PWM ile motor sürücü - öğrenmeye çalılışıyorum :)

[fbkaya]

Merhaba arkadaşlar,
PIC den PWM ile motor sürmek istiyorum. Ama hazır entegrelerle yapmak istemiyorum. Transistörlerle kendim yapmak istiyorum, öğrenmeye çalışıyorum.
Şimdi bildiğim kadarı ile pic in bir bacağından 10-15ma kadar çekebiliyoruz. Ama daha az çekmek pic için daha sağlıklı olduğu için yaklaşık 5ma çekiliyor diye biliyorum. Dolayısı ile pic ile transistör arasına V=I*R den yaklaşık 1k direnç koyuluyor.
Sürmek istediğim motorlar max 1.5A, yani benim 2A lık bir sürücü yapmam lazım.
5ma ile 2000ma süreceğim için 2000ma/5ma = 400hFE değerinde bir transistöre ihtiyacım var sanırım. ama bildiğim kadarı ile 400hFE değerinde transistör olmadığı için (2A dayanabilecek) darlington bağlıyoruz.
şuandan sonra kafam karışmaya başlıyor.
-Kataloğga bakıyorum örn: min hFE 20 yazıyor. 20 den fazlada olabiliyormu ? nekadar fazla olabiliyor ?
-Örneğin iki 1A transistörü darlington bağladığımızda taşıya bileceği akımda artarmı ?
-Darlington bağlarken araya direnç koyuyormuyuz ?
-Transistörlerin çalışma aralıkları varmış, ama onlarıda anlamadım. nasıl o bölgede çalışaçakları vs.
-Bir dünya transistör var. aralarından istediğim transistörü nasıl bulacağım ?
-Mosfetler ilede sürüle biliyor sanırım. Ama onu hiç bilmiyorum. Sanki ayrı bir dünya :) o konudada beni aydınlatırmısınz :)

Sorularımı yanıtlarsanız çok müteşekkir olurum.
Yazım yanlışlarım varsa affola,
iyi forumlar :)

[Erol YILMAZ]

Transistörlerle kendim yapmak istiyorum, öğrenmeye çalışıyorum.

Tebrikler

Şimdi bildiğim kadarı ile pic in bir bacağından 10-15ma kadar çekebiliyoruz.

PIC16-18 ler genel olarak 20 mA sink/source akımı sağlar. Daha iyi bilgi için Bkn. ilgili Datasheet

Ama daha az çekmek pic için daha sağlıklı olduğu için yaklaşık 5ma çekiliyor diye biliyorum.
Dolayısı ile pic ile transistör arasına V=I*R den yaklaşık 1k direnç koyuluyor.

Bence gayet mantıklı bir yaklaşım. Hesabı konusuna bakarız.

Sürmek istediğim motorlar max 1.5A, yani benim 2A lık bir sürücü yapmam lazım.

Demeraj akımı daha yüksek olabilir. Bunu en iyisi akımı skopla inceleyip karar vermek.
Motor sürekli 1.5A çekiyorsa, sen sürekli 3A i sağlayabilen bir sürücü tasarlarsan sağlam olur.

şuandan sonra kafam karışmaya başlıyor.
-Kataloğga bakıyorum örn: min hFE 20 yazıyor. 20 den fazlada olabiliyormu ? nekadar fazla olabiliyor ?
-Örneğin iki 1A transistörü darlington bağladığımızda taşıya bileceği akımda artarmı ?
-Darlington bağlarken araya direnç koyuyormuyuz ?

hFE min 20 diyorsa >20 algılayabilirsin. Parametreleri akıma? sıcaklığa? çalışma voltajına? göre değişebilir.
Darlington bağlantı akım kazancını seri olarak yükseltmek için kullanılıyor genellikle.
Misal min 20 kazancı olan iki BJT yi DARLINGTON bağlarsan hFE min 400 sağlarsın.
girişteki BJT akımı küçük, çıkış BJT akımı yüksek olarak tercih edilir.
Öncelikle darlington bağlantının nasıl yapıldığını tam olarak anlaman lazım.


Darlington patentli bir tasarımdır, Öyle elini kolunu sallaya sallaya kullanamazsın.
http://tr.wikipedia.org/wiki/Transist%C3%B6rlerde_darlington_ba%C4%9Flant%C4%B1

-Transistörlerin çalışma aralıkları varmış, ama onlarıda anlamadım. nasıl o bölgede çalışaçakları vs.

