Lojik kontrollü Triyak

[sercey]

Merhaba,

Pic yada ESP8266 modülü ile 220V AC şebeke gerilimini kontrol etmeye çalışıyorum. İlk olarak tristor düşündüm ancak triyak'ın bu iş için daha uygun olduğunu söyleyen çok yazı okuyunca triyak kullanmaya karar verdim.

Devreleri fiziksel olarak kurmuyorum, proteus üzerinde test ediyorum öncelikle. Elektronik bilgim kısıtlı olduğu için hazır birkaç devre buldum ve onlar üzerinde test yapıyorum.

Ancak ne yaparsam yapayım Tetikledikten sonra kesme işlemini gerçekleştiremedim. Acaba triyak'larda da tristor gibi gate'den söndürülebilen sürümler var mı ?

Yararlandığım devreler;





Birde gördüğüm çoğu devrede hem MOC30xx hemde ayrıca bir triyak kullanılmış. MOC serisinin datasheetlerine baktığımda tek başına akım ve gerilimleri karşıladığını görüyorum. Bunun sebebi nedir ?

[ylmz]

Yüksek güçlerde kullanacaksan belbaşı bağlantı ve tristörle dene triyak çok sıkıntı cıkartır !

[sadogan]

Ac ile beslersen kesime gider

[Cemre.]

@sercey hocam isterseniz öncelikle triyak tristor nedir, hangi durumlarda iletimde, hangi durumlarda kesimde olur bunları bir araştırın. İkinci onemli nokta iste yapmak istediğiniz işlemin türü nedir? Bir yükü röle gibi anahtarlamak veya bir yükün üzerindeki gerilimi kıymak (dimmer) işlemleri muhtemelen yapacağınız işlem ancak bu iki işin de uygulanmasında farklı yöntemler kullanılıyor. Bunları hallettikten sonra eğer ihtiyaç varsa Zero-Cross Detecting (Sıfır Geçiş Tespiti) konusunu araştırmanız gerekiyor.
Kolay gelsin, iyi akşamlar..

[quarko]

Tristör de, triyak ta yarı kontrollü güç elektroniği anahtarlarıdır. Sadece iletime girmeleri kontrol edilebilir. Kesime girmeleri doğal komutasyon ile olur. Bu elemanların üzerindeki Anod - Katod gerilimi eşik gerilimin üstünde ise gate sinyali uygulandığında, üzerinden geçen akım tutma akım değerini aşarsa anahtar iletime girer. Bu saatten sonra gate sinyali kesilse bile anahtar iletimde kalır. Kesime girmesi AC gerilim için negatif alternans a geçiş olur. Yüksek güçlerde GTO gibi elemanlar vardır ki, bu elemanın hem iletime girmesi hem kesime gitmesi kontrol edilebilir. Fakat kesime götürmek için ana akımın yaklaşık dörtte biri kadar gate akımı akıtmak gerekirki, bu da bu elemanı çok kullanışlı olmaktan çıkarır...

[sercey]

Yüksek güçlerde kullanacaksan belbaşı bağlantı ve tristörle dene triyak çok sıkıntı cıkartır !

@ylmz hocam belbaşı bağlantı dediğiniz sanırım 2 adet tristor ile oluyor(nette pek açıklama bulamadım). Triyak da yapı olarak 2 tristorden oluşuyor diye biliyorum. Fark nedir acaba ? Birde ne gibi sıkıntılar çıkıyor ?

Ac ile beslersen kesime gider

@sadogan hocam evet pratikte denemedim henüz ama omik ve kapasitif yük fark eder mi bunu merak ediyorum.

@sercey hocam isterseniz öncelikle triyak tristor nedir, hangi durumlarda iletimde, hangi durumlarda kesimde olur bunları bir araştırın. İkinci onemli nokta iste yapmak istediğiniz işlemin türü nedir? Bir yükü röle gibi anahtarlamak veya bir yükün üzerindeki gerilimi kıymak (dimmer) işlemleri muhtemelen yapacağınız işlem ancak bu iki işin de uygulanmasında farklı yöntemler kullanılıyor. Bunları hallettikten sonra eğer ihtiyaç varsa Zero-Cross Detecting (Sıfır Geçiş Tespiti) konusunu araştırmanız gerekiyor.
Kolay gelsin, iyi akşamlar..

