Triyak

[mcihangir]

şekildeki gibi bir triyak ile AC yük sürüyorum.
triyak= BTB16B,
optocouple= moc3021
yük direncim 4.7K buna göre R1 ve R2 dirençlerini nasıl belirleyeceğim?  yani triyak gate akımı, minumum ve maximum değerleri nedir.  BTB16B kataloğuna baktım ancak orada bir sürü parametre var gate akımının sınırlarını bulamadım. daha önce BTB16B kullanan veya genel olarak triyakın gate akımının hangi sınırlar içinde olması gerektiğini bilen arkadaşlardan yardım bekliyorum.

[mmengi]

[mcihangir]

yük direncini hesaba katmıyormuyuz?
yani verdiğin şemada, yük direnci =470 ohm ve 4.7K ohm için gate akımı aynımı olacaktır?

[cozturk]

yok katmıyoruz. triyak transistör gibi değil. Tetikleme noktasında min. bir IG akımını sağlamalısın. bu yeterli. Fazlası gerekmez.  (bkz:BTB16B.pdf)

[kesmez]

r1 ve r2 direncini birleştirip yerine 220 ohm 1/4 watt direnç takabilirsin ..
anotlara bağlı rc yerine bir varistör kullanabilirsin veya eğer anotlara birşey bağlamak istemiyorsan ve endüktif yük sürüyorsan , son harfi w olan triyakları tercih etmelisin.
Örneğin st için..
bta12 600cw..
yani yalıtımlı 12 amper 600 volt düşük gate akımlı (w=without) korumaya ihtiyacı olmayan..

[mcihangir]

r1 ve r2 direncini birleştirip yerine 220 ohm 1/4 watt direnç takabilirsin ..
anotlara bağlı rc yerine bir varistör kullanabilirsin veya eğer anotlara birşey bağlamak istemiyorsan ve endüktif yük sürüyorsan , son harfi w olan triyakları tercih etmelisin.
Örneğin st için..
bta12 600cw..
yani yalıtımlı 12 amper 600 volt düşük gate akımlı (w=without) korumaya ihtiyacı olmayan..

BTB16BW ile endüktif bir yük sürüyorum. son harfi w olan triyakların korumaya ihtiyaçları olmadığını bilmiyordum.
bu durumda BTB16Bw için anot-katot arasına RC sönümleyici (snubber) devresi takmaya gerek yokmudur?

birde daha öncede sormuştum ama hala kesin bir bilgi alamadım bu yüzden bir kez daha sormak istiyorum. optocouple led akımı ne olmalıdır? moc3021 için Vcc=5V ve Rin 220ohm kullanıyordum . mmengi hocanın tavsiyesi üzerine moc3043 kullanmaya karar verdim. veri kağıtlarında  bu led akımı ile ilgili iki parametre var, biris IF diğeri Ift bunların hangisini baz alacağımı çözemedim.
IF = 60mA gibi bir değer alırken,
Ift(max) = 5mA gibi bir değer alıyor (moc3043 için). (bkz. http://www.udl.es/usuaris/p7806757/0000-pdf/01/MOC3041M.pdf)

ve şekillerdede görüldüğü gibi aynı veri kağıtında optocouple led akımı bir yerde IF, diyer bir yerde Ift olarak geçiyor.  




yani optimum verim ve güvenlik için optocouple led akımı ne olmalıdır?
optocouple için IF ve Ift parametreleri neyi ifade eder?

[mmengi]

Dostum 3041-3043 çok problem değil 220 ohm direnç ile sürebilirsin denenmiştir, tüm modeller için 20mA. yetiyor.Ama 3043 ün ift akımı daha düşük onu tercih edebilirsin.Ayrıca bu modelde sıfır geçiş özelliğide mevcut.

[kesmez]

hangi moc olursa olsun (3041 yada 3043) eğer 20 miliamper ile sürersen aralarında bir fark kalmaz..
moc 3043 20 miliamperlede 5 miliamperlede sürülebilir. tasarlarken 20 mA ya göre tasarlarsan bir sorun çıkmaz..
W ile biten triyakların snubberless olduğunu bende geçenlerde öğrendim..gerçi ben genede varistör kullanmaya devam edeceğim fakat arızaların snubberless triyak kullandığımda dahada azalacağını ümit ediyorum...

[mcihangir]

hangi moc olursa olsun (3041 yada 3043) eğer 20 miliamper ile sürersen aralarında bir fark kalmaz..
moc 3043 20 miliamperlede 5 miliamperlede sürülebilir. tasarlarken 20 mA ya göre tasarlarsan bir sorun çıkmaz..
W ile biten triyakların snubberless olduğunu bende geçenlerde öğrendim..gerçi ben genede varistör kullanmaya devam edeceğim fakat arızaların snubberless triyak kullandığımda dahada azalacağını ümit ediyorum...

hocam verdiğin bu bilgilerden sonra RC devresi kullanıp kullanmamakta kararsız kaldım. cehaletimi mazur gör bu varistör elemanı ne oluyor. biraz bahsedermisin. onlarca triyak ile ilgili döküman inceledim ama hiç birinde varistör diye bir elemana rastlamadım, devamlı RC devresi kullanılmış. pic projede yaptığım aramada aşağıdaki yazıyı buldum,

...bir de bobine paralel varistör bağlanıyor buda besleme geriliminin fazla oldugu yerlerde emniyet sağlıyor...

varistörün böyle bir özelliği varsa, tasarladığımız güç kaynaklarında trafonun AC 220V girişine paralel bir varistör atmamız emniyet açısından fayda sağlarmı?

