Varistörler hakkında

[Zoroaster]

Geçenlerde arkadaşın teki duman çıkartan bir varistör videosu yayınlayıp altına da varistörün yavaş tepki verdiğini söylemişti.

Halbuki kataloglarda varistörlerin nano saniyeler mertebesinde tepki verdiği yazar. Üstelik varistörler geçici voltajlar için üretilmiş koruyucu malzemelerdir. (Türkçe sorunu olan arkadaşlar için geçici voltaj=transient voltage)

...varistör ile ilgili bir videom vardı zamanında. Testi aşağıda görebilirsin, ne kadar geç tepki verdiğini de. Bu yüzden gas discharge tübün yeri ayrıdır.

www.youtube.com/watch?v=lhzTTe6VEuI

Şu sıralar trolleme çabalarındaki bu arkadaşın engin bilgi ve tecrübelerinden yararlanmak adına böyle bir başlığın faydalı olacağını düşündüm ve şu konuları da merak eder oldum.

1) Varistör yerine GDT kullansaydı videosunda daha az mı duman çıkacaktı?
2) Bu arkadaş Flyback trafoda snubber yerine varistör kullanırmı?

Cevaplar geldikçe varistörler hakkında daha farklı sorularım da olacak.

[FxDev]

Aaa benim videom! Görüp paylaştığınız için teşekkür ederim. Hit sayım her geçen gün artıyor!

Lakin sorduğunuz sorularla ilgili hiç bir şey bilmiyorum, sadece bir test videosu yayınladığım. Flyback'i bile ezbere yapmışım @Zoroaster, sizin yazılarınız ve engin videolarınızdan sonra anladım. Varistör videomda eksik gördüğünüz bir şey varsa düzelteyim. Ondan da anlamadığımı sayenizde anlamış oldum. Bana bu konuda çalışabileceğim kaynak önerebilir misiniz, özellikle Türkçe olursa çok sevinirim.

Bence sizler gibi tecrübeli ve yıllarını bu mesleğe vermiş insanlar Varistör ve GDT (kısaltmanın ne anlama geldiğini çözemedim) bu konularda yazılar yazsalar çok daha yararlı olurlar.

Teşekkür ederim.

[JOKERAS]

"Arkadaşın Teki" kim acaba?
Yaa varya sizin bu atışmalarınıza hasta oluyorum:)
Hadi atışın atışın bizde seyredelim.

FxDev usta, GDT(Global Duty Time) Demek. Nasıl sallıyorum ama?
Sallamakta üstüme yoktur,hatırlatırım:)

[FxDev]

@JOKERAS ilahi siz.

Global Duty Time diye bir şey var yalnız işlemci tarafında.
Flyback'i öğrenemedik snubberı çıktı bir de baksanıza hocam. Çok yükleniyorlar ikimize.

Halimiz aşağıdaki gibi.
https://www.youtube.com/watch?v=Rv9hn4IGofM

[ipek]

başkaları için rahatsız edici soru yumaklarının tartışma boyutuna varması beni hiç rahatsız etmez,
üstelik mutlu eder,seviyesini bilgi ve tecrübelerini belli bir yere taşımış insanları görmek bana zevk verir..

taraf tutmam ,bu platformu bu yüzden seviyorum,tartışmalar boş tenekelerin çıkardığı sesler değildir,kendine güvenmiş,
bilgili insanlar tartışırsa kalite artar,

bu güne kadar rahatsız olduğum konu,tersine mühendislik,abi biz tüm parçaları bulduk pcb'yide kopyaladık,fakat şurda Pal'mi Gal'mi bir meret var orda takıldık,oradada iyiki Gal var,adam emek dökmüş kıçı terlemiş,belkide kafayı yedi,sen adamın projeyi,hüp diye içine çek...

Fırat arkadaşımız,Bülent arkadaşımız,sıyırmışlar kafayı ,metod geliştirmişler,atıp tutarken destekli atıyorlar,teorem biliyor,formül biliyorlar,izah ediyorlar..

ikisinide Allah başımızdan eksik etmesin,bize Algoritma üreten geliştiren insanlar lazım.

[FxDev]

@ipek hocam daha o kadar büyüyemedik, daha kanı kaynayan delikanlılarız.

@JOKERAS bugün yüzümü çok güldürdü sağ olsun.

Birbirimiz ile tanışmışlığımız yok ama herkes kendi zevk aldığı alanda koşturuyor işte. Önemli olan da bu.

[HeCToR]

@Zoroaster bir soru sormak istiyorum hocam merak ettim 250VAC olan bir varistore peak olarak saniyede bir 1kV gerilim uyguladık diyelim varistor minimum kaç volta kadar sönümler.

[Zoroaster]

Saniyede 1 kere demek yetmez saniyede 1 kere şu kadar sürelik voltaj darbesi diye soruyu detaylandırman lazım.

-----------------

Benim videolardaki dumana laf ediliyordu. Ben bir başkasının videosundaki dumana laf edince de sorun etmeyelim lütfen.

Sorunuza flyback konusunu hallettikten sonra ele alabilirim.

[HeCToR]

Saniyede 1 kere demek yetmez saniyede 1 kere şu kadar sürelik voltaj darbesi diye soruyu detaylandırman lazım.

@Zoroaster  hocam 1uS voltaj darbesi mertebesinde diyelim örnek olarak.