@huseyin67 hocam bulabildiğim Türkçe kaynakları araştırıyorum ancak birkaç üniversite makalesi haricinde pek detaylı kaynak bulamadım. Şu anda sadece röle gibi anahtarlama yapmak istiyorum. Güç 100W'ı geçmeyecek şekilde. Dimmer olayı biraz karışık gördüğüm kadarıyla, onu ileriki aşamada biraz daha araştırıp uygulamayı düşünüyorum.

Tristör de, triyak ta yarı kontrollü güç elektroniği anahtarlarıdır. Sadece iletime girmeleri kontrol edilebilir. Kesime girmeleri doğal komutasyon ile olur. Bu elemanların üzerindeki Anod - Katod gerilimi eşik gerilimin üstünde ise gate sinyali uygulandığında, üzerinden geçen akım tutma akım değerini aşarsa anahtar iletime girer. Bu saatten sonra gate sinyali kesilse bile anahtar iletimde kalır. Kesime girmesi AC gerilim için negatif alternans a geçiş olur. Yüksek güçlerde GTO gibi elemanlar vardır ki, bu elemanın hem iletime girmesi hem kesime gitmesi kontrol edilebilir. Fakat kesime götürmek için ana akımın yaklaşık dörtte biri kadar gate akımı akıtmak gerekirki, bu da bu elemanı çok kullanışlı olmaktan çıkarır...

@quarko hocam GTO'lardaki akım konusunu bilmiyordum. Tetiklemede kullandığım elemanlar kesim için bu kadar gücü karşılayamaz sanıyorum. Teşekkür ederim.

[mur@t]

Kesime gitmemesi proteustan kaynaklanıyor olabilir.
Linkteki "sıfır geçişi" ve triyak tetikleme örneğini inceleyebilirsiniz.

https://skyblg.wordpress.com/2013/02/27/220v-ac-dimmer-2/

[Melih1802]

Gerçek hayatta karşılaştığım bir sorun;
TRIAC üzerinde yük az ise stabil çalışmıyor, bazen iletimde sürekli kalır.
Şemanız üzerine Ampül bağlayarak test edin Ampül direnci az olsun.

[sercey]

Kesime gitmemesi proteustan kaynaklanıyor olabilir.
Linkteki "sıfır geçişi" ve triyak tetikleme örneğini inceleyebilirsiniz.

https://skyblg.wordpress.com/2013/02/27/220v-ac-dimmer-2/

@mur@t hocam link için teşekkür ederim işime yarayacak. Dediğiniz gibi sanırım proteustan kaynaklanıyor sorun.

Gerçek hayatta karşılaştığım bir sorun;
TRIAC üzerinde yük az ise stabil çalışmıyor, bazen iletimde sürekli kalır.
Şemanız üzerine Ampül bağlayarak test edin Ampül direnci az olsun.

@Melih1802 hocam az yükten kastınız nedir ? Benim anahtarlayacağım güç 10-100 W arası olacak.

[Melih1802]

@mur@t hocam link için teşekkür ederim işime yarayacak. Dediğiniz gibi sanırım proteustan kaynaklanıyor sorun.

@Melih1802 hocam az yükten kastınız nedir ? Benim anahtarlayacağım güç 10-100 W arası olacak.

Az yük derken kast ettiğim az akım çekecek yüklerdi. Fakat triac çıkışına 100Watt Ampül takacaksan sorun olmaz kararlı çıkış verecek kadar iyi.

[mehmet]

Yükün mutlaka önemi var ancak daha da önemlisi;
kırpma başlangıçlarının mutlaka sıfır noktasında
olmasıdır. Eğer sıfır noktası takip edilmez ise asıl
gürültü bunda oluşur.
Normal olarak, en çok gürültü 90° civarında oluşmaktadır.

[ylmz]

Orjinal triyak bulmak piyasada oldukça zor ve ayrıca triyakı kesime götürmekte bi dert belbaşı bağlantı evet iki adet tristörden oluşuyor baş ağrıtmıyor yüzlerce cihaz yaptım bu bağlantı ile sorun yok denilebilecek kadar az orjinal malzeme kullandıgın sürece sorun olmuyor.