[mmengi]

Bu malzeme üzerine uygulanan gerilim arttıkça direnci düşen bir elemandır.Bu malzeme gerilim ve üzerinden geçen akıma göre seçilmektedir.Varistör besleme trafolarına sigortadan sonra konarak varistör üzerindeki gerilim aşıldığında kısadevreye giderek sigortayı attırıyor.Örneğin besleme gerilimi 220v olan bir trafonun yüksek gerilimden zarar görmemesi için 250v luk bir varistör sigorta sonrasına şebekeye paralel bağlanıyor. Seçilen sigorta akımına dayanacak şekilde seçilmeli varistör.Sigorta koymayıp direk varistörü paralel bağlarsan gerilim yükseldiğinde varistör patlayıp yanacaktır ve bu arada panoda bulunan yüksek akımlı sigortayıda attıracaktır ama varistör iş görmez hale gelecektir.Ayrıca telefon ve santrallerin girişinede uygun değerli varistör konarak yıldırım ve kacaklardan oluşacak yüksek gerilimin önlenmesinde kullanılıyor.

[salim ALTIN]

Merhaba.
Varistör konusunda dikkat edilmesi gereken, varistörün patlamadan da olsa görev yaptığı anda fiziksel zarara uğradıgıdır. Yani varistör bir transistör gibi açılıp kapanmaz. Yapısından dolayı çalışma voltaj seviyesi aşıldığı anda üzerinden akım akıtır. Bir çeşit zener gibi. Fakat bu aşamada fiziksel olarak ta zarara uğrar. Varistör sistemin kendinden sonra gelen bölümünü korumak için kullanılır.ben varistörü sunuber yerine kullanılabilecek malzeme olarak duymadım hiç.
Bu malzeme yerine tranzorb kullanılabilir. Daha hızlı ve kullanım amacı için daha uygun bir malzemedir.SMPS powe suply larda da sunuber devreleri yerine kullanılırlar.
1.5KE200 Datasheet - TRANSZORB®Transient Voltage Suppressors ...

www.vishay.com

[mmengi]

Sevgili salim altın söylediklerine kısmen katılıyorum eğer seçilen sigorta akımı varistörün dayanabileceği akımın altında ise varistör zarar görmeden sigorta atacaktır.Ve tekrar tekrar aynı varistör aynı şekilde çalışacaktır yeterki varistörün akımı uygun olsun. Ben bu şekilde bir korumayı devamlı kullanıyorum özellikle gemilerde dengesiz çalışan jeneratörlerde çok işime yarıyor bazen gerilim 280-300V lara kadar çıkıyor, trafoyu yakmaktansa sigorta atması daha iyi oluyor.  

[salim ALTIN]

merhaba.
@mmengi tamam senin kullanım amacında kullanılıyor pek çok yerde ama o sunuber değil. zaten sunuberdeki amaç çok hızlı pik lerı yok etmek. Varistör o hıza uygun değil.
Hocam bir de gazlı deşarş ile çalışan 1n5408 boyutunda malzemeler var bunlardan hiç kullandınmı.? sieemensin filanda vardı diye hatırlıyorum, ürünlerini gördüm ama kullanma veya bilgi alma imkanım olmamıştı. çok daha fazla akım ve gerilim de çalışıyormuş sanırım. genelde yıldırımdan etkilenmesi muhtemel sistemlerde kullanıyorlar galiba.

[kesmez]

varistörler çok hızlıdır.. yıllardır kullanırız.. yalnız joule si büyük olan seçmekte fayda var..ben v250la04 , v250la10, v250la20 kullandım..
Diğer bahsettiğiniz parça ise zannedersem gdt gas discharge tube...
Bunlar daha yüksek akımlı ve güçlü varistör olarak düşünebilirsiniz...
Aslında bunlar bir araştırma konusu.. Gdt ler yıldırıma karşı daha etkililer..
Birçok uygulamada varistörler gdt ye paralel bağlanırlar... Çünkü gdt ler kritik voltaja ulaştımı kısa devre olurlar ve iletimde kalırlar yani tristör gibi.. Yıldırım olamayan parazitleri elimine etmek ve gdt yi ateşlememek için gdtye paralel varistör bağlanır.. eğer bir devreye atıyorum sadece 300 voltluk bir gdt takarsanız zırt pırt v otomatın attığını görürsünüz.. Türkiyede kullanacağınız gdtlerin voltajlarını yüksek seçmekte fayda var...
Gdt yanmadan önce sigortayı attırabilmişse tekrar çalışabilir...

[cozturk]

bir de upslerde kullanılan "hızlı" sigortalar vardır. bunlar o kadar hızlıdır ki sisteme bağlı olan mosfetleri vs kısadevreden korumaya yarar. fiyatları da bayağı yüksektir.