Kullandığın BJT transistörün Kollektör Emiter arası   Vbesleme ve 0 a yakın ise o transistör en az ısınmayla çalışıyor diyebiliriz.
Eğer üzerinde farklı gerilimler kalıyorsa ısınma yaşayacağın lineer bölgedesin demektir.
bu konu ile ilgili terimleri unutmuşum.

-Bir dünya transistör var. aralarından istediğim transistörü nasıl bulacağım ?

kolayı var, BDX53... heryerde bulunan NPN darlington
http://www.jaycar.com.au/images_uploaded/BDX53C.PDF

-Mosfetler ilede sürüle biliyor sanırım. Ama onu hiç bilmiyorum. Sanki ayrı bir dünya o konudada beni aydınlatırmısınz

Evet mosfetlerde var, bazı yönlerden BJT lere benziyor bazı yonlerden benzemiyor,
Ama senin bu akım seviyelerinde BJT ler çok başarılı sonuçlar verir diye düşünüyorum.
Sen BJT'yi hallet, Mosfet ile de yaparız aynı devreyi...

[kralsam]

...

(Resim gizlendi görmek için tıklayın.)
Darlington patentli bir tasarımdır, Öyle elini kolunu sallaya sallaya kullanamazsın.

...

Hocam patent süresinin 20 yıl geçerli olduğunu biliyordum. Bu patent 1953 yılına ait yani oldukça bir vakit geçmiş. Eğer bilmediğim bu konuda bilmemiz gereken başka bir konu varsa ve bizi bilgilendirirseniz seviniriz.
Bkz: http://www.mtppatent.com/patent_etiket/patent_suresi_ne_kadardir.htm

[Erol YILMAZ]

Tamam, süresi geçmiş, şu anda serbest )

[fbkaya]

Öncelikle çok teşekkür ederim.
aklımda 15ma veriyor diye kalmış ama düşük akım çekmek daha sağlıklı diye biliyiyorum. parazitlere karşı vs.
Evet motoru öçtüğümde 2.3A e kadar çıktı. BDX53x'e baktım datasheet'te 8A yazıyor. benim ihtiyaçlarımı çok çok karşılar sanırım.
BDX53x'in datasheettinde darlington bağlantıda r1 ve r2 dirençleri  ve 1 tane diyot var. onlar ne için ?
Datasheette Collector Dissipation 60W olarak verilmiş. Nedir bu Collector Dissipation ?
Emitter-Base Voltage 5v olarak verilmiş datasheette. bu max uygulayacağım değermi, yoksa düzgün çalışması içinmi gerekli olan değer ?
Bu transistörü herhangi başka birşey gerektirmeden 3.3v çıkıştı MCU larda da kullanabilirmiyim ?
Ve ben birde optocoupler kullanmak istiyorum. hangisini kullanmalıyım ?

Teşekkürler

[Erol YILMAZ]

fbkaya temel bilgiler bence yeterli,

Her parametreyi sormak yerine biraz da deneme ve konu ile alakalı web'de araştırma yaparak
konuyu öğrenebilirsin diye düşünüyorum.

Hangi pic mcu, hangi kondansatör, hangi direnç, hangi pcb çizimi diye gidecek bu iş.

Opto piyasada bulunan ve kaliteli diye geçen PC817 var.

şema çizdin mi ?


bkn:
google da    pwm motor site:picproje.org

[fbkaya]

fbkaya temel bilgiler bence yeterli,

Her parametreyi sormak yerine biraz da deneme ve konu ile alakalı web'de araştırma yaparak
konuyu öğrenebilirsin diye düşünüyorum.

Hangi pic mcu, hangi kondansatör, hangi direnç, hangi pcb çizimi diye gidecek bu iş.

Opto piyasada bulunan ve kaliteli diye geçen PC817 var.

şema çizdin mi ?


bkn:
google da    pwm motor site:picproje.org

Teşekkürler, çizimi yaptık, pcb ye döküp çalıştırdıkta.
mcu,kondansatör gibi konularda pek sıkıntım yok

Şimdi bjt ile değilde mosfet ile sürmek istiyorum, ama nasıl yapacağımı bilmiyorum. biraz araştırdım mosfetleride sürmek için sürücü gerekiyormuş sanırım. picden gelen 5v yetersiz oluyormuş, genelde 10v ile sürülüyorlarmış.
mosfetler konusundada yardımcı olabilirmisiniz ?