[Zoroaster]

Gelen voltaj darbesinin enerjisini bilsek sanki iyi olacak gibi.

Neden?

[FxDev]

Saygıdeğer @Zoroaster hocam,

Surge burst denen bazı testler varmış ve internetten araştırdığım kadarıyla yüksek gerilim uygulanıyormuş diye duydum, dediğim gibi çok bir bilgim yok. Bu konu hakkında bizle deneyimlerinizi paylaşabilir misiniz? Ne yaparsak surge/burst testinden geçebiliriz? Nelere dikkat etmemiz gerekiyor? Ve acaba bunla ilgili bir standart var mıdır, varsa nedir?

Teşekkür ederim.

[Zoroaster]

Varistör gerçekten anlatacağım hikayedeki gibi mi çalışıyor emin değilim. Hikayeyi ben uydurdum.

Varistör Çinko Oksit tozunun preslenip disk haline getirilip diskin iki yüzüne güzel bir metalik kaplama yapılıp iki tel tutturulması ile oluşturulmuş bir malzeme.

Anma gerilimine kadar bu tozlar (kristal yapı) yeterince kontak teması yapamıyorlar  ve yalıtkanlar. Çok az bir sızıntı akımı çekiyorlar. Fakat anma geriliminin üstüne çıkıldığında elektrik alanı bu kristallerin birbirine kenetlenip iletkenleşmesine neden oluyor. Şimdi zamanı yavaşlatalım ki olayları uzun uzun cümlelerle izah edebilelim.

Bu anda direnci çok çok düşüyor ve eğer varistöre uygulanan voltaj kaynağının akım sınırı yoksa varistörden geçen akım yüzlerce hatta binlerce ampere çıkabiliyor.

Direnci çok çok küçük olsa da içinden yüksek akım geçiyorsa  bu nesne de  ısınmak zorunda. Çünkü enerjiyi ısıdan başka bir şeye çeviremez. Isındıkça direnci artar akımı düşmeye başlar fakat bu süreçte de ısınma devam ediyor. Bu ısınma kenetlenmiş tozlarında bir miktar gevşemesine neden oluyor.

Biz insanların bile bir sabrı var. Yaa sabır yaa sabır der içimize atarız en sonunda yetti ulen diyip yaka paça girişiriz.

Dolayısı ile varistörün de bir sabrından bahsedebiliriz. Bu sabır içine atacağı enerji miktarı ile ölçülür.

Yani çoook uzun süre anma geriliminin biraz üstünde voltaja tabii tutup uzunca süre bekleyip sabrını sınayabiliriz ya da çok çok çok çok büyük voltaj uygulayıp çok çok çok kısa sürede sabrını deneyebiliriz.

Şimdi beyzboll oyununu hatırlayın. Varistörün içindeki tozlar beyzboll oyuncuları olsun. Bu adamlar filimlerden gördüğüm kadarıyla kollarını iki yandaki arkadaşının omzuna  atıyor ve sımsıkı kenetlenip bir bütün oluyorlar.

1.70 boyunda (voltajda) sıska (akımı düşük) rakip oyuncu bunların içine dalmak istiyor bu esnada adamlarımız kaslarını sıkıp daha kenetlenip 1.70lik şoku emiyorlar. Rakip düşüyor.

Haliyle bu eylem adamların kaslarını yoruyor ve terliyorlar. Bir rakip daha gelse aynı olaylar adamlarımızı gene terletiyor bir daha bir daha derken adamlarda takat kalmıyor ve rakip aralarına dalıp sıyrılıp geçip gidiyor.

Yok senarya böyle değil de gene 1.70 boyunda (voltajda) ama acaip kaslı (akımlı) herkül bir rakip adamlarımıza bir dalsaydı  adamlarımızı havada uçurup engeli delip geçebilirdi.

Yada senaryomuz böyle değil de 1.50 rakip davul gibi olsaydı ama çok hantal olsaydı adamlarımızı itmeye başlasaydı adamlarımızı hemen yere seremeyecekti ama adamlarımızı adım adım geri iteleyip uzunca süre sonunda pes dedirtebilirdi.

Sıkıcı olmaması adına şimdilik bu kadar yeter. Bir sonraki yazıda hikayemizi biraz elektrikselleştirelim.

[Zoroaster]

Yukarıdaki hikaye bile senin olayı izah etmeye yetiyor. Duman tüttürme hikayesini de izah etmeye yetiyor.

Varistöre senin ananı avradını diyip tepesini attırmayalım da, varistör varistör deli deli gibi yavaş yavaş kızdıralım.

Sabır testini uzatmak adına şebekeye biraz seri direnç ekleyip akımı sınırla. 

[mg1980]

Hocam,
Sizin hikayenizde uzunca zamanlar var . Sanki dizi çekilecekmiş gibi. Anlık tepki vermeyecekse bu varistörü niye yapmışlar ki ? Ama siz şaka yapıyorsunuz her halde.

[Zoroaster]

İçini çok önceden okudum. Ya şimdi mg1980 bu olaylar yavaş gelişiyor sanki dizi çekiyor demesin diye önlemimimi almak adına aşağıdaki cümleyi kurdum.

Şimdi zamanı yavaşlatalım ki olayları uzun uzun cümlelerle izah edebilelim.