçe altyazı çevirisinde nelere dikkat ettiğini görürsünüz
* Bu arada videoyu çeken şirketin patronu

Alltaki videoda ise o crossowerların testi
Sesin kaynağı :Nakamichi deck (Yani teyp)
(Ses testi 07:45 de başlıyor)

Bu arada, canınızı sıkmak pahasına da olsa tatsız bir konuyu da belirteceğim. Diyelim ki bütün cihazlar Hi-Fi standartlarını karşılıyor, iyi bir işaret kaynağınız var. Hoparlör kabinleriniz cam gibi. Hani yukarıda demiştim ya 20 Hz ilâ 20 kHz arasını insanların duyabildiği kabul ediliyor diye. 20 kHz çoğunlukla bebeklerin duyabildiği bir frekanstır. İnsan kulağının işitme eğrisi yaşla birlikte "daralır"; özellikle tiz seslerde. Çok basitçe kendi kulağınızı test edebilirsiniz. Cep telefonları için ses frekansı işaretlerini üreten programlar mevcut. Bunlardan birisini indirip kendi işitme eğrinizi kabaca da olsa test edebilirsiniz. Eğer yaşınız 40'ın üzerinde ise, 9 kHz'in üzerini duymanız oldukça zordur.
Dolayısıyla, her kulak kendisine hoş gelen sistemde karar kılmalıdır.
Gerçekler maalesef acıdır.

Cevaplarınız için çok teşekkür ederim.

http://www.troelsgravesen.dk/Diy_Loudspeaker_Projects.htm