[kralsam]

Teşekkürler, çizimi yaptık, pcb ye döküp çalıştırdıkta.
mcu,kondansatör gibi konularda pek sıkıntım yok

Şimdi bjt ile değilde mosfet ile sürmek istiyorum, ama nasıl yapacağımı bilmiyorum. biraz araştırdım mosfetleride sürmek için sürücü gerekiyormuş sanırım. picden gelen 5v yetersiz oluyormuş, genelde 10v ile sürülüyorlarmış.
mosfetler konusundada yardımcı olabilirmisiniz ?

Selamlar,
Sürücü yapman gerekiyor doğru ama nasıl sistem kuracağın değişir. Opto ile de yapabilirsin hazır IC de kullanabilirsin. O sebeple şema paylaşırsan mevcut bjt'li devrenin benzerini kurmanda daha iyi yardım alabilirsin.

[fbkaya]

Selamlar,
Sürücü yapman gerekiyor doğru ama nasıl sistem kuracağın değişir. Opto ile de yapabilirsin hazır IC de kullanabilirsin. O sebeple şema paylaşırsan mevcut bjt'li devrenin benzerini kurmanda daha iyi yardım alabilirsin.

Motor sürücü yapmak bahane benim istediğim transistörlerin mantığını kavrıya bilmek. bjt kullanarak bir sürücü yaptım. Şimdide mosfetle bir motor sürücü yapmak istiyorum. Ama hangi parametrelere dikkat edeceğimi bilmiyorum. Bu konuda yardım istiyorum.

Teşekkürler

[kralsam]

Motor sürücü yapmak bahane benim istediğim transistörlerin mantığını kavrıya bilmek. bjt kullanarak bir sürücü yaptım. Şimdide mosfetle bir motor sürücü yapmak istiyorum. Ama hangi parametrelere dikkat edeceğimi bilmiyorum. Bu konuda yardım istiyorum.

Teşekkürler

Selamlar,
Cevap geç olacak ama yapacak bişey yok.
Mosfetlerde en çok dikkat etmen gereken şey başta çalışma gerilimidir. Değerin altında mosfet hemen bozulacaktır. Sürme kısmında ise Vgs (Gate-Source) arası gerilime dikkat etmen gerekir. PWM ile süreceğine göre on-off değerlerinde olmalısın. Genelde 10V civarı olur. Altında kalırsan mosfetin ciddi anlamda ısınacaktır. Şimdilik aklıma gelen bunlar.
İyi çalışmalar.

[fbkaya]

Selamlar,
Cevap geç olacak ama yapacak bişey yok.
Mosfetlerde en çok dikkat etmen gereken şey başta çalışma gerilimidir. Değerin altında mosfet hemen bozulacaktır. Sürme kısmında ise Vgs (Gate-Source) arası gerilime dikkat etmen gerekir. PWM ile süreceğine göre on-off değerlerinde olmalısın. Genelde 10V civarı olur. Altında kalırsan mosfetin ciddi anlamda ısınacaktır. Şimdilik aklıma gelen bunlar.
İyi çalışmalar.

Vgs 10 olan bir mosfete gs arası 12v verirsem bozulurmu veya ısınırmı mosfet ?

[kralsam]

Vgs 10 olan bir mosfete gs arası 12v verirsem bozulurmu veya ısınırmı mosfet ?

Bunun sınırları datasheet te yazar. Yanlış hatırlamıyorsam 20V a yakın delinme gerilimi var. Ama uygun değer ne ise orada tutmakta fayda var.

[fbkaya]

Bunun sınırları datasheet te yazar. Yanlış hatırlamıyorsam 20V a yakın delinme gerilimi var. Ama uygun değer ne ise orada tutmakta fayda var.

Yani ben Vgs 10v olan bir mosfeti direk pic ile süremem.  BC237 gibi bir transistörle veya TLP250 gibi bir entegre ile sürmem gerek. BJT yerine mosfet kullanmam bana ne gibi bir avantaj sağlar ?