Fan çalıştırmak için Transistör Seçimi ve Hesabı

[sensorless]

Merhabalar,
Motor sürücü devremin aşırı ısınması durumunda basit bir PC fanını çalıştırmak istiyorum.
Amacım mikrodenetleyicinin bir bacağını yüksek yaptığımda fanın açılması.
PC Fanları genelde 12V'tta ve 0.4A çekiyorlar.
Elimde şimdilik bu seviyenin üzerinde Bdx53 var. Rahatlıkla 3A verebiliyor sanırım.

ISISte bir devre kurdum, bu devrenin üzerine hesap yaptım biraz, kontrol edebilirseniz sevinirim.
Resimde base'den 0.00050Amper geciyor. Bunu hfe(750) ile çarparsak; 0.375Amper yapıyor. Yani bu kadarlık base akımına karşılık kollektör emiter arasından 0.375amperlık bir akım geçecek.

Base akımını ise şu şekilde hesap edebiliriz;
(5-0.6) / (10k*0.86) = 0.00051A ediyor. Sanırım doğru yoldayız.
Fakat data sheetteki VBE(sat) 2.5V olarak alınmış . Acaba doyuma gittikçe VBE yükseliyormu?

http://www.datasheetcatalog.org/datasheet/fairchild/BDX53.pdf

Şimdiden teşekkür ederim, iyi çalışmalar...

[maxim1995]

Peki direk çalıştırsan olmuyormu?? mesela bende 17.1voltuk 10 wat lık +5% ( eğer almayı başarırsa zzaten başarıyor ) ile pc fanı çalıştırıyorum fakat son günlerde sanki güneş az çıkıyor...

Bahsetmek istediğim pilleri birleştirirsen volt ve amper artabilir...

[iyildirim]

Amac devreyi çalıştırmak ise PIC'in zorlanmadan verebileceği ortalama akıma göre (en kötüsü bir kaç mA verebiliyor) base direncini küçült. Asıl soru VBE ise datasheet'te de grafik ile açıklandığı gibi Vbe kolektör akımı Ic arttığında artıyor. Kazanç ise lineer değil, bir noktaya kadar kolektör akımı arttıkça artıyor sonra düşüyor. 

[sensorless]

Anladığım kadarıyla bu şekilde kullanmamda bir sakınca yok.
Peki transistör seçimi nasıl yapılır?
Bir alışveriş sitesinde transistörler şu şekilde gruplanmış;


Hangisi ne içindir, birer ikişer bilenlerimiz paylaşırsa çok sevinirim.

İyi çalışmalar...

[sensorless]

Yukarıdaki denemenin aynısını IRFZ44N mosfet ile ISISte denedim. Gate'ine 1k direnç bağlamama rağmen çok daha sorunsuz çalıştı. Akım çekmek için 5 tane motor bağladım, 10A falan çektim. BDX53'teki gibi Akıma göre yük üzerinde bir gerilim düşümüde olmadı denecek kadar az.
Acaba transistör yerine MosFet kullanmak daha mantıklı değilmi?
Bir kaçtane fan rahatlıkla bağlanabilir bu sayede.

[justice_for_all]

mos tabiki daha iyi ama maliyet isin icine girince transistor tercih ediliyor..bencede mos kullanin hem daha hizlidir transistorden...

[iyildirim]

Temel olarak MOSFET ler gate kapasitesinin doyurulması ile çalışır. Yani ilk anahtarlama sırasında adeta bir kapasitör doldurur gibi bir akım akıtır ve daha sonra bu kapasitörün dolu olarak kalmasını sağlarız. İdeal MOSFET te de akım kazancı sonsuzdur. Bir NPN transistör de emetör voltajı base'e uyguladığımız voltaj ile kontrol edilirken MOSFET adeta bir anahtar gibi çalışır. Bu yüzden hız kontrolü gibi uygulamalarda MOSFET'leri PWM ile süreriz. MOSFET'in transistöre göre avantajı doğru anahtarlandığında, üzerinde harcanan gücün oldukça düşük olmasıdır. Tam olarak sürülmüş bir transistör üzerinde en az .6 Volt civarında bir voltaj kalır iken MOSFET' te sadece drain - source bacakları arasındaki mOhm lar mertebesinde küçük direçler kalır. Ancak özellikle PWM kullanılacak ise MOSFET'in doğru sürülmesi için özel sürücüler gerekir. Sadece açma kapama gibi uygulamalarda anahtarlama frekansı düşük olacağından bir kaç direçnten oluşan basit devrelerle de sürülebilir. Sonuç olarak uygulamanıza göre her iki elemanı da kullanabilirsiniz.
Hoşçakalın

[justice_for_all]

aslinda soyle bise yapabilirsiniz eger picin yeterli bos pini varsa bi pin icin LM35 gibi herhangi bi sicaklik sensoru ile sicaklik olcmek olcmek icin analog pin ve sicaklik durumuna gore fan hiz kontrolu daha guzel olur die dusunuyorum pwm ile de fani kontrol edersiniz...boylece sicaklik dusukken devrede fazla akim harcamamis olursunuz...

[teknikelektronikci]

bu is icin transistör de is görür illaki mosa gerek yok
mos veya transistör secimi yapabilek icin temel parametreler calisma akimi gerilimi gate th gerilimi rds direnci bulunabiliniurlik esd ye korunakli veya korunaksiz v.s